Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Overstroming

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een overstroming is een gebeurtenis waarbij een aanzienlijke hoeveelheid water uit een zee, rivier of meer plaatsen bereikt die normaal gesproken niet onder water staan. Indien dit ernstige vormen aanneemt spreekt men door de verwoestende uitwerking ook wel van watersnood of ramp. Land dat door een overstroming definitief verloren gaat, noemt men wel verdronken land.

Oorzaken

In Nederland en omliggende landen worden overstromingen vooral veroorzaakt door de Noordzee, die door storm wordt opgestuwd, waardoor dijken kunnen doorbreken. Combinatie met een springtij en/of hoge waterstanden in de benedenloop van de grote rivieren kan dit effect nog versterken. Bij de laatste grote stormvloed, de Watersnood van 1953, had de combinatie van een langdurige zware noordwesterstorm en een springvloed rampzalige gevolgen. Het overstromingsrisico kan worden vastgesteld met behulp van modellen.

Maar ook langs de rivieren zijn regelmatig dijken doorgebroken. Extreme regenval in de bovenstroomse gebieden of veel smeltwater uit de Alpen kan leiden tot wateroverlast. Naast hoogwater kunnen ook andere oorzaken tot overstromingen leiden, zoals dijkverzakkingen door langdurige droogte. In tegenstelling tot een overstroming door zeewater loopt het rivierwater in hoger gelegen gebieden na verloop van tijd vanzelf weer weg, maar kan ondertussen voor veel schade en overlast zorgen. In lagergelegen gebieden moet water uit laaggelegen polders worden weggepompt.

Ook door hevige regenval in bergachtige gebieden kunnen ernstige overstromingen optreden in lager gelegen dalen. Onder sommige omstandigheden kan ook het snel smelten van sneeuw op bergen leiden tot overstromingen.

In tropische landen kunnen overstromingen ontstaan door enorme regenval tijdens de Moesson. In bijvoorbeeld Bangladesh zijn hierdoor verschillende rampen geweest (onder andere in 1989 en in 2004). Zeebevingen kunnen leiden tot tsunami's, vloedgolven die grote schade aanrichten zodra zij een kust raken. En in 2006 kreeg Oost-Java te maken met een modderstroom van extreme omvang. Hierbij begon de modder uit de grond te stromen na een boring.

Nederland

Vanuit zee

In Nederland hebben sinds de Middeleeuwen vele watersnoden vanuit zee plaatsgevonden. Velen kregen de naam van de heilige wiens dag het die dag was. Vandaar dat ook meerdere vloeden dezelfde naam hebben meegekregen. Een selectie van de vele stormvloeden die hebben plaatsgevonden geeft de volgende stormvloeden: 838, 1014, 1042, 1134, 1163, 1164, 1170, 1196, 1212, 1214, 1219, 1220, 1221, 1248/1249, 1277, 1280, 1282, 1287, 1288 (I), 1288 (II), 1322, 1334, 1362, 1375, 1377, 1404, 1421, 1424, 1468, 1477, 1509, 1514, 1530, 1532, 1552, 1570, 1651, 1675, 1682, 1686, 1703, 1717, 1809, 1820, 1825, 1855, 1877, 1906, 1916, 1953, 2006

Vanuit de grote rivieren

Langs de grote rivieren braken ook vele malen dijken door. Tussen 1750 en 1800 alleen al 152 keer. Na de oprichting van het 'Bureau voor den waterstaat' (het huidige Rijkswaterstaat) in 1798 nam die frequentie snel af. Sinds het einde van de achttiende eeuw hadden de grote rivieren acht keer te maken met hoge waterstanden. Zes keer leidde dat tot grote dijkdoorbraken en overstromingen. Dijkdoorbraken in het rivierengebied na 1780:

Wateroverlast in recente tijden

In 1993 zorgde hoogwater op verschillende plaatsen langs de grote rivieren - hoewel er geen dijken doorbraken - voor veel overlast. In 1995 volgde weer een hoogwatergolf. Dit was de hoogste sinds 1926. Omdat getwijfeld werd aan de stabiliteit van de dijken, werden in januari 1995 in één week tijd circa 250.000 mensen geëvacueerd, en ook de complete veestapels van de boeren in het gebied. Toen na enige dagen het water daalde en er geen dijken bezweken waren kon men weer terugkeren. Voor meer informatie zie het artikel Evacuatie van het Rivierenland.

