Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Voeren
Gemeente in België .png){kind=small}
| |||||
| |||||
  | |||||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||||
| Provincie |  Limburg
| ||||
| Arrondissement | Tongeren | ||||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
50,63 km² (2009) 91,93% 2,44% 5,63% | ||||
| Coördinaten | 50° 46' NB, 5° 46' OL | ||||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
4.194 (01/01/2010) 50,55% 49,45% 83 inw./km² | ||||
| Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2008) 19,97% 62,13% 17,90% | ||||
| Buitenlanders | 25,65% (01/01/2008) | ||||
| Burgemeester | Huub Broers (N-VA) | ||||
| Bestuur | Voerbelangen | ||||
| Zetels Voerbelangen Retour @ Libertés |
15 10 5 | ||||
| Gemiddeld inkomen | 13.651 euro/inw. (2007) | ||||
| Werkloosheidsgraad | 5,36% (jan. 2009) | ||||
| Postcode 3790 3790 3791 3792 3793 3798 |
Deelgemeente Moelingen Sint-Martens-Voeren Remersdaal Sint-Pieters-Voeren Teuven 's-Gravenvoeren | ||||
| Zonenummer | 04 | ||||
| NIS-code | 73109 | ||||
| Politiezone | Voeren | ||||
| Website | www.voeren.be | ||||
| Bestand:Voeren Limburg Belgium Map.png | |||||
| ligging binnen het arrondissement Tongeren in de provincie Limburg | |||||
| |||||
Voeren (Frans: Fourons) is een faciliteitengemeente die bestuurlijk deel uitmaakt van de Belgische provincie Limburg in het gewest Vlaanderen.
Toponymie
De naam van de gemeente is ontleend aan de Voer, een zijriviertje van de Maas dat door de gemeente stroomt.
Het Land van Dalhem heette oorspronkelijk Voeren, aangezien 's-Gravenvoeren vóór de bouw van de burcht te Dalhem het bestuurscentrum van dit graafschap vormde. 's-Gravenvoeren was dus de kern van het kleine oorspronkelijke graafschap Voeren, voordat het grafelijke domicilie naar de burcht van Dalhem werd verplaatst en men ging spreken van het Land van Dalhem. Dalhem zelf werd naar analogie met 's-Gravenvoeren toen ook weleens 's-Gravendal(hem) genoemd.
Men zou kunnen denken dat de naam van de gemeente Voeren met zijn uitgang -en een collectivum is, omdat deze gemeente in 1977 door gemeentelijke herindeling is ontstaan, uit onder meer 's-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren en Sint-Pieters-Voeren. Toch is dat niet het geval, al verwijzen al deze toponiemen naar het riviertje de Voer. De uitgang -en is bij Limburgse plaatsnamen die aan een water of riviertje zijn ontleend, niet ongebruikelijk. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Nederlandse (Zuid-Limburgse) plaats Gulpen, ter plekke waar het riviertje de Gulp uitmondt in de Geul. Even ten noorden van Roermond vinden we zo het dorp Swalmen, dat zijn naam dankt aan het riviertje de Swalm, een zijriviertje van de Maas. In de Duitse Selfkant, net over de grens bij Sittard, een gebied waar vanouds Limburgs wordt gesproken, ligt het plaatsje Saeffelen, genoemd naar de Saeffelbeek. In al deze gevallen is de naam op analoge wijze gevormd als die van Voeren.
Geografie
Situering
De gemeente grenst in het noorden aan de Nederlandse provincie Limburg en in het zuiden aan de Waalse provincie Luik, maar nergens aan de rest van Vlaanderen, en is daarmee een exclave van de provincie Limburg. Voeren is de hoofdplaats van het gelijknamige kieskanton. Samen met de stad Tongeren vormt ze het gerechtelijk kanton Tongeren-Voeren.
