Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Benjamin Netanyahu
| Benjamin Netanyahu בנימין נתניהו | ||
| Bestand:Benjamin Netanyahu 2012.jpg | ||
| Geboren | 21 oktober 1949 Tel Aviv | |
| Politieke partij | Likoed | |
| Partner | Miriam Weizmann (voor 1981) Fleur Cates (1981–1984) Sara Ben-Artzi (sinds 1991) | |
| Beroep | Politicus Diplomaat (voormalig) | |
| Religie | Joods | |
| Handtekening | Bestand:Benjamin Netanyahu Signature.svg | |
| 9e premier van Israël - kabinet-Netanyahu IV | ||
| Huidige functie | ||
| Aangetreden | 14 mei 2015 | |
| President | Reuven Rivlin | |
| Voorganger | Benjamin Netanyahu | |
| 9e premier van Israël - kabinet-Netanyahu III | ||
| Aangetreden | 18 maart 2013 | |
| Einde termijn | 14 mei 2015 | |
| President | Shimon Peres (tot juli 2014) Reuven Rivlin (sinds juli 2014) | |
| Voorganger | Benjamin Netanyahu | |
| Opvolger | Benjamin Netanyahu | |
| 9e premier van Israël - kabinet-Netanyahu II | ||
| Aangetreden | 31 maart 2009 | |
| Einde termijn | 18 maart 2013 | |
| President | Shimon Peres | |
| Voorganger | Ehud Olmert | |
| Opvolger | Benjamin Netanyahu | |
| 9e premier van Israël - kabinet-Netanyahu I | ||
| Aangetreden | 18 juni 1996 | |
| Einde termijn | 17 mei 1999 | |
| President | Ezer Weizman | |
| Voorganger | Shimon Peres | |
| Opvolger | Ehud Barak | |
Benjamin (Bibi) Netanyahu[1] (Hebreeuws: בנימין נתניהו) (Tel Aviv, 21 oktober 1949) is sinds 2009 premier van Israël en als zodanig de negende in lijn. Hij is lid van de conservatief-liberale Likoed en staat als uitgesproken rechts bekend. Hij is de eerste (en tot op heden de enige) premier die geboren is in Israël na de Onafhankelijkheidsverklaring van 14 mei 1948. Netanyahu is sinds 1988 als politicus actief, daarvoor diende hij bij een speciale eenheid van het leger en was vervolgens consultant en ambassadeur. Als afgestudeerd politicoloog heeft hij diverse boeken over terrorismebestrijding op zijn naam staan.
Inleiding
Sinds 14 mei 2015 is hij minister-president van de 34e regering van Israël (kabinet-Netanyahu IV), een rechts-religieuze coalitie bestaande uit Likoed, Kulanu, Het Joodse Huis, Shas en Verenigd Thora-Jodendom. Behalve het premierschap bekleedt/bekleedde Netanyahu ook de posten van minister van Buitenlandse Zaken, Communicatie, Volksgezondheid (tot september 2015), Regionale Samenwerking (tot december 2016), Economie en Industrie (waarnemend, tot augustus 2016) en Binnenlandse Zaken (waarnemend, tot januari 2016).
Hiervóór, van 18 maart 2013 tot 14 mei 2015, was hij minister-president van de 33e regering van Israël (kabinet-Netanyahu III), een rechts-centrale coalitie bestaande uit Likoed, Jisrael Beeténoe (vormde bij de parlementsverkiezingen van januari 2013 één lijst met Likoed), Yesh Atid, Het Joodse Huis en Hatnuah. In dit kabinet was hij ook minister van Diplomatieke en Diasporazaken alsook tijdelijk minister van Buitenlandse Zaken.
Van 31 maart 2009 tot 18 maart 2013 voerde hij de 32e regering van Israël (kabinet-Netanyahu II) aan. Deze was tot stand gekomen na de zeer grote verkiezingswinst bij de parlementsverkiezingen van februari 2009, waarin de Likoed weliswaar net niet de grootste partij was geworden maar waarna Netanyahu wel de formatieopdracht had gekregen. Hij wist een coalitie te smeden waaraan Likoed, Jisrael Beeténoe, de Arbeidspartij, Shas en Het Joodse Huis deelnamen, een mengvorm van linkse en hoofdzakelijk (religieus-)rechtse partijen.
Verder in het verleden, van juni 1996 tot juli 1999, was hij ook al eens minister-president van Israël, van de 27e regering van Israël (kabinet-Netanyahu I), waarin behalve zijn eigen partij ook ultraorthodoxe en modern-orthodoxe partijen alsmede een kleine afscheiding van de Arbeidspartij zitting hadden, evenals een partij die later in de Likoed opging.
