Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Paulus IV
| Paulus IV | ||
| Gian Pietro Carafa Capriglia Irpina, 28 juni 1476 – Rome, 18 augustus 1559 | ||
| ||
| Zie Lijst van pausen | ||
| Periode | 23 mei 1555 – 18 augustus 1559 | |
| Voorganger | Marcellus II | |
| Opvolger | Pius IV | |
Giovanni (of Gian) Pietro Carafa, (Capriglia Irpina, 28 juni 1476 – Rome, 18 augustus 1559) in 1555 verkozen tot paus van de Rooms-Katholieke Kerk en koos de ambtsnaam Paulus IV. Hij bleef paus tot zijn dood in 1559.
Clericale carrière
Door toedoen van zijn oom en mentor Oliviero Carafa werd Gian Pietro Carafa bisschop van Chieti. In 1518 werd hij aartsbisschop van Brindisi. Hij was pauselijk legaat in Engeland en nuntius in Vlaanderen en Spanje.[1] Vanaf 1520 woonde hij een tijdlang in Rome, tot hij als gevolg van een plundering van Rome in 1525 (Sacco di Roma) naar Venetië vluchtte.
Samen met Caetanus van Thiene stichtte hij in 1524 in Brindisi de orde van de theatijnen, die gewijd was aan een leven in strikte armoede en hervorming van de Kerk. In 1536 werd hij door paus Paulus III tot kardinaal gecreëerd; zijn titelkerk werd de San Clemente. Hij werd een lid van de nieuw opgerichte commissie voor een algemene kerkhervorming. Vanaf 1542 leidde hij de Romeinse inquisitie. In 1549 werd hij aartsbisschop van Napels en in 1553 deken van het kardinaalcollege.
Paus
Op 23 mei 1555 werd hij op 79-jarige leeftijd tot paus verkozen. De intronisatie als paus en hoofd van de Pauselijke Staten volgde op 26 mei. Over het algemeen maakte hij een zorgvuldige keuze van kardinalen, maar toch bedreef hij nepotisme: zijn neef Carlo Carafa, een condottiere, stelde hij aan tot kardinaal-staatssecretaris; een andere neef, Giovanni Carafa, ook een brutale avonturier, maakte hij tot generaal-kapitein van de kerk en vervolgens tot hertog van Paliano.
Kerkpolitiek
Om de Katholieke Kerk te sterken, gaf Paulus IV meer bevoegdheden aan de Heilige Inquisitie. Van hem is het citaat overgeleverd: „Zelfs als mijn eigen vader een ketter zou zijn, zou ik zelf het hout bijeensprokkelen om hem te laten verbranden.”
Nadat de joden onder de vorige pausen eeuwenlang werden geduld en welkom werden geheten toen ze elders werden verdreven, decreteerde Paulus IV in zijn bul Cum nimis absurdum van 14 juli 1555 dat joden zich door hun kleding van christenen moesten onderscheiden, o.a. door het dragen van een ’jodenhoed’, en in ghetto’s moesten leven, die ’s avonds werden afgesloten. Enkele dagen later werden in Ancona 24 uit Portugal gevluchte conversos verbrand. Paulus IV verdacht de joden van samenwerking met de protestanten.[1]
Het uitgestelde concilie van Trente zette hij niet voort, omdat hij de kerkvernieuwing als een hoofdtaak zag voor de pauselijke curie en het college van kardinalen.
Als een van zijn laatste ambtshandelingen zette hij in 1559 de Index librorum prohibitorum, de lijst van verboden boeken, in werking en vaardigde de pauselijke bul Cum ex apostolatus officio uit.
Na zijn dood
Bij zijn overlijden vierden de Romeinse burgers vreugdefeesten. Een menigte bestormde het paleis van de inquisitie, stak het in brand en bevrijdde de gevangenen. Een standbeeld van de paus werd omvergehaald en onherkenbaar gemaakt. De ambtenaren van het Romeinse gemeentebestuur, op wie Paulus IV sterke beperkingen had opgelegd, stimuleerden de volkswoede.
Tien dagen na zijn dood liet Giovanni Carafa, hertog van Paliano, zijn zwangere echtgenote vermoorden, met goedkeuring van zijn broer Carlo Carafa, de kardinaal-staatssecretaris. Onder de nieuwe paus, Pius IV, werden zij berecht. De kardinaal-staatssecretaris werd in de Engelenburcht gewurgd en de hertog onthoofd. Hun medeplichtigen stierven met hen.
Paulus IV werd begraven in de Carafa-kapel in de Santa Maria sopra Minerva.
| Weblinks
(de) Paulus IV. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL), (verkorte actuele versie), (gearchiveerde versie(?) (vertaal via:
(it) Correspondentie van Bernardo Navagero, Venetiaans ambassadeur in Rome, en andere documenten (la) Paulus IV, Documenten op Documenta Catholica Omnia, 1 januari 1555 tot 1559
|
Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I