Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jakarta
Stad in Indonesië 
| |||
| |||
  | |||
| Eiland | Java | ||
| Provincie | Jakarta | ||
| Tijdzone | +7 | ||
| Coördinaten | 6°013′S 106°049′E | ||
| Oppervlakte | 661,52 km² | ||
| Inwoners (2014) | 9.769.000[1] | ||
| Taal | Indonesisch (officieel) Betawi, Javaans, Soendanees | ||
| Etnische verdeling | Javanen (35%), Betawi (28%), Soendanezen (15%), Chinezen (6%) | ||
| Religie | Islam (86%), Protestant (6%), Katholiek (4%), Boeddhisme (4%), Hindoe | ||
| Motto | Jaya Raya | ||
| Website | jakarta.go.id | ||
| Bestand:Jakarta Pictures-4.jpg | |||
| |||
Jakarta, officieel de Speciale Hoofdstedelijke Regio Jakarta (Daerah Khusus Ibukota Jakarta, DKI), is de hoofdstad en regeringszetel van de Republiek Indonesië. Het ligt op de noordwestkust van het eiland Java.
Het officiële inwonersaantal van Jakarta bedraagt 9.769.000 (2014).[1] Het verstedelijkte gebied, waar Jakarta deel van uitmaakt heet Jabodetabek en heeft naar schatting ruim 30 miljoen inwoners[2]. Jakarta is het politieke, economische en culturele centrum van Indonesië en de grootste metropool van Zuidoost-Azië.
De stad heeft een lange geschiedenis, waarin ze onder verschillende namen bekendstond: Sunda Kelapa (397-1527), Jayakarta (1527-1619), Batavia (1619-1942) en Djakarta (1942-1972) en sinds 1972 de huidige naam. Sinds Indonesië in 1949 onafhankelijk werd, is Jakarta de hoofdstad van het land. In april 2019 maakte de regering van Indonesië bekend dat er een nieuwe hoofdstad wordt aangewezen.
Geschiedenis
 Zie ook de artikelen Batavia (Nederlands-Indië) en Nederlands-Indië |
Jakarta heette oorspronkelijk Sunda Kelapa. De stad werd later door Fatahillah veroverd, die de stad de naam Jayakarta gaf (op 22 juni 1527, nog steeds de officiële stichtingsdatum van de stad),
Jan Pieterszoon Coen veroverde in 1613 de stad op de bewoners en vernietigde deze. Op de resten liet hij het nieuwe fort en de nieuwe stad bouwen. Aanvankelijk wilde hij dit Nieuw-Hoorn noemen (naar zijn geboorteplaats Hoorn), maar de heren XVII, de hoogste bestuurders van de VOC, besloten anders. Ze werd Batavia genoemd en dit bleef zo tot 1942, het jaar dat Nederlands-Indië bezet werd door Japanse troepen. Batavia werd toen hernoemd tot Djakarta.
Na de onafhankelijkheid van Indonesië werd Djakarta hoofdstad van het nieuwe land. In 1972 is de spelling van de stadsnaam veranderd in Jakarta.
Bestuurlijke indeling
Jakarta is een 'speciale hoofdstedelijke regio' (Daerah Khusus Ibukota) met de status van provincie en heeft daarom geen burgemeester maar een gouverneur. Voor 1942 had ze wel een burgemeester.
Jakarta bestaat uit vijf gemeenten en één regentschap
- Jakarta Utara (Noord-Jakarta)
- Jakarta Pusat (Jakarta Centrum)
- Jakarta Barat (West-Jakarta)
- Jakarta Timur (Oost-Jakarta)
- Jakarta Selatan (Zuid-Jakarta)
- Kepulauan Seribu (Duizendeilanden; eilandengroep ten noorden van Jakarta)
Bekende bouwwerken
- Monas (Monumen Nasional) op het Vrijheidsplein
- Sunda Kelapa (oude koloniale stadscentrum)
- Taman Impian Jaya Ancol
- Taman Mini Indonesia Indah
- Ragunan zoo
- Duizendeilanden (Kepulauan Seribu)
- Glodok (Chinese wijk)
- Sea World (Dolfinarium)
- Voormalig stadhuis van Batavia waarin nu het Museum Sejarah Jakarta (Historisch Museum van Jakarta) gevestigd is
- Nationaal Museum van Indonesië
Winkelcentra
Jakarta heeft een groot aantal overdekte winkelcentra. Deze centra zijn relatief duur en daardoor ontoegankelijk voor veel inwoners van Jakarta. Jakarta heeft ongeveer 100 overdekte winkelcentra, terwijl er op dit moment nog 70 à 100 in aanbouw zijn. Veel van deze centra strijden om dezelfde markt. Hierdoor staan veel winkelcentra grotendeels leeg en onder de bestaande winkels gaan er regelmatig winkels failliet.