Achtergrond
Netanyahu werd geboren als zoon van Zila (overleden in 2000) en Benzion Netanyahu (geboren op 25 maart 1910; overleden op 30 april 2012). Zijn grootvader van vaderszijde, rabbi Mileikowsky emigreerde in 1920 van wat nu Polen is naar het Britse mandaatgebied Palestina en veranderde de familienaam in Netanyahu.[2]
Zijn vader was hoogleraar in de Joodse geschiedenis aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem in Jeruzalem (M.A. in 1933), professor emeritus aan de Cornell-universiteit in Ithaca N.Y. in de Verenigde Staten en redacteur van de Encyclopedia Hebraïca. Zijn boek, Het begin van de Inquisitie in het Spanje van de 15e eeuw, dat zijn zoon in 2014 aan paus Franciscus ten geschenke gaf, kreeg allengs meer erkenning. Centrale stelling: tot het katholieke geloof overgegane Joden, marranos, kregen ondanks hun echte bekering toch te maken met racistische bejegening en discriminatie van de kant van de Spanjaarden.
Verder was zijn vader adviseur van Ze'ev Jabotinski. Hij kritiseerde zijn zoon Benjamin scherp toen het erop leek dat deze tot een vrede met de Palestijnen zou komen (Oslo-akkoorden). Vader Netanyahu was ervan overtuigd dat de Joden altijd zouden moeten vechten voor hun bestaan en voor het Land Israël en dat de Arabieren niet te vertrouwen waren. Hij was voorstander van de Groot-Israëlgedachte en sterk gekant tegen Resolutie 181 Algemene Vergadering Verenigde Naties van 1947.[3][4]
Zijn broer Yoni Netanyahu werd doodgeschoten in Oeganda in de nacht van 3 op 4 juli 1976 tijdens Operatie Entebbe, een bevrijdingsactie van het Israëlische leger om gijzelaars te bevrijden op Entebbe International Airport. Net als Yoni en zijn andere broer Iddo diende Benjamin Netanyahu van 1967 tot 1972 als officier in het Matkal-commando van het Israëlische defensieleger. Ehud Barak, die het tot opperbevelhebber schopte en later zijn politiek rivaal werd, was zijn commandant. Hij studeerde handelswetenschappen aan het Massachusetts Institute of Technology (M.I.T.) tot 1975, en studeerde politieke wetenschappen aan Harvard. Hij werkte bij het consultancy bureau Boston Consulting Group, voordat hij terugkeerde naar Israël. Van 1984 tot 1988 was hij Israëls ambassadeur bij de Verenigde Naties.
In 1988 werd hij verkozen tot parlementslid. Onder premier Yitzhak Shamir diende hij van 1988 tot 1992, onder andere als onderminister van buitenlandse zaken. Na het verlies van Likoed bij de parlementsverkiezingen in 1992 trad Shamir af. In 1993 werden voor het eerste interne verkiezingen gehouden, die door Netanyahu werden gewonnen. Zijn belangrijkste tegenstanders waren Benny Begin, de zoon van oud-premier Menachem Begin en de oudgediende David Levy (Ariel Sharon wilde in eerste instantie ook meedoen aan de interne verkiezingen, maar trad terug na te weinig steun).
Netanyahu was vroeger getrouwd met Micki Weizman, met wie hij een dochter kreeg, Noa. Zijn tweede huwelijk was met Fleur Cates, die zich hiervoor wel tot het jodendom moest bekeren. Hij is op dit moment getrouwd met zijn derde vrouw, Sarah, met wie hij twee zoons heeft, Yair en Avner.
Premierschap 1996-1999 (kabinet-Netanyahu I)
Nadat hij de leiding over de Likoed overnam van Yitzhak Shamir en vanaf 1992 oppositie voerde, won hij de eerste persoonlijke premierverkiezingen in Israël op 18 juni 1996. Netanyahu werd, als opvolger van Shimon Peres, de negende premier van Israël. In 1996 kreeg hij een rapport aangeboden, gemaakt door een studiegroep van (prominente) Amerikaanse neoconservatieven onder leiding van Richard Perle die toen nog verbonden was aan het American Enterprise Institute. Het rapport bevatte beleidsaanbevelingen voor de regering Netanyahu over de door Israël (het 'koninkrijk') te voeren strategie ten aanzien van het vredesproces, de door Israël bezette gebieden en Syrië, de Palestijnen en het Arabisch-Israëlisch conflict en Saddam Hoessein.[5]
Onder zijn premierschap verliep het vredesproces moeizaam. Het aantal aanslagen door Hamas nam toe en in Zuid-Libanon voerde de Hezbollah aanvallen uit op de Israëlische bezettingsmacht. In 1998 sloten Netanyahu en Yasser Arafat het Wye River Memorandum, een akkoord dat onder meer behelsde dat de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) haar Handvest zou wijzigen waar het de vernietiging van de Joodse staat betrof.[6] Verder werden er ook afspraken gemaakt over samenwerking tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit op het gebied van terrorismebestrijding. Israël moest volgens dit akkoord 13% van het door haar bezette gebied overdragen aan de Palestijnen.
