Jehovah's Getuigen en disciplinering

Jehovah's Getuigen kennen een systeem van strikte kerkelijke tucht en disciplinering.

Procedure

Het Besturend Lichaam van Jehovah’s Getuigen bepaalt aan de hand van de Bijbel wat als overtreding van bijbelse geboden en verboden moet worden beschouwd en welke sancties hiervoor gelden. Zij leggen dit vast in openbare publicaties van het Wachttorengenootschap, en in interne publicaties zoals het boek dat als handleiding voor de ouderlingen dient.

In de publicaties van het Wachttorengenootschap wordt duidelijk gemaakt dat, indien een Getuige een ernstige overtreding heeft begaan, hij dit op eigen initiatief dient te melden aan de plaatselijke ouderlingen. Wanneer een Getuige van Jehovah bij een geloofsgenoot ’een ernstige overtreding’ heeft vastgesteld, is hij verplicht de persoon in kwestie aan te spreken en hem aan te sporen zijn overtreding te melden bij de ouderlingen. Indien dit niet binnen een redelijke termijn (vaak wordt een week genoemd) gebeurt, dient degene die weet heeft van de overtreding dit zelf bij de ouderlingen te melden. Dit geldt ook voor Jehovah’s Getuigen die gebonden zijn aan beroepsgeheim.

Wanneer de overtreding is gemeld, besluiten de ouderlingen of het noodzakelijk is een rechterlijk comité te formeren om de zaak te behandelen. Als er slechts één persoon is die de overtreding heeft gezien, terwijl de beklaagde de aanklacht ontkent, wordt meestal besloten dit niet te doen. Indien ertoe besloten wordt een rechterlijk comité te vormen, worden ten minste drie ouderlingen aangewezen om de zaak te behandelen.

Herhaalde, vriendelijke pogingen zullen worden aangewend om zijn denken bij te stellen. De beschuldigde dient met tederheid bejegend te worden. Indien er een zonde (of zonden) begaan is, stellen de ouderlingen zich ten doel de zondaar te helpen weer terechtgebracht te worden, de dwaling van zijn weg in te zien en berouw te hebben. Indien het comité ervan overtuigd is dat hij oprecht geholpen wil worden, zou het over het algemeen niet nodig zijn hem uit te sluiten.

Afhankelijk van de ernst van de overtreding en de mate van getoond berouw wordt beslist welke sanctie wordt toegepast. Dit kan variëren van een terechtwijzing tot excommunicatie, door Jehovah's Getuigen "uit de gemeenschap sluiten" genoemd.

Iedere ouderling beschikt over een gedetailleerd handboek voor dit soort kwesties: Weidt de kudde Gods. Dit boek mag niet openbaar gemaakt worden. Indien een ouderling overlijdt, zijn ambt wenst neer te leggen of uit zijn ambt wordt gezet, moet het boek worden ingeleverd.

Redenen voor sancties

Het Besturend Lichaam beschouwt de volgende zaken als een ernstige overtreding van verboden in de Bijbel en daarom als grondslag voor sancties:

• Seksuele handelingen met iemand anders dan de huwelijkspartner, inclusief homoseksuele betrekkingen (ook al zijn de partners getrouwd)
• Afgoderij of „het vieren van een vals-religieuze feestdag” (zoals Kerstmis of Pasen)
• Afval (dit betreft het niet meer geloven van de doctrines van het Besturend Lichaam; zie ook verderop in dit artikel)
• Het accepteren van bloedtransfusie of door het Besturend Lichaam verboden bloedbestanddelen
• Roken, drugsgebruik, dronkenschap, Gokken, Diefstal, afpersing
• Mededelingen doen over een uitgebrachte stem, of lidmaatschap van, danwel voorkeur voor, een politieke partij
• Lasteren, moord, doodslag, abortus
• Subversieve activiteiten jegens de overheid

Toepassing van de sancties

De zwaarte van de maatregel hangt af van de ernst van de overtreding en de mate van getoond berouw. Iedere zaak wordt individueel behandeld aan de hand van de beschikbare feite en wat de lectuur hierover geschreven heeft. Ook is van belang of de overtreding bekend is bij de overige gemeenteleden. Daarnaast zijn er drie mogelijkheden:

