Lijst van gevallen vorstenhuizen

In de Middeleeuwen en vlak daarna was Europa een groot feodaal gebied, waarin gebieden versnipperd waren en verbonden door banden van leenheerschap en leenmanschap. In deze tijd waren monarchen heel normaal. Het Republikeinse gedachtegoed bleef beperkt tot zeer weinig staten, zoals Zwitserland, Nederland, Venetië, ... en vaak was er dan nog een of andere familie die de facto de positie waarnam als koning, zoals het huis van Oranje-Nassau.

Alles veranderde met de verlichting. In Engeland had men al een republikeins experiment ondergaan met Oliver Cromwell, maar dit bleek niet succesvol, en de monarchie werd hersteld. Maar de Amerikaanse Revolutie betekende het begin van de republikeinse tijden. Dit fenomeen kende een iets minder fraaie evolutie tijdens de Franse Revolutie.

Steeds meer en meer landen vervingen hun koningen door presidenten, of eventueel door andere vorsten. Hier volgt een lijst van koningshuizen die van hun troon verstoten zijn. Merk op dat in de geschiedenis allerlei rijken zijn geweest die over verschillende (hedendaagse) landen hebben geregeerd. We bekijken de koningshuizen per land, niet per rijk, om de overzichtelijkheid te bewaren.

Afrikaanse koningshuizen

Baganwa: koningen van Burundi. Afgezet in 1966.
Hoessein: koningen (bey) van Tunesië. Afgezet in 1957.
Merina: koningen van Madagaskar. Afgezet in 1896.
Nyiginya: Mwami (koning) van Ruanda-Urundi (Tutsi). Afgezet in 1960.
Al-Senussi: Koning van Libië. Afgezet in 1969.
Salomoniden: Keizers van Ethiopië. Afgezet in 1974.
Egypte, Koningen van Egypte. Afgezet in 1953.
Sultanaat Zanzibar, Sultanen van Zanzibar. Afgezet in 1964.

Algerije

Fatimiden: Kaliefen van Egypte van 901 tot 1015, veroverd op de Hammamiden
Ziriden: Berberse dynastie die van 972 tot 1148 over Tunesië en het oosten van Algerije heerste
Hammadiden: Sultans van Algerije van 1015 tot 1152, geannexeerd door de Marokko (Almohaden)
Zayyaniden: Sultans van Algerije van 1236 tot 1543 en veroverd door Spanje
Osmanli: Sultans van het Osmaanse Rijk van 1544 tot 1830, veroverd door Frankrijk

Ethiopië

Salomo: Koningen van Aksum van 204 v.Chr. tot 927 n. Chr.
Zagwe: Keizers van Abbesinië van 916 tot 1270
Salomo: Keizers van Abbesinië van 1270 tot 1868
Zagwe: Keizers van Abbesinië van 1868 tot 1871
Tigray: Keizers van Abbesinië van 1871 tot 1889
Salomo: Keizers van Abbesinië van 1889 tot 1974

Marokko

Marokko was in de middeleeuwen verdeeld in twee koninkrijken: Fez en Marrakech.

Idrisiden: Sultans van Marokko van 789 tot 974 en vervalt aan de kalifaat van de Fatimiden.
Magharawa: Sultans van Marokko van 987 tot 1070 over naar de Almoraviden.
Almoraviden: Sultans van Marokko van 1073 tot 1147
Almohaden: Sultans van Marokko van 1147 tot 1269 afgezet door de Mariniden.
Meriniden: Sultans van Marokko van 1258 tot 1465
Wattasiden: Sultans van Marokko van 1472 tot 1549
Saadiden: Sultans van Marokko van 1511 tot 1659
Saadiden: Sultans van Fez van 1610 tot 1641

Soedan

Meroë: Koningen van Napata van 970 tot 593
Meroë: Koningen van Meroë van 593 v.Chr. tot 355 na Chrsitus
Ayyubiden: Kaliefen van het Ayyubiden-rijk waaronder Egypte en Soedan van 1174 tot 1210
Mammeluken: Kaliefen van het Mammeluken-rijk van 1293 tot 1304
Funj: Sultans van Sennar van 1503 tot 1601 en 1607 tot 1821
Pasha Khedive en Koning van Egypte 1821 tot 1953

