Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Lijst van Duitse woorden en uitdrukkingen in de Nederlandse taal: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lijst_van_Duitse_woorden_en_uitdrukkingen_in_de_Nederlandse_taal&oldid=3099286 8 feb 2006 Robotje 21 dec 2004 Berteun)
 
(levensbeschouwing // -grap)
 
(8 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Dit is een '''lijst van [[Duits]]e woorden en uitdrukkingen die gebruikt worden in de [[Nederlands]]e taal'''.
Dit is een '''lijst van [[Duits]]e woorden en uitdrukkingen die soms in de [[Nederlands]]e taal gebruikt worden'''.
::''NB: Zelfstandige naamwoorden die aan het Duits ontleend zijn worden conform de ''Leidraad Nederlandse spelling'' met een [[Hoofdletter in de Nederlandse spelling#Duitse leenwoorden|kleine letter]] geschreven ([[übermensch]], [[aha-erlebnis]]), behalve wanneer het woord een eigennaam of historische gebeurtenis ([[Wehrmacht]], [[Endlösung der Judenfrage|Endlösung]], [[Wirtschaftswunder]]) is.<ref>https://taaladvies.net/het-gebruik-van-leenwoorden-algemeen/</ref> Ook wanneer het om een woordgroep gaat, krijgen de zelfstandige naamwoorden een hoofdletter (’auf Wiedersehen’). In de tweede kolom is de juiste Nederlandse spelling of de betekenis aangegeven. In het Nederlands krijgt het woord een Nederlandse uitgangsvorm krijgen die anders is dan in het Duits. (Bijvoorbeeld: rottweilers; Duits: Rottweiler)
 
