Apostrof (leesteken)

‘t  ‘s  m‘n tv‘tje ‘89 fout

’t  ’s  m’n tv’tje ’89 juist

Leestekens
aanhalingstekens ( ", ‘ ’, “ ”, „ ” ) afbreekteken ( - ) apostrof ( ', ’ ) beletselteken ( …, ... ) dubbelepunt ( : ) gedachtestreepje ( –, — ) guillemets ( « » ) haakjes ( ( ), [ ], { }, < > ) komma ( , ) koppelteken ( - ) omgekeerd uitroepteken ( ¡ ) omgekeerd vraagteken ( ¿ ) punt ( . ) puntkomma ( ; ) schuine streep/schrap/slash ( / ) uitroepteken ( ! ) vraagteken ( ? ) weglatingsstreepje ( - )
Woordscheiding
spaties ( ) ( ) ( ) interpunct ( · )
Algemene typografie
ampersand ( & ) apenstaartje/at ( @ ) asterisk ( * ) backslash ( \ ) bullet ( • ) caret/dakje ( ^ ) emoticons ( :-) ) graad ( ° ) kardinaalteken ( # ) isgelijkteken (=) munteenheid ( ¤, ¢, $, €, £, ¥, ₩ ) obelisk ( †, ‡ ) paragraafsymbool ( § ) alineateken ( ¶ ) prime ( ′ ) procent ( % ) promille ( ‰ ) tilde ( ~ ) trema ( ¨ ) umlaut ( ¨ ) laag streepje/underscore ( _ ) verticaal/pipe/gebroken streep ( |, ¦ )
Ongebruikelijke typografie
asterisme ( ⁂ ) lozenge ( ◊ ) interrobang ( ‽ ) ironieteken referentieteken ( ※ ) sarcasmeteken

De apostrof oftewel het weglatingsteken is een leesteken in de vorm van een kommaatje (een kleine 9) bovenaan de regel (’) dat aangeeft dat een of meer letters in een woord zijn weggelaten. De weglating kan gebeuren:

• aan het begin van een woord: ’n (een), ’s (des), ’t (het), ’ns (eens)
• in het midden van een woord: m’n (mijn), z’n (zijn), A’dam (Amsterdam)
• als samentrekking van twee woorden: zo’n (zo een)
• bij afgeleiden van letterwoorden: sms’en, tv’tje

In zinnen en namen die beginnen met een apostrof, krijgt niet het eerste maar het tweede woord een hoofdletter:

• ’s Morgens eten we ontbijt.
• ’s Hertogenbosch ligt in Noord-Brabant.
• ’t Is toch wat!

De apostrof is niet hetzelfde als het aanhalingsteken, maar typografisch kan soms een aanhalingsteken gebruikt worden.

Typografisch

Het typografische weglatingsteken of apostrof ziet er wat uit als een kleine komma bovenaan het woord, een licht van rechts boven naar links onder neigend boogje: een 9-boogje. Naargelang het gebruikte lettertype kan dit wat variëren.

Door de opkomst van de typemachines in de 19e eeuw, bedacht men een vereenvoudigde rechte apostrof (Engels: typesetter’s apostrophe), om plaats te sparen op het klavier. Tegenwoordig kunnen computerprogramma’s de rechte apostrofs of aanhalingstekens automatisch vervangen door de typografische aanhalingstekens. Deze functie, die vaak de naam Smart Quotes heeft, ziet echter niet of een aanhalingsteken of een weglatingsteken bedoeld is. Bij automatisch vervangen wordt dus vaak een aanhalingsteken geplaatst waar een weglatingsteken hoort te staan. Het enkele open-aanhalingsteken ziet er in de Engelse stijl uit als een kleine 6.

Vaak wordt het verkeerde teken automatisch geplaatst in:

afgekorte woorden, zoals: ’k, ’n, ’s, ’t, (m’n, z’n), d’r.

jaartallen waarvan een deel weggelaten wordt, zoals ’68.

Dit kan men oplossen door een kleine omweg: door eerst een letter te typen en dan een rechte apostrof, begrijpt de software dit als een sluitend aanhalingsteken, en plaats dus een tekentje in de vorm van een 9. Daarna gaat men eventjes terug om de teveel geplaatste letter te verwijderen.

In Windows kan men de typografische apostrof ingeven met Alt-146.

Gelijkaardige tekens

De prime, een teken voor boogminuut, 1/60e deel van de booggraad, of voor de minuut, 1/60e deel van het uur, lijkt sterk op de rechte apostrof.

Ook speelt de apostrof een rol in bepaalde coderingen, bijvoorbeeld bij de asindeling van locomotieven volgens de UIC-notatie.

Enkele gelijkaardige tekens
' rechte apostrof of recht aanhalingsteken
´ accent aigu
‘ Engels open aanhalingsteken
’ apostrof, ook aanhalingsteken
′ prime

Zie ook

• Apostrof in de Nederlandse spelling