Voeren

**Voeren**
	Gemeente in België
	;
	Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Limburg
Arrondissement	Tongeren
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	50,63 km² (2009); 91,93%; 2,44%; 5,63%
Coördinaten	50° 46' NB, 5° 46' OL
	Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	4.194 (01/01/2010); 50,55%; 49,45%; 83 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0–17 jaar; 18–64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2008); 19,97%; 62,13%; 17,90%
Buitenlanders	25,65% (01/01/2008)
	Politiek en bestuur
Burgemeester	Huub Broers (N-VA)
Bestuur	Voerbelangen
Zetels; Voerbelangen; Retour @ Libertés;	15; 10; 5;
	Economie
Gemiddeld inkomen	13.651 euro/inw. (2007)
Werkloosheidsgraad	5,36% (jan. 2009)
	Overige informatie
Postcode; 3790; 3790; 3791; 3792; 3793; 3798	Deelgemeente; Moelingen; Sint-Martens-Voeren; Remersdaal; Sint-Pieters-Voeren; Teuven; 's-Gravenvoeren
Zonenummer	04
NIS-code	73109
Politiezone	Voeren
Website	www.voeren.be
	ligging binnen het arrondissement Tongeren; in de provincie Limburg
Portaal	België

Voeren (Frans: Fourons) is een faciliteitengemeente die bestuurlijk deel uitmaakt van de Belgische provincie Limburg in het gewest Vlaanderen.

Toponymie

De naam van de gemeente is ontleend aan de Voer, een zijriviertje van de Maas dat door de gemeente stroomt.

Het Land van Dalhem heette oorspronkelijk Voeren, aangezien 's-Gravenvoeren vóór de bouw van de burcht te Dalhem het bestuurscentrum van dit graafschap vormde. 's-Gravenvoeren was dus de kern van het kleine oorspronkelijke graafschap Voeren, voordat het grafelijke domicilie naar de burcht van Dalhem werd verplaatst en men ging spreken van het Land van Dalhem. Dalhem zelf werd naar analogie met 's-Gravenvoeren toen ook weleens 's-Gravendal(hem) genoemd.

Men zou kunnen denken dat de naam van de gemeente Voeren met zijn uitgang -en een collectivum is, omdat deze gemeente in 1977 door gemeentelijke herindeling is ontstaan, uit onder meer 's-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren en Sint-Pieters-Voeren. Toch is dat niet het geval, al verwijzen al deze toponiemen naar het riviertje de Voer. De uitgang -en is bij Limburgse plaatsnamen die aan een water of riviertje zijn ontleend, niet ongebruikelijk. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Nederlandse (Zuid-Limburgse) plaats Gulpen, ter plekke waar het riviertje de Gulp uitmondt in de Geul. Even ten noorden van Roermond vinden we zo het dorp Swalmen, dat zijn naam dankt aan het riviertje de Swalm, een zijriviertje van de Maas. In de Duitse Selfkant, net over de grens bij Sittard, een gebied waar vanouds Limburgs wordt gesproken, ligt het plaatsje Saeffelen, genoemd naar de Saeffelbeek. In al deze gevallen is de naam op analoge wijze gevormd als die van Voeren.

Geografie

Situering

De gemeente grenst in het noorden aan de Nederlandse provincie Limburg en in het zuiden aan de Waalse provincie Luik, maar nergens aan de rest van Vlaanderen, en is daarmee een exclave van de provincie Limburg. Voeren is de hoofdplaats van het gelijknamige kieskanton. Samen met de stad Tongeren vormt ze het gerechtelijk kanton Tongeren-Voeren.

Op 1 januari 1977 werden de zes voormalige gemeenten 's-Gravenvoeren, Moelingen, Remersdaal, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren en Teuven tot de fusiegemeente Voeren samengevoegd. De zes dorpen en zestien gehuchten vormen samen een gebied dat zich uitstrekt over 50 km². Het gebied is relatief dunbevolkt (82,11 inw./km², oftewel 1:12.000 m²) en telt 4.157 inwoners (januari 2012), van wie ongeveer een kwart Nederlanders.

De gemeente Voeren grenst aan de Waalse gemeenten Wezet, Dalhem, Aubel en Blieberg in de provincie Luik, en in het noorden aan de Nederlandse gemeenten Eijsden-Margraten en Gulpen-Wittem. De gemeente grenst aan geen enkele andere Belgisch-Limburgse gemeente.