==Woorden==
==Woorden==
===Veel gebruikt===
{| class="wikitable"
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
! Duits
! Duits
! Nederlands
! Nederlands
! Opmerking
! Opmerking
|-
|-
| abseilen|| abseilen ||Een afdalingstechniek om van rotswanden of gebouwen af te dalen.
| abfahren || vertrekken ||
|-
| Ablaut || klankwisseling; spelling: ablaut || taalkundige term
|-
| abschmieren || letterlijk ’neerstorten’: van een vliegtuig || ook gebruikt als in ’kan ik bij je op de bank crashen?’
|-
| [[abseilen]] || abseilen || een afdalingstechniek om van rotswanden of gebouwen af te dalen. Zie ook ''[[Wikipedia:de:abseilen|abseilen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Aha-erlebnis|Aha-Erlebnis]] || ervaring waarbij de confrontatie met iets een lichte schok van herkenning geeft; spelling: aha-erlebnis ||
|-
| Alleingang||spelling: alleingang ||heeft de connotatie van eigenmachtig optreden van een land, zonder overleg met de buurlanden
|-
| angehaucht || ergens een liefhebber of aanhanger van zijn|| meer in het bijzonder: daartoe geneigd zijn, daarop ingesteld zijn, daardoor beïnvloed zijn
|-
| Angstgegner|| tegenstander die van tevoren al angst inboezemt, bijvoorbeeld door eerdere confrontaties; spelling: angstgegner ||
|-
| Ankeiler || inhoudsverwijzing op de voorkant van een tijdschrift of krant || bestaat als zodanig niet in het Duits.
|-
| [[Anschluss]]|| Aansluiting; spelling: Anschluss; in de betekenis ’sjans’ is de spelling: anschluss|| in het bijzonder de aansluiting (of annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland. Het betekent echter ook contact met iemand op wie je valt, ’sjans’ (Nl) of ’touche’ (B).
|-
| Anschlusstreffer|| het doelpunt vóór de gelijkmaker in het voetbal || (bijvoorbeeld bij een 2-0-achterstand is de 2-1 de Anschlusstreffer) ook als germanisme: aansluittreffer of aansluitingstreffer
|-
| an sich||op zich|| vergelijk ''[[Ding an sich]]'', een belangrijk begrip in de filosofie van Kant en Hegel
|-
| [[Ansicht]] || prentbriefkaart; spelling: ''ansicht'' || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Ansichtskarte|Ansichtskarte]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Apfelstrudel]] || soort appelgebak: spelling: ''apfelstrudel'' || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Apfelstrudel|Apfelstrudel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Arbeitseinsatz]] || [[arbeidsinzet]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Arbeitseinsatz|Arbeitseinsatz]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| auf Wiedersehen|| [[tot ziens]], vooral gebruikt tijdens voetbalwedstrijden, de verliezende partij wordt met groepsgezang uitgejouwd; spelling: ''auf Wiedersehen'' || <!--grappig bedoeld ook: "wiederschnitzel", (grap die intussen het niveau heeft van "toen was opa nog jong")-->als afscheidsgroet
|-
| Aufguss || het opgieten van water in een sauna ||
|-
| Ausdauer|| duurvermogen, stamina; spelling: ausdauer || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Ausdauer|Ausdauer]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| aus einem Guss || uit één stuk, doordacht; spelling: aus einem Guss || oorspronkelijk een begrip uit het [[Gieten (metaalkunde)|gieten van metaal]]: in één keer gegoten
|-
| [[Auslautverhärtung]]|| eindklankverscherping || Het verschijnsel dat stemhebbende medeklinkers aan het eind van een woord stemloos worden.
|-
| Ausputzer || laatste man die als doel had de bal zo hard mogelijk weg te schieten uit de verdediging; spelling: ausputzer || voetbalterm; zie ook ''[[Wikipedia:de:Ausputzer|Ausputzer]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| ausradieren || uitroeien || sterke connotaties aan de [[Holocaust]].
|-
| ausrotten || uitroeien || dezelfde connotaties als ausradieren.
|-
| [[Ausweis]] || Identificatie; spelling: ausweis ||
|-
| [[Autobahn (Duitsland)|Autobahn]] || [[snelweg]] ||
|-
| [[Bauhaus]] || hogeschool voor architectuur en toegepaste kunsten; spelling: Bauhaus || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Bauhaus|Bauhaus]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| begeistert || ergens enthousiast over zijn, door meegesleept worden ||ook ''Begeisterung'' wordt veel gebruikt; zie ook ''[[Wikipedia:de:Begeisterung|Begeisterung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Berlinerbol]] ||Duits gebak || in Duitsland: ''Berliner'' (zie ook ''[[Wikipedia:de:Berliner|Berliner]]'' in de Duitse Wikipedia), in het Nederlands duidt ''[[berlinerformaat|berliner]]'' een krantenformaat aan
|-
| [[Berner sennenhond]] || soort [[hond]] || Berner Sennenhund, zie ook ''[[Wikipedia:de:Berner Sennenhund|Berner Sennenhund]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Berufsverbot]]|| afspraken die erop gericht zijn dat een specifiek persoon niet meer in een bepaald beroep een baan zal kunnen vinden; spelling: berufsverbot || [[beroepsverbod]], zie ook ''[[Wikipedia:de:Berufsverbot|Berufsverbot]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Biedermeier]] ||bepaalde stijl (1815-1850); spelling: biedermeier || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Biedermeier|Biedermeier]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Biergarten]] ||tuin waar men bier drinkt; spelling: biergarten || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Biergarten|Biergarten]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Bildung]] ||ontwikkeling; spelling: bildung || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Bildung|Bildung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Bildungsroman]]||ontwikkelingsroman; spelling: bildungsroman || Een roman die met name op de (geestelijke) ontwikkelingsjaren van iemand ingaat, bijvoorbeeld ''[[Wikipedia:de:Der Zauberberg|Der Zauberberg]]'' van [[Thomas Mann]].
|-
| blauäugig || naïef, argeloos, blond || verwant met de Nederlandse zegswijze "iemand op zijn mooie blauwe ogen vertrouwen"
|-
| [[Blitzkrieg]] || snelle verrassingsoorlog; spelling: blitzkrieg || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Blitzkrieg|Blitzkrieg]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| blöde Kuh || dom wijf, domme koe ||
|-
| Blut- und Boden (-theorie)|| [[Bloed- en bodemtheorie]]; spelling: Blut und Boden || Een theorie uit het [[nationaalsocialisme]] die een enge verbinding tussen het bloed (ras/volk) en de bodem (het land, de grond) waar zij wonen benadrukt
|-
| [[Bockbier]] || [[bokbier]]; spelling: bockbier || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Bockbier|Bockbier]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Bockwurst || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Bockwurst|Bockwurst]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Bratwurst]]||[[braadworst]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Bratwurst|Bratwurst]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Podium (verhoging)|Bühne]] || podium, toneel; spelling: bühne ||
|-
| Bühnensucht|| het verlangen om op te treden || In het Duits niet gangbaar. ’Podiumbeest’ – die Rampensau.
|-
| [[Butterfahrt]] || Bootreis met als doel om buiten de territoriale wateren luxe artikelen als drank, parfums en rookwaren belastingvrij te kunnen verkopen. Vooral populair in de zeventiger en tachtiger jaren. ||
|-
| Chefsache || iets heel belangrijks || oorspronkelijk: zo belangrijk dat de baas ('Chef') er persoonlijk toezicht op houdt
|-
| dabei sein|| bezig zijn met, meedoen ||
|-
| das Ewig-Weibliche ||spelling: ewigweibliche || uit [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]] [[Faust (Goethe)|Faust]]: ''Das Ewig-Weibliche zieht uns hinan''
|-
| das gewisse Etwas ||de x-factor, het ''je ne sais quoi'' ||
|-
| des Pudels Kern || de essentie; spelling: des poedels kern || Uit [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]] [[Faust (Goethe)|Faust]], deel I, 'Studierzimmer', waar de [[Franse poedel|poedel]] [[Mephistopheles (literatuur)|Mephistopheles]] blijkt te zijn: "Das also war des Pudels Kern!".
|-
| Dichtung und Wahrheit || || titel van de autobiografie van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]
|-
| dicke Luft || lett. ’dikke lucht’, fig. problemen op komst. ||
|-
| Dirndlkleid || Beiers/Tirools traditioneel jurkje: spelling: dirndlkleid || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Dirndl|Dirndl]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Dobermann]] ||soort [[hond]]: spelling: dobermann || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Dobermann|Dobermann]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Donnerwetter || uitspraak die verontwaardiging of verbazing uitdrukt||
|-
| Doppelgänger || [[dubbelganger]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Doppelgänger|Doppelgänger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Drang nach Osten || drang naar het oosten; spelling: Drang nach Osten || geassocieerd met de drang om levensruimte in het oosten te zoeken, met name door extreemrechtse groeperingen die in Polen voormalige delen van [[Duitsland]] en [[Pruisen]] zien en daar aanspraak op willen maken
|-
| Durchgangslager || doorgangskamp, bijvoorbeeld [[Kamp Westerbork|Westerbork]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Durchgangslager|Durchgangslager]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Edelweiß]] || plant || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Edelweiß|Edelweiß]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| ein Prosit || een [[Proosten|toost]] ||
|-
| [[Einzelgänger]]|| persoon die zijn eigen weg gaat; spelling: einzelgänger || vaak geassocieerd met een buitenbeentje
|-
| Eisbein || varkenspoot || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Eisbein|Eisbein]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Endlösung der Judenfrage|Endlösung]] || Finale oplossing (van het Jodenvraagstuk) || Een eufemisme voor de systematische moord op de Joden. Zie ook ''[[Wikipedia:de:Endlösung|Endlösung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Englandspiel]] ||Duitse operatie betreffende in Engeland opgeleide en in Nederland gedropte Nederlandse marconisten.|| Zie ook ''[[Wikipedia:de:Englandspiel|Englandspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[entartete Kunst]] || ontaarde kunst || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Entartete Kunst|Entartete Kunst]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Ersatz || vervanging of namaak; spelling: ersatz ||
|-
| fabelhaft || buitengewoon goed, fantastisch ||
|-
| Fahnenflucht || desertie, [[vaandelvlucht]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Fahnenflucht|Fahnenflucht]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| fähig || geschikt voor, capabel || vooral als achtervoegsel in woorden als: media-, internet-, vpro-, enz.
|-
| Fernweh || het verlangen om weg van huis te zijn, (het tegenovergestelde van ''Heimweh'')||
|-
| Fest || feest || alleen gebruikt in samenstellingen als dancefest, jazzfest, arenafest, om een muziekfestival aan te duiden. Geen afkorting van [[festival]]. Zie ook ''[[Wikipedia:de:Fest|Fest]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Fingerspitzengefühl|| lett. ’vingertoppengevoel’; spelling: fingerspitzengefühl || goed ontwikkeld gevoel om in een delicate situatie op te treden, of technisch moeilijke klussen te klaren
|-
| [[Flak]] || afkorting voor ''Flug (Flieger) Abwehr Kanone'' || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Flak|Flak]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Flammkuchen]] || Brooddeeggerecht gerecht uit de Elzas, de Palts en Baden.|| In het Nederlands ook bekend als "tarte flambée".
|-
| Flatterzunge || speciale techniek bij het spelen van blaasinstrumenten|| Zie ook ''[[Wikipedia:de:Flatterzunge|Flatterzunge]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Flügelhorn]] || blaasinstrument: bugel; spelling: flügelhorn || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Flügelhorn|Flügelhorn]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Föhn || [[Föhn (wind)|Warme wind van de bergen]] of [[haardroger]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Föhn|Föhn]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| fragwürdig || dubieus ||
|-
| Frankfurter || [[knakworst]]; spelling: frankfurter || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Frankfurter|Frankfurter]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Fraktur]](schrift) || [[lettertype]], het alfabet wordt Frakturschrift genoemd || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Fraktur|Fraktur]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Fremdkörper || letterlijk ’vreemd lichaam’; spelling: fremdkörper ||een kogel die in het lichaam zit is een ’Fremdkörper’, een deeltje dat er niet thuis hoort. Veelal gebruikt om een persoon aan te duiden die niet binnen een organisatie hoort of past.
|-
| fröbelen, gefröbel || knutselen, geknutsel || naar [[Friedrich Fröbel]], zie ook ''[[Wikipedia:de:Friedrich Fröbel|Friedrich Fröbel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Frühschoppen]]|| || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Frühschoppen|Frühschoppen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Führer]] || leider || in Nederland en België is de connotatie met Hitler heel sterk, in Duitsland veel minder, hier wordt het woord nog steeds gebruikt voor bijvoorbeeld reisgidsen.
|-
| Führerschein || [[rijbewijs]] ||
|-
| Fundgrube ||spelling: fundgrube || oorspronkelijk een begrip uit de [[mijnbouw]], in overdrachtelijke betekenis "plaats waar men veelvuldig vinden kan wat men zoekt"
|-
| gefundenes Fressen|| hapklaar brokje, makkelijke prooi voor een criticus; spelling: gefundenes Fressen ||
|-
| Geheimfavorit || || term uit de sport- en gokwereld
|-
| Geheimratsecken || inhammen (als teken van beginnende [[kaalheid]])|| Zie ook ''[[Wikipedia:de:Geheimratsecken|Geheimratsecken]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Geheimtip || supertip; spelling: geheimtip ||
|-
| gemütlich || [[Gezelligheid|gezellig]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Gemütlichkeit|Gemütlichkeit]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Geräuschemacher]] || geluidsmaker voor films en hoorspelen, ''foley artist'' ||
|-
| Gesamtkunst / [[Gesamtkunstwerk]]|| totaalkunstwerk; spelling: gesamtkunstwerk || kunstvorm waarbij verschillende, of alle kunstvormen samenkomen
|-
| [[Gestalt]] en [[Gestalttherapie]] || spelling: gestalt, gestalttherapie ||
|-
| [[gesundes Volksempfinden]] || gezonde volksopvattingen; spelling: gesundes Volksempfinden || uitdrukking uit de nazitijd, waarbij de mening van het volk een eufemisme was voor de mening van de Führer
|-
| Gesundheit! || gezondheid! || toewensing na een niesbui
|-
| [[Gestapo]]|| Geheime Staatspolizei ||
|-
| [[Glockenspiel]] || klokkenspel; spelling: glockenspiel || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Glockenspiel|Glockenspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| glückauf || || Mijnwerkersgroet, ontstaan uit de groet „Ich wünsche Dir Glück, tu einen neuen Gang auf”
|-
| [[Glühwein]]||spelling: glühwein || met onder andere [[kaneel]] gekruide mix van [[wijn]] en [[sterkedrank]] die warm gedronken wordt; zie ook ''[[Wikipedia:de:Glühwein|Glühwein]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Gretchenfrage|| spelling: gretchenfrage || de kernvraag of de [[hamvraag]], afkomstig uit het boek ''[[Faust (Goethe)|Faust]]'' van [[Goethe]]; zie ook ''[[Wikipedia:de:Gretchenfrage|Gretchenfrage]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| (deutsche) Gründlichkeit || Duitse grondigheid; spelling: gründlichkeit || dit speelt in op de [[stereotype]] Duitser, die immer punctueel is en grondig te werk gaat
|-
| [[Gutmensch]] || sarcastisch bedoelde benaming van goedwillende, voornamelijk linkse mensen || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Gutmensch|Gutmensch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Hammerklavier || [[pianoforte]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Hammerklavier|Hammerklavier]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Hausmacher || soort [[leverworst]]; spelling: hausmacher ||
|-
| Heilgymnastik ||heilgymnastiek || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Heilgymnastik|Heilgymnastik]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Heil Hitler]] || „Geluk (aan) Hitler” || ’Heil’ is ook een Nederlands woord met precies dezelfde betekenis (vergelijk ’heilzaam’, ’heilwensen’). De uitdrukking is echter ’besmet’ geraakt door de associatie met Hitler.
|-
| Heilpraktiker || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Heilpraktiker|Heilpraktiker]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Heimat]] || geboorteland; spelling: heimat || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Heimat|Heimat]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Herrenvolk || volk van heersers; spelling: herrenvolk || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Herrenvolk|Herrenvolk]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Hetze || klopjacht, lastercampagne; spelling: hetze || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Hetze|Hetze]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| hineininterpretieren || verder interpreteren, onbedoelde betekenissen "vinden" ||
|-
| [[Hitlerjugend]] || Hitlerjeugd || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Hitlerjugend|Hitlerjugend]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Hollandgänger]] || Duitse seizoenarbeiders die jaarlijks naar Nederland trokken || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Hollandgänger|Hollandgänger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Hüttenkäse]] || soort kaas; spelling: hüttenkäse || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Hüttenkäse|Hüttenkäse]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| niet im Frage/ in Frage || dat is niet aan discussie onderhevig, dat kun je vergeten; spelling: im/in Frage || zelfs in zinnen als: „dat is niet im Frage”. De juiste Duitse term is ’in Frage’, in het Nederlands wordt echter meestal het foutieve ’im Frage’ gebruikt. Van Dale (14e druk) noemt ’in Frage’ een vormvariant.
|-
| ins Blaue hinein || onvoorbereid, voor de vuist weg; spelling: ins Blaue hinein||
|-
| Intimfeind || || favoriete vijand
|-
| jawohl || jawel, ja zeker || met ’jawohl’ is iets grappigs aan de hand: het wordt uitgesproken op militaire manier, vaak in combinaties als „jawohl mein Führer”, „jawohl Herr Obersturmbannführer”; altijd sarcastisch bedoeld.
|-
| [[Jugendstil]] ||bepaalde kunststijl (± 1900); spelling: jugendstil || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Jugendstil|Jugendstil]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Kaiserbrötchen || hard broodje; spelling: kaiserbrötchen ||
|-
| kaltstellen/ kaltgestellt || koud maken, in de betekenis van "monddood maken" ||
|-
| Kammerspiel || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Kammerspiel|Kammerspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Kapellmeister]] || || bepaald type dirigent
|-
| kaputt || || Stuk. ook: ''alles ist kaputt''
|-
| Kasseler(rib) || casselerrib; varkensvleesproduct || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Kasseler|Kasseler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Kartoffelsalat]] || aardappelsalade || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Kartoffelsalat|Kartoffelsalat]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Kellner || [[kelner]], bediende in een restaurant ||
|-
| [[Kindergarten]] || kleuterschool; spelling: kindergarten || door [[Friedrich Fröbel|Fröbel]] gebruikte, internationaal bekende benaming
|-
| [[Kirsch]] || kersenlikeur; spelling: kirsch || ook in [[Schwarzwalder Kirsch]], een soort [[gebak]]
|-
| [[Kitsch]] || nepkunst; spelling: kitsch ||
|-
| Konditorei || [[banketbakker]]swinkel waar men ook een gebakje met een drankje kan nuttigen; spelling: konditorei || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Konditorei|Konditorei]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Kohlrabi || [[koolrabi]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Kohlrabi|Kohlrabi]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Körperkultur || lichaamscultuur ||
|-
| [[Beurskrach|Krach]] || instorting van de beurs; spelling: krach ||
|-
| [[Krautrock]] || spelling: krautrock || Duitse popmuziek, niet te verwarren met de [[schlager]]; Zie ook ''[[Wikipedia:de:Krautrock|Krautrock]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Krimi]] || politieserie; spelling: krimi ||
|-
| [[Kristallnacht]] || Kristallnacht || nacht uit het naziverleden, waarbij vele Joodse winkels en bezittingen geplunderd werden (Het gebroken glas heeft de naam kristal opgeleverd).
|-
| Kulturkammer || [[Nederlandsche Kultuurkamer]]|| instituut uit de [[Tweede Wereldoorlog]] waarbij kunstenaars zich moesten registreren om te mogen publiceren.
|-
| Ländler || volkswijsje, vaak gebruikte term in klassieke muziek, bijvoorbeeld de muziek van [[Gustav Mahler|Mahler]] en [[Franz Schubert|Schubert]]; spelling: ländler || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Ländler|Ländler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[langlaufen]] || langlaufen || een soort lopen met lange ski’s, veelal over redelijk vlak en besneeuwd terrein.
|-
| Lebensbejahung || een filosofische opvatting; ongeveer: "ja zeggen tegen het leven" ||
|-
| [[Lebensborn]] || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Lebensborn|Lebensborn]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Lebensraum]] || lett.: levensruimte; spelling: lebensraum || een uitdrukking met sterke associaties aan nazi-Duitsland, (zie ook ''Drang nach Osten''), waarbij ten oosten van Duitsland, in Polen en Rusland ruimte zocht voor het Duitse volk om zich te vestigen. Zie ook ''[[Wikipedia:de:Lebensraum|Lebensraum]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Lederhose]] || broek uit leer, die veelal tot rond de knie reikt, en opgehouden wordt met H-vormige bretels; spelling: lederhose || het is een typische dracht voor mannen uit [[Beieren]] en andere regio’s bij de Alpen.
|-
| Leitkultur || maatgevende cultuur || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Leitkultur|Leitkultur]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Leitmotiv]] || leidmotief; belangrijke gedachte die steeds terugkeert; spelling: leitmotiv || ook als terugkerend motief in een muziekwerk, bijvoorbeeld de ''[[Symphonie fantastique]]'' van [[Berlioz]] en veel werk van [[Richard Wagner|Wagner]]
|-
| [[Lied]] || in deze betekenis op zijn Duits (met lange ’ie’) uitgesproken: refereert aan het klassieke Duitse (piano)lied || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Lied|Lied]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Liedertafel || zangvereniging voor mannen, ook wel ''Liederkranz'' genoemd; spelling: liedertafel || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Liedertafel|Liedertafel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Litze]] || Bundel dunne koperdraden die samen een elektrische geleider vormen
|-
| [[Luftwaffe (Tweede Wereldoorlog)|Luftwaffe]] || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Luftwaffe|Luftwaffe]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Duits voetbalelftal (mannen)|Mannschaft]] || het Duitse nationale voetbalelftal || in spreek- en schrijftaal altijd [[Duits voetbalelftal (mannen)|die Mannschaft]]
|-
| mein Gott || ook: ach mein Gott || verontwaardigde uitroep, "wat een onzin", of "wat erg"
|-
|-
| Messegelände || terrein van een [[handelsbeurs]] of van een expositie ||
|-
| [[Möbiusband]] || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Möbiusband|Möbiusband]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Müsli]] || muesli; Zwitserse ontbijtgranen || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Müsli|Müsli]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| nachleben || het naijlen van de invloed van bijvoorbeeld een beweging, letterlijk: naleven ||
|-
| Nachwuchs || nageslacht; nieuwe lichting (sporters, muzikanten enz.; spelling: nachwuchs ||
|-
| [[Nazi]] || spelling: nazi ||
|-
|-
| ach so||op die manier, vandaar||
| [[Neanderthaler]] || neanderdalmens; spelling: neanderthaler || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Neandertaler|Neandertaler]]'' in de Duitse Wikipedia. Overdrachtelijk wordt de term gebruikt voor een dom of onbehouwen persoon.
|-
|-
| Aha-Erlebnis||ervaring waarbij de confrontatie met iets een lichte schok van herkenning geeft ||
