Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Publieke omroep
Een publieke omroep (in Vlaanderen openbare omroep; ook wel staatsomroep) is een organisatie die door de overheid in het leven is geroepen om informatie uit te zenden via een communicatiemiddel naar een breed publiek. De overheid kan deze gebruiken om zelf te communiceren met het volk, of het volk te laten communiceren met zichzelf. Een omroep die niet onderhouden wordt door de overheid, heet een commerciële omroep.
Binnen een democratie heeft een publieke omroep vaak tot doel het algemeen nut na te streven. Vaak moeten de kijkers kijk- en luistergeld betalen of wordt de omroep bekostigd uit het overheidsbudget.
Publieke media hebben als doel om objectieve, integere en onafhankelijke informatie te verspreiden. Commerciële media hebben als primair doel geld te verdienen met het verspreiden van informatie of het amuseren van de doelgroep(en). Dat wil niet zeggen dat hun informatie niet objectief en integer is, maar er kan wel gesteld worden dat objectiviteit geen primair doel is.
Publieke omroepen besteden in de regel meer aandacht aan kunst, cultuur en actualiteiten (vaak dure programma's voor kleine doelgroepen), terwijl commerciële omroepen vaak meer aandacht besteden aan sport, films en amusement (vaak goedkopere programma's voor grote doelgroepen). Publieke omroepen krijgen vaak van de overheid een taak opgelegd om bepaalde programma's (bijvoorbeeld voor minderheden of over kunst en cultuur) te maken.
Publieke omroepen bestaan er in allerlei soorten en maten. In sommige landen mogen publieke omroepen geen reclame uitzenden, terwijl dit in andere landen wel is toegestaan. In Vlaanderen zendt de VRT reclamespots uit van campagnes gesponsord door de overheid en in Nederland wordt via de STER reclame gemaakt op de publieke netten.
Australië
Australië kent zelfs twee publieke omroeporganisaties, namelijk de Australian Broadcasting Corporation en de Special Broadcasting Service, die beide zowel televisie- als radioprogramma's uitzenden. Beide organisaties staan onder toezicht van het Australische federale parlement en worden door de regering van het Gemenebest van Australië gefinancierd.
België
De openbare omroepen zijn in België omroepen die door de gemeenschappen worden gefinancierd om radio en televisie te maken voor de betreffende inwoners.
Duitsland
Duitsland heeft twee publieke televisiezenders: Das Erste (verzorgd door de ARD) en het ZDF. Het derde televisiekanaal wordt verzorgd door een zender van de deelstaat:
| Deelstaten | Omroep |
|---|---|
| Beieren | Bayerischer Rundfunk (BR) |
| Hessen | Hessischer Rundfunk (HR) |
| Saksen, Saksen-Anhalt en Thüringen | Mitteldeutscher Rundfunk (MDR) |
| Hamburg, Nedersaksen, Mecklenburg-Voor-Pommeren en Sleeswijk-Holstein | Norddeutscher Rundfunk (NDR) |
| Bremen | Radio Bremen (RB) |
| Berlijn, Brandenburg | Rundfunk Berlin-Brandenburg (RBB) |
| Saarland | Saarländischer Rundfunk |
| Baden-Württemberg, Rijnland-Palts | Südwestrundfunk (SWR) |
| Noordrijn-Westfalen | Westdeutscher Rundfunk (WDR) |
Nederland
 Zie Nederlands publiek omroepbestel voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In Nederland wordt de landelijke zendtijd verdeeld over verschillende omroepen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in drie soorten omroepen:
- Ledenomroepen: omroepverenigingen die zendtijd toebedeeld krijgen op basis van het aantal leden (AVROTROS, BNN-VARA, KRO-NCRV, MAX, PowNed, EO, VPRO, WNL)
- Taakomroepen: hebben een door de overheid vastgestelde taak en hebben geen leden. De grootste taakomroep is de NOS, die nieuws, sport en actualiteiten verzorgt. Daarnaast is de NTR een taakomroep.