Enkele populaire winkelcentra zijn:
Pondok Indah Mall, Mal Taman Anggrek, Mangga Dua Mal, Plaza Indonesia, Mal Kelapa Gading, Megamall Pluit, Plaza Senayan, Plaza Semanggi, Mal Artha Gading, Entertainment X'nter, Cilandak Town Square, Grand Indonesia, Pacific Place, Mall Ambasador en Senayan City.
Vervoer
| Zie ook het artikel TransJakarta |
De stad heeft twee internationale vliegvelden: Soekarno-Hatta International Airport en Halim Perdana Kusuma ook wel gespeld als Halim Perdanakusuma. De laatste wordt alleen gebruikt door Citilink die binnenlandse vluchten uitvoert.
Tal van tolwegen op pijlers vormen een binnenringweg om Jakarta. Deze weg loopt van Tanjung Priok - Cawang - Grogol - Tanjung Priok. Een nieuwe tolweg buitenom wordt momenteel gebouwd en is reeds gedeeltelijk geopend op het traject Cilincing - Cakung - Pasar Rebo - Pondok Pinang - Daan Mogot - Cengkareng. Een andere tolweg verbindt Jakarta met Soekarno-Hatta International Airport ten westen van Jakarta. Eveneens loopt er een tolweg naar de haven van Merak en Tangerang in het westen, Serpong in het zuidwesten, Depok, Bogor en Ciawi in het zuiden en Bekasi, Cibitung, Purwakarta en Bandung naar het oosten.
In Jakarta zijn talrijke spoorlijnen die er echter niet op berekend zijn om aan de tegenwoordige enorme vervoersvraag te voldoen. De spoorlijnen verbinden Jakarta met zijn aangrenzende steden: Depok en Bogor in het zuiden, Tangerang en Serpong in het westen en Bekasi, Karawang en Cikampek in het oosten. De voornaamste treinstations zijn Gambir, Jatinegara, Manggarai en Jakarta Kota. De voorstadlijnen rijden anno 2011 wel op elektriciteit via bovenleiding.
Twee lijnen van de Jakarta Monorail waren rond de eeuwwisseling in aanbouw: de groene lijn welke de plaatsen Semanggi-Casablanca-Kuningan-Semanggi aandoet en de blauwe lijn welke de plaatsen Kampung Melayu-Casablanca-Tanah Abang-Roxy aan zou moeten doen. Echter werd de bouw afgeblazen wegens financiële problemen.
Anno 2011 is men bezig met een 2-lijns metrosysteem: een noord-zuidlijn tussen Kota en Lebak Bulus, die aansluit op de voormalig geplande monoraillijn; en een oost-westlijn, die verbonden wordt met de noord-zuidlijn op het station Sawah Besar.
Jakarta is tevens het knooppunt voor veel buslijnen, die de steden onderling verbinden.
Er zijn dertien vrije busbanen in Jakarta, waarop HOV-bussen rijden onder de naam TransJakarta. Dit is het grootste netwerk van vrije busbanen ter wereld.
Fietstaxi's (Indonesisch becak), verzorgen het lokale transport in de straten in sommige delen van de stad. Vanaf de vroege jaren 40 tot aan het begin van de jaren 90 was dit een van de meest voorkomende vormen van transport in de stad. In 1966 waren er naar schatting 160.000 fietstaxi's actief, ongeveer 15% van de totale beroepsbevolking was fietstaxichauffeur. In 1971 werden de fietstaxi's verboden op de doorgaande wegen en kort daarna probeerde de overheid een totaalverbod door te voeren; hierdoor daalde het aantal fietstaxi's aanmerkelijk, maar bleef er toch nog een deel over. In plaats daarvan kwamen er een soort fietsen met kleine motoren.
