Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Noord-Macedonië
| Република Северна Македонија Republika Severna Makedonija Republika e Maqedonisë së Veriut | ||||||
| ||||||
| Noord-Macedonië | ||||||
| Basisgegevens | ||||||
| Officiële landstaal | Macedonisch, Albanees | |||||
| Hoofdstad | Skopje | |||||
| Regeringsvorm | Republiek | |||||
| Staatshoofd | Stevo Pendarovski | |||||
| Regeringsleider | Zoran Zaev | |||||
| Religie | Macedonisch-orthodox 64,8%, islamitisch 33,3%, overig christelijk 0,7%, overige 1,2% | |||||
| Oppervlakte | km² [1] (1,8% water) | |||||
| Inwoners | ()[2] ()[3] () | |||||
| Overige | ||||||
| Volkslied | Denes nad Makedonija | |||||
| Munteenheid | Denar (MKD)
| |||||
| UTC | +1 (zomer +2) | |||||
| Nationale feestdag | 2 augustus | |||||
| Web | Code | Tel. | .mk | MKD | 389 | |||||
| Voorgaande staten | ||||||
| ||||||
| Topografie | ||||||
| Noord-Macedonië | ||||||
De Republiek Noord-Macedonië (Macedonisch: Република Северна Македонија, (Albanees: Republika e Maqedonisë së Veriut) is een land gelegen in het midden van de Balkan in Zuidoost-Europa. Het is een van de opvolgerstaten van de voormalige Socialistische Federale Republiek Joegoslavië, waarvan het zich onder de naam Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië onafhankelijk verklaarde in 1991. Sinds 12 februari 2019 heet het land officieel Noord-Macedonië.[4][5]
De Republiek Noord-Macedonië is een binnenstaat die wordt begrensd door Kosovo in het noordwesten, Servië in het noorden, Bulgarije in het oosten, Griekenland in het zuiden en Albanië in het westen. De hoofdstad is Skopje met meer dan 500.000 inwoners. Andere grotere steden zijn Kumanovo, Bitola, Tetovo, Gostivar, Prilep, Struga, Ohrid, Veles, Strumica en Štip. Het land heeft meer dan vijftig meren en zestien bergen hoger dan 2000 meter.
Noord-Macedonië is lid van de Verenigde Naties en de Raad van Europa.[6] Sinds december 2005 is het ook een kandidaat voor toetreding tot de Europese Unie[7] en heeft het land het lidmaatschap aangevraagd van de NAVO.[8]
Geschiedenis
Na de Tweede Wereldoorlog werd Joegoslavië (formeel) een federale staat, waarbij voor het eerst ook het Macedonische volk[noot 1] een eigen territorium kreeg, de Socialistische Republiek Macedonië. Op 8 september 1991 werd deze deelstaat na een referendum onafhankelijk.
Het werd lid van de Verenigde Naties[9] in 1993, maar als gevolg van een geschil met Griekenland over zijn naam, werd het enkel toegelaten onder de voorlopige verwijzing 'Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië'[10] (Macedonisch Slavisch: Поранешна Југословенска Република Македонија,[11] Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija), afgekort FYROM (van het Engelse Former Yugoslav Republic of Macedonia).
De naam Macedonië ligt gevoelig bij Griekenland, aangezien het noordelijke deel van Griekenland ook die naam heeft. De Grieken vreesden dat het land Macedonië aanspraken ging maken op het Griekse deel met dezelfde naam. Griekenland drong er bij de internationale gemeenschap op aan om het verschil tussen de twee 'Macedoniën' duidelijk naar voren te laten komen. Daarom werd door de Verenigde Naties bepaald dat het land Macedonië in het internationale verkeer werd aangeduid als 'Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië' (in het Engels Former Yugoslav Republic of Macedonia of afgekort als F.Y.R.O.M.). De Grieken noemden het land Macedonië ΠΓΔΜ (spreek uit: poe-ghoe-dhoe-moe), de Griekse afkorting voor F.Y.R.O.M., of simpelweg Skopje, naar de hoofdstad van het land. Op 17 maart 2008 onderhandelden Athene en Skopje over de naam, omdat er voor 2 april een oplossing gevonden moest worden naar aanleiding van de onderhandelingen over de toetreding van het nieuw gevormde land tot de NAVO. Er werd echter geen oplossing gevonden en Griekenland gebruikte zijn veto om de toetreding tot de NAVO te blokkeren.
Op 12 juni 2018 bereikten de regeringen van Macedonië en Griekenland een voorlopig akkoord dat erin moest resulteren dat het land de naam Republiek Noord-Macedonië (Република Северна Македонија, Republika Severna Makedonija) kreeg.[12][13] Op 19 oktober 2018 besloot het parlement met de vereiste twee derde meerderheid om de naam van het land te veranderen in Noord-Macedonië.[14] Op 12 februari 2019 werd de nieuwe naam een feit.