Tunesië

Omajjaden: Kaliefen van Andalusië van 647 tot 800
Aghlabiden: Emir van Tunesië van 800 tot 909
Fatimiden: Kaliefen van Egypte van 909 tot 1160 veroverd door Sicilië
Hafsiden: Gouverneurs van de Almohaden van 1207 tot 1222 en 1224 tot 1228
Almohaden: Sultans van Marokko van 1222 tot 1224
Meriniden: Sultans van Marokko van 1228 tot 1465
Wattasiden: Sultans van Marokko van 1465 tot 1543 wisselend tussen Sicilië en de Ottomanen
Osmanli: Sultans van het Osmaanse Rijk van 1574 tot 1881 daarna aan
Hoessein: Bey en Koning van Tunesië onder heerschappij van Frankrijk van 1956 tot 1957

Amerikaanse Keizershuizen

Mexico en Haïti zijn door keizers geregeerd.

Habsburg: Keizers van Mexico in 1867 opgevolgd door een republiek.
Bragança: Keizers van Brazilië afgezet in 1889.

Aziatische koningshuizen

Barakzai: koningen van Afghanistan. Afgezet in 1973.
Joseon: koningen en later keizers van Korea. Afgezet in 1919.
Hasjemiet: koningen van Irak tot 1958.
Konbaung: koningen van Myanmar. Afgezet in 1885.
Lao: koningen van Laos. Afgezet in 1975 door de communisten.
Manghit: Emirs van Bukhara. Afgezet in 1920 door de communisten.
Mogol: keizers van het Mogolrijk. Afgezet in 1857 door de Britten.
Namgyal: koningen van Sikkim. Afgezet in 1975.
Nguyen-dynastie: verstoten in Vietnam in 1950.
Osmanli: verstoten in Turkije in 1922.
Qasimi: koningen van Jemen tot 1962.
Shah: koningen van Nepal. Afgezet op 28 mei 2008, zie Nepalese Burgeroorlog.

China

Zhou (Huis Ji). Afgezet in 256 v.Chr. door de koning van Qin.
Qin. Afgezet 206 v.Chr.
Westelijke Han (Huis Liu). Afgezet in 9.
Xin (Huis Wang). Afgezet in 23.
Oostelijke Han (Huis Liu). In 220 uiteengevallen in de Drie Koninkrijken.
- Wei (Huis Cao). In 265 afgeschaft door Sima Yan.
- Shu-Han (Huis Liu). In 263 werd Shu veroverd door Wei.
- Wu (Huis Sun). In 280 werd Wu veroverd door Jin.
Jin (Huis Sima). Afgezet in 420.
Sui. Gevallen in 618.
Tang (Huis Li). Afgezet in 907.
Song (Huis Zhao) in Zuid-China. De laatste keizer vluchtte voor de Mongolen in 1276 en werd uiteindelijk verslagen in 1279
Jin in Noord-China. Afgezet door de Mongolen in 1234.
Yuan. Afgezet in 1368.
Ming (Huis Zhu). Afgezet in 1644. Zie val van de Ming-dynastie.
Qing. Afgezet in 1911.

Mantsjoerije

Fuyu: Koningen van Noord-Mantsoerije van 100 v. Chr tot 347 n. Christus.
Yen: Koningen van Mantsoerije van 348 tot 557
Verschillende: Koningen van Bo-Hai (land) vazalstaat van China, van 557 tot 927
Liao: Onderdeel van keizerrijk Kitan van 927 tot 1125
Juchen: Onderdeel van keizerrijk van Chin van 1115 tot 1559
Ch'ing: Koningen van Mantsoerije van 1559 tot 1661
Kang te: Keizers van China en Manchuko van 1934 tot 1945

Mongolië

Verschillende: Bogdo Gegeen (spirituele leiders) van Mongolië van 1759 tot 1917 afgezet en van 1921 tot 1924 afgezet
Borjegin: Wang (koningen) van Mongolië van 950 tot 1634
Hori-Tumat: Leidster van Mongolië tot 950

Perzië (Iran)