Na een persoonlijke verkiezingsnederlaag in 1999 werd hij in 6 juli 1999 opgevolgd door Ehud Barak. Hij trad direct af als leider van de Likoed en als lid van de Knesset.
Politieke activiteiten 1999-2009
In 2001 weigerde Netanyahu terug te keren naar de nationale politiek, tenzij er nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Hierdoor kwam de weg vrij voor Ariel Sharon om de partij te leiden, en werd hij uiteindelijk de winnaar van de verkiezingen en de nieuwe premier. Netanyahu werd in 2001 gefilmd terwijl hij zich laatdunkend uitliet over de Verenigde Staten en de Palestijnen. Tevens vertelde hij in de video dat hij verantwoordelijk was voor het falen van de Oslo-akkoorden. Deze video werd later gelekt naar de Israëlische krant Haaretz.[7]
In 2002 verliet de Arbeidspartij de coalitie en kwam de ministerpost van Buitenlandse Zaken vrij. Premier Sharon benoemde Netanyahu als de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken. Deze probeerde bij een interne verkiezing de nieuwe leider te worden van de partij, maar verloor van Sharon, die als partijleider herkozen werd.
Na de verkiezingen in 2003 werd Netanyahu minister van Financiën, wederom onder Sharon als premier. Hij weigerde een concept over een Palestijnse staat te steunen, ondanks het feit dat hij in 2001 daarover had gezegd het in beraad te willen nemen.[8] Als minister van Financiën stelde Netanyahu een economisch plan op om de economie van Israël te herstellen na het dieptepunt gedurende de Tweede Intifada. Het plan hield in dat de markten geliberaliseerd werden, ondanks kritiek daarop. Hij slaagde erin om lange-termijn plannen door te voeren, waaronder belangrijke hervormingen in het bankensysteem, wat leidde tot een significante toename van het BBP. Binnen de Arbeidspartij (en Likoed) was er kritiek op de plannen van Netanyahu als zijnde "Thatcher"-achtige aanvallen op het sociale stelsel van het land.
Op 4 februari 2004 publiceerde Sharon een plan dat grotendeels de terugtrekking van Israël uit de Gazastrook beoogde. De ongeveer 7500 kolonisten in Israëlische nederzettingen moesten verplicht vertrekken. Bij dit plan hoorde tevens het opgeven van vier nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, maar tegelijkertijd óók de annexatie en uitbreiding van zes nederzettingen en de verdere bouw van de Westoeverbarrière. De Amerikaanse president George W. Bush steunde het plan. Netanyahu echter niet, en dreigde af te treden tenzij er een referendum werd georganiseerd over deze terugtrekking. Uiteindelijk zwakte hij zijn ultimatum af. Op 7 augustus 2005 diende hij zijn ontslag in als minister van Financiën, nadat de regering had besloten de Israëlische nederzettingen in de Gazastrook en vier nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever te ontruimen.
Eind 2005 stapte Sharon uit de partij en richtte Kadima op. Op 20 december 2005 werd Netanyahu met 47% van de stemmen gekozen als de nieuwe partijleider, waarmee hij automatisch ook oppositieleider werd, aangezien Likoed geen deel meer uitmaakte van de regering. Bij de verkiezingen in 2006 werd Likoed de derde partij van het land, en bleef Netanyahu oppositieleider.