- Aspirant-omroepen zijn ledenomroepen die nog niet volledig erkend zijn omdat deze nog niet voldoende leden hebben
Hiernaast wordt uitgezonden door de STER, die de reclameblokken tussen de programma's verzorgt.
| Omroep | Status | Doelgroep of onderwerp |
|---|---|---|
| AVROTROS | Ledenomroep | Liberaal |
| BNNVARA | Ledenomroep | Sociaaldemocratisch (BNN: Jongeren, links) |
| KRO-NCRV (+ RKK en BOS) | Ledenomroep | Christelijk (RKK: Rooms-katholicisme, BOS: Boeddhisme) |
| EO (+ IKON, ZvK en JO) | Ledenomroep | Orthodox-protestants (JO: Jodendom) |
| VPRO | Ledenomroep | Links-progressief |
| MAX | Ledenomroep | Senioren |
| HUMAN | Aspirant-omroep | Humanistisch |
| WNL | Aspirant-omroep | Rechts-conservatief |
| PowNed | Aspirant-omroep | Jongeren, rechts |
| NOS (+ Omrop Fryslân, PP en Socutera) | Taakomroep | Actualiteit, nieuws, sport (Omrop Fryslân: Friese taal en cultuur) |
| NTR (+ OHM en SZM) | Taakomroep | Cultuur, onderwijs, samenleving (OHM: Hindoeïsme, SZM: Islam) |
| Ster | Overig | Reclame |
Het centraal bestuur is in handen van de stichting NPO (die echter geen algehele zeggenschap heeft over het beleid). De publieke omroepen zenden uit op drie televisiezenders en vijf radiostations.
In de komende tijd zal de structuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) ingrijpend worden gewijzigd. Het aantal erkende ledenomroepen wordt teruggebracht naar zeven, waaronder drie fusie-omroepen (AVROTROS, BNN-VARA en KRO-NCRV) en vier bestaande (EO, VPRO, WNL en MAX). De levensbeschouwelijke genootschappen zullen met ingang van 2016 niet langer onder een bijzondere regeling vallen, en zullen zich moeten aansluiten bij andere omroepen of zelfstandig een status als aspirant-omroep moeten bemachtigen. Daarnaast zijn twee taakomroepen voorzien, de NOS en de NTR. Per 1 september 2017 zijn er dan slechts 9 zendgemachtigden volgens een '3-4-2-model' (drie fusieomroepen, vier zelfstandig gebleven ledenomroepen en twee taakomroepen).
Naast de landelijke omroepen zijn er nog verschillende regionale en lokale publieke omroepen, die geld krijgen van provincies en gemeenten.
Nederland en Vlaanderen
BVN (het Beste van Vlaanderen en Nederland) is samenwerkingsverband tussen de NPO, de VRT en de RNW. De programmering wordt samengesteld uit het televisieaanbod van de Nederlandse en Vlaamse publieke omroepen, NPO, VRT en de Wereldomroep.
Er zijn plannen geweest om een digitaal cultuurkanaal op te starten in samenwerking tussen de NPO en de VRT. Deze plannen zijn nooit doorgegaan en de NPO heeft zelf een digitaal cultuurkanaal, Cultura opgestart.
Republiek China (Taiwan)
Public Television Service, Chinese Television System, China Television, Taiwan Television en Hakka TV zijn de publieke omroepen van Republiek China (Taiwan).
Volksrepubliek China
In de Volksrepubliek China is China Central Television (CCTV) de staatsomroep. Het heeft enkele zenders in vreemde talen (Engels, Frans, Spaans, Russisch en Arabisch) die ook buiten de Volksrepubliek te ontvangen zijn. China Radio International (CRI) is de mondiale radio-omroep van de staat.
Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk zendt de British Broadcasting Corporation (BBC) uit. Deze omroep werd in 1922 opgericht. De zender verzorgt niet alleen nationale TV en radio, maar heeft ook een groot bereik in de rest van de wereld met BBC World Service radio. De zender BBC World en nog een aantal andere initiatieven van de BBC worden niet uit de publieke middelen gefinancierd.
Verenigde Staten
In de Verenigde Staten bestaat een publiek net (PBS) dat in het verleden door de staat werd betaald. Langzamerhand heeft de staat zijn fondsen teruggetrokken, en tegenwoordig bestaan de publieke zenders vrijwel geheel van vrijwillige bijdragen van luisteraars en donaties van welwillende zakenlieden.