| [[Neue Deutsche Welle]] || verzamelnaam voor Duitse bands eind [[1970-1979|jaren zeventig]] en begin [[1980-1989|tachtig]] van de 20e eeuw || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Neue Deutsche Welle|Neue Deutsche Welle]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Altertumsecken || Inhammen (als teken van beginnende kaalheid)|| in Duits: Geheimratsecken
| Nudel|| [[noedel]] || gekookte meelballetjes in soep, of een soort pasta-achtige sliertjes; uit het [[Oostenrijks]] en [[Beiers]], daar zijn het ''Knödel'' (zie ook ''[[Wikipedia:de:Knödel|Knödel]]'' in de Duitse Wikipedia)
|-
|-
| Angstgegner|| Tegenstander die van te voren al angst inboezemt, b.v. door eerdere confrontaties ||
| [[Kelner|Ober]], Oberkellner || ober || afkorting van ''Oberkellner'', (hoofd)bediende in een horecagelegenheid; zie ook ''[[Wikipedia:de:Oberkellner|Oberkellner]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Anschluss]]|| Aansluiting || In het bijzonder de aansluiting (of annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland ||
| [[Obersturmbannführer]] || || vaak sarcastisch bedoeld in zinnetjes als: "jawohl herr obersturmbannführer"
|-
|-
| an sich||op zich|| Van [[Immanuel Kant]], het ding 'an sich'.
| [[Oktoberfest]] || Bierfeest, een internationaal fenomeen, gerelateerd aan het Münchense Oktoberfest ||
|-
|-
| [[Ansicht]] || prentbriefkaart || in het Duits: Ansichtskarte
| Ohrwurm || liedje dat in je hoofd blijft zitten: [[oorwurm (muziek)|oorwurm]], || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Ohrwurm|Ohrwurm]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| auf Wiedersehen||tot weerziens||
| [[Ordner]]|| ordner; map of omslag om papieren in op te slaan ||
|-
|-
| Ausdauer|| Uithoudingsvermogen, stamina. ||
| [[Ostalgie]] || Nostalgie naar sommige zaken in de voormalige [[Duitse Democratische Republiek|DDR]] voor [[die Wende]] || Zie ook [[Wikipedia:de:Ostalgie|Ostalgie]] in de Duitse wikipedia
|-
|-
| Ausputzer|| Duitse laatste man die als doel had de bal zo hard mogelijk weg te schieten uit de verdediging ||
|-
|-
| [[Ausweis]]|| Identificatie ||
| [[Neue Ostpolitik|Ostpolitik]] || spelling: Ostpolitik || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Ostpolitik|Ostpolitik]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Bildungsroman|| Ontwikkelingsroman || Een roman die met name op de (geestelijke) ontwikkelingsjaren van iemand ingaat, bijvoorbeeld [[De toverberg]] van [[Thomas Mann]].
| Panne || pech ||
|-
|-
| Blitzkrieg||een snelle verrassingsoorlog, zoals de Duitsers die in 1939 en 1940 uitgevoerd hebben ||
| [[Pappenheimer]] || spelling: pappenheimer || veelal alleen gebruikt in het meervoud en de uitdrukking „zijn pappenheimers kennen”, dat wil zeggen: weten met wie men te maken heeft. Pappenheimers waren oorspronkelijk soldaten uit het regiment van [[Pappenheim (geslacht)|graaf Gottfried Heinrich zu Pappenheim]] ontleend aan [[Friedrich von Schiller|Schillers]] drama ''Wallensteins Tod'' (1800).
|-
|-
| Blut- und Boden (-theorie)|| Bloed- en bodemtheorie|| Een theorie uit het [[nationaal-socialisme]] die een enge verbinding tussen het bloed (ras/volk) en de bodem (het land, de grond) waar zij wonen benadrukt.
| [[Plattenbau]] ||bouwmethode die gebruik maakt van geprefabriceerde onderdelen, zoals gevels en muren en vooral in de [[Duitse Democratische Republiek|DDR]] populair was. ||Zie ook ''[[Wikipedia:de:Plattenbau]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Bratwurst||Braadworst ||
| [[Pilsener]] / [[pils]] || pils, lagerbier, veelal van niet al te hoog percentage || oorspronkelijk uit [[Pilsen]]
|-
|-
| Bühne || Podium, toneel ||
| Poltergeist || [[klopgeest]]; spelling: poltergeist || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Poltergeist|Poltergeist]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Bühnensucht|| Het verlangen om op te treden || In het Duits niet gangbaar.
| potztausend || grutjes! || verouderd in Duitsland.
|-
|-
| dabei sein|| Erbij zijn ||
| Prinzipienreiter || iemand die hardnekkig vasthoudt aan principes; spelling: prinzipienreiter ||
|-
|-
| des Pudels Kern|| de essentie || Uit [[Goethe|Goethes Faust]], deel I, 'Studierzimmer', waar de Pudel [[Mephistoteles]] blijkt te zijn 'Das also war des Pudels Kern!'.
| [[Pumpernickel]] || soort [[roggebrood]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Pumpernickel|Pumpernickel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Drang nach Osten|| Drang naar het oosten || Geassocieerd met de drang om levensruimte in het oosten te zoeken, met name door extreemrechtse groeperingen die in Polen voormalige delen van [[Duitsland]] en [[Pruisen]] zien en daar aanspraak op willen maken.
| [[Putsch]]|| coup, staatsgreep; spelling: putsch|| veelal gewelddadig
|-
|-
| ein Prosit|| Een toast ||
| Quatsch|| onzin; spelling: quatsch ||
|-
|-
| Einzelgänger||persoon die zijn eigen weg gaat || Vaak geassocieerd met een buitenbeentje.
| [[Radler]] || Mix van bier en limonade ||
|-
|-
| Eisbein|| Varkenspoot  ||
| Rauhfaser|| behang met reliëf; spelling: rauhfaser || structuurbehang; zie ook ''[[Wikipedia:de:Raufaser|Raufaser]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Fingerspitzengefühl||goed ontwikkeld gevoel om in een delicate situatie op te treden ||
| Ramsch || uitverkoop, dump, vaak geschreven als [[ramsj]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Ramsch|Ramsch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Fremdkörper|| Vreemd lichaam  || Een kogel die in het lichaam zit is een 'Fremdkörper', een deeltje dat er niet thuis hoort.
| [[Razzia]] || || razzia is een van oorsprong Arabisch woord: ''ghazwa'', plunder- /rooftocht; zie ook ''[[Wikipedia:de:Razzia|Razzia]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Führer|| leider || In Nederland en België is de connotatie met Hitler heel sterk, in Duitsland wordt het woord nog steeds gebruikt voor b.v. reisgidsen.
| [[Realpolitik]]|| politiek gebaseerd op praktische redeneren en niet per se op morele overwegingen; spelling: realpolitik || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Realpolitik|Realpolitik]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| gefundenes Fressen|| Een hapklaar brokje ||
| Ringel-s ([[ß]])|| scharfes s, ook sz || in het Duits ongebruikelijke term
|-
|-
| Gesamtkunst / [[Gesamtkunstwerk]]|| Gezamelijke kunst || Kunstvorm waarbij verschillende, of alle kunstvormen samenkomen
| [[Rottweiler]] || ras van kortharige honden; spelling: rottweiler || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Rottweiler|Rottweiler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| gesundes Volksempfinden||Gezonde volksopvattingen || Uitdrukking uit de Nazitijd, waarbij de mening van het volk een eufemisme was voor de mening van de Führer.
| rücksichtslos || meedogenloos || veelal uitgesproken als rücksichtlos
|-
|-
| Gestapo|| Geheime Staats Polizei ||
| rutschen || roetsjen || glijden
|-
|-
| Glühwein|| Wijn die verwarmd wordt eer hij gedronken wordt||
| [[Sachertorte]] || Van oorsprong Weense taart || In 1832 ontwikkeld door Franz Sacher
|-
|-
| (deutsche) Gründlichkeit|| Duitse grondigheid || Dit speelt in op de [[stereotype]] Duitser, die immer punctueel is en grondig tewerk gaat.
|-
|-
| Heil Hitler|| "Geluk (aan) Hitler" ||
| salonfähig|| acceptabel als gespreksonderwerp/-persoon || oorspronkelijk: „aanvaardbaar in het [[salon (kamer)|salon]], in de deftige kringen”
|-
|-
| Hetze|| Klopjacht, lastercampagne  ||
| [[Sauerkraut]]|| zuurkool ||
|-
|-
| hineininterpretieren|| Verder interpreteren, tussen de regels doorlezen. || Eigenlijke betekenis: je eigen uitleg eraan geven omdat je dat beter uitkomt, "inleggen".
| Schadenfreude || [[Leedvermaak (humor)|leedvermaak]]; spelling: schadenfreude ||
|-
|-
| im Frage/ in Frage || dat is niet aan discussie onderhevig, dat kun je vergeten|| zelfs in zinnen als: "dat is niet im Frage". Dat is helemaal geen Duits:<br>(a) ''Frage'' is vrouwelijk, dus "im" kan helemaal niet.<br>(b) ''in'' wordt hier meestal als richting gebruikt ("Das ''kommt'' nicht in Frage"), dus is de vierde naamval nodig.<br>(c) De staande uitdrukking in het Duits is "''in'' Frage", dus zonder lidwoord!
| Scheiße|| poep, schijt of een scheldwoord als: [[shit]], tering ||
|-
|-
| ins Blaue hinein|| Onvoorbereid, voor de vuist weg ||
| Schicksal || [[noodlot (term)|noodlot]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schicksal|Schicksal]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Kellner|| Bediende in een restaurant ||  
| Schinken || [[ham (vlees)|ham]] vooral gebruikt als productnaam voor vele hamvarianten || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schinken|Schinken]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Kitsch]] || Nepkunst ||
| [[Schwerpunkt]] || || militaire term
|-
|-
| Krach|| Instorting van de beurs ||
| Schlagabtausch|| uitwisseling van slagen (opdoffers) ||
|-
|-
| Krimi|| Politieserie ||
| [[Schlager]]|| [[hit (muziek)|hit]], volksmuziek door artiesten als [[Heino (zanger)|Heino]]: spelling: schlager || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schlager|Schlager]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Kristallnacht|| [[Kristalnacht]] || Nacht uit het Naziverleden, waarbij vele Joodse winkels en bezittingen geplunderd werden (Het gebroken glas heeft de naam Kristal opgeleverd).
|Schlappschwanz|| slapjanus; lapzwans (uit het [[Jiddisch]]) || Schlappohr
|-
|-
| langlaufen|| langlaufen || Een soort lopen met lange ski's, veelal over redelijk vlak en besneeuwd terrein.
| Schluss || afgelopen, kappen nou || ook: Schluss damit
|-
|-
| Lappschwanz|| Slapjanus  ||in het Duits: Schlappschwanz
| schmieren || smeren, overdreven acteren || Zie ook ''[[Wikipediade:Schmierentheater|Schmierentheater]]'' (’slecht, onzorgvuldig theater’) in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Lebensraum|| Levensruimte || Een uitdrukking met sterke associaties aan Naziduitsland, (zie ook drang nach Osten), waarbij ten oosten van Duitsland, in Polen Rusland ruimte zocht voor het Duitse volk om zicht te vestigen.
| [[Schmink]] / schmink || make-up voor het gehele gezicht, gebruikt wanneer men bijvoorbeeld als [[Zwarte Piet]], of bij kinderen als piraat of een dier beschilderd wordt; van oorsprong een merknaam voor toneelmake-up: [[Schminke]]. || ook als werkwoord (schminken) en werkplek, in uitspraken als: „sorry dat ik laat ben, ik zat nog bij de schmink”; zie ook ''[[Wikipedia:de:Schminke|Schminke]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Lederhosen|| Broek uit leer, die veelal tot rond de knie reikt, en opgehouden wordt met H-vormige bretels || Het is een typische dracht voor mannen uit [[Beieren]] en andere regio's bij de Alpen.
| [[Schnabbel]]|| nevenwerk, bijverdienste; spelling: schnabbel || het woord komt uit het [[Rotwelsch]], de Duitse dieventaal; het werkwoord "schnabeln" betekent "(met een snavel) wegpikken, vangen"; in het gewone Duits wordt "Schnabbel" niet gebruikt.
|-
|-
| Leitkultur|| De maatgevende cultuur ||
| [[Schnaps]]|| jenever, een borrel; spelling: schnaps || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schnaps|Schnaps]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Leitmotiv||belangrijke gedachte die steeds terugkeert ||
| [[Schnauzer]]|| snor || informeel; ''Schnurrbart'' is het meer gangbare woord; verder is het de naam van een soort [[hond]]
|-
|-
| Nudel|| Noedel || Gekookte meelballetjes in soep, of een soort pasta-achtige sliertjes.
| [[Schnitzel]] || dun lapje vlees, al dan niet gepaneerd; spelling: schnitzel || ook: Wiener Schnitzel, Zigeunerschnitzel, Jägerschnitzel
|-
|-
| Ober || || afkorting van Oberkellner
| [[Schuhplattler]] || Beiers dansje || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schuhplattler|Schuhplattler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Oberkellner|| (Hoofd) bediende in een horecagelegenheid ||
| schunkeln || arm in arm aan tafel meedeinen op muziek || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schunkeln|Schunkeln]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| och du Liebe|| Goede God. (Lett. Och, jij geliefde) || Interjectie.
|[[Schutzstaffel]] ||SS || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schutzstaffel|Schutzstaffel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Ordner|| Map of omslag om papieren in op te slaan ||
| [[Schwalbe (voetbal)|Schwalbe]]|| fopduik bij de voetbal om een vrije trap of penalty uit te lokken; spelling: schwalbe|| ''Schwalbe'' betekent ’zwaluw’. Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schwalbe|Schwalbe]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Pappenheimer|| [[Pappenheimer]] || Veelal alleen gebruikt in het meervoud en de uitdrukking 'zijn pappenheimers kennen', d.w.z. weten met wie men te maken heeft. Pappenheimers waren oorspronkelijk soldaten.
| schwärmen || verspreiden, zwermen. || in het Duits ook: schwärmen für, ergens idolaat van zijn
|-
|-
| Pilsener/ Pils|| Lagerbier, veelal van niet al te hoog percentage || Oorspronkelijk uit [[Pilsen]].
|-
|-
| Potztausend|| Grutjes! || Verouderd in Duitsland.
| [[Schwarzwalder Kirsch]] || Duitse kersentaart ||
|-
|-
| Putsch|| Coup, staatsgreep|| Veelal gewelddadige
| Schweinehackse ||varkensvleesproduct, ook: scheldwoord, || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Schweinenacken|Schweinenacken]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Quatsch|| Onzin ||
| Schweinehund || zwijn, scheldwoord. ||
|-
|-
| Raufaser|| Behang met reliëf ||
| Schwung||vaart, zwier; spelling: schwung || een soort van flair in het dansen of in muziek.
|-
|-
| Realpolitik|| Politiek gebaseerd op praktische redeneren, en niet per se op morele overwegingen ||
| Sehnsucht|| verlangen; spelling: sehnsucht || vaak enigszins nostalgisch of melancholisch
|-
|-
| rücksichtslos || Zonder over de consequenties of gevolgen na te denken|| veelal uitgesproken als rücksichtlos
| [[Sieg Heil]]|| zegeheil, heil aan de overwinning (zege) || overwinningsgroet van de nazi's
|-
|-
| salonfähig|| Acceptabel, gangbaar ||
| [[Singspiel]] || korte luchtige opera || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Singspiel|Singspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Scheisse|| poep, schijt of een scheldwoord als: shit, tering ||
| sowieso|| hoe dan ook || de Nederlandse spelling is hetzelfde (en niet: ’zowiezo’)
|-
|-
| Schlagabtausch|| Uitwisseling van slagen (opdoffers) ||
| [[Spachtelputz]] || spelling: spachtelputz || stucmethode: een sierschuurwerk met een fijne, middelgrove of grove korrel.
|-
|-
| Schlager|| Bepaalde nationale volksmuziek ||
| Spaß, Spaß machen || lol, lol maken || vooral bij jongeren in het uitgaanscircuit gebruikt
|-
|-
| schmieren|| Overdreven acteren ||
| Spätzle || [[deegwaar]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Spätzle|Spätzle]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Schmink/ Schminke|| Make-up voor het gehele gezicht, gebruikt wanneer men b.v. als [[Zwarte piet]], of bij kinderen als piraat of een dier beschilderd wordt.  || Ook als werkwoord (schminken) en werkplek!
| [[Sperrgebiet]] || spergebied; verboden gebied || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Sperrgebiet|Sperrgebiet]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Schnabbel|| Nevenwerk, bijverdienste || wellicht yiddisch
| Spiegelei mit Schinken || spiegelei met ham, hesp || in het Duits ongebruikelijk, men spreekt van een ''Strammer Max'' Zie ook ''[[Wikipedia:de:Strammer Max|Strammer Max]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Schnaps|| Jenever, een borrel ||
| [https://historiek.net/duitse-leraar-verrijkte-nederlandse-taal-met-spieken/63804/ spieken] || afkijken bij een toets || In het Duits "spicken"
|-
|-
| Schnauzer|| Snor || Informeel, Schnurrbart is het ganbaardere woord.
| Spielerei || hobbybezigheid, iets niet ernstig te nemen; spelling: spielerei ||
|-
|-
| Schnitzel || Dun lapje vlees, al dan niet gepaneerd || ook: Wiener Schnitzel, Zigeunerschnitzel, enz.
| Spielfreudigkeit || plezier aan het spelen, met name van muziek ||
|-
|-
| Schwalbe|| Nepval bij de voetbal om een vrijetrap/penalty uit te lokken. Engels = dive||
| Spielmacher || type voetballer, spelmaker; spelling: spielmacher || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Spielmacher|Spielmacher]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Schwung||vaart, zwier || Een soort van flair in het dansen of in muziek.
| Spießbürger || [[kleinburger]]lijk persoon, vaak (ten onrechte) geschreven als ''spitzburger''; spelling: spitsburger || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Spießbürger|Spießbürger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Sehnsucht|| Verlangen  || Vaak enigszins nostalgisch of melancholisch
| [[Spitzen]]|| dansschoenen die een harde zool en een afgestompte en verstevigde neus hebben zodat men op de tenen kan staan; spelling: spitzen || In het Duits "Spitzenschuh" genoemd Zie ook [[Wikipedia:de:Spitzenschuh|Spitzenschuh]] in de Duitse wikipedia
|-
|-
| Sieg Heil|| De overwinning heil, heil aan de overwinning || Overwinningsgroet van de Nazi's.
|-
|-
| sowieso|| hoe dan ook || De Nederlandse spelling is eender, en niet zowiezo.
| Spitzenkandidat|| Topkandidaat, speciefiek gebruikt in verband met topfuncties in de Europese Unie.
|-
|-
| Spielerei|| Hobbybezigheid, iets niet ernstig te nemens ||
| Sprechgesang|| rap, spreekzang, [[Spreekkoor (muziek)|spreekkoor]] || veel voorkomend in bijvoorbeeld opera’s van [[Kurt Weill]] en [[Bertolt Brecht]]
|-
|-
| Spitzen|| Dansschoenen die een harde zool en een afgestompte en verstevigde neus hebben zodat men op de tenen kan staan ||
| Staatspolizei|| staatspolitie || zie ook ''Gestapo''
|-
|-
| Sprechgesang|| Rap ||
| [[Stasi]]/ Staatssicherheitsdienst|| staatsveiligheidsdienst; spelling: Stasi || dienst in Oost-Duitsland die de burgers controleerde.
|-
|-
| Staatspolizei|| Staatspolitie || Zie ook gestapo
| [[Stehgeiger]] ||spelling: stehgeiger; Leider van een orkest, die tegelijkertijd zelf viool speelt||
|-
|-
| [[Stasi]]/ Staatssicherheitsdienst|| Staatsveiligheidsdienst || Dienst in Oost-Duitsland die de burgers controleerde.
| Steigerung|| sportterm: in een (duur)training gedurende korte tijd steeds harder lopen/ zwemmen/ schaatsen; spelling: steigerung ||
|-
|-
| Steigerung|| Verhoging ||
| [[Stolpersteine]] ||struikelstenen || gedenktegels aangebracht bij huizen van in WO II gedeporteerde mensen; zie ook ''[[Wikipedia:de:Stolpersteine|Stolpersteine]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Strapazen|| Grillen, kuren ||
| Strapazen|| strapatsen, grillen, kuren ||
|-
|-
| Streber|| Iemand die haantje de voorste wil zijn ||
| Streber|| iemand die haantje de voorste wil zijn, overdreven ambitieus persoon; spelling: streber ||
|-
|-
| übergeil|| Heel erg plezierig, aangenaam ('tof', 'cool', 'vet') ||
| [[Stuka]] ||spelling: stuka || beroemd Duits gevechtsvliegtuig
|-
| [[Sturm und Drang]] ||literaire stijlperiode in Duitsland (eind 18e eeuw); spelling: Sturm und Drang || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Sturm und Drang|Sturm und Drang]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| toll || te gek || ook vaak in combinaties als ’supertoll’, of ’super, supertoll’
|-
| totaler Krieg || de [[totale oorlog]] || het begrip wordt in Duitsland over het algemeen geassocieerd met [[Joseph Goebbels]]; Zie ook ''[[Wikipedia:de:Totaler Krieg|Totaler Krieg]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Traditionsverein || een vereniging met een lange en eervolle traditie ||
|-
| tschüss|| tot ziens, dag (informeel) ||
|-
| [[U-Boot]] || duikboot, onderzeeboot, onderzeeër; spelling: U-boot|| Duitse afkorting van ''Unterseeboot''
|-
| [[über]] || || alleen in constructies als: überhip, übercool, übergeil, überstoned, überhippy, etcetera.
|-
| übergeil || heel erg plezierig, aangenaam (’tof’, ’cool’, ’vet’) || Het woord ’geil’ betekent in het Duits [[Seksuele opwinding|precies hetzelfde als in het Nederlands]], maar wordt in de spreektaal overdrachtelijk gebruikt in de betekenis ’tof’, ’cool’, ’vet’, ’gaaf’.
|-
|-
| überhaupt||alles in aanmerking genomen, helemaal, eigenlijk ||
| überhaupt||alles in aanmerking genomen, helemaal, eigenlijk ||
|-
|-
| Übermensch|| een superieure mens || In Nazi-context betreft het een supermens van Germaanse afkomst die boven de andere rassen staat, in de oorspronkelijke filosofie van [[Nietzsche]] is het iemand die boven goed en kwaad staat, iemand die na deze mens komt, zonder connotaties van fysieke superioriteit.
| [[Über-ich]] || ||
|-
| [[Übermensch]]|| een superieure mens; spelling: übermensch || in nazicontext betreft het een supermens van Germaanse afkomst die boven de andere rassen staat; in de oorspronkelijke filosofie van [[Nietzsche]] is het iemand die boven goed en kwaad staat, iemand die na deze mens komt, zonder connotaties van fysieke superioriteit
|-
| [[Um 1800]] || Bepaalde bouwstijl (1905-1914) || afgeleid van een in 1908 verschenen boek van Paul Mebes, getiteld: "Um 1800: Architektur und Handwerk im letzten Jahrhundert ihrer traditionellen Entwicklung."
|-
|-
| [[Umlaut]] || Verandering van een klinker door de volgende lettergreep (stad -> steden), in het Duits ook het teken om dit aan te geven (Stad, Städte) ||
| Umfeld || term uit de sociologie, refereert aan directe omgeving || <!-- Zie ook ''[[Wikipedia:de:Umfeld|Umfeld]]'' in de Duitse Wikipedia ### pagina verwijderd ### -->
|-
|-
| unheimlich/ unheimisch||griezelig, onheilspellend. ''Unheimlich'' betekent vooral ook ''heel erg'', ''ontzettend'' ("ontiegelijk"). || Unheimisch is in het Duits wat archaïsch en wordt thans minder gebruikt.
| [[Umlaut (klank)|Umlaut]] || in het Duits het teken om de verandering van een klinker door de volgende lettergreep (stad -> steden) aan te geven (Stadt, Städte); spelling: umlaut ||
|-
|-
| Verneinung|| Ontkenning ||
| unbedingt||per se, absoluut, beslist ||
|-
|-
| wachsen||groeien || Ook nog in het Nederlands, 'wasdom', of 'wassende maan'. (Veelal sterk vervoegd, was - wies - gewassen).
| und so weiter (und so fort)|| enzovoort (enzovoort, enzovoort) ... || afkortingen: usw., enz.
|-
|-
| Wanderlust|| Drang om eropuit te trekken  || Associaties met de tijd van de [[Romantiek]].
| unheimlich/ unheimisch||griezelig, onheilspellend || ''unheimisch'' is in het Duits zeer archaïsch en thans onbekend.
|-
|-
| Weihnachtsstoll || || Duits: Weihnachtsstollen!
| [[Untermensch]] || een inferieure mens; spelling: untermensch || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Untermensch|Untermensch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Wende|| Omwenteling, met name de val van de muur in 1989 ||
| unverfroren || zonder blikken of blozen ||
|-
|-
| Werdegang|| Carrière, ontwikkeling ||
| [[V1 (wapen)|V-1]] || onbemand vliegtuig; spelling: V1 || Zie ook ''[[Wikipedia:de:V1|V1]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Weltschmerz||smart om het leven als zodanig, spleen || Spleen wordt met 'ie' uitgesproken.
| [[V-2]] || [[Raket (apparaat)|raket]]; spelling: V2 || Zie ook ''[[Wikipedia:de:V-2|V-2]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Wiedergutmachung|| Het-weer-goed-maken || Schertsend om verzoeningspogingen na de Tweede Wereldoorlog aan te duiden
| [[Verelendung]] [[Verelendungstheorie]]|| (theorie van de) verpaupering, verval, achteruitgang; spelling: verelendung || economische theorie van [[Karl Marx]]; zie ook ''[[Wikipedia:de:Verelendungstheorie|Verelendungstheorie]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Wiedervereinigung|| Hereniging || Met name die van Oost- en Westduitsland
| Verneinung|| [[Ontkenning (psychologie)|ontkenning]] || term uit de [[filosofie]] en [[psychologie]]
|-
|-
| Wirtschaftswunder||erg snelle economische ontwikkeling|| Zoals vroeger in Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, toen ze over een economisch wonder spraken
| verstehen|| verstaan, invoelend begrijpen|| term uit de [[sociologie]] (Max Weber)
|-
|-
| Zeitgeist|| Tijdsgeest, de overheersende opvatting en ideeën van een periode ||
| Volksempfänger || goedkope radio, populair in de jaren dertig in Duitsland || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Volksempfänger|Volksempfänger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Zimmer frei|| Kamer(s) vrij || Bijvoorbeeld bij een pension.
| volkstümlich ||volks; || in de muziek: ''volkstümliche Unterhaltungsmusik''
|-
|-
| zum Kotzen||om te kotsen||
| [[Volkswagen]] || (voor de opkomst van het serieuze automerk) goedkope Duitse auto, vooral populair in Nederland; bijnaam [[Volkswagen Kever|kever]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Volkswagen|Volkswagen]]'' in de Duitse Wikipedia
|}
 
===Zelden gebruikt===
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
! Duits
! Nederlands
! Opmerking
|-
|-
| abfahren||Vertrekken ||
| Vopo || afkorting voor [[Deutsche Volkspolizei|Volkspolizei]]; spelling: Vopo/vopo (zie voorbeelden hierna)|| politie in de [[Duitse Democratische Republiek]] (DDR); in het Nederlands wordt meestal een individuele agent bedoeld („Er kwamen meteen drie vopo’s op mij af”), in het Duits eerder deze politiemacht in het algemeen („De Vopo was snel ter plaatse.”)
|-
|-
| Anschlusstreffer|| Het doelpunt vóór de gelijkmaker in het voetbal || (B.v. bij een 2-0 achterstand is de 2-1 de Anschlusstreffer) ||
| Vorentscheidung || || sportterm: voordat de wedstrijd afgelopen is, is ze al beslist
|-
|-
| Aufschnitt||Sneetje kaas of worst. ||
| wachsen||[[waxen (ski)|waxen]]; sportterm: het met was bewerken van de onderkant van ski’s|| Duits zwak werkwoord; het Duitse sterke werkwoord ''wachsen'' (wuchs – gewachsen) is etymologisch verwant aan het Nederlandse sterke werkwoord ''wassen'' (was – wies – gewassen) en heeft dezelfde betekenis ''groeien'' (cf. 'wasdom' en 'wassende maan'), maar wordt in het Nederlands nooit gebruikt.
|-
|-
| aus einem Guss|| Door één continu en samenhangende oorzaak of proces || Meestal gebruikt voor een stuk tekst, 'aus einem Guss' opgeschreven, direct achter elkaar, zonder revisie. In het Duits wordt het algemener gebruikt.
|[[Waffen-SS]] || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Waffen-SS|Waffen-SS]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| ausradieren|| Uitroeien || Sterke connotaties aan de [[holocaust]].
| [[Waldkorn]] || Merknaam voor brood. || Het woord klinkt dan wel duits, in Duitsland is de term echter onbekend.
|-
|-
| ausrotten|| Uitroeien || Dezelfde connotaties als ausradieren.
| Wanderlust || drang om eropuit te trekken || associaties met de tijd van de [[Romantiek (stroming)|romantiek]]. In de medische wereld wordt de term weleens gebruikt voor de neiging van patiënten (bijvoorbeeld schizofrene of demente patiënten) om weg te lopen.
|-
|-
| blauäugig|| naïef, argeloos || gerelateerd aan ''iem. op zijn mooie blauwe ogen vertrouwen''.
| Wanderjahre || || na het voltooien van hun opleiding gingen ambachtslieden in de 18e en 19e eeuw vaak op reis als [[gezel]] om andere streken en andere manieren van werken te leren kennen; zie ook ''[[Wikipedia:de:Wanderjahre|Wanderjahre]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| dicke Luft|| Lett. 'Dikke lucht', fig. Problem op komst. ||
| [[Wandervogel]] || eind 19e eeuw in Duitsland ontstane "terug naar de natuur" beweging || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Wandervogel|Wandervogel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| fabelhaft|| Buitengewoon goed ||
| [[Wehrmacht]] || de naam van het Duitse leger tussen 1935 en 1945; spelling: Wehrmacht || De Nederlandse analoge term is Weermacht, zoals in de term [[Openbare Weermacht]] (de legermacht van [[Belgisch-Congo]]).
|-
|-
| fragwürdig|| Dubieus ||
| Weihnachtsstollen || [[kerststol]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Weihnachtsstollen|Weihnachtsstollen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Führerschein||Rijbewijs ||
| Weinstube || wijncafé || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Weinstube|Weinstube]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Hals- und Beinbruch|| Hals- en beenbreuk || Een uitdrukking uit de [[theater|theaterwereld]], als gelukwens bedoeld. (Wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt). De Engelsen kennen eenzelfde gelukwens die “break a leg” luidt. Ook in de mijnwerkerswereld. Zou een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse "mazal w'baroech" (geluk en zegen).
|-
|-
| Kulturkammer|| [[Cultuurkamer]]|| Instituut uit de [[Tweede Wereldoorlog]] waarbij kunstenaars zich moesten registreren om te mogen publiceren.
| [[Weizenbier]] || Tarwebier volgens duits recept || Soms afgekort tot "Weizen"
|-
|-
| Messegelände|| Expositieterrein, kermisterrein ||
| Weltanschauung || [[levensbeschouwing]] of [[wereldbeeld]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Weltanschauung|Weltanschauung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Nachwuchs|| Nakroost, nageslacht.||
| [[Weltschmerz]]|| smart of lijden om het leven als zodanig; spelling: weltschmerz ||
|-
|-
| Kartoffelsalat||aardappelsalade ||
| [[Die Wende|Wende]]|| omwenteling, met name de val van de muur in 1989; spelling: de Wende || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Wende|Wende]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Sauerkraut|| Zuurkool ||
| Werdegang || carrière, ontwikkeling, trage ondergang; spelling: werdegang || het woord is in het Duits neutraal ’ontwikkeling’, in het Nederlands eerder negatief ’ondergang’
|-
|-
| Schicksal|| Noodlot ||
| wie geht’s|| hoe gaat het? ||
|-
|-
| Schluss||dicht, gesloten ||
| [[Wiedergutmachung]] || herstelbetaling; spelling: wiedergutmachung|| om verzoeningspogingen na de Tweede Wereldoorlog aan te duiden
|-
|-
| schwärmen|| Verspreiden, zwermen. ||
| [[Wiedervereinigung]] || hereniging || met name de [[Duitse eenwording]] van Oost- en West-Duitsland.
|-
|-
| Schweinehund|| Zwijn, scheldwoord. ||
| [[Wirtschaftswunder]] ||erg snelle economische ontwikkeling; spelling: wirtschaftswunder|| zoals in West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, toen men over een economisch wonder sprak.
|-
|-
| [[Schwerpunkt]]|| Brandpunt, focus || In de [[militaire strategie]]: datgene waarvan het verlies ertoe zal leiden dat de vijand de oorlog wil beëindigen.
| Witz || grap / mop; spelling: witz ||
|-
|-
| Spiegelei mit Schinken|| Spiegelei met ham, hesp ||
| Wunderkind || [[wonderkind]] || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Wunderkind|Wunderkind]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| unbedingt||Per se, absoluut, beslist ||
| [[Tijdgeest|Zeitgeist]] || [[tijdgeest]], de overheersende opvatting en ideeën van een periode; spelling: zeitgeist || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Zeitgeist|Zeitgeist]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| tschüss|| Tot ziens, dag (informeel) ||
| [[Zeppelin (luchtschip)|Zeppelin]] || merknaam van een [[luchtschip]]; ook algemene benaming geworden voor luchtschepen; spelling: zeppelin || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Zeppelin|Zeppelin]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| usw, usw|| Und so weiter, Enzovoort ||
| Zimmer frei || kamer(s) vrij || vooral gebruikelijk aan de Nederlandse kust ten behoeve van Duitse vakantiegangers in de [[1950-1959|jaren vijftig]] en [[1960-1969|jaren zestig]], later zelfstandig begrip geworden
|-
|-
| wie geht's||Hoe gaat het? ||
| zu haben|| beschikbaar, gewenst ||
|-
|-
<!-- Onduidelijk voor mij -->
| zum Kotzen || om te kotsen; spelling: zum Kotzen||
| zu haben|| Beschikbaar ||
|}
|}


==Uitdrukkingen==
==Uitdrukkingen==
===Veel gebruikt===
{| class="wikitable" border="1"
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
! Duits
! Duits
! Nederlands
! Nederlands
! Opmerking
! Opmerking
|-
|-
| Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt|| Hemelhoog juichend, dodelijk bedroefd || Uit het gedicht "Klärchens Lied" van [[Goethe]]. Veelal ook met de volgende regel geciteerd: "Glücklich allein ist die Seele die liebt" (Gelukkig alleen is de ziel die liefheeft).
| ach du Liebe|| goede God. (lett. ''och, jij geliefde'') || [[interjectie]] vaak uitgesproken als „och du Liebe”; drukt ontzetting uit.
|-
| alles Paletti || alles goed || [[Wikipedia:li:alles paletti|alles paletti]] in de Limburgse Wikipedia
|-
| [[Arbeit macht frei]] || Arbeid leidt tot vrijheid || spreuk boven de poort van verscheidene concentratiekampen, waaronder [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]] en [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]]. De oorspronkelijke betekenis was geen wrange en ongepaste grap, maar een soort mystieke waarbij zelfopoffering voor werk een soort spirituele vrijheid schenkt.
|-
| Ausweis, bitte || Identificatie, alstublieft || Eveneens schertsend gebruikt ter uiting van frustratie over identificatieplicht of -verzoeken.
|-
| Befehl ist Befehl|| bevel is bevel || vaak schertsend gebruikt als commentaar op iemand aan te duiden die klakkeloos en al te rigide instructies van zijn of haar meerdere uitvoert, zonder zich af te vragen of het wel gepast is; oorspronkelijk als excuus om verantwoordelijkheid voor misdaden begaan tijdens de Tweede Wereldoorlog af te schuiven.
|-
|-
| Bis gleich || Tot straks || groet
|-
| da (jetzt) kommen die Kamele || als iemand een grap vertelt, en de clou blijft uit zegt een van de toehoorders bijvoorbeeld „ja, und nun kommen die kamelen” ... || ook: ''– mit den langen Beinen'', ''– mit den langen Schwanzen''; schijnt uit de Eerste Wereldoorlog afkomstig te zijn, en verwijst in die context mogelijk naar de [[Sopwith Camel]]. Zou dan de betekenis krijgen van „Nou zullen we het krijgen.”
|-
| dalli dalli || schiet op || uitroep, tevens een Duitse televisieshow uit de jaren zeventig; zie ook ''[[Wikipedia:de:Dalli Dalli|Dalli Dalli]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| das Glück der Tüchtigen || || geluk dat harde werkers hebben, vgl. [[Duits voetbalelftal (mannen)|die Mannschaft]] die erom bekendstaat in de laatste minuut nog het winnende doelpunt te kunnen meepikken
|-
| das war einmal ||dat was ooit zo|| verzuchting
|-
| die Qual der Wahl || de kwelling van de keuze, [[keuzestress]], [[Lijst van Franse woorden en uitdrukkingen in de Nederlandse taal|embarras du choix]] ||
|-
| eins, zwei, saufen || één, twee, zuipen || wordt geroepen bij het heffen van een glas alcoholische drank in gezelschap.
De term is afkomstig uit het lied „In München steht ein Hofbräuhaus” (dialect: „oans, zwoa, g’suffa”
(bedoeld wordt het commando: een, twee, in een teug opgedronken!).
Tegenwoordig wordt er ook wel „eins, zwei, drei, saufen” (één, twee, drie, zuipen) geroepen.
|-
| erst kommt das Fressen und dann die Moral || Eerst komt het (vr)eten en dan (pas) de moraal || uit de [[Dreigroschenoper]] van [[Bertolt Brecht]]
|-
| Feind hört mit || de vijand luistert mee || de titel van een Duitse propagandacampagne aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
|-
| Ganz losgehen || volledig losgaan || wordt voornamelijk gebruikt door jongeren in het uitgaansleven
|-
| [[grüß Gott]] || een Zuid-Duitse groet ||
|-
| Hals- und Beinbruch|| hals- en beenbreuk || een uitdrukking uit de [[theater (kunstvorm)|theaterwereld]], als gelukwens bedoeld; wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt; in het Engels werd dezelfde gelukwens „break a leg”; ook in de mijnwerkerswereld. Dit is een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse „mazal w’baroech” (geluk en zegen). Zie ook ''[[Wikipedia:de:Hals- und Beinbruch|Hals- und Beinbruch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Heim ins Reich]] || || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Heim ins Reich|Heim ins Reich]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt|| hemelhoog juichend, dodelijk bedroefd || uit het gedicht ''Klärchens Lied'' van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]; veelal ook met de volgende regel geciteerd: „Glücklich allein ist die Seele die liebt” (Gelukkig alleen is de ziel die liefheeft); een van de eerste omschrijvingen van de [[manische depressie]]
|-
|Humor ist, wenn man trotzdem lacht || humor is het, wanneer men toch maar lacht.|| uit een boek van Otto Julius Bierbaum (1865-1910).<ref name="büchmann">Georg Büchmann, "Geflügelte Worte", dtv, München 1967; p. 377</ref>
|-
| Im Großen und Ganzen|| over het geheel genomen ||
|-
| Immer gerade aus|| alsmaar rechtdoor || herinnerend aan de kleine verzetsdaad om Duitse soldaten die de weg vroegen de verkeerde kant op te sturen, bij voorkeur richting Duitsland.
|-
| immer mit der Ruhe || rustig aan || ook: ''nur die Ruhe''
|-
| in der Beschränkung zeigt sich erst der Meister//und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben || vaak uitgelegd als: 'in de beperking toont zich de meester', echter de vervolgzin betekent dat regels en inperkingen ons vrij maken || uit een gelegenheidssonnet van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] (26 juni 1802)<ref>[http://gutenberg.spiegel.de/buch/3649/1 Gedicht van Goethe op Duitse Gutenberg webstek]. De aansluitende regel luidt: ''Und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben.''</ref>
|-
|-
| Befehl ist Befehl|| Bevel is bevel || Vaak schertsend gebruikt als commentaar op iemand aan te duiden die klakkeloos en al te rigide instructies van zijn of haar meerdere uitvoert, zonder zich af te vragen of het wel gepast is. Oorspronkelijk als excuus om verantwoordelijkheid voor misdaden begaan tijdens de Tweede Wereldoorlog af te schuiven.
| Jawohl, Herr Obersturmbannführer! || Jawel, overste! || wordt schertsend gebruikt als men zich een commando opgelegd voelt
|-
|-
| Wir haben es nicht gewusst|| We wisten het niet. || Met name berucht als excuus van nazimisdadigers om hun rol bij de  [[holocaust]] te verzachten.
| Jedem das Seine || Ieder het zijne || spreuk boven de poort van concentratiekamp [[Buchenwald]].
|-
|-
| Ausweis, bitte|| Identificatie alstublieft ||
| jetzt geht’s los || nu begint het || na het EK ’88 een populaire opmerking
|-
|-
| Arbeit macht frei|| Arbeid geeft vrijheid || Spreuk boven de poort van verscheidene concentratiekampen, waaronder Auschwitz en Dachau. De oorspronkelijke betekenis schijnt niet zozeer die van een wrange en ongepaste grap te zijn, maar een soort mystieke waarbij zelfopoffering voor werk een soort spirituele vrijheid schenkt.
| jetzt kann’s losgehen || nu kan het feest beginnen || ook wel gebruikt door voetbalverslaggevers als een wedstrijd tegen een Duits team wordt gespeeld
|-
|-
| Im Grossen und Ganzen|| Over het algheel genomen ||
| Kommt gar nicht in Frage || daar is geen discussie over mogelijk, of dat doet zich niet voor ||
|-
|-
| Und so weiter und so fort||en zo verder en zo voort ||
| (Ach du) meine Güte || allemachtig, mijn God || uitroep
|-
|-
| Kommt gar nicht in Frage|| Daar is geen discussie over mogelijk ||
| [[Nacht und Nebel]]|| ’Nacht en nevel’, behalve de letterlijke betekenis was dit ook een speciaal programma voor arrestatie en bestraffing van politieke tegenstanders van de nazi’s. || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Nacht und Nebel|Nacht und Nebel]]'' in de Duitse Wikipedia. De tegenstanders verdwenen in ’nacht en nevel’, mochten niet naar huis schrijven, en werden gedwongen zich dood te werken.
|-
|-
| Unbeschreiblich weiblich|| Onbeschrijflijk vrouwelijk || veelal in schrijftaal
| Ordnung muss sein ||er moet orde zijn ||
|-
|-
| Feind hört mit ||De vijand luistert mee || De titel van een Duitse propagandacompagne aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
| Raus mit dir!|| eruit jij; flikker op; rot op. || pikant
|-
|-
| Immer geradeaus||Alsmaar rechtdoor ||
| Unbeschreiblich weiblich|| onbeschrijflijk vrouwelijk || veelal in schrijftaal; tekst uit ''[[Unbeschreiblich weiblich]]'' van [[Nina Hagen]]
|}
|-
 
| Verdammt noch mal|| verdomme nog aan toe || vulgair
===Zelden gebruikt===
|-
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
| was sich liebt, das neckt sich || wie van elkaar houdt, die plaagt elkaar. || Duits spreekwoord; veelal verkeerd begrepen vanwege de verwarring tussen het Duitse ’necken’ (plagen) en het Nederlandse ’nekken’ (’de nek omdraaien’, ’doden’ of ’overgeven’). Vergelijk: „meisjes plagen kusjes vragen”.
! Duits
|-
! Nederlands
| was will das Weib? ||wat willen vrouwen?|| letterlijk: „wat wil de vrouw?”; tekst van [[Sigmund Freud]] in een gesprek met Marie Bonaparte in 1925.
! Opmerking
 
|-
|-
| Raus mit dir|| Eruit jij ||
| Wein, Weib und Gesang || ’Wijn, vrouw en zang’ oftewel: een feestje || Zie ook ''[[Wikipedia:de:Wein, Weib und Gesang|Wein, Weib und Gesang]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Verdammt noch mal|| Verdomme nog aan toe || Vulgair.
| [[Wir haben es nicht gewußt]]|| we wisten het niet. || In de jaren na de Tweede Wereldoorlog veel gebruikte uitleg wanneer Duitse burgers naar de [[Holocaust]] gevraagd werd. De term wordt vaak schertsend gebruikt om de situatie aan te geven waarin iemand beweert iets niet te hebben geweten maar dit wel zou moeten weten, zoals een directeur tijdens een [[boekhoudschandaal]] die beweert van niets te weten maar wel formeel verantwoordelijkheid draagt.
|}
|}


Regel 323: Regel 693:
* [[Germanisme]]
* [[Germanisme]]
* [[Verklarende woordenlijst uit de Tweede Wereldoorlog: Duits]]
* [[Verklarende woordenlijst uit de Tweede Wereldoorlog: Duits]]
* [[Lijst van germanismen in het Nederlands]]
* [[Wikipedia:en:List of German expressions in English]] op de Engelse Wikipedia


{{bron|bronvermelding=
{{Appendix|2=
''Deze lijst of een eerdere versie daarvan is met toestemming overgenomen van [http://www.xs4all.nl/%7Ehlibbers/artikelen/duits.html deze pagina]''
* ''Deze lijst of een eerdere versie daarvan is met toestemming overgenomen van [http://www.xs4all.nl/%7Ehlibbers/artikelen/duits.html deze pagina]''
{{References}}
}}
}}
 
{{authority control|TYPE=|Wikidata=Q2012654}}
[[categorie:Nederlands]]
[[Categorie:Duits begrip| ]]
[[categorie:Taallijsten|Duitse woorden en uitdrukkingen]]
[[Categorie:Nederlands idioom]]
[[Categorie:Taallijst|Duitse woorden en uitdrukkingen]]

Huidige versie van 8 apr 2023 om 02:35

Dit is een lijst van Duitse woorden en uitdrukkingen die soms in de Nederlandse taal gebruikt worden.

NB: Zelfstandige naamwoorden die aan het Duits ontleend zijn worden conform de Leidraad Nederlandse spelling met een kleine letter geschreven (übermensch, aha-erlebnis), behalve wanneer het woord een eigennaam of historische gebeurtenis (Wehrmacht, Endlösung, Wirtschaftswunder) is.[1] Ook wanneer het om een woordgroep gaat, krijgen de zelfstandige naamwoorden een hoofdletter (’auf Wiedersehen’). In de tweede kolom is de juiste Nederlandse spelling of de betekenis aangegeven. In het Nederlands krijgt het woord een Nederlandse uitgangsvorm krijgen die anders is dan in het Duits. (Bijvoorbeeld: rottweilers; Duits: Rottweiler)

Woorden

Duits Nederlands Opmerking
abfahren vertrekken
Ablaut klankwisseling; spelling: ablaut taalkundige term
abschmieren letterlijk ’neerstorten’: van een vliegtuig ook gebruikt als in ’kan ik bij je op de bank crashen?’
abseilen abseilen een afdalingstechniek om van rotswanden of gebouwen af te dalen. Zie ook abseilen in de Duitse Wikipedia
Aha-Erlebnis ervaring waarbij de confrontatie met iets een lichte schok van herkenning geeft; spelling: aha-erlebnis
Alleingang spelling: alleingang heeft de connotatie van eigenmachtig optreden van een land, zonder overleg met de buurlanden
angehaucht ergens een liefhebber of aanhanger van zijn meer in het bijzonder: daartoe geneigd zijn, daarop ingesteld zijn, daardoor beïnvloed zijn
Angstgegner tegenstander die van tevoren al angst inboezemt, bijvoorbeeld door eerdere confrontaties; spelling: angstgegner
Ankeiler inhoudsverwijzing op de voorkant van een tijdschrift of krant bestaat als zodanig niet in het Duits.
Anschluss Aansluiting; spelling: Anschluss; in de betekenis ’sjans’ is de spelling: anschluss in het bijzonder de aansluiting (of annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland. Het betekent echter ook contact met iemand op wie je valt, ’sjans’ (Nl) of ’touche’ (B).
Anschlusstreffer het doelpunt vóór de gelijkmaker in het voetbal (bijvoorbeeld bij een 2-0-achterstand is de 2-1 de Anschlusstreffer) ook als germanisme: aansluittreffer of aansluitingstreffer
an sich op zich vergelijk Ding an sich, een belangrijk begrip in de filosofie van Kant en Hegel
Ansicht prentbriefkaart; spelling: ansicht Zie ook Ansichtskarte in de Duitse Wikipedia
Apfelstrudel soort appelgebak: spelling: apfelstrudel Zie ook Apfelstrudel in de Duitse Wikipedia
Arbeitseinsatz arbeidsinzet Zie ook Arbeitseinsatz in de Duitse Wikipedia
auf Wiedersehen tot ziens, vooral gebruikt tijdens voetbalwedstrijden, de verliezende partij wordt met groepsgezang uitgejouwd; spelling: auf Wiedersehen als afscheidsgroet
Aufguss het opgieten van water in een sauna
Ausdauer duurvermogen, stamina; spelling: ausdauer Zie ook Ausdauer in de Duitse Wikipedia
aus einem Guss uit één stuk, doordacht; spelling: aus einem Guss oorspronkelijk een begrip uit het gieten van metaal: in één keer gegoten
Auslautverhärtung eindklankverscherping Het verschijnsel dat stemhebbende medeklinkers aan het eind van een woord stemloos worden.
Ausputzer laatste man die als doel had de bal zo hard mogelijk weg te schieten uit de verdediging; spelling: ausputzer voetbalterm; zie ook Ausputzer in de Duitse Wikipedia
ausradieren uitroeien sterke connotaties aan de Holocaust.
ausrotten uitroeien dezelfde connotaties als ausradieren.
Ausweis Identificatie; spelling: ausweis
Autobahn snelweg
Bauhaus hogeschool voor architectuur en toegepaste kunsten; spelling: Bauhaus Zie ook Bauhaus in de Duitse Wikipedia
begeistert ergens enthousiast over zijn, door meegesleept worden ook Begeisterung wordt veel gebruikt; zie ook Begeisterung in de Duitse Wikipedia
Berlinerbol Duits gebak in Duitsland: Berliner (zie ook Berliner in de Duitse Wikipedia), in het Nederlands duidt berliner een krantenformaat aan
Berner sennenhond soort hond Berner Sennenhund, zie ook Berner Sennenhund in de Duitse Wikipedia
Berufsverbot afspraken die erop gericht zijn dat een specifiek persoon niet meer in een bepaald beroep een baan zal kunnen vinden; spelling: berufsverbot beroepsverbod, zie ook Berufsverbot in de Duitse Wikipedia
Biedermeier bepaalde stijl (1815-1850); spelling: biedermeier Zie ook Biedermeier in de Duitse Wikipedia
Biergarten tuin waar men bier drinkt; spelling: biergarten Zie ook Biergarten in de Duitse Wikipedia
Bildung ontwikkeling; spelling: bildung Zie ook Bildung in de Duitse Wikipedia
Bildungsroman ontwikkelingsroman; spelling: bildungsroman Een roman die met name op de (geestelijke) ontwikkelingsjaren van iemand ingaat, bijvoorbeeld Der Zauberberg van Thomas Mann.
blauäugig naïef, argeloos, blond verwant met de Nederlandse zegswijze "iemand op zijn mooie blauwe ogen vertrouwen"
Blitzkrieg snelle verrassingsoorlog; spelling: blitzkrieg Zie ook Blitzkrieg in de Duitse Wikipedia
blöde Kuh dom wijf, domme koe
Blut- und Boden (-theorie) Bloed- en bodemtheorie; spelling: Blut und Boden Een theorie uit het nationaalsocialisme die een enge verbinding tussen het bloed (ras/volk) en de bodem (het land, de grond) waar zij wonen benadrukt
Bockbier bokbier; spelling: bockbier Zie ook Bockbier in de Duitse Wikipedia
Bockwurst Zie ook Bockwurst in de Duitse Wikipedia
Bratwurst braadworst Zie ook Bratwurst in de Duitse Wikipedia
Bühne podium, toneel; spelling: bühne
Bühnensucht het verlangen om op te treden In het Duits niet gangbaar. ’Podiumbeest’ – die Rampensau.
Butterfahrt Bootreis met als doel om buiten de territoriale wateren luxe artikelen als drank, parfums en rookwaren belastingvrij te kunnen verkopen. Vooral populair in de zeventiger en tachtiger jaren.
Chefsache iets heel belangrijks oorspronkelijk: zo belangrijk dat de baas ('Chef') er persoonlijk toezicht op houdt
dabei sein bezig zijn met, meedoen
das Ewig-Weibliche spelling: ewigweibliche uit Goethes Faust: Das Ewig-Weibliche zieht uns hinan
das gewisse Etwas de x-factor, het je ne sais quoi
des Pudels Kern de essentie; spelling: des poedels kern Uit Goethes Faust, deel I, 'Studierzimmer', waar de poedel Mephistopheles blijkt te zijn: "Das also war des Pudels Kern!".
Dichtung und Wahrheit titel van de autobiografie van Goethe
dicke Luft lett. ’dikke lucht’, fig. problemen op komst.
Dirndlkleid Beiers/Tirools traditioneel jurkje: spelling: dirndlkleid Zie ook Dirndl in de Duitse Wikipedia
Dobermann soort hond: spelling: dobermann Zie ook Dobermann in de Duitse Wikipedia
Donnerwetter uitspraak die verontwaardiging of verbazing uitdrukt
Doppelgänger dubbelganger Zie ook Doppelgänger in de Duitse Wikipedia
Drang nach Osten drang naar het oosten; spelling: Drang nach Osten geassocieerd met de drang om levensruimte in het oosten te zoeken, met name door extreemrechtse groeperingen die in Polen voormalige delen van Duitsland en Pruisen zien en daar aanspraak op willen maken
Durchgangslager doorgangskamp, bijvoorbeeld Westerbork Zie ook Durchgangslager in de Duitse Wikipedia
Edelweiß plant Zie ook Edelweiß in de Duitse Wikipedia
ein Prosit een toost
Einzelgänger persoon die zijn eigen weg gaat; spelling: einzelgänger vaak geassocieerd met een buitenbeentje
Eisbein varkenspoot Zie ook Eisbein in de Duitse Wikipedia
Endlösung Finale oplossing (van het Jodenvraagstuk) Een eufemisme voor de systematische moord op de Joden. Zie ook Endlösung in de Duitse Wikipedia
Englandspiel Duitse operatie betreffende in Engeland opgeleide en in Nederland gedropte Nederlandse marconisten. Zie ook Englandspiel in de Duitse Wikipedia
entartete Kunst ontaarde kunst Zie ook Entartete Kunst in de Duitse Wikipedia
Ersatz vervanging of namaak; spelling: ersatz
fabelhaft buitengewoon goed, fantastisch
Fahnenflucht desertie, vaandelvlucht Zie ook Fahnenflucht in de Duitse Wikipedia
fähig geschikt voor, capabel vooral als achtervoegsel in woorden als: media-, internet-, vpro-, enz.
Fernweh het verlangen om weg van huis te zijn, (het tegenovergestelde van Heimweh)
Fest feest alleen gebruikt in samenstellingen als dancefest, jazzfest, arenafest, om een muziekfestival aan te duiden. Geen afkorting van festival. Zie ook Fest in de Duitse Wikipedia
Fingerspitzengefühl lett. ’vingertoppengevoel’; spelling: fingerspitzengefühl goed ontwikkeld gevoel om in een delicate situatie op te treden, of technisch moeilijke klussen te klaren
Flak afkorting voor Flug (Flieger) Abwehr Kanone Zie ook Flak in de Duitse Wikipedia
Flammkuchen Brooddeeggerecht gerecht uit de Elzas, de Palts en Baden. In het Nederlands ook bekend als "tarte flambée".
Flatterzunge speciale techniek bij het spelen van blaasinstrumenten Zie ook Flatterzunge in de Duitse Wikipedia
Flügelhorn blaasinstrument: bugel; spelling: flügelhorn Zie ook Flügelhorn in de Duitse Wikipedia
Föhn Warme wind van de bergen of haardroger Zie ook Föhn in de Duitse Wikipedia
fragwürdig dubieus
Frankfurter knakworst; spelling: frankfurter Zie ook Frankfurter in de Duitse Wikipedia
Fraktur(schrift) lettertype, het alfabet wordt Frakturschrift genoemd Zie ook Fraktur in de Duitse Wikipedia
Fremdkörper letterlijk ’vreemd lichaam’; spelling: fremdkörper een kogel die in het lichaam zit is een ’Fremdkörper’, een deeltje dat er niet thuis hoort. Veelal gebruikt om een persoon aan te duiden die niet binnen een organisatie hoort of past.
fröbelen, gefröbel knutselen, geknutsel naar Friedrich Fröbel, zie ook Friedrich Fröbel in de Duitse Wikipedia
Frühschoppen Zie ook Frühschoppen in de Duitse Wikipedia
Führer leider in Nederland en België is de connotatie met Hitler heel sterk, in Duitsland veel minder, hier wordt het woord nog steeds gebruikt voor bijvoorbeeld reisgidsen.
Führerschein rijbewijs
Fundgrube spelling: fundgrube oorspronkelijk een begrip uit de mijnbouw, in overdrachtelijke betekenis "plaats waar men veelvuldig vinden kan wat men zoekt"
gefundenes Fressen hapklaar brokje, makkelijke prooi voor een criticus; spelling: gefundenes Fressen
Geheimfavorit term uit de sport- en gokwereld
Geheimratsecken inhammen (als teken van beginnende kaalheid) Zie ook Geheimratsecken in de Duitse Wikipedia
Geheimtip supertip; spelling: geheimtip
gemütlich gezellig Zie ook Gemütlichkeit in de Duitse Wikipedia
Geräuschemacher geluidsmaker voor films en hoorspelen, foley artist
Gesamtkunst / Gesamtkunstwerk totaalkunstwerk; spelling: gesamtkunstwerk kunstvorm waarbij verschillende, of alle kunstvormen samenkomen
Gestalt en Gestalttherapie spelling: gestalt, gestalttherapie
gesundes Volksempfinden gezonde volksopvattingen; spelling: gesundes Volksempfinden uitdrukking uit de nazitijd, waarbij de mening van het volk een eufemisme was voor de mening van de Führer
Gesundheit! gezondheid! toewensing na een niesbui
Gestapo Geheime Staatspolizei
Glockenspiel klokkenspel; spelling: glockenspiel Zie ook Glockenspiel in de Duitse Wikipedia
glückauf Mijnwerkersgroet, ontstaan uit de groet „Ich wünsche Dir Glück, tu einen neuen Gang auf”
Glühwein spelling: glühwein met onder andere kaneel gekruide mix van wijn en sterkedrank die warm gedronken wordt; zie ook Glühwein in de Duitse Wikipedia
Gretchenfrage spelling: gretchenfrage de kernvraag of de hamvraag, afkomstig uit het boek Faust van Goethe; zie ook Gretchenfrage in de Duitse Wikipedia
(deutsche) Gründlichkeit Duitse grondigheid; spelling: gründlichkeit dit speelt in op de stereotype Duitser, die immer punctueel is en grondig te werk gaat
Gutmensch sarcastisch bedoelde benaming van goedwillende, voornamelijk linkse mensen Zie ook Gutmensch in de Duitse Wikipedia
Hammerklavier pianoforte Zie ook Hammerklavier in de Duitse Wikipedia
Hausmacher soort leverworst; spelling: hausmacher
Heilgymnastik heilgymnastiek Zie ook Heilgymnastik in de Duitse Wikipedia
Heil Hitler „Geluk (aan) Hitler” ’Heil’ is ook een Nederlands woord met precies dezelfde betekenis (vergelijk ’heilzaam’, ’heilwensen’). De uitdrukking is echter ’besmet’ geraakt door de associatie met Hitler.
Heilpraktiker Zie ook Heilpraktiker in de Duitse Wikipedia
Heimat geboorteland; spelling: heimat Zie ook Heimat in de Duitse Wikipedia
Herrenvolk volk van heersers; spelling: herrenvolk Zie ook Herrenvolk in de Duitse Wikipedia
Hetze klopjacht, lastercampagne; spelling: hetze Zie ook Hetze in de Duitse Wikipedia
hineininterpretieren verder interpreteren, onbedoelde betekenissen "vinden"
Hitlerjugend Hitlerjeugd Zie ook Hitlerjugend in de Duitse Wikipedia
Hollandgänger Duitse seizoenarbeiders die jaarlijks naar Nederland trokken Zie ook Hollandgänger in de Duitse Wikipedia
Hüttenkäse soort kaas; spelling: hüttenkäse Zie ook Hüttenkäse in de Duitse Wikipedia
niet im Frage/ in Frage dat is niet aan discussie onderhevig, dat kun je vergeten; spelling: im/in Frage zelfs in zinnen als: „dat is niet im Frage”. De juiste Duitse term is ’in Frage’, in het Nederlands wordt echter meestal het foutieve ’im Frage’ gebruikt. Van Dale (14e druk) noemt ’in Frage’ een vormvariant.
ins Blaue hinein onvoorbereid, voor de vuist weg; spelling: ins Blaue hinein
Intimfeind favoriete vijand
jawohl jawel, ja zeker met ’jawohl’ is iets grappigs aan de hand: het wordt uitgesproken op militaire manier, vaak in combinaties als „jawohl mein Führer”, „jawohl Herr Obersturmbannführer”; altijd sarcastisch bedoeld.
Jugendstil bepaalde kunststijl (± 1900); spelling: jugendstil Zie ook Jugendstil in de Duitse Wikipedia
Kaiserbrötchen hard broodje; spelling: kaiserbrötchen
kaltstellen/ kaltgestellt koud maken, in de betekenis van "monddood maken"
Kammerspiel Zie ook Kammerspiel in de Duitse Wikipedia
Kapellmeister bepaald type dirigent
kaputt Stuk. ook: alles ist kaputt
Kasseler(rib) casselerrib; varkensvleesproduct Zie ook Kasseler in de Duitse Wikipedia
Kartoffelsalat aardappelsalade Zie ook Kartoffelsalat in de Duitse Wikipedia
Kellner kelner, bediende in een restaurant
Kindergarten kleuterschool; spelling: kindergarten door Fröbel gebruikte, internationaal bekende benaming
Kirsch kersenlikeur; spelling: kirsch ook in Schwarzwalder Kirsch, een soort gebak
Kitsch nepkunst; spelling: kitsch
Konditorei banketbakkerswinkel waar men ook een gebakje met een drankje kan nuttigen; spelling: konditorei Zie ook Konditorei in de Duitse Wikipedia
Kohlrabi koolrabi Zie ook Kohlrabi in de Duitse Wikipedia
Körperkultur lichaamscultuur
Krach instorting van de beurs; spelling: krach
Krautrock spelling: krautrock Duitse popmuziek, niet te verwarren met de schlager; Zie ook Krautrock in de Duitse Wikipedia
Krimi politieserie; spelling: krimi
Kristallnacht Kristallnacht nacht uit het naziverleden, waarbij vele Joodse winkels en bezittingen geplunderd werden (Het gebroken glas heeft de naam kristal opgeleverd).
Kulturkammer Nederlandsche Kultuurkamer instituut uit de Tweede Wereldoorlog waarbij kunstenaars zich moesten registreren om te mogen publiceren.
Ländler volkswijsje, vaak gebruikte term in klassieke muziek, bijvoorbeeld de muziek van Mahler en Schubert; spelling: ländler Zie ook Ländler in de Duitse Wikipedia
langlaufen langlaufen een soort lopen met lange ski’s, veelal over redelijk vlak en besneeuwd terrein.
Lebensbejahung een filosofische opvatting; ongeveer: "ja zeggen tegen het leven"
Lebensborn Zie ook Lebensborn in de Duitse Wikipedia
Lebensraum lett.: levensruimte; spelling: lebensraum een uitdrukking met sterke associaties aan nazi-Duitsland, (zie ook Drang nach Osten), waarbij ten oosten van Duitsland, in Polen en Rusland ruimte zocht voor het Duitse volk om zich te vestigen. Zie ook Lebensraum in de Duitse Wikipedia
Lederhose broek uit leer, die veelal tot rond de knie reikt, en opgehouden wordt met H-vormige bretels; spelling: lederhose het is een typische dracht voor mannen uit Beieren en andere regio’s bij de Alpen.
Leitkultur maatgevende cultuur Zie ook Leitkultur in de Duitse Wikipedia
Leitmotiv leidmotief; belangrijke gedachte die steeds terugkeert; spelling: leitmotiv ook als terugkerend motief in een muziekwerk, bijvoorbeeld de Symphonie fantastique van Berlioz en veel werk van Wagner
Lied in deze betekenis op zijn Duits (met lange ’ie’) uitgesproken: refereert aan het klassieke Duitse (piano)lied Zie ook Lied in de Duitse Wikipedia
Liedertafel zangvereniging voor mannen, ook wel Liederkranz genoemd; spelling: liedertafel Zie ook Liedertafel in de Duitse Wikipedia
Litze Bundel dunne koperdraden die samen een elektrische geleider vormen
Luftwaffe Zie ook Luftwaffe in de Duitse Wikipedia
Mannschaft het Duitse nationale voetbalelftal in spreek- en schrijftaal altijd die Mannschaft
mein Gott ook: ach mein Gott verontwaardigde uitroep, "wat een onzin", of "wat erg"
Messegelände terrein van een handelsbeurs of van een expositie
Möbiusband Zie ook Möbiusband in de Duitse Wikipedia
Müsli muesli; Zwitserse ontbijtgranen Zie ook Müsli in de Duitse Wikipedia
nachleben het naijlen van de invloed van bijvoorbeeld een beweging, letterlijk: naleven
Nachwuchs nageslacht; nieuwe lichting (sporters, muzikanten enz.; spelling: nachwuchs
Nazi spelling: nazi
Neanderthaler neanderdalmens; spelling: neanderthaler Zie ook Neandertaler in de Duitse Wikipedia. Overdrachtelijk wordt de term gebruikt voor een dom of onbehouwen persoon.
Neue Deutsche Welle verzamelnaam voor Duitse bands eind jaren zeventig en begin tachtig van de 20e eeuw Zie ook Neue Deutsche Welle in de Duitse Wikipedia
Nudel noedel gekookte meelballetjes in soep, of een soort pasta-achtige sliertjes; uit het Oostenrijks en Beiers, daar zijn het Knödel (zie ook Knödel in de Duitse Wikipedia)
Ober, Oberkellner ober afkorting van Oberkellner, (hoofd)bediende in een horecagelegenheid; zie ook Oberkellner in de Duitse Wikipedia
Obersturmbannführer vaak sarcastisch bedoeld in zinnetjes als: "jawohl herr obersturmbannführer"
Oktoberfest Bierfeest, een internationaal fenomeen, gerelateerd aan het Münchense Oktoberfest
Ohrwurm liedje dat in je hoofd blijft zitten: oorwurm, Zie ook Ohrwurm in de Duitse Wikipedia
Ordner ordner; map of omslag om papieren in op te slaan
Ostalgie Nostalgie naar sommige zaken in de voormalige DDR voor die Wende Zie ook Ostalgie in de Duitse wikipedia
Ostpolitik spelling: Ostpolitik Zie ook Ostpolitik in de Duitse Wikipedia
Panne pech
Pappenheimer spelling: pappenheimer veelal alleen gebruikt in het meervoud en de uitdrukking „zijn pappenheimers kennen”, dat wil zeggen: weten met wie men te maken heeft. Pappenheimers waren oorspronkelijk soldaten uit het regiment van graaf Gottfried Heinrich zu Pappenheim ontleend aan Schillers drama Wallensteins Tod (1800).
Plattenbau bouwmethode die gebruik maakt van geprefabriceerde onderdelen, zoals gevels en muren en vooral in de DDR populair was. Zie ook Wikipedia:de:Plattenbau in de Duitse Wikipedia
Pilsener / pils pils, lagerbier, veelal van niet al te hoog percentage oorspronkelijk uit Pilsen
Poltergeist klopgeest; spelling: poltergeist Zie ook Poltergeist in de Duitse Wikipedia
potztausend grutjes! verouderd in Duitsland.
Prinzipienreiter iemand die hardnekkig vasthoudt aan principes; spelling: prinzipienreiter
Pumpernickel soort roggebrood Zie ook Pumpernickel in de Duitse Wikipedia
Putsch coup, staatsgreep; spelling: putsch veelal gewelddadig
Quatsch onzin; spelling: quatsch
Radler Mix van bier en limonade
Rauhfaser behang met reliëf; spelling: rauhfaser structuurbehang; zie ook Raufaser in de Duitse Wikipedia
Ramsch uitverkoop, dump, vaak geschreven als ramsj Zie ook Ramsch in de Duitse Wikipedia
Razzia razzia is een van oorsprong Arabisch woord: ghazwa, plunder- /rooftocht; zie ook Razzia in de Duitse Wikipedia
Realpolitik politiek gebaseerd op praktische redeneren en niet per se op morele overwegingen; spelling: realpolitik Zie ook Realpolitik in de Duitse Wikipedia
Ringel-s (ß) scharfes s, ook sz in het Duits ongebruikelijke term
Rottweiler ras van kortharige honden; spelling: rottweiler Zie ook Rottweiler in de Duitse Wikipedia
rücksichtslos meedogenloos veelal uitgesproken als rücksichtlos
rutschen roetsjen glijden
Sachertorte Van oorsprong Weense taart In 1832 ontwikkeld door Franz Sacher
salonfähig acceptabel als gespreksonderwerp/-persoon oorspronkelijk: „aanvaardbaar in het salon, in de deftige kringen”
Sauerkraut zuurkool
Schadenfreude leedvermaak; spelling: schadenfreude
Scheiße poep, schijt of een scheldwoord als: shit, tering
Schicksal noodlot Zie ook Schicksal in de Duitse Wikipedia
Schinken ham vooral gebruikt als productnaam voor vele hamvarianten Zie ook Schinken in de Duitse Wikipedia
Schwerpunkt militaire term
Schlagabtausch uitwisseling van slagen (opdoffers)
Schlager hit, volksmuziek door artiesten als Heino: spelling: schlager Zie ook Schlager in de Duitse Wikipedia
Schlappschwanz slapjanus; lapzwans (uit het Jiddisch) Schlappohr
Schluss afgelopen, kappen nou ook: Schluss damit
schmieren smeren, overdreven acteren Zie ook Schmierentheater (’slecht, onzorgvuldig theater’) in de Duitse Wikipedia
Schmink / schmink make-up voor het gehele gezicht, gebruikt wanneer men bijvoorbeeld als Zwarte Piet, of bij kinderen als piraat of een dier beschilderd wordt; van oorsprong een merknaam voor toneelmake-up: Schminke. ook als werkwoord (schminken) en werkplek, in uitspraken als: „sorry dat ik laat ben, ik zat nog bij de schmink”; zie ook Schminke in de Duitse Wikipedia
Schnabbel nevenwerk, bijverdienste; spelling: schnabbel het woord komt uit het Rotwelsch, de Duitse dieventaal; het werkwoord "schnabeln" betekent "(met een snavel) wegpikken, vangen"; in het gewone Duits wordt "Schnabbel" niet gebruikt.
Schnaps jenever, een borrel; spelling: schnaps Zie ook Schnaps in de Duitse Wikipedia
Schnauzer snor informeel; Schnurrbart is het meer gangbare woord; verder is het de naam van een soort hond
Schnitzel dun lapje vlees, al dan niet gepaneerd; spelling: schnitzel ook: Wiener Schnitzel, Zigeunerschnitzel, Jägerschnitzel
Schuhplattler Beiers dansje Zie ook Schuhplattler in de Duitse Wikipedia
schunkeln arm in arm aan tafel meedeinen op muziek Zie ook Schunkeln in de Duitse Wikipedia
Schutzstaffel SS Zie ook Schutzstaffel in de Duitse Wikipedia
Schwalbe fopduik bij de voetbal om een vrije trap of penalty uit te lokken; spelling: schwalbe Schwalbe betekent ’zwaluw’. Zie ook Schwalbe in de Duitse Wikipedia
schwärmen verspreiden, zwermen. in het Duits ook: schwärmen für, ergens idolaat van zijn
Schwarzwalder Kirsch Duitse kersentaart
Schweinehackse varkensvleesproduct, ook: scheldwoord, Zie ook Schweinenacken in de Duitse Wikipedia
Schweinehund zwijn, scheldwoord.
Schwung vaart, zwier; spelling: schwung een soort van flair in het dansen of in muziek.
Sehnsucht verlangen; spelling: sehnsucht vaak enigszins nostalgisch of melancholisch
Sieg Heil zegeheil, heil aan de overwinning (zege) overwinningsgroet van de nazi's
Singspiel korte luchtige opera Zie ook Singspiel in de Duitse Wikipedia
sowieso hoe dan ook de Nederlandse spelling is hetzelfde (en niet: ’zowiezo’)
Spachtelputz spelling: spachtelputz stucmethode: een sierschuurwerk met een fijne, middelgrove of grove korrel.
Spaß, Spaß machen lol, lol maken vooral bij jongeren in het uitgaanscircuit gebruikt
Spätzle deegwaar Zie ook Spätzle in de Duitse Wikipedia
Sperrgebiet spergebied; verboden gebied Zie ook Sperrgebiet in de Duitse Wikipedia
Spiegelei mit Schinken spiegelei met ham, hesp in het Duits ongebruikelijk, men spreekt van een Strammer Max Zie ook Strammer Max in de Duitse Wikipedia
spieken afkijken bij een toets In het Duits "spicken"
Spielerei hobbybezigheid, iets niet ernstig te nemen; spelling: spielerei
Spielfreudigkeit plezier aan het spelen, met name van muziek
Spielmacher type voetballer, spelmaker; spelling: spielmacher Zie ook Spielmacher in de Duitse Wikipedia
Spießbürger kleinburgerlijk persoon, vaak (ten onrechte) geschreven als spitzburger; spelling: spitsburger Zie ook Spießbürger in de Duitse Wikipedia
Spitzen dansschoenen die een harde zool en een afgestompte en verstevigde neus hebben zodat men op de tenen kan staan; spelling: spitzen In het Duits "Spitzenschuh" genoemd Zie ook Spitzenschuh in de Duitse wikipedia
Spitzenkandidat Topkandidaat, speciefiek gebruikt in verband met topfuncties in de Europese Unie.
Sprechgesang rap, spreekzang, spreekkoor veel voorkomend in bijvoorbeeld opera’s van Kurt Weill en Bertolt Brecht
Staatspolizei staatspolitie zie ook Gestapo
Stasi/ Staatssicherheitsdienst staatsveiligheidsdienst; spelling: Stasi dienst in Oost-Duitsland die de burgers controleerde.
Stehgeiger spelling: stehgeiger; Leider van een orkest, die tegelijkertijd zelf viool speelt
Steigerung sportterm: in een (duur)training gedurende korte tijd steeds harder lopen/ zwemmen/ schaatsen; spelling: steigerung
Stolpersteine struikelstenen gedenktegels aangebracht bij huizen van in WO II gedeporteerde mensen; zie ook Stolpersteine in de Duitse Wikipedia
Strapazen strapatsen, grillen, kuren
Streber iemand die haantje de voorste wil zijn, overdreven ambitieus persoon; spelling: streber
Stuka spelling: stuka beroemd Duits gevechtsvliegtuig
Sturm und Drang literaire stijlperiode in Duitsland (eind 18e eeuw); spelling: Sturm und Drang Zie ook Sturm und Drang in de Duitse Wikipedia
toll te gek ook vaak in combinaties als ’supertoll’, of ’super, supertoll’
totaler Krieg de totale oorlog het begrip wordt in Duitsland over het algemeen geassocieerd met Joseph Goebbels; Zie ook Totaler Krieg in de Duitse Wikipedia
Traditionsverein een vereniging met een lange en eervolle traditie
tschüss tot ziens, dag (informeel)
U-Boot duikboot, onderzeeboot, onderzeeër; spelling: U-boot Duitse afkorting van Unterseeboot
über alleen in constructies als: überhip, übercool, übergeil, überstoned, überhippy, etcetera.
übergeil heel erg plezierig, aangenaam (’tof’, ’cool’, ’vet’) Het woord ’geil’ betekent in het Duits precies hetzelfde als in het Nederlands, maar wordt in de spreektaal overdrachtelijk gebruikt in de betekenis ’tof’, ’cool’, ’vet’, ’gaaf’.
überhaupt alles in aanmerking genomen, helemaal, eigenlijk
Über-ich
Übermensch een superieure mens; spelling: übermensch in nazicontext betreft het een supermens van Germaanse afkomst die boven de andere rassen staat; in de oorspronkelijke filosofie van Nietzsche is het iemand die boven goed en kwaad staat, iemand die na deze mens komt, zonder connotaties van fysieke superioriteit
Um 1800 Bepaalde bouwstijl (1905-1914) afgeleid van een in 1908 verschenen boek van Paul Mebes, getiteld: "Um 1800: Architektur und Handwerk im letzten Jahrhundert ihrer traditionellen Entwicklung."
Umfeld term uit de sociologie, refereert aan directe omgeving
Umlaut in het Duits het teken om de verandering van een klinker door de volgende lettergreep (stad -> steden) aan te geven (Stadt, Städte); spelling: umlaut
unbedingt per se, absoluut, beslist
und so weiter (und so fort) enzovoort (enzovoort, enzovoort) ... afkortingen: usw., enz.
unheimlich/ unheimisch griezelig, onheilspellend unheimisch is in het Duits zeer archaïsch en thans onbekend.
Untermensch een inferieure mens; spelling: untermensch Zie ook Untermensch in de Duitse Wikipedia
unverfroren zonder blikken of blozen
V-1 onbemand vliegtuig; spelling: V1 Zie ook V1 in de Duitse Wikipedia
V-2 raket; spelling: V2 Zie ook V-2 in de Duitse Wikipedia
Verelendung Verelendungstheorie (theorie van de) verpaupering, verval, achteruitgang; spelling: verelendung economische theorie van Karl Marx; zie ook Verelendungstheorie in de Duitse Wikipedia
Verneinung ontkenning term uit de filosofie en psychologie
verstehen verstaan, invoelend begrijpen term uit de sociologie (Max Weber)
Volksempfänger goedkope radio, populair in de jaren dertig in Duitsland Zie ook Volksempfänger in de Duitse Wikipedia
volkstümlich volks; in de muziek: volkstümliche Unterhaltungsmusik
Volkswagen (voor de opkomst van het serieuze automerk) goedkope Duitse auto, vooral populair in Nederland; bijnaam kever Zie ook Volkswagen in de Duitse Wikipedia
Vopo afkorting voor Volkspolizei; spelling: Vopo/vopo (zie voorbeelden hierna) politie in de Duitse Democratische Republiek (DDR); in het Nederlands wordt meestal een individuele agent bedoeld („Er kwamen meteen drie vopo’s op mij af”), in het Duits eerder deze politiemacht in het algemeen („De Vopo was snel ter plaatse.”)
Vorentscheidung sportterm: voordat de wedstrijd afgelopen is, is ze al beslist
wachsen waxen; sportterm: het met was bewerken van de onderkant van ski’s Duits zwak werkwoord; het Duitse sterke werkwoord wachsen (wuchs – gewachsen) is etymologisch verwant aan het Nederlandse sterke werkwoord wassen (was – wies – gewassen) en heeft dezelfde betekenis groeien (cf. 'wasdom' en 'wassende maan'), maar wordt in het Nederlands nooit gebruikt.
Waffen-SS Zie ook Waffen-SS in de Duitse Wikipedia
Waldkorn Merknaam voor brood. Het woord klinkt dan wel duits, in Duitsland is de term echter onbekend.
Wanderlust drang om eropuit te trekken associaties met de tijd van de romantiek. In de medische wereld wordt de term weleens gebruikt voor de neiging van patiënten (bijvoorbeeld schizofrene of demente patiënten) om weg te lopen.
Wanderjahre na het voltooien van hun opleiding gingen ambachtslieden in de 18e en 19e eeuw vaak op reis als gezel om andere streken en andere manieren van werken te leren kennen; zie ook Wanderjahre in de Duitse Wikipedia
Wandervogel eind 19e eeuw in Duitsland ontstane "terug naar de natuur" beweging Zie ook Wandervogel in de Duitse Wikipedia
Wehrmacht de naam van het Duitse leger tussen 1935 en 1945; spelling: Wehrmacht De Nederlandse analoge term is Weermacht, zoals in de term Openbare Weermacht (de legermacht van Belgisch-Congo).
Weihnachtsstollen kerststol Zie ook Weihnachtsstollen in de Duitse Wikipedia
Weinstube wijncafé Zie ook Weinstube in de Duitse Wikipedia
Weizenbier Tarwebier volgens duits recept Soms afgekort tot "Weizen"
Weltanschauung levensbeschouwing of wereldbeeld Zie ook Weltanschauung in de Duitse Wikipedia
Weltschmerz smart of lijden om het leven als zodanig; spelling: weltschmerz
Wende omwenteling, met name de val van de muur in 1989; spelling: de Wende Zie ook Wende in de Duitse Wikipedia
Werdegang carrière, ontwikkeling, trage ondergang; spelling: werdegang het woord is in het Duits neutraal ’ontwikkeling’, in het Nederlands eerder negatief ’ondergang’
wie geht’s hoe gaat het?
Wiedergutmachung herstelbetaling; spelling: wiedergutmachung om verzoeningspogingen na de Tweede Wereldoorlog aan te duiden
Wiedervereinigung hereniging met name de Duitse eenwording van Oost- en West-Duitsland.
Wirtschaftswunder erg snelle economische ontwikkeling; spelling: wirtschaftswunder zoals in West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, toen men over een economisch wonder sprak.
Witz grap / mop; spelling: witz
Wunderkind wonderkind Zie ook Wunderkind in de Duitse Wikipedia
Zeitgeist tijdgeest, de overheersende opvatting en ideeën van een periode; spelling: zeitgeist Zie ook Zeitgeist in de Duitse Wikipedia
Zeppelin merknaam van een luchtschip; ook algemene benaming geworden voor luchtschepen; spelling: zeppelin Zie ook Zeppelin in de Duitse Wikipedia
Zimmer frei kamer(s) vrij vooral gebruikelijk aan de Nederlandse kust ten behoeve van Duitse vakantiegangers in de jaren vijftig en jaren zestig, later zelfstandig begrip geworden
zu haben beschikbaar, gewenst
zum Kotzen om te kotsen; spelling: zum Kotzen

Uitdrukkingen

Duits Nederlands Opmerking
ach du Liebe goede God. (lett. och, jij geliefde) interjectie vaak uitgesproken als „och du Liebe”; drukt ontzetting uit.
alles Paletti alles goed alles paletti in de Limburgse Wikipedia
Arbeit macht frei Arbeid leidt tot vrijheid spreuk boven de poort van verscheidene concentratiekampen, waaronder Auschwitz en Dachau. De oorspronkelijke betekenis was geen wrange en ongepaste grap, maar een soort mystieke waarbij zelfopoffering voor werk een soort spirituele vrijheid schenkt.
Ausweis, bitte Identificatie, alstublieft Eveneens schertsend gebruikt ter uiting van frustratie over identificatieplicht of -verzoeken.
Befehl ist Befehl bevel is bevel vaak schertsend gebruikt als commentaar op iemand aan te duiden die klakkeloos en al te rigide instructies van zijn of haar meerdere uitvoert, zonder zich af te vragen of het wel gepast is; oorspronkelijk als excuus om verantwoordelijkheid voor misdaden begaan tijdens de Tweede Wereldoorlog af te schuiven.
Bis gleich Tot straks groet
da (jetzt) kommen die Kamele als iemand een grap vertelt, en de clou blijft uit zegt een van de toehoorders bijvoorbeeld „ja, und nun kommen die kamelen” ... ook: – mit den langen Beinen, – mit den langen Schwanzen; schijnt uit de Eerste Wereldoorlog afkomstig te zijn, en verwijst in die context mogelijk naar de Sopwith Camel. Zou dan de betekenis krijgen van „Nou zullen we het krijgen.”
dalli dalli schiet op uitroep, tevens een Duitse televisieshow uit de jaren zeventig; zie ook Dalli Dalli in de Duitse Wikipedia
das Glück der Tüchtigen geluk dat harde werkers hebben, vgl. die Mannschaft die erom bekendstaat in de laatste minuut nog het winnende doelpunt te kunnen meepikken
das war einmal dat was ooit zo verzuchting
die Qual der Wahl de kwelling van de keuze, keuzestress, embarras du choix
eins, zwei, saufen één, twee, zuipen wordt geroepen bij het heffen van een glas alcoholische drank in gezelschap.

De term is afkomstig uit het lied „In München steht ein Hofbräuhaus” (dialect: „oans, zwoa, g’suffa” (bedoeld wordt het commando: een, twee, in een teug opgedronken!). Tegenwoordig wordt er ook wel „eins, zwei, drei, saufen” (één, twee, drie, zuipen) geroepen.

erst kommt das Fressen und dann die Moral Eerst komt het (vr)eten en dan (pas) de moraal uit de Dreigroschenoper van Bertolt Brecht
Feind hört mit de vijand luistert mee de titel van een Duitse propagandacampagne aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
Ganz losgehen volledig losgaan wordt voornamelijk gebruikt door jongeren in het uitgaansleven
grüß Gott een Zuid-Duitse groet
Hals- und Beinbruch hals- en beenbreuk een uitdrukking uit de theaterwereld, als gelukwens bedoeld; wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt; in het Engels werd dezelfde gelukwens „break a leg”; ook in de mijnwerkerswereld. Dit is een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse „mazal w’baroech” (geluk en zegen). Zie ook Hals- und Beinbruch in de Duitse Wikipedia
Heim ins Reich Zie ook Heim ins Reich in de Duitse Wikipedia
Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt hemelhoog juichend, dodelijk bedroefd uit het gedicht Klärchens Lied van Goethe; veelal ook met de volgende regel geciteerd: „Glücklich allein ist die Seele die liebt” (Gelukkig alleen is de ziel die liefheeft); een van de eerste omschrijvingen van de manische depressie
Humor ist, wenn man trotzdem lacht humor is het, wanneer men toch maar lacht. uit een boek van Otto Julius Bierbaum (1865-1910).[2]
Im Großen und Ganzen over het geheel genomen
Immer gerade aus alsmaar rechtdoor herinnerend aan de kleine verzetsdaad om Duitse soldaten die de weg vroegen de verkeerde kant op te sturen, bij voorkeur richting Duitsland.
immer mit der Ruhe rustig aan ook: nur die Ruhe
in der Beschränkung zeigt sich erst der Meister//und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben vaak uitgelegd als: 'in de beperking toont zich de meester', echter de vervolgzin betekent dat regels en inperkingen ons vrij maken uit een gelegenheidssonnet van Goethe (26 juni 1802)[3]
Jawohl, Herr Obersturmbannführer! Jawel, overste! wordt schertsend gebruikt als men zich een commando opgelegd voelt
Jedem das Seine Ieder het zijne spreuk boven de poort van concentratiekamp Buchenwald.
jetzt geht’s los nu begint het na het EK ’88 een populaire opmerking
jetzt kann’s losgehen nu kan het feest beginnen ook wel gebruikt door voetbalverslaggevers als een wedstrijd tegen een Duits team wordt gespeeld
Kommt gar nicht in Frage daar is geen discussie over mogelijk, of dat doet zich niet voor
(Ach du) meine Güte allemachtig, mijn God uitroep
Nacht und Nebel ’Nacht en nevel’, behalve de letterlijke betekenis was dit ook een speciaal programma voor arrestatie en bestraffing van politieke tegenstanders van de nazi’s. Zie ook Nacht und Nebel in de Duitse Wikipedia. De tegenstanders verdwenen in ’nacht en nevel’, mochten niet naar huis schrijven, en werden gedwongen zich dood te werken.
Ordnung muss sein er moet orde zijn
Raus mit dir! eruit jij; flikker op; rot op. pikant
Unbeschreiblich weiblich onbeschrijflijk vrouwelijk veelal in schrijftaal; tekst uit Unbeschreiblich weiblich van Nina Hagen
Verdammt noch mal verdomme nog aan toe vulgair
was sich liebt, das neckt sich wie van elkaar houdt, die plaagt elkaar. Duits spreekwoord; veelal verkeerd begrepen vanwege de verwarring tussen het Duitse ’necken’ (plagen) en het Nederlandse ’nekken’ (’de nek omdraaien’, ’doden’ of ’overgeven’). Vergelijk: „meisjes plagen kusjes vragen”.
was will das Weib? wat willen vrouwen? letterlijk: „wat wil de vrouw?”; tekst van Sigmund Freud in een gesprek met Marie Bonaparte in 1925.
Wein, Weib und Gesang ’Wijn, vrouw en zang’ oftewel: een feestje Zie ook Wein, Weib und Gesang in de Duitse Wikipedia
Wir haben es nicht gewußt we wisten het niet. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog veel gebruikte uitleg wanneer Duitse burgers naar de Holocaust gevraagd werd. De term wordt vaak schertsend gebruikt om de situatie aan te geven waarin iemand beweert iets niet te hebben geweten maar dit wel zou moeten weten, zoals een directeur tijdens een boekhoudschandaal die beweert van niets te weten maar wel formeel verantwoordelijkheid draagt.

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  • Deze lijst of een eerdere versie daarvan is met toestemming overgenomen van deze pagina
  1. º https://taaladvies.net/het-gebruik-van-leenwoorden-algemeen/
  2. º Georg Büchmann, "Geflügelte Worte", dtv, München 1967; p. 377
  3. º Gedicht van Goethe op Duitse Gutenberg webstek. De aansluitende regel luidt: Und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben.
rel=nofollow
rel=nofollow
  Authority control    (type ontbreekt): Bekijkt de gegevens op Wikidata  Q2012654 (reasonator)
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Lijst_van_Duitse_woorden_en_uitdrukkingen_in_de_Nederlandse_taal&oldid=347090"