Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Tramlijn 11 (Haaglanden)
Tramlijn 11 is een HTM-tramlijn in de regio Haaglanden.
Historie
Tramlijn 11 heeft een unieke geschiedenis, en ging op 15 juli 1927 rijden. Dat dit veel later was dan de meeste andere tramlijnen, komt omdat de route tot in 1925 een stoomtramlijn der HIJSM was. De HTM legde baan compleet opnieuw aan, waarbij één spoor beschikbaar bleef voor goederentreinen. Nadat deze was omgebouwd, werd dit de eerste sneltramlijn in Nederland. Het traject, tussen Station HS en Scheveningen Haven, bleef daarna vrijwel ongewijzigd. Er reden decennialang speciale trams, met electrische bel (extra luid). Dat was geen overbodige luxe, want waarschuwingslichten of verkeerslichten waren er niet, terwijl er wel met 45 km. per uur gereden werd. Dat was toen veel sneller dan men gewend was.
De lijnkleuren werden vanaf 1926 afgeschaft, en dus kreeg lijn 11 er geen.
De spoorwegen behielden wel het recht op goederendiensten tot aan de Delftselaan; daar namen elektrische HTM-locomotieven de wagons over die verder moesten. "Boven" de Delftselaan en "onder" de Duinstraat was er daarom een emplacement. In 1974 werd dit vervoer opgeheven. Tot in 2009 lag er nog een stuk rails "onder" de Duinstraat, en "boven" de Delftselaan nog tot in 2017. Het kon gebeuren dat een trein even het andere spoor op ging zodat een tram er langs kon. Daarom waren er diverse overloopsporen. Ondanks alle spoorvernieuwingen is er in 2024 nog één over, nabij de Houtrustbrug.
Alle "treinoverwegen" waren onbeveiligd. Pas in de jaren 60 kwamen er verkeerslichten bij de Laan van Meerdervoort; bij de Delftselaan, waar veel gerangeerd werd, kwamen pas rond het jaar 2000 waarschuwingslichten; de kruising met de Duinstraat kreeg pas ver na 2000 "stoplichten"(alleen oranje en rood); De kruising met de Statenlaan kreeg pas in 2023 "stoplichten". Dat lijkt laat, maar ook na bijna totale vernieuwing vanwege de nieuwe trams hebben diverse kruispunten anno 2024 nog niets; soms zelfs niet eens een waarschuwingsbord.
Bron
- Railatlas tramlijnen Den Haag en omstreken vanaf 1864, J. Blok & D. v. d. Spek, uitgeverij de Alk, 2009.
| Haagse tramlijnen |
|---|
|
Operationele lijnen:
1 ·
2 ·
RR3 ·
RR4 ·
6 ·
9 ·
11 ·
12 ·
15 ·
16 ·
17 ·
19 .
RR34 |