Het gebied dat de gemeente omvat is in het Nederlandse taalgebied beter bekend onder de naam Voerstreek.

Hoogste punten: Stroevenbos en Reesberg bij Remersdaal (287,5 m), wat ook de hoogste punten van Vlaanderen en dus ook van Belgisch Limburg zijn. Zo'n 12 km verder naar het oosten ligt het hoogste punt van Nederlands Limburg (322 m), dat tevens het hoogste punt van het Europese deel van Nederland is.
De gemeente heeft verschillende bossen, waaronder het Hoogbos, Schoppemerheide, Broekbos, Alsbos, Vrouwenbos, Veursbos en het Beusdalbos.

Kernen

Deelgemeenten

#	Naam	Bevolking (2016)	Oppervlakte (km²)	Dichtheid (inw./km²)
I	Moelingen	850	3,29	258
II	's-Gravenvoeren	1378	13,41	103
III	Sint-Martens-Voeren	804	12,86	63
IV	Sint-Pieters-Voeren	257	5,11	50
V	Teuven	479	7,31	66
VI	Remersdaal	290	8,65	34

Bron: Rijksregister
Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning^[1]
Opmerking: Het bevolkingsaantal is gebaseerd op de gegevens uit het rijksregister en wijkt daarom licht af van het definitieve bevolkingsaantal.

Overige kernen

Hydrografie

Door de gemeente Voeren stromen verschillende waterlopen:

De Berwijn in Moelingen, die net op de grens van de gemeente in de Maas uitmondt
De Voer door 's-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren waar deze ook ontspringt
De Veurs, die tussen Teuven en Sint-Martens-Voeren ontspringt en in het centrum van deze laatste in de Voer uitmondt
De Noorbeek, die in 's Gravenvoeren in de Voer uitmondt
De Gulp, die in de Geul uitmondt in Nederland en langs het dorp Teuven stroomt.

Politiek

Structuur

De gemeente Voeren ligt in het kieskanton Voeren en het provinciedistrict Tongeren, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg). Er zijn faciliteiten voor de Franstalige inwoners.

Voeren		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europa	colspan="2" \| België	Vlaanderen		Limburg	Tongeren			Voeren
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van Volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg					Hasselt-Tongeren-Maaseik	Tongeren	Voeren	Voeren
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1983 - 1986^[2]	José Happart (PS)
	1989 - 1994	Nico Droeven^[3]
	1995 - 2000	José Smeets^[4]
	2001 - 2010	Huub Broers (CD&V)
	2010 - heden	Huub Broers (N-VA)

Legislatuur 2013 - 2018

Er waren in 2012 vijftien zetels te verdelen.

Voerbelangen: 1866 stemmen, 63%, 10 zetels. Verkozen:

Plaats	Naam	Voorkeurstemmen
1	Huub Broers	1059
15	Jacky Herens	698
5	William Nyssen	551
14	Jean Duijsens	516
7	Yolanda Daems	437
4	Rik Tomsin	408
8	Marina Heusschen-Slootmaekers	357
10	Jean-Marie Geelen	339
3	Anne-Mie Palmans-Casier	321
12	Mathieu Paggen	312

Retour @ Libertés: 1095 stemmen, 37%, 5 zetels. Verkozen:

Plaats	Naam	Voorkeurstemmen
1	José Smeets	668
4	Jean Levaux	465
15	Armel Wijnants	449
5	Grégory Happart	430
3	Benoît Houbiers	374

Burgemeester is Huub Broers van de Voerbelangen. Deze partij heeft de meerderheid met 10 op 15 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[5]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[6]		14-10-2012^[7]
Stemmen / Zetels		%	17	%	15	%	15	%	15	%	15	%	15	%	15
	Voerbelangen	36,82	6	36,89	5	40,22	6	44,68	7	52,82	8	60,76	9	63,02	10
	R.liege¹ / R.A.L.² / Retour @ Libertés³	63,18¹	11	62,04¹	10	59,78¹	9	55,32²	8	47,18²	7	39,24³	6	36,98³	5
	FPV	-		0,54	0	-		-		-		-		-
	FN	-		0,54	0	-		-		-		-		-
Totaal stemmen		2739		2843		2772		2626		3130		3189		3047
Opkomst %						98,09		97,33		97,87		98,24		96,18
Blanco en ongeldig %		1,94		1,41		2,85		3,77		2,97		2,04		2,82