1. Iemand wordt gewaarschuwd
2. Iemand wordt terechtgewezen (Dit volgt altijd met een beperking van eventuele voorrechten die de persoon zou hebben)
3. Iemand wordt uitgesloten (Hierop wordt het contact opgeschort, totdat de persoon weer wordt opgenomen)

Het besluit welke sanctie van toepassing is, wordt genomen door een rechterlijk comité dat bestaat uit (meestal) drie ouderlingen. Van dit besluit wordt in bepaalde gevallen een formele mededeling gedaan op een vergadering van de gemeente van Jehovah’s Getuigen. Als iemand wordt uitgesloten, wordt de omgang met hem of haar gestaakt. Zij baseren zich voor deze maatregelen op 1Kor 5:11-13 (NW) en 2Joh 1:10,11 (NW)

Aard van de sancties

Restricties

Deze sanctie houdt in dat iemands voorrechten in de gemeente worden beperkt of tijdelijk ontnomen. Dit kan inhouden dat men geen antwoorden meer mag geven op de vragen die tijdens vergaderingen worden gesteld, geen openbaar gebed meer mag uitspreken of bepaalde werkjes in de Koninkrijkszaal niet meer mag doen. Dit is afhankelijk van de ernst van een zaak en wordt per zaak bekeken. Hoewel de publicaties van het Wachttorengenootschap doorspekt zijn van vermeldingen van bijbelteksten die zij als grondslag zien van leerstellingen, valt op dat voor deze maatregel nooit een legitimatie is verschaft. De reden om deze maatregel toe te passen is: „Om [de kwaaddoener] te helpen er de noodzaak van in te zien ’rechte paden voor zijn voeten’ te blijven maken, en ook uit consideratie voor het geweten van de gemeente, dienen hem restricties te worden opgelegd”.

Ontheffing uit ambt

Indien de overtreder een officieel geestelijk ambt vervult (ouderling of dienaar in de bediening), wordt hij in gevallen van overtreding uit die functie ontheven. Hetzelfde geldt voor aanstellingen als pionier, etc.

Tekenen

In sommige gevallen heeft iemand misschien geen feit gepleegd dat het formeren van een „rechterlijk comité” rechtvaardigt, maar vertoont hij of zij gedrag dat wordt begrepen als een „schandelijke minachting voor theocratische orde”, zoals het maken van afspraakjes met personen die geen Jehovah’s Getuigen zijn. In een dergelijk geval wordt een lezing gehouden waarin het laakbare gedrag wordt veroordeeld. „Ofschoon er geen naam is genoemd, zouden individuele leden van de gemeente dan verplicht zijn een dergelijke persoon of dergelijke personen te ’tekenen’.” Dat betekent dat „ontvankelijke personen er extra op zullen letten sociale activiteiten met iemand die duidelijk zulk wanordelijk gedrag aan de dag legt, te beperken.”

Uit de gemeenschap sluiten

De ernstigste sanctie die Jehovah’s Getuigen toepassen is het „uit de gemeenschap sluiten”. Ieder contact met de uitgeslotene dient te worden vermeden, en daaronder valt zelfs het elkaar groeten. Dit geldt ook voor familieleden, al wordt een uitzondering gemaakt voor familieleden die bij elkaar in huis wonen, maar ook in een dergelijk geval dient „geestelijke omgang” te worden vermeden. Formeel is het doel van uitsluiting tweeledig: enerzijds de persoon „tot berouw te brengen”, anderzijds om geen negatieve invloed van deze persoon op de overige leden van de gemeenschap te laten uitgaan. Wanneer een uitgeslotene later berouw toont, kan hij opnieuw opgenomen worden in de gemeente (hersteld).

Beroep

Indien het rechterlijk comité besluit tot uitsluiting, kan de beklaagde beroep aantekenen. Er wordt dan een beroepscomité gevormd van ouderlingen uit omringende gemeenten. Indien ook zij besluiten tot uitsluiting, kan de beklaagde schriftelijk beroep aankondigen bij het Wachttorengenootschap, dat schriftelijk reageert op het beroep. Frederick William Franz, destijds vicepresident van het Wachttorengenootschap, vertelde op een congres in 1958 dat sommigen die door de plaatselijke comités waren uitgesloten, beroep hadden aangetekend bij het Besturend Lichaam en dat hun uitsluiting vervolgens werd teruggedraaid.