Achaemenid: Sjahs van Perzië van 559 v. Chr. tot 330 v. Chr.
Arsacid: Sjahs van Parthen van 247 v. Chr. tot 224.
Sassanied: Sjahs van Perzië van 224 tot 651. Afgezet door de Araben.
Tahirid: Keizers in Oost-Perzië van 821 tot 873.
Samanid: Keizers in Oost-Perzië van 819 tot 899.
Saffarid: Keizers in Oost-Perzië van 861 tot 1003.
Ghaznavid: Sultanen in Oost-Perzië van 963 tot 1186.
Seltsjoek: Sultanen in West-Perzië van 1038 tot 1194.
Chorazm: Sjahs van Perzië van 1077 tot 1231. Afgezet door de Mongolen.
Dzjengizid (Il-kan): Kans van Perzië van 1266 tot 1343.
Timoerid: Kans van Perzië van 1370 tot 1507.
Safawid: Sjahs van Perzië van 1501 tot 1722, van 1729 tot 1736, en van 1749 tot 1773.
Afsharid: Sjahs van Perzië van 1736 tot 1749 en van 1750 tot 1796.
Hotakid: Sjahs van Perzië van 1722 tot 1729.
Kadjar: Sjahs van Perzië van 1796 tot 1925.
Pahlavi: Sjahs van Perzië (Iran) van 1925 tot 1979.

Europese koningshuizen

De geschiedenis van Europa zit ingewikkeld in elkaar, staten komen en gaan en koningen, komen en gaan. Hieronder volgt een lijst van Europese koninghuizen per land, dit omdat er dan een overzicht ontstaat. Er kan ook worden gekeken naar de geschiedenis van het land.

Albanië

Zog: koningen van Albanië afgezet na annexatie in 1939 en in 1942 voor republiek.

Bosnië

Kotromanič: koningen van Bosnië stierf uit in 1463.

Byzantium

Amoreens huis: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 867.
Angelus: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 1204.
Comnenus: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 1059 en in 1185.
Constatijnse huis: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 610.
Ducas: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 1081.
Heracliden: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 717.
Lascaris: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 1261.
Macedonisch huis: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 1057.
Huis Palaeologus: keizers van het Byzantijnse Rijk geannexeerd in 1453.
Syrische huis: keizers van het Byzantijnse Rijk stierf uit in 820.

Bohemen

Jagiello: koningen van Bohemen uitgestorven in 1526.
Luxemburg: koningen van Bohemen uitgestorven in 1437.
Habsburg: koningen van Bohemen uitgestorven 1457 en in 1918.
Premysliden: koningen van Bohemen uitgestorven in 1306.

Bulgarije

Dulo-kuber: Koning (Tsaar) van het Eerste Bulgaarse Rijk van 803 tot 971, verslagen door Byzantium.
Battenberg: prinsen van Bulgarije verstoten in 1886.
Saksen-Coburg-Gotha: koningen van Bulgarije verstoten in 1946.

Denemarken

Folkung: koningen van Denemarken uitgestorven in 1412
Jelling: Koningen van Denemarken overgegaan in 1157
Olaf: Vikingen / Koningen van Denemarken uitgestorven in 958
Greifen: koning van Denemarken afgezet in 1439
Waldemar: koningen van Denemarken afgezet in 1376
Wittelsbach: koning van Denemarken afgezet in 1448

Duitsland

Habsburg: keizers van het Heilige Roomse Rijk afgezet in 1291, in 1308, in 1330, 1740 en in 1806
Hohenstaufen: keizers van het Heilige Roomse Rijk uitgestorven in 1254
Hohenzollern: keizers van Duitsland afgezet in 1918
Liudolfingische Huis: keizers van het Heilige Roomse Rijk, uitgestorven in 1024
Salische Huis: keizers van het Heilige Roomse Rijk, uitgestorven in 1125
Wittelsbach: keizers van het Heilige Roomse Rijk afgezet in 1347 en in 1745

Verschillende huizen van Duitsland:

Holland: keizer van het Heilige Roomse Rijk in 1256
Nassau: keizer van het Heilige Roomse Rijk in 1298
Luxemburg: keizers van het Heilige Roomse Rijk afgezet in 1313, in 1400 en uitgestorven in 1438

