Clemens van Rome

Clemens I
? – 81 of 101
Paus nummer 4 volgens de officiële Pausenlijst
Periode	88-98
Voorganger	Anacletus I
Opvolger	Evaristus

Clemens van Rome (Clemens Romanus) (Rome, 1e eeuw – Chersonesos (Bosporuskoninkrijk, nu: Krim), 99 of 101) was een „apostolische vader”, die volgens de aantekeningen van Irenaeus de derde opvolger was van Petrus als bisschop van Rome. In de Rooms-Katholieke Kerk wordt hij daarom als de vierde paus gerekend. Zijn pontificaat duurde volgens de officiële pausenlijst van het Vaticaan van 76 tot 81 n.Chr., maar Irenaeus gaf hiervoor de jaren 92 tot 101 n.Chr. Volgens Tertullianus was hij echter de directe opvolger van de apostel Petrus en waren respectievelijk Linus en Anacletus I Clemens’ opvolgers. Het is mogelijk dat Clemens samen met Linus en Anacletus lid was van het presbytorium (raad van oudsten) van de christelijke gemeente (kerk) in de stad Rome.

In de Katholieke Kerk stelt men dat het vormsel, de hernieuwing van de doopbeloften, tijdens zijn ambtstermijn zou zijn ingevoerd.

Geschriften

Twee brieven die toegeschreven zijn aan Clemens I worden gerekend tot de geschriften van de „apostolische vaders”. De tweede brief is één van de vroegst bewaard gebleven preken, maar men gaat er van uit dat deze niet van Clemens zelf is.

De eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinthe

De eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinthe (I Clemens) is hoogstwaarschijnlijk authentiek. Hij schreef deze brief waarschijnlijk omstreeks 96 n. Chr. In de brief is sprake van een rebellie van een groepje jonge christenen die de ouderlingen (presbyters) van de plaatselijke kerk in Korinthe hadden afgezet. Clemens betoogt (hoewel hij niet het gezag had, wat overigens blijkt uit de terughoudendheid van Clemens in zijn brief) dat de jongeren moesten worden verbannen en de ouderlingen in hun ambt moesten worden hersteld. Clemens verklaarde dat ouderlingen onder geen geding konden worden afgezet. Dit blijkt echter niet uit de brieven van de apostel Paulus aan Timotheüs en Titus, waar afzetting onder bepaalde voorwaarden toegestaan was (er wordt echter wel opgeroepen tot terughoudendheid). Voorts spoorde hij aan te leven zoals Jezus Christus en trouw te zijn aan de Romeinse overheid. In hoofdstuk 25 vs. 1-4 vergelijkt hij Jezus met de feniks (Phoenix) die net als Christus uit de dood herrees (opstanding).

Clemens in de Bijbel

Volgens de christelijke schrijvers Origenes, Hiëronymus en anderen is bisschop Clemens I van Rome dezelfde als de Clemens die door Paulus in Filippenzen 4:3 wordt genoemd.

Volgens een traditie werd Clemens verbannen naar een eiland waar hij zware arbeid moest verrichten en het evangelie verkondigde.

Clemens wordt als martelaar beschouwd, zelfs door de schrijver die zich Praedestinatus noemde (ongeveer 430) en de Synode van Vaison in het jaar 442. De dood door verdrinking terwijl hij verzwaard was met een anker, is omstreden. Dit verhaal lijkt verward te zijn met dat van Flavius Clemens, die iets later leefde.

Patroonheilige

In de Katholieke Kerk en een aantal richtingen in de Orthodoxe Kerk wordt Clemens I op 23 november als heilige gevierd, in de Grieks-Orthodoxe Kerk op 24 november en in de Russisch-Orthodoxe Kerk op 25 november. Sint-Clemens is de patroonheilige van Klemskerke, Minderhout, Hoeilaart en Watermaal-Bosvoorde. In Rome is de basiliek van San Clemente aan hem gewijd.

Attributen

In de beeldende kunst wordt hij voorgesteld als paus, met anker, boekrol, palmtak of een uit de zee rijzend tempeltje, ook wel met een bron en een lam.

Bronnen, noten en/of referenties

Weblinks (grc) (en) Eerste brief van Clemens aan de Korintiërs, Griekse tekst en Engelse vertaling van J. B. Lightfoot, website earlychristianwritings.   Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Clemens I op Wikimedia Commons.

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I