Op 1 januari 1977 werden de zes voormalige gemeenten 's-Gravenvoeren, Moelingen, Remersdaal, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren en Teuven tot de fusiegemeente Voeren samengevoegd. De zes dorpen en zestien gehuchten vormen samen een gebied dat zich uitstrekt over 50 km². Het gebied is relatief dunbevolkt (82,11 inw./km², oftewel 1:12.000 m²) en telt 4.157 inwoners (januari 2012), van wie ongeveer een kwart Nederlanders.
De gemeente Voeren grenst aan de Waalse gemeenten Wezet, Dalhem, Aubel en Blieberg in de provincie Luik, en in het noorden aan de Nederlandse gemeenten Eijsden-Margraten en Gulpen-Wittem. De gemeente grenst aan geen enkele andere Belgisch-Limburgse gemeente.
Het gebied dat de gemeente omvat is in het Nederlandse taalgebied beter bekend onder de naam Voerstreek.
- Hoogste punten: Stroevenbos en Reesberg bij Remersdaal (287,5 m), wat ook de hoogste punten van Vlaanderen en dus ook van Belgisch Limburg zijn. Zo'n 12 km verder naar het oosten ligt het hoogste punt van Nederlands Limburg (322 m), dat tevens het hoogste punt van het Europese deel van Nederland is.
- De gemeente heeft verschillende bossen, waaronder het Hoogbos, Schoppemerheide, Broekbos, Alsbos, Vrouwenbos, Veursbos en het Beusdalbos.
Kernen
Deelgemeenten
| # | Naam | Bevolking (2016) |
Oppervlakte (km²) |
Dichtheid (inw./km²) |
|---|---|---|---|---|
| I | Moelingen | 850 | 3,29 | 258 |
| II | 's-Gravenvoeren | 1378 | 13,41 | 103 |
| III | Sint-Martens-Voeren | 804 | 12,86 | 63 |
| IV | Sint-Pieters-Voeren | 257 | 5,11 | 50 |
| V | Teuven | 479 | 7,31 | 66 |
| VI | Remersdaal | 290 | 8,65 | 34 |
Bron: Rijksregister
Verwerking: provincie Limburg - Directie Mens - Steunpunt Sociale Planning[1]
Opmerking: Het bevolkingsaantal is gebaseerd op de gegevens uit het rijksregister en wijkt daarom licht af van het definitieve bevolkingsaantal.
Overige kernen
Hydrografie
Door de gemeente Voeren stromen verschillende waterlopen:
- De Berwijn in Moelingen, die net op de grens van de gemeente in de Maas uitmondt
- De Voer door 's-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren waar deze ook ontspringt
- De Veurs, die tussen Teuven en Sint-Martens-Voeren ontspringt en in het centrum van deze laatste in de Voer uitmondt
- De Noorbeek, die in 's Gravenvoeren in de Voer uitmondt
- De Gulp, die in de Geul uitmondt in Nederland en langs het dorp Teuven stroomt.
