Penis

De penis oftewel lid is het mannelijk geslachtsdeel, dat gebruikt wordt om urine te lozen en voor seksualiteit.

Etymologie

Het woord "penis" komt van het Latijnse woord voor staart. Sommigen denken dat komt van het Indo-Europese woord pesnis of het Griekse woord πεος = "penis" van Indo-Europese pesos.

Het Latijnse woord "fallus" (van het Griekse φαλλος) wordt soms gebruikt om de (erecte) penis te beschrijven, hoewel "fallus" normaal gesproken wordt gebruikt bij bijvoorbeeld een afbeelding van de penis.

Bij de mens

Anatomie

De menselijke penis bestaat uit drie zwellichamen: twee aan weerszijden bovenin (de corpora cavernosa - enkelvoud: corpus cavernosum), en een aan de onderzijde van de penis (het corpus spongiosum). Deze derde is groter dan de eerste twee en kegelvormig. Hij vormt aan de voorzijde van de penis de zeer gevoelige eikel. De eikel wordt beschermd door de voorhuid: een losse huidflap die naar achteren kan schuiven en daarbij de eikel vrijlegt. Om verschillende culturele, religieuze en medische redenen wordt de voorhuid soms gedeeltelijk of geheel verwijderd; dit wordt besnijdenis of circumcisie genoemd.

De urinebuis loopt door het centrum van het onderste zwellichaam (corpus spongiosum) en komt uit op de top van de eikel. Bij de afwijking Hypospadie mondt de urinebuis aan de onderzijde van de penis uit. De urinebuis dient zowel voor de doorgang van urine als sperma.

Het stukje huid tussen scrotum en anus heet perineum of bilnaad.

De penis is homoloog met de clitoris bij de vrouw; hij ontstaat uit dezelfde embryonale structuur. In sommige gevallen kan er iets fout gaan bij dit proces. Men spreekt dan van interseksualiteit. De penis en de teelballen vormen tezamen de externe seksuele organen van de man.

Puberteit

In het begin van de puberteit beginnen de zaadballen zich te ontwikkelen en penis groeit. Meestal begint de penis te groeien op 10 tot 15-jarige leeftijd. De penis is meestal uitgegroeid op 18 tot 21-jarige leeftijd. Er groeit ook schaamhaar boven en rondom de penis.

Erectie

Erectie is het stijf en hard worden van de penis, wat voornamelijk plaatsvindt bij seksuele opwinding. De erectie maakt het mogelijk om de penis bij de vrouw in de vagina in te brengen bij de geslachtsgemeenschap. Ook andere vormen van seks zijn mogelijk.

Erectie vindt plaats doordat bloed in een labyrint van bloedvaten in de zwellichamen in de penis stroomt. Uitstroming van dit bloed wordt verhinderd doordat onwillekeurige spieren rond de afvoerende aderen van de zwellichamen aantrekken. Bij een volledige erectie wijst de penis bij een staande man vaak schuin naar boven. Als dit mechanisme niet goed werkt, is er sprake van impotentie. Zowel fysieke als mentale oorzaken kunnen hieraan ten grondslag liggen. Sinds 1995 zijn er middelen op de markt waarmee impotentie te ondervangen is, zoals Viagra.

Het tegengestelde bestaat ook: priapisme. Dit betekent het hebben van een langdurige erectie, ook wanneer de persoon niet seksueel opgewonden is. Dit wordt veelal als onaangenaam beschouwd en kan bij te lange duur ook gevaarlijk worden. Het kan de penis uiteindelijk zo ernstig beschadigen, dat daarna geen erectie meer mogelijk is. Een probleem lijkend op priapisme kan ontstaan als de basis van de stijve penis bekneld raakt. In veel gevallen is klaarkomen door masturberen (of eventueel geslachtsgemeenschap) een probate oplossing. Een cockring gebruikt deze eigenschap voor erotische doelen.

Een penis in erectie kan "breken" (knappen), omdat hij, in tegenstelling tot een slappe penis, niet buigt. Dit gebeurt wanneer de wand van het zwellichaam scheurt, bijvoorbeeld wanneer een man met te veel kracht "misstoot" of de partner te ruw bovenop de penis gaat zitten. Een of meer zwellichamen zullen knappen, wat met een knappend of scheurend geluid gepaard kan gaan. De penis zal krom komen te staan en de erectie verdwijnt. Op de plaats van de breuk ontstaat een zwelling. Bij zulke gevallen is het noodzakelijk snel naar een dokter te gaan.

Een bloederige, maar minder ernstige beschadiging is het breken van de "toom" (frenulum). Dat is de verbinding tussen schacht en voorhuid aan de onderzijde van de eikel.