Op 14 augustus 2007 werd hij herkozen als partijleider met 73% van de stemmen. Zijn belangrijkste tegenstanders waren de extreemrechtse Moshe Feiglin en Danny Danon. Nadat premier Ehud Olmert op 31 juli 2008 bekendmaakte te zullen aftreden, eiste Netanyahu nieuwe verkiezingen. "Deze regering is op zijn eind... het maakt niet uit wie Kadima leidt. Ze zijn allemaal betrokken in het falen van deze regering. Nationale verantwoordelijkheid vereist nieuwe verkiezingen".[9]
Premierschap 2009-2013 (kabinet-Netanyahu II)
Parlementsverkiezingen 2009
Op 10 februari 2009 werden er in Israël verkiezingen gehouden voor de Knesset. De nieuwe parlementsverkiezingen waren noodzakelijk geworden na het mislukken van Tzipi Livni om een meerderheidsregering te vormen in oktober 2008. Tijdens hun campagne beloofden rechtse partijen, zoals Likoed en Jisrael Beeténoe, de vredesgesprekken met de Palestijnse Autoriteit op te schorten.[10]
In de peilingen stond Likoed op winst. Ook gaven de peilingen aan dat de nieuwe Knesset een flink stuk zou verrechtsen. Hét verkiezingsthema was de nationale veiligheid, vooral vanwege de raketbeschietingen door Hamas en andere Palestijnse groeperingen vanuit de Gazastrook op Israëlisch grondgebied en het daaropvolgende Israëlische militaire optreden in de Gazastrook eind 2008 begin 2009. Nadat de verkiezingen waren gehouden, bleek rechts inderdaad de winnaar te zijn, ze vergaarde 65 zetels, links 55. Wel wist Kadima (28 zetels) Likoed (27 zetels) net voor te blijven.
Zowel Kadima-leidster Livni als Netanyahu eisten de overwinning voor zich op. Livni wilde een regering van nationale eenheid vormen, bestaande uit Kadima, Likoed en de Arbeidspartij, met haar als premier. Ook Netanyahu had zijn zinnen op het premierschap gezet, maar omdat hij in tegenstelling tot Livni niets zag in de oprichting van een Palestijnse staat, was hij op zoek naar gelijkgezinde partners op het rechtse erf, zoals Jisrael Beetenoe.[11][12]
Na enkele dagen werd duidelijk dat er een coalitieregering tussen Likoed en Jisrael Beeténoe zat aan te komen, nadat Jisrael Beeténoe-leider Avigdor Lieberman president Shimon Peres had geadviseerd om Likoed-leider Netanyahu met de regeringsvorming te belasten. Lieberman sprak zich uit voor een brede coalitie of "eenheidsregering", waarin naast zijn partij ook Likoed en Kadima zouden zetelen. Zo'n coalitie zou 70 van de 120 zetels in de Knesset bezetten. Lieberman was evenwel niet te vinden voor het idee om het ambt van premier te laten roteren tussen Netanyahu en Kadima-leidster Livni. Volgens de Israëlische militaire radio kon Peres toen niet anders dan Netanyahu als formateur aanstellen. Maar de president moest wel eerst -zoals de wet voorschrijft- zijn consultatieronde met alle in de Knesset vertegenwoordigde partijen afronden.[13]
Op 20 februari 2009 kreeg Netanyahu de opdracht om de volgende Israëlische regering te vormen, aldus de president. Voor deze opdracht zou Netanyahu zes weken de tijd krijgen. (Het is bij Israëlische verkiezingen gebruikelijk dat de president de leider van de grootste partij vraagt formateur te worden). De enorme verkiezingswinst van de rechtse Likoed had Peres bewogen de op een na grootste partij deze opdracht eerst te geven. Het was voor het eerst in de Israëlische parlementaire geschiedenis dat de grootste partij niet meteen werd gevraagd een regering te vormen.[14]
Gesprekken met Livni liepen op niets uit, aangezien Livni het vastgelopen vredesproces met de Palestijnse Autoriteit wilde voortzetten. Netanyahu voelde niets voor de zogeheten ‘tweestatenoplossing’, die Livni én het Westen graag zien -praten over een Palestijnse staat betekent impliciet bereid zijn tot het opgeven van nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever- en daar zijn Netanyahu en de kolonist Avigdor Lieberman beiden fel tegen.[15] Netanyahu sloot hierna een akkoord met de rechtse partij Jisrael Beeténoe van Avigdor Lieberman, die de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken zou worden. Na Jisrael Beeténoe traden ook het charedische Shas[16] en de sociaaldemocratische Arbeidspartij van Ehud Barak, die minister van Defensie zou blijven toe tot de coalitie[17]. Met deze coalitie beschikte Netanyahu over een meerderheid van 66 zetels in de 120 zetels-tellende Knesset. Op 31 maart 2009 werd Netanyahu als dertiende premier voor een tweede termijn minister-president van Israël.[18]
Regeringsleider 2009-2013
 Zie 32e regering van Israël voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Voor zijn aantreden zei Netanyahu "een partner voor vrede met de Palestijnen" te zijn. "Vrede is een gemeenschappelijk doel voor alle Israëliërs en alle Israëlische regeringen, inclusief die van mij", aldus Netanyahu tijdens een conferentie in Jeruzalem. De Palestijnse onderhandelaar Saeb Erekat reageerde gematigd positief op de verzoenende woorden van Netanyahu. Hij herhaalde nogmaals de twee belangrijkste Palestijnse eisen, namelijk: het bereiken van een ‘tweestatenoplossing’ en het einde van het Israëlische nederzettingenbeleid op grondgebied dat de Palestijnen als het hunne beschouwen. Livni onderstreepte, als voorstander van een onafhankelijke Palestijnse staat, haar keuze voor de oppositie door te verklaren dat de regering-Netanyahu "in zonde is verwekt".[19]
Op 14 mei 2009 bracht Paus Benedictus XVI een bezoek aan Israël, waar hij een gesprek had met Netanyahu. De premier vroeg aan de paus om Iran te veroordelen, omdat dat land volgens hem de Joodse staat wilde vernietigen. Volgens de premier zei de paus dat hij alle vormen van antisemitisme scherp veroordeelt. Netanyahu was blij met die reactie. Verder spraken ze over de toekomst van de Palestijnen. Wat de paus betreft krijgen de Palestijnen een onafhankelijke staat, maar Netanyahu voelde daar nog niets voor[20].