Demografie
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977. <timeline> Colors=
id:a value:gray(0.9) id:b value:gray(0.7) id:c value:rgb(1,1,1) id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9) id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)
ImageSize = width:800 height:373 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:4500 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:500 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:250 start:0 BackgroundColors = canvas:c
BarData=
bar:1806 text:1806 bar:1816 text:1816 bar:1830 text:1830 bar:1846 text:1846 bar:1856 text:1856 bar:1866 text:1866 bar:1876 text:1876 bar:1880 text:1880 bar:1890 text:1890 bar:1900 text:1900 bar:1910 text:1910 bar:1920 text:1920 bar:1930 text:1930 bar:1947 text:1947 bar:1961 text:1961 bar:1970 text:1970 bar:1981 text:1981 bar:1990 text:1990 bar:2000 text:2000 bar:2010 text:2010 bar:2018 text:2018
PlotData=
color:d width:20 align:left
bar:1806 from:0 till: 0 bar:1816 from:0 till: 0 bar:1830 from:0 till: 0 bar:1846 from:0 till: 4134 bar:1856 from:0 till: 0 bar:1866 from:0 till: 4365 bar:1876 from:0 till: 0 bar:1880 from:0 till: 4327 bar:1890 from:0 till: 4168 bar:1900 from:0 till: 4189 bar:1910 from:0 till: 4311 bar:1920 from:0 till: 4030 bar:1930 from:0 till: 4284 bar:1947 from:0 till: 4416 bar:1961 from:0 till: 4299 bar:1970 from:0 till: 4433 bar:1981 from:0 till: 4194 bar:1990 from:0 till: 4219 bar:2000 from:0 till: 4315 bar:2010 from:0 till: 4194 bar:2018 from:0 till: 4160
PlotData=
bar:1806 at: 0 fontsize:s text: bar:1816 at: 0 fontsize:S text: bar:1830 at: 0 fontsize:S text: bar:1846 at: 4134 fontsize:S text: 4.134 shift:(-10,5) bar:1856 at: 0 fontsize:S text: bar:1866 at: 4365 fontsize:S text: 4.365 shift:(-10,5) bar:1876 at: 0 fontsize:S text: bar:1880 at: 4327 fontsize:S text: 4.327 shift:(-10,5) bar:1890 at: 4168 fontsize:S text: 4.168 shift:(-10,5) bar:1900 at: 4189 fontsize:S text: 4.189 shift:(-10,5) bar:1910 at: 4311 fontsize:S text: 4.311 shift:(-10,5) bar:1920 at: 4030 fontsize:S text: 4.030 shift:(-10,5) bar:1930 at: 4284 fontsize:S text: 4.284 shift:(-10,5) bar:1947 at: 4416 fontsize:S text: 4.416 shift:(-10,5) bar:1961 at: 4299 fontsize:S text: 4.299 shift:(-10,5) bar:1970 at: 4433 fontsize:S text: 4.433 shift:(-10,5) bar:1981 at: 4194 fontsize:S text: 4.194 shift:(-10,5) bar:1990 at: 4219 fontsize:S text: 4.219 shift:(-10,5) bar:2000 at: 4315 fontsize:S text: 4.315 shift:(-10,5) bar:2010 at: 4194 fontsize:S text: 4.194 shift:(-10,5) bar:2018 at: 4160 fontsize:S text: 4.160 shift:(-10,5)
</timeline>
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Politiek
Structuur
De gemeente Voeren ligt in het kieskanton Voeren en het provinciedistrict Tongeren, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg). Er zijn faciliteiten voor de Franstalige inwoners.
Geschiedenis
(Voormalige) burgemeesters
| Tijdspanne | Burgemeester | |
|---|---|---|
| 1983 - 1986[2] | José Happart (PS) | |
| 1989 - 1994 | Nico Droeven[3] | |
| 1995 - 2000 | José Smeets[4] | |
| 2001 - 2010 | Huub Broers (CD&V) | |
| 2010 - heden | Huub Broers (N-VA) | |
Legislatuur 2013 - 2018
Er waren in 2012 vijftien zetels te verdelen.