De zetels van de gevormde coalitie zijn vetjes

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Voeren voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de gemeente bevinden zich verschillende kastelen, waaronder:

Kasteel van Obsinnich te Remersdaal
Kasteel van Teuven, ook: De Draeck en De Hoef
Kasteel Altenbroek te 's-Gravenvoeren
Kasteel van Ottegraeven te Schophem en Sint-Martens-Voeren
Abdij van Sinnich, voormalige abdij

Cultuur

Taal

De provinciegrenzen komen niet overeen met de taalgrenzen: in het noordoosten spreekt men Limburgse en Ripuarische dialecten. De Voerstreek behoort tot dit noordoostelijke gebied, waar de lokale bevolking een Limburgs dialect spreekt, het Voerens. Vanwege de ligging op de grens van het Nederlandse, Duitse en Franse taalgebied beheerst de bevolking vaak zowel Nederlands, Frans als Duits.

Voor de officiële vaststelling van de taalgrens (1963) hoorde de Voerstreek bij de Waalse provincie Luik. De overheveling van de streek naar Limburg resulteerde in politiek gekrakeel dat in de jaren 1980 geregeld een nationale dimensie kreeg en in 1987 tot de val van de federale regering leidde. Zie verder Taalstrijd in de Voerstreek.

Religie & levensbeschouwing

In de gemeente bevinden zich verschillende kerkdorpen. De kerken zijn:

Sint-Lambertuskerk in 's-Gravenvoeren
Onze-Lieve-Vrouw-Ten-Hemel-Opnemingskerk te Moelingen
Sint-Heribertuskerk te Remersdaal
Sint-Martinuskerk te Sint-Martens-Voeren
Sint-Pieters-Stoelkerk te Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieterskerk te Teuven

Daarnaast bevinden zich diverse kapelletjes in de gemeente, waaronder de Steenboskapel en het Heiligenhuisje.

Mobiliteit

Er loopt door de Voerstreek een goederenspoorlijn. Van 1921 tot 1957 was de spoorlijn voor reizigersverkeer in gebruik en was er een station in Sint- Martens-Voeren. De gemeente wordt bediend door een busverbinding van de Lijn in de vorm van lijn 39B die de dorpen met Wezet en Tongeren verbindt. Het meest oostelijke deel van de route, naar Remersdaal en Teuven, wordt alleen op verzoek gereden.

Partnergemeente

Nijlen

Externe link

(nl) Website van de gemeente Voeren

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

º Limburg in cijfers - Alle cijfers op buurtniveau
º benoeming vernietigd door Raad van State op 30 september 1986
º Ex-burgemeester Voeren: "Alle Vlamingen zijn nationalist"; Het Laatste Nieuws; 17 oktober 2010
º Flauwekul allemaal, Voeren heeft geen problemen; NRC; 12 januari 1995
º Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
º Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
º Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

Sjabloon:Navigatie gemeente Voeren

	Gemeenten in de provincie Limburg

Alken · As · Beringen · Bilzen · Bocholt · Borgloon · Bree · Diepenbeek · Dilsen-Stokkem · Genk · Gingelom · Halen · Ham · Hamont-Achel · Hasselt · Hechtel-Eksel · Heers · Herk-de-Stad · Herstappe · Heusden-Zolder · Hoeselt · Houthalen-Helchteren · Kinrooi · Kortessem · Lanaken · Leopoldsburg · Lommel · Lummen · Maaseik · Maasmechelen · Meeuwen-Gruitrode · Neerpelt · Nieuwerkerken · Opglabbeek · Overpelt · Peer · Riemst · Sint-Truiden · Tessenderlo · Tongeren · Voeren · Wellen · Zonhoven · Zutendaal
België: Provincies · Gemeenten

Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Voeren op Wikimedia Commons.

50°45′37″N, 5°45′36″E

[Limburg_in_cijfers-1] º Limburg in cijfers - Alle cijfers op buurtniveau

[2] º benoeming vernietigd door Raad van State op 30 september 1986

[3] º Ex-burgemeester Voeren: "Alle Vlamingen zijn nationalist"; Het Laatste Nieuws; 17 oktober 2010

[4] º Flauwekul allemaal, Voeren heeft geen problemen; NRC; 12 januari 1995

[5] º Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[6] º Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006

[7] º Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Voeren

Inhoud

Toponymie