Op 12 maart 2019 is in Jakarta het eerste deel van de eerste Indonesische metrolijn in gebruik genomen van de MRT Jakarta (MRT staat voor Moda Raya Terpadu of Mass Rapid Transit, een Engelse benaming voor metro's, zoals in Singapore), teneinde de verkeersdrukte het hoofd te kunnen bieden. De eerste lijn, de Noord-Zuidlijn van 23 km lang, verbindt uiteindelijk het noorden van de stad (Ancol) via het centrum met het zuiden (Lebak Bulus) en zal waarschijnlijk 24 stations tellen. Het eerste deel dat in 2019 geopend is loopt van Bundaran HI (Selamat Datang Monument) naar Lebak Bulus over een afstand van 15 km.[3] Door de metrolijn worden de reistijden flink teruggebracht, van soms wel twee uur filerijden naar een halfuur tot drie kwartier met de metro.[4] Bij de TransJakarta lopen de bussen hiervan ook vaak vast in de files op punten waar hun vrije busbanen drukke kruispunten kruisen, waardoor de metro ook daarop een uitkomst biedt.
Overstappen op de forenzentreinen, en de airport train naar Soekarno-Hatta International Airport, kan op het station Dukuh Atas.
Ook is een Oost-Westlijn via het centrum van de stad gepland tussen Ujung-Menteng in het oosten en Kalideres in het westen.
De provinciale overheid werkt aan sneltramlijnen door de stad onder de naam (LRT oftewel Light Rail Transit), terwijl de nationale overheid zorg draagt voor de aanleg van sneltramlijnen naar de voorsteden van Jakarta.
Klimaat
Jakarta heeft een Tropisch klimaat met als klimaatclassificatie Am (Moessonklimaat). De gemiddelde totale neerslag per jaar is ± 1800 mm.
De gemiddelde maandelijkse temperatuur en neerslag zijn als volgt:
| Klimaattabel van Jakarta | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maand | JAN | FEB | MRT | APR | MEI | JUN | JUL | AUG | SEP | OKT | NOV | DEC |
| Zonneuren/dag | 5 | 5 | 6 | 7 | 7 | 7 | 7 | 8 | 8 | 9 | 6 | 5 |
| Middagtemp. in °C | 29 | 29 | 30 | 31 | 31 | 30 | 31 | 31 | 31 | 31 | 30 | 29 |
| Nachttemp. in °C | 23 | 23 | 23 | 24 | 24 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 |
| Neerslag in mm | 300 | 300 | 211 | 147 | 114 | 97 | 64 | 43 | 66 | 112 | 142 | 203 |
Media
Kranten
Jakarta heeft meerdere dagbladen zoals Bisnis Indonesia, The Jakarta Post, Indo Pos , Seputar Indonesia, Kompas, Media Indonesia, Republika, Pos Kota, Warta Kota, en Suara Pembaruan.
Televisie
Publieke omroep: TVRI.
Commerciële stations: TPI, RCTI, Metro TV, Indosiar, StarANTV, SCTV, Trans TV, tvONE, Trans 7, en Global TV.
Lokaal station: Jak-TV, O-Channel, and Space-Toon.
Kabel stations: Indovision, ASTRO, TelkomVision, KabelVision
Radio
Jakarta heeft vele tientallen radio stations, enkele hiervan zijn: Sonora: 92.0 MHz, Prambors: 102.2 MHz en Suara Metro 911: 107.8 MHz
Sport
Jakarta is de thuisbasis van verschillende voetbalclubs. De populairste voetbalclub is Persija Jakarta, die wedstrijden speelt in het Lebak Bulus stadion. Het grootste stadion van Jakarta is het Bung Karno stadion, met een capaciteit van 100.000 zitplaatsen. Het grootste basketbalstadion is de Kelapa Gading Sport Mall in het noorden van Jakarta. Het heeft een capaciteit van 7.000 zitplaatsen en is tevens de thuisbasis van het nationaal basketbalteam van Indonesië.
Problemen
Bevolkingsgroei
In 2006 telde de stad bijna 9 miljoen inwoners; in 1945 waren dat er nog 600.000. De trek van dorps- en bergbewoners naar de stad is sinds de Tweede Wereldoorlog enorm toegenomen. Elk jaar groeit het totaal aantal inwoners van Jakarta met bijna 5%. De mensen komen er werk zoeken. De stad kan, o.a. gezien de verkeersopstoppingen en de lange rijen bij bushaltes, moeilijk omgaan met de snelle bevolkingsgroei. Inmiddels telt de stad meer dan 17 miljoen inwoners.