Provincies

Zähringen: groothertogen van Baden afgezet in 1918
Welfen: hertogen van Beieren afgezet in 1139 en in 1180
Wittelsbach: koningen van Beieren afgezet in 1918
Ydulfingen: groothertogen van Hessen afgezet in 1918
Obotriten: groothertogen van Mecklenburg afgezet in 1918
Oldenburg: groothertogen van Oldenborg afgezet in 1918
Hohenzollern: koningen van Pruisen afgezet in 1918
Wettin: allen afgezet in 1918
- koningen van Saksen
- hertogen van Saksen-Altenburg
- hertogen van Saksen-Coburg en Gotha
- hertogen van Saksen-Meiningen
- groothertogen van Saksen-Weimar-Eisenach
Welfen: graven van Saksen afgezet in 1138 en 1180
Württemberg: koningen van Württemberg afgezet in 1918
Ascaniërs: hertogen van Anhalt afgezet in 1918
Hannover: hertogen van Brunswijk afgezet in 1918
Lippe:
- vorsten van Lippe afgezet in 1949
- vorsten van Schaumburg-Lippe afgezet in 1918
Reuss: vorsten van de staat Reuss afgezet in 1918
Schwarzburg: allen afgezet in 1918
- vorsten van Schwarzburg-Rudolstadt
- vorsten van Schwarzburg-Sondershausen
Waldeck: vorsten van Waldeck-Pyrmont afgezet in 1918

Engeland

Lancaster: koningen van Engeland afgezet in 1461 en 1471
Stuart: koningen van Engeland afgezet in 1649 (hersteld 1660) en uitgestorven in 1714
Tudor: koningen van Engeland uitgestorven in 1603
York: koningen van Engeland afgezet in 1470 en 1485

Frankrijk

Bonaparte: keizers van Frankrijk verstoten in 1815 en in 1870
Bourbon: koningen van Frankrijk verstoten in 1792 en 1848
Capet: koningen van de Franken en later van Frankrijk uitgestorven in 1328
Karolingers: koningen van de Franken uitgestorven in 987
Merovingers: koningen van de Franken afgezet in 751
Valois: koningen van Frankrijk uitgestorven in 1538

Griekenland

Wittelsbach: een koning van Griekenland verstoten in 1861
Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg: koning van Griekenland verstoten in 1973

Ierland

Uí Néill: koningen van Tara en delen van Ulster. Verslagen in 1603. Gevlucht in 1607.

Italië

Boncompaqni-Ludovisi: prinsen van Piombino verstoten in 1797
Bourbon: koningen van Beide Siciliën overgegeven in 1861 aan koninkrijk Italië
Habsburg:
- groothertogen van Toscane annexatie door koninkrijk Sardinië in 1860
- koningen van Lombardije-Venetië viel aan koninkrijk Italië toe in 1866
Medici: groothertogen van Toscane uitgestoren in 1737
Savoye: koningen van Italië verstoten in 1946

Kroatië

Anjou: koningen van Kroatië afgezet in 1386
Àrpàden: koningen van Kroatië afgezet in 1301
Habsburg: koningen van Kroatië afgezet in 1780
Habsburg-Lotharingen: koningen van Kroatië afgezet in 1918
Trpimirovič: hertogen en koningen van Kroatië afgezet in 1091

Luxemburg

Ardenne: graven van Luxemburg uitgestorven in 1136
Bourgondië: hertogen van Luxemburg uitgestorven 1482
Habsburg: hertogen van Luxemburg tot 1814 geannexeerd door Oranje-Nassau
Limburg: graven en hertogen van Luxemburg, verkocht in 1441
Namen: graven van Luxemburg uitgestorven (mannelijke lijn) 1214
Oranje-Nassau: groothertogen van Luxemburg uitgestorven in mannelijke lijn in 1890

Nederland

Zie ook lijst van machthebbers van de Lage Landen.

Valois-Bourgondië: heersers over de Bourgondische Nederlanden, in 1482 uitgestorven en overgegaan op Habsburg
Wettin - Albertijnse linie: hertogen van Saksen die heersten als erfpotestaten van Friesland, verstoten in 1515
Egmont: hertogen van Gelre, verstoten in 1473, meermaals hersteld en ten slotte in 1538 uitgestorven
Van der Mark: hertogen van Gelre, verstoten in 1543
Habsburg: heer der Nederlanden, afgezet met het Plakkaat van Verlatinghe in 1581
Oranje-Nassau: prinsen als stadhouders van de gewesten, uitgestorven in 1702, voorgezet vanuit Nassau-Dietz tot de Franse Tijd 1795
- Nassau-Dillenburg: graven als stadhouders van de noordelijke gewesten, uitgestorven in 1620 en overgegaan op Nassau-Dietz
- Nassau-Dietz: graven, later vorsten als stadhouders van de noordelijke gewesten, lijfden in 1702 de titel Oranje-Nassau in
Bonaparte: koningen van Holland 1806–1810, daarna keizers der Fransen, verstoten in 1813