Lijst met publieke omroepen in Europa, die tevens lid zijn van de EBU
- Albanië: RTVSH (Radiotelevizioni Shqiptar)
- Andorra: RTVA (Radio i Television d'Andorra)
- België: RTBF (Radio-Télévision Belge de la communauté Française), VRT en BRF (Duitstalige omroep)
- Bosnië en Herzegovina: PBSBiH (Public Broadcasting Service of Bosnia and Herzegovina)
- Bulgarije: BNR (Bâlgarsko Nationalno Radio), BNT (Bâlgarska Nationalna Televizija)
- Cyprus: CYBC (Cyprus Broadcasting Corporation)
- Denemarken: DR (Danmarks Radio), DK/TV2 (TV2/Danmark)
- Duitsland: ARD (Arbeitsgemeinschaft der öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten der Bundesrepublik Deutschland), ZDF (Zweites Deutsches Fernsehen)
- Estland: ERR (Eesti Raadio), EE/ETV (Eesti Televisioon)
- Finland: FI/MTV (MTV Oy), YLE (Oy Yleisradio Ab)
- Frankrijk: France Télévisions, Radio France, Radio France Internationale
- Griekenland: ERT (Elliniki Radiophonia - Tileorassi SA).
- Hongarije: MR (Magyar Rádió), HU/MTV (Magyar Televizió)
- IJsland: RUV (Ríkisútvarpið)
- Ierland: RTÉ (Radio Telefís Éireann)
- Italië: RAI (Radio Audizione Italiane)
- Kroatië: HRT (Hrvatska Radiotelevizija)
- Letland: LR (Latvijas Radio), LTV (Latvijas Televīzija)
- Litouwen: LRT (Lietuvos Radijas ir Televizija)
- Luxemburg: CLT (CLT Multi Media)
- Macedonië: MKRTV (MKRTV)
- Malta: PBS (Public Broadcasting Services)
- Marokko: SNRT (La Société Nationale de Radiodiffusion et de Télévision)
- Moldavië: TRM (Teleradio-Moldova)
- Monaco: GRMC (Groupement de Radiodiffusion monégasque)
- Montenegro: TVCG 3 (Radio Televizija Crne Gore 3 Kanal)
- Nederland: NPO (Nederlandse Publieke Omroep)
- Nederland/Vlaanderen: BVN (Beste van Vlaanderen en Nederland)
- Noorwegen: NRK (Norsk Rikskringkasting AS), NO/TV2 (TV 2 AS)
- Oekraïne: NTU/NRU (Natsionalna Telekompanija Ukraïny/Natsionalna Radiokompanya Ukraïny)
- Oostenrijk: ORF (Österreichischer Rundfunk)
- Polen: TVP & PR (Telewizja Polska & Polskie Radio)
- Portugal: RDP (Radiodifusão Portuguesa SA), RTP (Radiotelevisão Portuguesa Serviço Público de Televisão SA)
- Roemenië: ROR (Societatea Româna de Radiodifuziune), RO/TVR (Societatea Româna de Televiziune)
- Rusland: C1R (Channel One Russia), RDO (Radio Dom Ostankino), RTR (RossijskoeTeleradio)
- San Marino: SMRTV (Radiotelevisione della Repubblica di San Marino)
- Servië: RTS 1 (Radio Televizija Srbije)
- Slowakije: SK/SR (Slovensky Rozhlas), SK/STV (Slovenská Televizia)
- Slovenië: RTVSLO (Radiotelevizija Slovenija)
- Spanje: RTVE (Radiotelevisión Española), SER (Sociedad Española de Radiodifusión), COPE (Radio Popular SA Cope)
- Tsjechië: ČRo (Český Rozhlas), ČT (Česká Televize)
- Turkije: TRT (Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu)
- Verenigd Koninkrijk: BBC (British Broadcasting Corporation), UKIB (United Kingdom Independent Broadcasting)
- Vaticaan: CTV (Centro Televisivo Vaticano), Radio Vaticana
- Wit-Rusland: BTRC (Belaruskaja Tele-Radio Campanija)
- Zweden: STR (Sveriges Television och Radio Grupp: SVT (televisie) en Sveriges Radio)
- Zwitserland: SRG SSR idée suisse (SRG SSR idée suisse - Sociéte Suisse de Radiodiffusion et Télévision)
| Bronnen, noten en/of referenties
|
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •