Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Komma

Uit Wikisage
Versie door Frusti (overleg | bijdragen) op 18 dec 2010 om 14:13 (http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komma&oldid=23517136)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Dit artikel gaat over het leesteken. Muzikale komma's worden behandeld in de artikelen komma (muziek), didymisch komma en Pythagoreïsche komma.
Leestekens

aanhalingstekens ( ", ‘ ’, “ ”, „ ” )
afbreekteken ( - )
apostrof ( ', )
beletselteken ( , ... )
dubbelepunt ( : )
gedachtestreepje ( , )
guillemets ( « » )
haakjes ( ( ), [ ], { }, < > )
komma ( , )
koppelteken ( - )
omgekeerd uitroepteken ( ¡ )
omgekeerd vraagteken ( ¿ )
punt ( . )
puntkomma ( ; )
schuine streep/schrap/slash ( / )
uitroepteken ( ! )
vraagteken ( ? )
weglatingsstreepje ( - )

Woordscheiding

spaties ( ) () ()
interpunct ( · )

Algemene typografie

ampersand ( & )
apenstaartje/at ( @ )
asterisk ( * )
backslash ( \ )
bullet ( )
caret/dakje ( ^ )
emoticons ( :-) )
graad ( ° )
kardinaalteken ( # )
isgelijkteken (=)
munteenheid ( ¤, ¢, $, , £, ¥, )
obelisk ( , )
paragraafsymbool ( § )
alineateken ( )
prime ( )
procent ( % )
promille ( )
tilde ( ~ )
trema ( ¨ )
umlaut ( ¨ )
laag streepje/underscore ( _ )
verticaal/pipe/gebroken streep ( |, ¦ )

Ongebruikelijke typografie

asterisme ( )
lozenge ( )
interrobang ( )
ironieteken
referentieteken ( )
sarcasmeteken

De komma is een leesteken.

Gebruik

Het correct gebruiken van de komma is niet eenvoudig. Soms is de komma noodzakelijk om de structuur van een zin te verduidelijken, soms kan de komma naar eigen keuze geplaatst worden. Een enkele keer draagt de komma in een zin bij aan de betekenis. Als vuistregel voor het gebruik geldt: plaats een komma waar je bij gewoon spreken of lezen een pauze hoort of voelt. In geval van twijfel of op een bepaalde plaats een komma moet staan of niet, laat hem dan weg. De plaatsen waar een komma wel kan of moet staan, zijn tussen:

Een komma maakt het (betekenis)verschil tussen een uitbreidende en een beperkende bijzin. Vergelijk:

De jongens uit 4A, die de directeur een ezel hebben genoemd, krijgen straf. (= alle jongens hebben dat gedaan; dit is een uitbreidende bijzin.)
De jongens uit 4A die de directeur een ezel hebben genoemd, krijgen straf. (= slechts enkele jongens uit 4A hebben dat gezegd, en alleen zij krijgen straf; dit is een beperkende bijzin.)

Komma voor "en"

Er wordt wel gezegd dat voor het voegwoord "en" nooit een komma geplaatst wordt. Dit is niet juist, zoals uit het volgende voorbeeld duidelijk wordt.

Peter en Hans ontmoetten in de stad Jan en Anna, en Hans vroeg hen mee te gaan naar de film.

Als "en" wordt gebruikt in een opsomming, wordt er geen komma geplaatst. Bijvoorbeeld:

Patat en mayonaise en ketchup en satésaus zijn erg lekker.
Patat, mayonaise, ketchup en satésaus zijn erg lekker.

Beide zinnen zijn juist. Desondanks komt voor "en" minder vaak een komma dan in het Engels. De volgende zinnen zijn niet correct:

Piet, en Willem zijn goede vrienden.
Neemt u de bon, en het garantiebewijs mee?

Komma tussen twee persoonlijke voornaamwoorden

Een fout die veel gemaakt wordt, is het kommagebruik tussen twee voornaamwoorden.

Fout is: Heb je, je vermaakt?
Goed is: Heb je je vermaakt?

De komma in de foute zin is overbodig, het is namelijk één zin. De komma wordt ingezet waar je tijdens het praten een korte pauze inlast, de zin uit het voorbeeld zou je ook niet in twee delen opzeggen.

Komma tussen twee persoonsvormen

Tussen twee persoonsvormen wordt een komma geplaatst.

Toen ze thuiskwam, hing ze haar jas aan de kapstok.

Dit is het kommagebruik tussen twee persoonsvormen binnen één zin die uit een hoofd- en een of meer bijzinnen bestaat.

Komma's in getallen

De komma wordt toegepast als decimaalteken in een getal. In Angelsaksische landen wordt de komma gebruikt als scheidingsteken tussen groepen duizendtallen binnen een getal.

De Nederlandse schrijfwijze van een groot getal (in dit geval honderddrieëntwintigduizend vierhonderdzesenvijftig komma zevenhonderdnegenentachtig) is: 123 456,789
De Angelsaksische schrijfwijze is: 123,456.789
De ISO-standaard (31-0) schrijfwijze is 123 456,789. Om de leesbaarheid te bevorderen worden grote getallen geschreven in groepen van drie cijfers, onderbroken door een halve spatie en gerekend vanaf de komma naar achteren en van voren (4 248 473,298 783)

Het Nederlandse gebruik van de komma in getallen komt terug in de zegswijze: Dit effect is achter de komma, hetgeen wil zeggen dat het een klein effect is.

Literatuur

De geschiedenis van de komma, Wim Daniëls, ISBN 90-12-06709-X

Externe links