Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ietsisme: verschil tussen versies
(aanhalingstekens, krantenkop, verwijdering van zin over beredenerende manier van denken (in contrast met begrijpend denken) enz) |
(toevoegingen uit de Engelse Wikipedia http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ietsism&oldid=485492502 +uit "Trouw" +herformuleren) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Zijbalk godsdienstfilosofie}} | {{Zijbalk godsdienstfilosofie}} | ||
Het '''ietsisme''' is | Het '''ietsisme''' is een niet verder gespecificeerd geloof of een [[aanname]] dat er een of andere hogere [[kracht]] bestaat, zonder dat hierbij voor een bepaalde [[religie]] wordt gekozen. | ||
Ietsisme | Ietsisme kan in het algemeen verwijzen uiteenlopende [[overtuiging]]en waarbij [[mensen]] aannemen dat er ’iets’ [[metafysisch]] bestaat, waarbij niet noodzakelijk een traditioneel geloofssysteem, dogma of visie op de natuur en op God van een of andere religie wordt gevolgd. Het ligt dicht bij de begrippen [[agnosticisme|agnostisch]] [[theïsme]] en [[deïsme]]. | ||
Het woord ''ietser'', dat daarvan werd afgeleid, betekent iemand die [[geloven|gelooft]] dat er aan al het bestaande een transcendente maar onbenoembare en niet verder definieerbare kracht ten [[grondslag]] ligt. | |||
Onder [[Theïsme|theïsten]] en [[atheïsme|atheïsten]] roept het ietsisme soms weerstand op, maar uit een opiniepeiling van dagblad [[Trouw (krant)|Trouw]] uit oktober [[2004]] bleek dat 40% van de Nederlanders tot de ietsisten kunnen worden gerekend.<ref>{{ts.|Trouw}}, 21 januari 2004, [http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/nieuws/archief/article/detail/1739310/2004/10/21/Nederland-los-van-kerk-en-bijbel.dhtml Nederland los van kerk en bijbel]</ref> | |||
De term kreeg in [[Nederland]] bekendheid nadat hij in [[1997]] | De term kreeg in [[Nederland]] bekendheid nadat hij in [[1997]] gebruikt werd door politiek columnist [[Ronald Plasterk]] in een column voor het [[televisieprogramma]] [[Buitenhof (tv-programma)|Buitenhof]], maar het woord bestond mogelijk reeds eerder.<ref name=OnzeTaal> | ||
Genootschap Onze Taal, Taaladviesdienst, 14 februari 2007, [http://taal.weblog.nl/etymologie/ronald-plasterk-ietsisme/ Ronald Plasterk: Ietsisme]</ref> | |||
Eerder omschreef [[Ad Verkuijlen]] hetzelfde fenomeen met het woord ’ietsers’ | Plasterk noemde ietsisme aanvankelijk een „religieus armzalig en [[irritant]] tijdsverschijnsel”, maar kwam hier later op terug. | ||
Eerder omschreef [[Ad Verkuijlen]] hetzelfde fenomeen met het woord ’ietsers’. In een column in Filosofie Magazine, 1996, met als titel ’Daar komen de Ietsers’ schreef hij: „Steeds minder mensen voelen zich betrokken bij een [[Kerk (instituut)|kerk]]. Het aantal mensen dat gelooft ’aan een hogere macht die verder onbenoemd bleef’ stijgt echter gestaag; sinds 1991 met 2% naar 22%. Aldus het Sociaal en Cultureel Rapport 1996. Het is een nationale [[epidemie]]. Iedereen kent er wel een paar. Op de vraag of zij in een ([[christelijk]]e) God geloven, antwoorden zij gewichtig: ’Nee, maar er moet wel iets zijn!’”.<ref>{{Aut|Ad Verkuijlen}}, {{ts.|De Volkskrant}}, 8 augustus 2003, http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/712119/2003/08/08/Ietsisme.dhtml Ietsisme}}<ref> | |||
Hij baseerde zich bij het schrijven van die column op cijfers uit het Sociaal en Cultureel Rapport 1996. Ook Plasterk zei zich hierop te baseren.<ref name=OnzeTaal/> | |||