In de puberteit is de verhouding tussen de slappe en de stijve penis anders dan bij volwassen mannen. De slappe penis is relatief kleiner dan die van een volwassen mens. Bij een erectie daarentegen is de penis gemiddeld even groot als bij een volwassen man.

Maat

Een penislengte van 11 t/m 21 cm in erectie wordt als normaal beschouwd. Kleiner dan 10 cm komt maar bij 1 op de 5000 mannen voor volgens vele onderzoeken. Groter dan 22 cm komt slechts bij 1 op de 10.000 mannen voor.Mannen liegen soms over hun penislengte en ronden deze naar boven af.

De lengte en de dikte van de penis in rust variëren ook. Aan de lengte van de penis in rust is visueel niet de lengte van de penis in erectie te zien; een man met een kleine penis in rust kan een bovengemiddelde lengte hebben van de penis in erectie. De omgekeerde situatie komt ook voor.

Wel kan de slappe penis volledig uitgerekt worden bij een man in een liggende houding waardoor iemand (bijvoorbeeld een arts) kan bepalen tot hoever de penis kan uitrekken vanaf de huid boven de penis. Deze lengte is bijna gelijk aan de lengte van de stijve penis. Bij koud weer c.q. lage temperaturen krimpt de penis en balzak, de penis is dan vaak tussen de 2 en 5 cm lang.

De afmetingen van de penis (dan wel het veronderstelde gebrek daaraan) zijn een bron voor allerlei ongewenste reclame waarin penisverlenging wordt aangeprezen. Dit zijn vaak apparaten die de penis niet verlengen, maar alleen de erectie stimuleren zodat deze tijdelijk wat groter lijkt. Deze vorm van reclame speelt in op mogelijke gevoelens van minderwaardigheid die mannen kunnen ervaren als ze menen dat hun penis in vergelijking met andere mannen te klein is. In de psychologie wordt dit penis-minderwaardigheidsgevoel erkend. Men spreekt in dit kader van compensatie of overcompensatie: de man met de (gepercipieerde) te kleine penis gaat op andere terreinen zijn grootheid bewijzen: grote automobielen, huizen, standbeelden, het aanschaffen van imposante wapens etc. Deze fallussymbolen zijn statussymbolen en hebben in dit kader de functie van compensatie van het ervaren gemis.

Bij mannen met een echte kleine penis (minder dan 5-10 cm in erectie) wordt soms een operatie gedaan. Binnen het lichaam bevindt zich ook een deel van de penis (1 tot 3 cm) dat dan naar buiten wordt gebracht. Echt een spectaculair verschil is er niet, maar sommige mannen zijn bij zo'n operatie gebaat, vooral als er problemen zijn op seksueel gebied.

Synoniemen

Zoals bij alle woorden die met seksualiteit te maken hebben zijn er in de taal vele synoniemen voor penis. Sommige gelden als eufemismen, andere als onfatsoenlijk. We noemen slechts:

• Penis (Latijn) - geldt als wetenschappelijk correct
• Mannelijk lid - geldt als de correcte Nederlandse benaming, maar uit het feit dat een enkel woord niet voldoende is, blijkt al dat het een gekunstelde constructie is.
• Piemel - geldt momenteel als correct in informele taal en wordt ook door kinderen gebruikt en is het oudere plassertje aan het verdringen.
• Fallus - wordt gebruikt bij symbolische voorstellingen.
• De termen lul en pik zijn niet ongebruikelijk maar gelden als grof.
• Veel meer aanduidingen zijn te vinden in Seksuele volkstaal en eufemismen.

Trivia: restaurant Guolizhuang

In Peking is restaurant Guolizhuang (of Guo-li-zhuang) gevestigd, dat claimt het enige gespecialiseerde penisrestaurant van China te zijn. Ook nabijgelegen organen staan op het menu, zoals testikels en perineum, alles van uiteenlopende diersoorten: van de ezel, os, Canadese zeehond en hond. En natuurlijk van de slang, die als bijzonder potent wordt beschouwd omdat hij 2 penissen heeft. Verder is het mogelijk om geaborteerde rendierfoetus te eten, begeleid met een cocktail van rendierbloed. Een speciale, kostbare attractie die maanden tevoren besteld moet worden is de penis van de zeer bedreigde tijger, tegen een prijs van duizenden dollars. Volgens de uitbater wordt deze hooguit eens of tweemaal per jaar besteld. Hoewel het restaurant zich ook richt op vrouwen, wordt het voornamelijk bezocht door (zaken)mannen en bureaucraten, mede vanwege de discretie: elke tafel staat in een afgescheiden ruimte. Vrouwen wordt afgeraden testikels te eten. Het bestellen van dure varianten is soms vooral een kwestie van status, maar aan mannelijke geslachtsdelen worden traditioneel geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven, ook voor vrouwen.

Uitwendige delen van het menselijk lichaam

Voortplantingssysteem