Overstromingen
Tijdens het regenseizoen (november-april), heeft Jakarta regelmatig te maken met overstromingen. De ernst en gevolgen van die overstromingen nemen toe als gevolg van:
- toenemende bebouwing, waarbij het nog aanwezige stedelijk groen, waar het regenwater normaliter de grond in kan zakken, vervangen wordt door winkelcentra en kantoorgebouwen;
- het - mede daardoor steeds verder - tekortschietende afwateringssysteem;
- bodemdaling door grondwateronttrekking;
- (illegale) ontbossing en verstedelijking in het heuvelachtige gebied stroomopwaarts van Jakarta bij Bogor en Depok;
- zeespiegelstijging.
Bij de overstroming van begin februari 2007 vielen er 47 doden en raakten 200.000 mensen hun huis kwijt. Op 26 november 2007 overstroomden opnieuw delen van de stad, dit keer vanuit zee. Vooral in de buurt van de internationale luchthaven Soekarto-Hatta en bij pretpark Ancol was sprake van ernstige wateroverlast. Tienduizenden mensen verlieten hun ondergelopen huis. Een tolweg naar het vliegveld moest worden afgesloten. Duizenden reizigers kwamen vast te zitten op het vliegveld of in het verkeer. Het water stond op sommige plaatsen 1,70 meter hoog.
Luchtvervuiling
Luchtvervuiling is een belangrijk probleem in Jakarta. De enorme verkeersopstoppingen worden hiervoor verantwoordelijk gehouden. Om zichzelf te beschermen binden veel motorrijders een doekje voor hun gezicht.
Auteursrechtschendingen
De verkoop van illegaal gekopieerd materiaal dat auteursrechtelijk is beschermd, is in Jakarta wijdverspreid. Meestal gaat het om software, en films op dvd. Een van de populaire plaatsen in Jakarta om illegale software te kopen is de Chinese wijk Glodok.
Stedenbanden
Steden:
Casablanca (Marokko)
Berlijn (Duitsland), sinds 1993
Djedda (Saoedi-Arabië)
Istanboel (Turkije)
Los Angeles (Verenigde Staten)
Parijs (Frankrijk), sinds 1995
Peking (China), sinds 1992
Pyongyang (Noord-Korea)
Rotterdam (Nederland), sinds 1983
Seoel (Zuid-Korea), sinds 1984
Tokio (Japan), sinds 1989
Bangkok (Thailand), sinds 2002
Staten:
Nieuw-Zuid-Wales (Australië)
Geboren in Jakarta/Batavia
- Pieter Mijer (1812-1881), Nederlands staatsman
- Eddy de Neve (1885-1943), Nederlands voetballer
- Caro van Eyck (1915-1979) echte naam Gerarda Taytelbaum, actrice
- Hans Haasmann (1916-2008), Nederlands schoonspringer
- Hella S. Haasse (1918-2011), Nederlands schrijfster
- Frans Tutuhatunewa (1923-2016), president in ballingschap van de RMS
- Rob Mokken (1929) Nederlands methodoloog
- Ingeborg Uyt den Boogaard (1930), Nederlands actrice
- Tonke Dragt (1930), Nederlands schrijfster
- Yvonne Keuls (1931), Nederlands schrijfster
- Carel Jan Schneider (1932-2011), Nederlands ambassadeur en schrijver
- Mischa de Vreede (1936) , Nederlands schrijfster
- Ben Bot (1937), Nederlands diplomaat en voormalig minister van Buitenlandse Zaken
- Jeroen Brouwers (1940), Nederlands schrijver
- Ruud de Wolff (1941-2000), Nederlands muzikant en lid van The Blue Diamonds
- Hein van Nievelt (1942), Nederlands omroeper, presentator en regisseur
- Boudewijn de Groot (1944), Nederlands zanger
- Selma Leydesdorff (1949), Nederlands hoogleraar
- Stanley Bish (1951), Nederlands voetballer
- Paul Smeenk (1952), Nederlands gitarist en componist
- Flip Broekman (1954-2019), Nederlands toneel- en liedjesschrijver
- Heri Dono (1960), beeldend kunstenaar
- Anggun (1974), rock- en popzangeres
- Mia Audina Tjiptawan (1979), Nederlands/Indonesisch badmintonster
- Daniël Arends (1979), Nederlands cabaretier
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Provincie Jakarta |
|---|
|
| Provincies van Indonesië | |
|---|
| Hoofdsteden in Azië |
|---|
|
.svg){kind=link}