Tijdens zijn bezoek aan de Amerikaanse president Barack Obama op 19 mei 2009 bleek dat beide leiders verschillende opvattingen hebben over het vredesproces. Betreffende het Israëlisch-Palestijnse conflict sprak Obama zijn steun uit voor een tweestatenoplossing, Netanyahu daarentegen zei dat de Palestijnen een eigen bestuur zouden moeten houden, maar sprak niet over een onafhankelijke staat. Wel zei hij klaar te staan voor onmiddellijke vredesgesprekken met de Palestijnen, met als voorwaarde dat de Palestijnen Israël als Joodse staat zouden moeten erkennen. Een woordvoerder van de Palestijnse president Mahmoud Abbas noemde de uitspraken van Obama over een tweestatenoplossing in eerste reactie bemoedigend, maar stelde dat er een eind moest komen aan land-claims door Israël.[21]. De gesprekken tussen Netanyahu en Abbas in september 2010 in Cairo leverden geen resultaat op.
In 2012 was het tweede conflict tussen Israël en Hamas in de Gazastrook : Operatie Returning Echo en in juli Operatie Pillar of Defense. Hierbij kwamen 200 Palestijnen om het leven, waaronder 10 kinderen. Voor het eerst bereikten raketten van Hamas Tel Aviv. Gevolg: weinig schade, maar wel grote schrik voor de plaatselijke Israëlische bevolking [22]. Oorlogen verenigen alle Israëliërs, zodat er een eind kwam aan de maandenlange periode van grote demonstraties die zomer, waarbij honderdduizenden de straat opgingen om te protesteren tegen het economische en sociale beleid van de regering Netanyahu.
Premierschap 2013-2015 (kabinet-Netanyahu III)
| Zie 33e regering van Israël voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Ondanks de lijstverbinding met Jisrael Beeténoe verloor Likoed elf zetels bij de parlementsverkiezingen van 2013, waardoor het kabinet-Netanyahu II in de nieuwe Knesset over nog maar 61 van de 120 zetels kon beschikken. Vanwege de onvrede in de Israëlische samenleving over de uitzonderingspositie die ultraorthodoxe joden genieten en de grote verkiezingszeges van Het Joodse Huis en nieuwkomer Yesh Atid besloot Netanyahu een kabinet te formeren waarin deze partijen wel, maar zijn vroegere ultraorthodoxe coalitiepartners geen rol meer zouden spelen. Nadat ook Hatnuah (eveneens een nieuwkomer) was aangeschoven, trad het kabinet-Netanyahu III op 18 maart 2013 aan. Vanwege diverse onoverbrugbare meningsverschillen (o.a. over de begroting en de Joodse identiteit van Israël) traden eind 2014 Yesh Atid en Hatnuah uit de regering, waarna er opnieuw verkiezingen noodzakelijk waren die in maart 2015 plaatsvonden.
In de zomer van 2014 reageerde de regering Netanyahu op de ontvoering van en de moord op drie jonge kolonisten op de Westelijke Jordaanoever .Daarmee was het Conflict in de Gazastrook 2014 geboren, waarbij aan Palestijnse kant 2200 doden vielen.Aan Israëlische zijde sneuvelden 66 militairen. Voor het eerst had Israël een poging gedaan Palestijnse guerrillastrijders op eigen terrein te bevechten. Kleine raketten van Hamas bereikten de Ben Goerion-luchthaven [23].