Zich uit de gemeente terugtrekken

Iemand die formeel te kennen geeft geen Getuige van Jehovah meer te willen zijn, geeft de opzegging per brief te kennen aan het Lichaam van Ouderlingen. Dit wordt ook zich uit de gemeente terugtrekken genoemd. Op diegene die zich terugtrekt, zijn dezelfde maatregelen van toepassing als op diegene die uitgesloten is. De opzegging is eenzijdig: men krijgt geen bevestiging van de opzegging. Personen die zich niet formeel hebben teruggetrokken, maar geen deel meer uitmaken van de gemeenschap, vallen niet onder deze regeling; zij worden inactief genoemd. Met hen mogen Jehovah’s Getuigen dus nog wel contact houden, al wordt dit ernstig ontraden. Zie ook ex-Jehovah's Getuigen.

De gemeente informeren

Wanneer de ouderlingen het besluit hebben genomen tot uitsluiting, wordt dit, wanneer geen beroep is aangetekend, of wanneer het comité in beroep tot hetzelfde besluit komt, op het einde van een vergadering meegedeeld. Er worden geen details gegeven van de overtreding, maar eenvoudig gezegd: „[Naam] is niet langer een van Jehovah’s Getuigen.” Dezelfde mededeling wordt gedaan wanneer iemand ’zich uit de gemeente terugtrekt’.

Wanneer een uitsluiting niet nodig is omdat de persoon berouw toont, maar het wel noodzakelijk is om de gemeente te informeren, wordt de korte mededeling gemaakt: „[Naam] is terechtgewezen”.

In andere gevallen kan het comité van oordeel zijn dat het niet nodig is om de gemeente te informeren en dat de privé gegeven bijbelse raad of terechtwijzing voldoende is. Er wordt dan bijvoorbeeld wel een korte lezing gehouden waarin de ernst van zo’n overtreding wordt beschreven zonder de specifieke persoon/personen te vermelden. Deze lezing kan worden gehouden gedurende de tijd die maandelijks op de doordeweekse vergadering wordt gereserveerd voor plaatselijke behoeften.

Kritiek

Er heerst kritiek op de verregaande toepassing van de de uitsluiting. Veel mensen zien dit als een zeer zware straf (die levenslang kan gelden) en vinden dat dit wordt toegepast als dreigmiddel tegen leden van de gemeenschap die kritiek hebben op bepaalde leerstellingen of regels van het Besturend Lichaam. Als zij deze kritiek ventileren, dreigt uitsluiting.

Gebrek aan transparantie

De instructies van het Besturend Lichaam inzake de procedurele afhandeling van een „comitézaak” worden niet openbaar gemaakt. Hoewel het instructieboek voor ouderlingen op Internet beschikbaar is, doet het Wachttorengenootschap er alles aan dit materiaal aan de openbaarheid te onttrekken, inclusief juridische stappen jegens providers.

De behandeling van „rechterlijke comités” gebeurt achter gesloten deuren. Het is ouderlingen niet toegestaan een concrete beschuldiging schriftelijk te melden. Dit wordt persoonlijk gemeld. Eventueel kan, indien dat nodig is, de beklaagde worden gemeld wat volgens zeggen zijn handelwijze is geweest.

Het is beklaagden niet toegestaan zich te laten bijstaan door wie dan ook of waarnemers te laten toezien op een eerlijke, onbevooroordeelde behandeling. Ook mogen geen bandopnames worden gemaakt.