In [[tegenstelling]] tot het klassieke [[agnosticisme]], dat eerder [[negatief]] staat tegenover religieuze overtuigingen (''niet geloven wat men niet kan weten''), blijft het ietsisme daar eerder [[positief]] tegenover staan (''er is veel meer dan we kunnen weten''). Het is een vorm van religieuze [[vrijzinnigheid]] of religieuze onkerkelijkheid. De invulling daarvan kan variëren van een [[christendom|christelijk]] godsbeeld van een „kracht” die buiten de wereld staat tot een [[boeddhisme|boeddhistisch]] [[wereldbeeld]] met „krachten” die in de wereld bestaan. Het is ook een mogelijk om de keuze tussen beide open te laten. | In [[tegenstelling]] tot het klassieke [[agnosticisme]], dat eerder [[negatief]] staat tegenover religieuze overtuigingen (''niet geloven wat men niet kan weten''), blijft het ietsisme daar eerder [[positief]] tegenover staan (''er is veel meer dan we kunnen weten''). Het is een vorm van religieuze [[vrijzinnigheid]] of religieuze onkerkelijkheid. De invulling daarvan kan variëren van een [[christendom|christelijk]] godsbeeld van een „kracht” die buiten de wereld staat tot een [[boeddhisme|boeddhistisch]] [[wereldbeeld]] met „krachten” die in de wereld bestaan. Het is ook een mogelijk om de keuze tussen beide open te laten. | ||
Het woord ietsisme is opgenomen in de 14e editie van de [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Dikke Van Dale]], die in oktober [[2005]] is uitgegeven. | Het woord ietsisme is opgenomen in de 14e editie van de [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Dikke Van Dale]], die in oktober [[2005]] is uitgegeven. Het woord ’ietsism’ begon ook in het Engels als leenwoord uit het Nederlands te circuleren. | ||
In 2009 werd door Joan Elkerbout uit Sint-Oedenrode een interreligieuze kerk gesticht,<ref>{{Aut|Sacha van der Zande}} in: Trouw, 19 juni 2009, [http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/nieuws/article/detail/1179756/2009/06/19/rsquo-Ik-sticht-een-kerk-voor-alle-religies-rsquo.dhtml Ik sticht een kerk voor alle religies]</ref> Dit werd ’de eerste officiële tempel voor het ietsisme’ genoemd. | |||
===Referenties=== | ===Referenties=== | ||
Versie van 6 jul 2012 11:56
Het ietsisme is een niet verder gespecificeerd geloof of een aanname dat er een of andere hogere kracht bestaat, zonder dat hierbij voor een bepaalde religie wordt gekozen.
Ietsisme kan in het algemeen verwijzen uiteenlopende overtuigingen waarbij mensen aannemen dat er ’iets’ metafysisch bestaat, waarbij niet noodzakelijk een traditioneel geloofssysteem, dogma of visie op de natuur en op God van een of andere religie wordt gevolgd. Het ligt dicht bij de begrippen agnostisch theïsme en deïsme.
Het woord ietser, dat daarvan werd afgeleid, betekent iemand die gelooft dat er aan al het bestaande een transcendente maar onbenoembare en niet verder definieerbare kracht ten grondslag ligt.
Onder theïsten en atheïsten roept het ietsisme soms weerstand op, maar uit een opiniepeiling van dagblad Trouw uit oktober 2004 bleek dat 40% van de Nederlanders tot de ietsisten kunnen worden gerekend.[1]
De term kreeg in Nederland bekendheid nadat hij in 1997 gebruikt werd door politiek columnist Ronald Plasterk in een column voor het televisieprogramma Buitenhof, maar het woord bestond mogelijk reeds eerder.[2]
Plasterk noemde ietsisme aanvankelijk een „religieus armzalig en irritant tijdsverschijnsel”, maar kwam hier later op terug.
Eerder omschreef Ad Verkuijlen hetzelfde fenomeen met het woord ’ietsers’. In een column in Filosofie Magazine, 1996, met als titel ’Daar komen de Ietsers’ schreef hij: „Steeds minder mensen voelen zich betrokken bij een kerk. Het aantal mensen dat gelooft ’aan een hogere macht die verder onbenoemd bleef’ stijgt echter gestaag; sinds 1991 met 2% naar 22%. Aldus het Sociaal en Cultureel Rapport 1996. Het is een nationale epidemie. Iedereen kent er wel een paar. Op de vraag of zij in een (christelijke) God geloven, antwoorden zij gewichtig: ’Nee, maar er moet wel iets zijn!’”.Citefout: Na het label <ref> ontbreekt het afsluitende label </ref> Dit werd ’de eerste officiële tempel voor het ietsisme’ genoemd.
Referenties
- º Trouw, 21 januari 2004, Nederland los van kerk en bijbel
- º Genootschap Onze Taal, Taaladviesdienst, 14 februari 2007, Ronald Plasterk: Ietsisme