Op uitnodiging van de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, John Boehner[24] hield Netanyahu op 3 maart 2015 een toespraak in het Amerikaans Congres. Deze uitnodiging was georganiseerd buiten de Amerikaanse regering en de goedkeuring van President Barack Obama om en vond bovendien plaats kort vóór de Israëlische verkiezingen op 17 maart 2015, hetgeen tot een controverse leidde en de verhouding tussen Obama en Netanyahu deed verslechteren.[25] In zijn toespraak waarschuwde Netanyahu het Congres voor de gevaren van een mogelijk nucleair akkoord tussen Iran en de P5+1 (de VS, Rusland, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland), waarbij de nucleaire capaciteit van Iran beperkt zal worden in plaats van uitgeschakeld.[26] Het Jerusalem Center for Public Affairs had er onderzoek naar gedaan en Israël is van mening dat Iran geen centrifuges mag hebben.[27]
In tegenstelling tot wat Netanyahu in 2012 tegenover de VN beweerd had, heeft de VS geen bewijs gevonden dat Iran bezig was met het bouwen van nucleaire wapens. De VS waarschuwde Netanyahu de onderhandelingen met Iran niet te saboteren.[28]
Op de laatste dag voor de verkiezingen, 16 maart 2015, verklaarde Netanyahu dat er geen Palestijnse staat zou komen als hij zou winnen.[29]
Premierschap 2015-heden (kabinet-Netanyahu IV)
| Zie 34e regering van Israël voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Dankzij de gunstige uitslag van de parlementsverkiezingen van 2015 voor Likoed mocht Netanyahu in het voorjaar van 2015 een nieuwe regering vormen. Jisrael Beeténoe liet uiteindelijk verstek gaan maar Het Joodse Huis wilde de regeringssamenwerking voortzetten. De van Likoed afgesplitste Kulanu alsmede de orthodoxreligieuze partijen Shas en Verenigd Thora-Jodendom sloten zich hierbij aan en zo kon Netanyahu op 6 mei 2015 zijn nieuwe regering aan de Knesset ter stemming voorstellen. Omdat hij daarbinnen op een meerderheid van 61 zetels kan rekenen, gaf de Knesset zijn rechts-religieuze kabinet het groene licht en kon het op 14 mei 2015 worden geïnstalleerd. Op 25 mei 2016 trad Jisrael Beeténoe alsnog toe.
Tijdens een toespraak op het 37ste Zionistische Congres in oktober 2015 in Jeruzalem verklaarde Netanyahu dat de systematische uitroeiing van de Joden in Europa niet het idee van nazi-leider Adolf Hitler was maar van de Palestijnse groot-moefti van Jeruzalem Haj Amin al-Husseini.[30]
Saeb Erekat, Secretaris-generaal van de PLO, verweet Netanyahu daarmee het geweld aan te wakkeren ("(Netanyahu's) regrettable statements have deepened the divide during a time when a just and lasting peace is needed most," Erakat said.), ondanks het feit dat hij er door Ban Ki-moon, de Secrearis-Generaal van de V.N., uitdrukkelijk op gewezen was zijn retoriek te matigen om de opgelopen spanningen te kalmeren.[31]
Vanaf vrijdag 30 maart 2018 , de dag dat de Palestijnen Yom al-Ard gedenken, Dag van het Land (sinds 1976 toen 6 Palestijnen werden doodgeschoten die demonstreerden tegen landonteigeningen), werd de regering Netanyahu geconfronteerd met duizenden (voornamelijk) mannen uit de Gazastrook die tot en met 15 mei elke vrijdagmiddag hun Grote Mars van de Terugkeer hielden naar (de voor hen verboden zone van) het afscheidingshek dat hen scheidt van Israël. Hun doel was een terugkeer te forceren naar de huizen en dorpen waaruit hun familie in 1948 gevlucht/verjaagd/ niet terug toegelaten was. Netanyahu bracht het Israëlisch defensieleger ter plaatse in verhoogde staat van paraatheid. Honderd scherpschutters werden op uitgekozen positie's geposteerd [32]. Inmiddels [33] - de marsen gingen na 15 mei door - kwamen 205 Palestijnen (waarvan 38 jeugdigen) om en 1 Israëliër; er zijn 21.288 gewonden aan Palestijnse zijde en 37 aan Israëlische zijde [34].