Seksueel misbruik van kinderen

Sinds 2002 zijn diverse actiegroepen gestart om de richtlijnen van het Besturend Lichaam inzake het behandelen van seksueel misbruik van kinderen te hekelen, vooral in de Verenigde Staten. Mede onder druk van deze actiegroepen en de media (zoals de BBC) heeft het Wachttorengenootschap enkele richtlijnen herzien. Voorheen kon een kwaaddoener bijvoorbeeld pas voor een rechterlijk comité ter verantwoording worden geroepen als er twee getuigen van de overtreding waren (tenzij de kwaaddoener direct zijn zonden bekende); bij seksueel misbruik van kinderen is echter vaak alleen het kind getuige. Na de aandacht in de media heeft het Besturend Lichaam ingevoerd dat als er twee getuigen zijn die een identieke beschuldiging inbrengen (van seksueel misbruik) dit mag worden beschouwd als „twee getuigen”. Ook bewijsmateriaal, zoals DNA-materiaal, dat in een rechtszaak wordt aangevoerd tegen de beschuldigde, kan als „tweede getuige” worden beschouwd. Als dit niet het geval is en alleen het kind is getuige, wordt de zaak echter in „Jehovah’s handen” gelaten.

Hoewel een gemeente geen toezichthouder is of de wetten van het land worden nageleefd, kan het zijn dat alleen al de aard van sommige misdaden vereist dat ze bij de wereldlijke autoriteiten aangegeven worden. Indien het slachtoffer aangifte doet tegen de overtreder, wordt hier van uit de gemeente niet tegen opgetreden. Er wordt expliciet gemeld dat men een aangifte van kindermishandeling bij de autoriteiten niet mag afraden.

Indien een kwaaddoener bekent, maar berouw heeft, wordt zijn pedofilie niet bekendgemaakt aan de Jehovah’s Getuigen in de omgeving (in het kader van vertrouwelijkheid). Hierdoor weten slachtoffers vaak van elkaar niet dat ze slachtoffer zijn en heeft de overtreder eenvoudig de mogelijkheid meerdere slachtoffers te maken binnen één gemeente.

Vroeger

Tot ongeveer 1949 werden de zaken in het openbaar behandeld en werden dit „kerkverhoren” genoemd. In De Wachttoren van 1944 (Nederlands: 1949) werd aangekondigd dat „in het licht van de gehele bijbel” dergelijke kwesties vanaf dat moment achter gesloten deuren zouden worden behandeld „door verantwoordelijke broeders aan wie het opzicht in de gemeente was toevertrouwd”.

Trivia

• De film Uitgesloten verfilmt het gelijknamige, autobiografische boek van Paolo van Vliet over zijn uitsluiting uit de gemeenschap van Jehovah’s Getuigen.
• Toen Michael Jackson dreigde te worden uitgesloten vanwege een aanklacht van occultisme in zijn videoclip „Thriller”, wist hij zijn uitsluiting te voorkomen door hiervoor excuses aan te bieden in de Ontwaakt!. Omdat de druk aanhield, trok hij zichzelf in 1987 terug uit de gemeenschap van Jehovah’s Getuigen.

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jehovah's Witnesses op Wikimedia Commons.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Jehovah’s Getuigen Officiële site van het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap
• (en) Jehovah’s Witnesses media site Officiële nieuws- en informatiesite van het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap
• (en) Website met recente uitgaven van De Wachttoren en de volledige Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift.

Geschiedenis van het Wachttorengenootschap en Jehovah's Getuigen

Organisatie: Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap • Besturend Lichaam Belangrijkste uitgaven: Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift • De Wachttoren • Inzicht in de Schrift • Ontwaakt! • Onze Koninkrijksdienst Andere uitgaven: Lijst van publicaties van het Wachttorengenootschap • Schriftstudiën • Fotodrama der Schepping • Jaarboek van Jehovah's Getuigen • Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk • jw.org • Mijn boek met bijbelverhalen • Watchtower Library • Declaration of Facts Presidenten: (William Henry Conley) • Charles Taze Russell • Joseph Franklin Rutherford Nathan Homer Knorr • Frederick William Franz • Milton George Henschel • Don Alden Adams • Robert Ciranko Gerelateerd: Jehovah • Gedachtenisviering • Geschiedenis • Bloed • MEPS • Bijbelschool Gilead • WBBR • Ex-Jehovah's Getuigen • Disciplinering • Emphatic Diaglott (Benjamin Wilson) Plaatsen van bijeenkomsten: Congreshal • Districtscongres • Koninkrijkszaal • Stanley Theater