Clemens van Rome

Clemens I
? – 81 of 101
Zie Lijst van pausen
Periode	88-98
Voorganger	Anacletus I
Opvolger	Evaristus

Clemens van Rome (Clemens Romanus) (Rome, 1e eeuw – Chersonesos (Bosporuskoninkrijk, nu: Krim), 99 of 101) was een „Apostolische Vader”, die volgens de aantekeningen van Irenaeus de derde opvolger was van Petrus als bisschop van Rome. In de Rooms-katholieke kerk wordt hij daarom als de vierde paus gerekend. Zijn pontificaat duurde volgens de officiële pausenlijst van het Vaticaan van 76 tot 81 n.Chr., maar Irenaeus gaf hiervoor de jaren 92 tot 101 n.Chr. Volgens Tertullianus was hij echter de directe opvolger van de apostel Petrus en waren respectievelijk Linus en Anacletus I Clemens’ opvolgers. Het is mogelijk dat Clemens samen met Linus en Anacletus lid was van het presbytorium (raad van oudsten) van de kerk in de stad Rome. Tijdens zijn ambtstermijn zou het vormsel zijn ingevoerd.

Twee brieven die toegeschreven zijn aan Clemens I worden gerekend tot de geschriften van de „Apostolische Vaders”. De tweede brief is één van de vroegst bewaard gebleven preken, maar men gaat er van uit dat deze niet van Clemens zelf is.

De Eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinthe

De Eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinte (I Clemens) is hoogstwaarschijnlijk authentiek. Hij schreef deze brief waarschijnlijk omstreeks 96 n. Chr. In de brief is sprake van een rebellie van een groepje jonge christenen die de ouderlingen van de Kerk in Korinte hadden afgezet. Clemens betoogt (hoewel hij niet het gezag had, wat overigens blijkt uit de terughoudendheid van Clemens in zijn brief) dat de jongeren moesten worden verbannen en de ouderlingen in hun ambt moesten worden hersteld. Clemens verklaarde dat ouderlingen onder geen geding konden worden afgezet. Dit blijkt echter niet uit de brieven van de apostel Paulus aan Timotheus (of Timoteus) en Titus, waar afzetting onder bepaalde voorwaarden toegestaan was (er wordt echter wel opgeroepen tot terughoudendheid). Voorts spoorde hij aan te leven zoals Jezus Christus en trouw te zijn aan de Romeinse overheid. In hoofdstuk 25 vs. 1-4 vergelijkt hij Jezus met de Phoenix die net als Christus herrees (opstanding).

Clemens in de Bijbel

Volgens de christelijke schrijvers Origenes en Hiëronymus en anderen is paus Clemens I dezelfde als de Clemens die door Paulus in Filippenzen 4:3 wordt genoemd.

Volgens een traditie werd Clemens verbannen naar een eiland waar hij zware arbeid moest verrichten en het Evangelie verkondigde. Hij zou de marteldood zijn gestorven.

Patroonheilige

In de Katholieke Kerk en in de Orthodoxe Kerken wordt Clemens I op 23 november als heilige gevierd, bij de Grieken op 24 november en in de Russische Kerk op 25 november. In de beeldende kunst wordt hij voorgesteld als paus, met anker, boekrol, palmtak of een uit de zee rijzende tempeltje, ook wel met een bron en een lam. Sint-Clemens is de patroonheilige van Klemskerke, Minderhout, Hoeilaart en Watermaal-Bosvoorde. In Rome is de basiliek van San Clemente aan hem gewijd.

Bronnen, noten en/of referenties

Weblinks (grc) (en) Eerste brief van Clemens aan de Korintiërs, Griekse tekst en Engelse vertaling van J. B. Lightfoot, website earlychristianwritings.   Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Clemens I op Wikimedia Commons.

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I