Buitenlandse private kapitaalsdonoren
Uit onderzoek van de Israëlische krant Haaretz is gebleken dat in de periode tussen 2006 en 2013 buitenlandse private maatschappijen en groepen geld gedoneerd hebben aan de in Israël als NGO geregistreerde rechts-politieke organisatie Elad, en aan kolonistenorganisaties of aan premier Benjamin Netanyahu. De donaties kwamen van maatschappijen, geregistreerd in belastingparadijzen als de Bahama's, de Maagdeneilanden en de Seychellen. Het is onduidelijk wie daar achter zitten of ze besturen. Ook is een maatschappij gelinkt aan de Russische miljardair Roman Abramovich, eigenaar van de Chelsea FC.[35]
Persoonlijke uitgaven
Netanyahu en zijn vrouw Sara Netanyahu worden bekritiseerd vanwege hun hoge uitgaven aan luxe. Voor Netanyahu's vijf dagen durende bezoek aan de Verenigde Naties in New York in 2015 liepen zijn uitgaven op tot $541,886. Zijn bureau probeerde dit uit de publiciteit te houden.[36]. Tegen Sara Netanyahu, die in een aantal rechtszaken verwikkeld is, is begin 2016 een onderzoek gestart naar misbruik van publieke fondsen om luxe artikelen in een privé-huis te betalen.[37]. Bij een vooronderzoek in 2016 naar vermeende corruptie door premier Netanyahu werd tegelijkertijd een onderzoek gedaan naar de dure geschenken die zijn vrouw ontving van buitenlandse zakenlieden tijdens buitenlandse reizen.[38]
Schandalen
Tijdens Netanyahu's politieke carrière zijn hij en zijn vrouw Sara verwikkeld geweest in een aantal schandalen. Deze hebben tot 2017 geen invloed gehad op zijn politieke positie.[39] Beginnend bij de laatste:
- Bottle-gate: Sara Netanyahu zou zich duizenden sjekel toegeëigend hebben aan statiegeld dat aan de staat toekwam.[40]
- Pig-gate and shrimp-gate: Netanyahu's eetgewoonten in openbare restaurants in 2014 in de Verenigde Staten met donoren werden in de ultra-orthodoxe joodse pers afgekeurd.
- Bibi-Tours: Een ontwerprapport van de toezichthouder van de staat vermeldt dat, wanneer Netanyahu optreedt als Israëls eerste minister, organisaties en privé-personen met diverse relaties met de minister van financiën en/of Israëls economie zijn buitenlandse reizen betalen.
- Sara en haar huispersoneel: (maart 2014) Netanyahu's voormalige huismanager diende in maar 2014 een aanklacht in en vroeg 1 miljoen sjekels als compensatie voor misbruik door Sara met vernederingen, racistische opmerkingen en kwade grillen. Hij zei ook dat hij niet naar werk betaald kreeg.
- Het peperdure vliegtuigbed: Voor een bezoek aan de begrafenis van Margaret Thatcher kreeg het kantoor van de premier een extra nota van 500.000 sjekels voor de accommodatie van de slaapsuite in het vliegtuig. In 2012 hadden drie residenties van de premier 1 miljoen dollar aan publiek geld gekost.
- De ijsjes-affaire: In februari 2013 had premier Netanyahu een door de staat gefinancierd contract van 10.000 shekels per jaar voor ijs op zijn officiële residentie ingetrokken.
- Een adviseur en seksueel getreiter: Een voormalig stafchef van Netanyahu bekende in 2012 dat hij een werknemer van het kantoor van de premier 'onfatsoenlijk' had gefotografeerd, waarna hij gedwongen werd ontslag te nemen.
- De (ontevreden) huishoudelijke hulp: In 2010 spande een hulp van Sara een proces tegen haar aan, waarin ze 300.000 sjekels compensatie vroeg voor onder meer niet-betaald loon. Op de avond van Pesach moest zij naar het huis van de Netanyahu's gaan om de was te doen, maar kreeg daarvoor niet extra betaald. Zij kreeg bijval van een voormalige hulp die in 1990 voor Sara werkte. Een maand later eiste een andere ex-huishoudster nog een compensatie van 40.000 sjekel.
- De aannemer-affaire: In 1999 besloot de procureur-generaal tot een aanklacht tegen Netanjahu. Hij en Sara werden verdacht van het beramen van een teruggave-plan met een aannemer van de regering.
