Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Veldmuis
| Veldmuis IUCN-status: Veilig[1] (2008) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Drie belangrijke meetlengtes van de veldmuis (Microtus arvalis) | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Microtus arvalis Pallas, 1778 |
De veldmuis oftewel akkermuis oftewel Microtus arvalis is in Europa een vrij algemeen voorkomende soort knaagdier. De wetenschappelijke naam betekent letterlijk: klein-oor (gelatiniseerd gemaakt Grieks: mikrōtos = mikr(o)- klein + ōtos, van ous, oor) uit het bouwland (Latijn: arvālis). Ze leven graag in gebieden waar grassen en granen te vinden zijn. Hij kan vaak staande op zijn achterpoten worden gezien. De veldmuis is géén “ware” muis, maar behoort tot de woelmuizen.
Beschrijving
Van een afstand zien veldmuizen er hetzelfde uit als ware muizen, maar als je de dieren beter bekijkt zie je de verschillen. Hun staart is veel korter en behaard, de ogen en oren zijn kleiner, hun snuit is stomper en hun vacht is ruiger.
De korte staart is iets donkerder aan de bovenzijde dan aan de onderzijde. De binnenzijde van de oren zijn onbehaard. Hij heeft een kortere, lichtere vacht dan de verwante aardmuis. De veldmuis wordt 85 tot 120 millimeter lang en 14 tot 40 gram zwaar. De staart is 25 tot 50 millimeter lang.
Op de Orkney-eilanden leeft een ondersoort, die groter en donkerder wordt dan de veldmuizen van het vasteland. Deze ondersoort kan wel 100 gram zwaar worden.
Leefgebied
Deze dieren leven graag in open gebieden met grassen en/of granen, zoals graanakkers, wegbermen, dijken, spoorwegtaluds, slootkanten, graslanden en klavervelden. Ze leven het liefst in drogere streken met kort gras. Ze ontbreken in drassige streken en in gebieden met al te hoog gras.
Het spreidingsgebied is zeer ruim, van West-Europa tot Centraal-Azië. De zuidgrens loopt door Noord-Spanje, over de Alpen, de Balkan (met uitzondering van de westkust) en de Kaukasus. De noordgrens loopt door Nederland en Denemarken, de Baltische staten en Zuid-Finland. Ze ontbreken op de Britse Eilanden (met uitzondering van de Kanaaleilanden).
Gedrag
De veldmuis is een planteneter. Hij eet voornamelijk grassen, kruiden (voornamelijk russen) en granen, mogelijk aangevuld met insecten. Ze zijn 's nachts en in de schemering actief. Activiteitsperioden worden afgewisseld met rustpauzes, die beide drie uur duren.
Hij woont meestal in een nest, dat op een diepte van ongeveer 50 cm kan liggen in een zelfgegraven gangenstelsel. Het nest is gemaakt van hooi, gras en plantenstengels. Soms ligt het nest ook bovengronds. Vanuit het nest lopen lange gangen met meerdere uitgangen naar de oppervlakte, sommige gangen wel zes meter lang. Ook zijn er één of meerdere kamers in het gangenstelsel te vinden, waarin voedsel wordt opgeslagen. Pas aangelegde gangen van de veldmuis herken je aan de hoopjes verse, losse aarde voor de ingangen.
Veldmuizen leven gewoonlijk alleen in hun hol en hebben ook territoria die tegen soortgenoten worden verdedigd. 's Winters is er meer overlap in de woongebieden en zijn de dieren minder territoriaal. Wanneer het nodig is, kunnen ze op een klein plekje in kolonieverband leven. Mannetjes en vrouwtjes kunnen in monogaam paarverband samen leven, die 's zomers samen een territorium er op na houden. In gevangenschap kunnen ze in groepjes worden gehouden, maar volwassen mannetjes kunnen elkaar niet verdragen. Nesten liggen meestal zo'n drie meter van elkaar af.
Voortplanting
De voortplantingsperiode is van het voorjaar tot de herfst, de exacte voortplantingsperiode verschilt per gebied. Een vrouwtje kan twee tot vier worpen per jaar krijgen. Na een draagtijd van 19 tot 21 dagen werpt het wijfje gemiddeld 5 à 6 jongen (maar kan variëren tussen de twee en de twaalf). De jongen worden naakt, roze en blind geboren. Na 7 tot 11 dagen gaan de ogen open. Ze worden twintig dagen lang gezoogd. Vrouwtjes met jongen tolereren andere vrouwtjes in hun hol. Na ongeveer dertig dagen zijn de jongen geslachtsrijp. Sommige vrouwtjes zijn echter al na elf tot dertien dagen geslachtsrijp.
Vijanden
De dieren hebben een redelijk korte levensverwachting van ongeveer 4 tot 24 maanden en de veldmuis kent vele vijanden. Vrijwel alle vleeseters jagen ook op de veldmuis. Denk hierbij aan hermelijnen, wezels, vossen, roofvogels, mollen, meeuwen, kraaien en reigers. Uiteraard hoort de mens ook bij de vijand van de veldmuis. Door bebouwing, verkeer en het maaien van gras overleven deze muizen vaak niet.
Externe links / beelden / bronnen
Vrije mediabestanden over Microtus arvalis op Wikimedia Commons
Bronvermelding