|
|
Burgemeester is Huub Broers van de Voerbelangen. Deze partij heeft de meerderheid met 10 op 15 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij of kartel | 10-10-1976[5] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[6] | 14-10-2012[7] | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 17 | % | 15 | % | 15 | % | 15 | % | 15 | % | 15 | % | 15 | |
| Voerbelangen | 36,82 | 6 | 36,89 | 5 | 40,22 | 6 | 44,68 | 7 | 52,82 | 8 | 60,76 | 9 | 63,02 | 10 | |
| R.liege1 / R.A.L.2 / Retour @ Libertés3 | 63,181 | 11 | 62,041 | 10 | 59,781 | 9 | 55,322 | 8 | 47,182 | 7 | 39,243 | 6 | 36,983 | 5 | |
| FPV | - | 0,54 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||
| FN | - | 0,54 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||
| Totaal stemmen | 2739 | 2843 | 2772 | 2626 | 3130 | 3189 | 3047 | ||||||||
| Opkomst % | 98,09 | 97,33 | 97,87 | 98,24 | 96,18 | ||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 1,94 | 1,41 | 2,85 | 3,77 | 2,97 | 2,04 | 2,82 | ||||||||
De zetels van de gevormde coalitie zijn vetjes
Bezienswaardigheden
 Zie Lijst van onroerend erfgoed in Voeren voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In de gemeente bevinden zich verschillende kastelen, waaronder:
- Kasteel van Obsinnich te Remersdaal
- Kasteel van Teuven, ook: De Draeck en De Hoef
- Kasteel Altenbroek te 's-Gravenvoeren
- Kasteel van Ottegraeven te Schophem en Sint-Martens-Voeren
- Abdij van Sinnich, voormalige abdij
Cultuur
Taal
De provinciegrenzen komen niet overeen met de taalgrenzen: in het noordoosten spreekt men Limburgse en Ripuarische dialecten. De Voerstreek behoort tot dit noordoostelijke gebied, waar de lokale bevolking een Limburgs dialect spreekt, het Voerens. Vanwege de ligging op de grens van het Nederlandse, Duitse en Franse taalgebied beheerst de bevolking vaak zowel Nederlands, Frans als Duits.
Voor de officiële vaststelling van de taalgrens (1963) hoorde de Voerstreek bij de Waalse provincie Luik. De overheveling van de streek naar Limburg resulteerde in politiek gekrakeel dat in de jaren 1980 geregeld een nationale dimensie kreeg en in 1987 tot de val van de federale regering leidde. Zie verder Taalstrijd in de Voerstreek.
Religie & levensbeschouwing
In de gemeente bevinden zich verschillende kerkdorpen. De kerken zijn:
- Sint-Lambertuskerk in 's-Gravenvoeren
- Onze-Lieve-Vrouw-Ten-Hemel-Opnemingskerk te Moelingen
- Sint-Heribertuskerk te Remersdaal
- Sint-Martinuskerk te Sint-Martens-Voeren
- Sint-Pieters-Stoelkerk te Sint-Pieters-Voeren
- Sint-Pieterskerk te Teuven
Daarnaast bevinden zich diverse kapelletjes in de gemeente, waaronder de Steenboskapel en het Heiligenhuisje.
Mobiliteit
Er loopt door de Voerstreek een goederenspoorlijn. Van 1921 tot 1957 was de spoorlijn voor reizigersverkeer in gebruik en was er een station in Sint- Martens-Voeren. De gemeente wordt bediend door een busverbinding van de Lijn in de vorm van lijn 39B die de dorpen met Wezet en Tongeren verbindt. Het meest oostelijke deel van de route, naar Remersdaal en Teuven, wordt alleen op verzoek gereden.
Partnergemeente
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Sjabloon:Navigatie gemeente Voeren
| Gemeenten in de provincie Limburg | |
|---|
|
Alken · As · Beringen · Bilzen · Bocholt · Borgloon · Bree · Diepenbeek · Dilsen-Stokkem · Genk · Gingelom · Halen · Ham · Hamont-Achel · Hasselt · Hechtel-Eksel · Heers · Herk-de-Stad · Herstappe · Heusden-Zolder · Hoeselt · Houthalen-Helchteren · Kinrooi · Kortessem · Lanaken · Leopoldsburg · Lommel · Lummen · Maaseik · Maasmechelen · Meeuwen-Gruitrode · Neerpelt · Nieuwerkerken · Opglabbeek · Overpelt · Peer · Riemst · Sint-Truiden · Tessenderlo · Tongeren · Voeren · Wellen · Zonhoven · Zutendaal |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Voeren op Wikimedia Commons.