- Bar-On in Hebron: In 1997 benoemde Netanyahu Bar-On tot procureur-generaal in Hebron, die door de Shas-politicus Aryeh Deri naar voren was geschoven met het oog op een gunstige behandeling van de aanklachten tegen zijn corruptiepraktijken. Bovendien zou Shas Netanyahu dan helpen om te stemmen voor het controversiële Hebron-Protocol. Bar-On trok zich na een dag terug. Geen van de andere personen in de zaak werd aangeklaagd door de zittende procureur-generaal Elyakim Rubinstein.
- Bibi-gate: Netanyahu's eerste grote schandaal in zijn politieke carrière dook op in 1993 toen hij op de televisie bekende een buitenechtelijke affaire gehad te hebben met Ruth Bar, een media-adviseur. Netanyahu beweerde dat hij door een onbekend persoon hiermee gechanteerd werd om zich als kandidaat als leider van de Likoed terug te trekken. Netanyahu had daarvoor al meerdere buitenechtelijke affaires gehad.
Trivia
- Naast David Ben-Goerion (de eerste premier) is Benjamin Netanyahu de enige premier van Israël, die nooit een ministerpost bezet had voordat hij minister-president werd. Wel was hij onderminister, achtereenvolgens van Buitenlandse Zaken en in het ministerie van de minister-president (algemene zaken).
- In de pers en onder zijn aanhangers wordt hij soms Bibi genoemd.
- In januari 2012 bracht hij met zijn echtgenote een staatsbezoek aan Nederland. Hij sprak uitgebreid met premier Rutte, zij bracht een bezoek aan Panorama Mesdag.
- Sara Netanyahu, werd op 31 mei 2016 schuldig bevonden aan beledigingen en vernederingen van een werknemer en moest £24.000 schadevergoeding betalen.[37]
Werken
- International Terrorism: Challenge and Response, 1981, Transaction Publishers, ISBN 978-0878558940
- Terrorism: How the West Can Win, 1987, Avon, ISBN 978-0380703210
- Fighting Terrorism: How Democracies Can Defeat Domestic and International Terrorism, 1995, Farrar, Straus and Giroux, ISBN 978-0374154929
- A Durable Peace: Israel and Its Place Among the Nations, 1999, Grand Central Publishing, ISBN 978-0446523066
Zie ook
- 27e regering van Israël (eerste regering van Netanyahu)
- 32e regering van Israël (tweede regering van Netanyahu)
- 33e regering van Israël (derde regering van Netanyahu)
- 34e regering van Israël (vierde regering van Netanyahu)
Externe links
.jpg){kind=link}
- (en) (he) (ru) De officiële website van Benjamin Netanyahu
| Voorganger: Yitzhak Shamir Ariel Sharon |
Leider van de Likoed-partij 1993–1999 2005- |
Opvolger: Ariel Sharon ... |
| Voorganger: Shimon Peres |
Minister van Buitenlandse Zaken 2002–2003 |
Opvolger: Silvan Shalom |
| Voorganger: Silvan Shalom |
Minister van Financiën 2003–2005 |
Opvolger: Ehud Olmert |
| Premiers van Israël | Bestand:Emblem of Israel.svg |
|---|
|
David Ben-Gurion (1948–1954) · Moshe Sharett (1954–1955) · David Ben-Gurion (1955–1963) · Levi Eshkol (1963–1969) · Yigal Allon (1969) · Golda Meïr (1969–1974) · Yitzhak Rabin (1974–1977) · Shimon Peres (1977) · Menachem Begin (1977–1983) · Yitzhak Shamir (1983–1984) · Shimon Peres (1984–1986) · Yitzhak Shamir (1986–1992) · Yitzhak Rabin (1992–1995) · Shimon Peres (1995–1996) · Benjamin Netanyahu (1996–1999) · Ehud Barak (1999–2001) · Ariel Sharon (2001–2006) · Ehud Olmert (2006–2009) · Benjamin Netanyahu (2009–2021) · Naftali Bennett (2021–2022) · Yair Lapid (2022) Benjamin Netanyahu (2022–heden) · |
Sjabloon:Navigatie Israëlische kabinetsleden Sjabloon:Navigatie Knessetleden
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •
- Pagina's met onjuiste bestandskoppelingen
- Israëlisch ambassadeur
- Israëlisch minister van Buitenlandse Zaken
- Israëlisch minister van Communicatie
- Israëlisch minister van Economie
- Israëlisch minister van Financiën
- Israëlisch minister van Justitie
- Israëlisch minister van Technologie
- Israëlisch minister van Volksgezondheid
- Israëlisch minister van Huisvesting
- Israëlisch minister van Wetenschap
- Israëlisch politicoloog
- Israëlisch parlementslid
- Premier van Israël
- Likoed-politicus
- Artikelstek