De nieuwe Republiek Macedonië ondervond weinig tot geen gevolgen van de oorlogen in Joegoslavië begin jaren 90. Dat veranderde toen in 1998 een extreem-nationalistische orthodoxe regering onder premier Georgievski aan de macht kwam en bovendien oorlog uitbrak in Kosovo. Veel etnische Albanezen vluchtten uit Kosovo, waarvan een deel naar Macedonië waar al een etnisch Albanese minderheid woonde. De Albanezen in Macedonië, georganiseerd in de UÇK-M, streefden naar onafhankelijkheid. Dit leidde ertoe dat er in 2001 in de Republiek Macedonië een korte maar hevige strijd woedde tussen etnische Albanezen en het Macedonische regeringsleger. Als gevolg hiervan stopte het geweld en werd door Macedonische en etnisch Albanese leiders het Akkoord van Ohrid ondertekend.
Besloten werd dat de NAVO zou assisteren bij het innemen van de wapens van de etnische Albanezen. Deze missie kreeg de naam Task Force Harvest (oogst). De NAVO werd gevraagd om de Republiek Macedonië na beëindiging van TFH te ondersteunen bij het vredesproces en de parlementsverkiezingen van 15 september 2002. Hierop stationeerde de NAVO de vredesmacht Task Force Fox in de Republiek Macedonië. Nadat de verkiezingen naar tevredenheid verlopen waren werd deze missie opgevolgd door een kleinere EU-vredesmacht "Concordia", die later weer werd opgevolgd door een EU politie-missie met de naam "Proxima", die een jaar (tot 15 december 2004) actief zou zijn. Vlak voor die tijd werd de missie met één jaar verlengd (Proxima II). Deze missie eindigde op 15 december 2005.
Europese Unie
De Republiek Macedonië heeft een aanvraag gedaan om toe te treden tot de Europese Unie op 22 maart 2004. Op 9 november 2005 gaf de Europese Commissie een positief advies, dat op 17 december 2005 werd overgenomen door de Europese Raad. Het land werd daarmee kandidaat-lid.
Geografie
- lengte landgrenzen: 766 km (151 km met Albanië, 148 km met Bulgarije, 246 km met Griekenland en 221 km met Servië)
- kustlijn: geen
- grootste rivieren: Vardar
- grootste meren: Doiranmeer, Prespameer, Meer van Ohrid.
- hoogste punt: Golem Korab 2754m.
- laagste punt: rivier de Vardar 44m
Steden
De belangrijkste steden in de Republiek Macedonië zijn:
Bestuurlijke indeling
Tot november 1991 was de republiek opgedeeld in 34 districten, waarna de primaire bestuurlijke verdeling werd veranderd in 123 gemeenten (opštini). In augustus 2004 werd dit teruggebracht tot 84 gemeenten.
Talen
De enige nationale officiële taal van Noord-Macedonië is het Macedonisch,[15] dat in Bulgarije door sommigen[16] als een dialect of variëteit van het Bulgaars wordt beschouwd, en dus niet als een op zichzelf staande taal.
In het westen van Noord-Macedonië leeft een belangrijke Albanese minderheid, die in onder meer de centrumsteden Debar, Gostivar en Tetovo zelfs de meerderheid van de bevolking uitmaakt. In alle gemeenten waar meer dan 20% Albanezen wonen kan het Albanees gebruikt worden voor vragen aan de overheid en in het gemeentelijk bestuur.[15] Ook in Skopje, waar de meerderheid van de bevolking Macedonisch is, zijn wegwijzers en straatnaamborden doorgaans tweetalig. Ook het Turks wordt nog door zo'n 200.000 mensen gesproken in Noord-Macedonië. In de gemeenten Centar Župa en Plasnica spreekt zelfs de meerderheid van de bevolking Turks.
Verder wordt het Servisch nog vrij algemeen beheerst als tweede taal, doordat Noord-Macedonië vroeger een deel van Joegoslavië was. Ook wordt er lokaal Adygees, Aroemeens, Balkan-Gagaoezisch Turks, Grieks, Megleno-Roemeens en (Balkan-)Romani gesproken.
Het Macedonisch wordt geschreven met een variant van het cyrillisch alfabet.
Religie
Volgens de laatste volkstelling in 2002 is het grootse deel van de inwoners Noord-Macedonisch-orthodox, één op de drie inwoners is islamitisch, een minderheid rooms-katholiek of joods.
Zie ook
- De Regio Macedonië
- Monumenten op de Werelderfgoedlijst
- Lijst van grote Macedonische steden
- Het Macedonisch voetbalelftal
| Landen in Europa |
|---|
|
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kosovo · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland |
| Lidstaten van de Europese Unie |
|---|
|
België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Verenigd Koninkrijk · Zweden |