Naast brandweer en leger werden in 1993 (17) en 1995 (60) gespecialiseerde eenheden met reddingsvlet en getrainde bemanning van Reddingsbrigade Nederland (KNBRD) opgeroepen en ingezet voor evacuatie en hulpverlening in de overstroomde gebieden.

Kadebreuken

Wateroverlast door regen

Ook hevige regenval heeft sinds eind 20e eeuw diverse malen voor wateroverlast gezorgd.

Nederlandse commissies

De Nederlandse regering heeft diverse malen onafhankelijke commissies ingesteld om zich te buigen over de bescherming van Nederland tegen overstromingen. Op 18 februari 1953 werd de Deltacommissie ingesteld door toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Jacob Algera. Deze commissie van deskundigen, met als voorzitter de directeur-generaal van Rijkswaterstaat A.G. Maris, moest adviseren welke maatregelen noodzakelijk waren om een volgende watersnood te voorkomen. Het eindrapport werd eind 1960 gepubliceerd. In de jaren zeventig was er de Commissie Rivierdijken onder voorzitterschap van mr. C.J.G. Becht. In de jaren negentig waren er de Commissies Boertien I en Boertien II en vlak voor de eeuwwisseling de Commissie Waterbeheer 21ste Eeuw onder voorzitterschap van Frans Tielrooij. Deze kwam in 2000 met haar advies, wat grotendeels overgenomen is in het kabinetsstandpunt Anders omgaan met water. Afspraken over de uitvoering zijn in 2003 vastgelegd in het Nationaal Bestuursakkoord Water. In 2004 werd water bovendien opgenomen als ordenend principe in de Nota Ruimte. In september 2007 werd de Deltacommissie nieuwe stijl ingesteld door staatssecretaris Tineke Huizinga van Verkeer en Waterstaat. Deze commissie moet in 2008 advies uitbrengen over hoe Nederland, met name kust en achterland, tot het jaar 2200 beschermd moet worden tegen de gevolgen van klimaatverandering. Voorzitter is Cees Veerman.

Expertise Netwerk Waterkeren (ENW)

Het Expertise Netwerk Waterkeren is in Nederland het platform van deskundigen op het gebied van beveiliging tegen overstromingen. Het ENW richt zijn aandacht speciaal op de benodigde kennisontwikkeling om Nederland in dit opzicht op langere termijn veilig en bewoonbaar te houden.

Experimenteren met dijken

Om dijkdoorbraken beter te begrijpen worden nu expres dijken doorgebroken. Dit gebeurt op de IJkdijk, een laboratorium waarin dijken worden gebouwd en vernield. Sensorsystemen leggen het hele proces vast. Het onderzoek naar de sensorsystemen zelf vormt de basis voor de ontwikkeling van een waarschuwingssysteem voor dijkfalen.

België

Een aantal reeds bij Nederland genoemde overstromingen had ook effect in de Zuidelijke Nederlanden. Dit was vooral het geval wanneer de watersnood vertrekt vanuit de Noordzee, zoals onder meer het geval was voor de :

Daarnaast kunnen ook vermeld worden:

Duitsland

Ook de Duitse Noordzeekust heeft sinds de Middeleeuwen veel last van overstromingen en landverlies gehad. Ook hier zorgen rivieren die buiten hun oevers treden voor wateroverlast. Enkele recente overstromingen:

  • 1962 - Stormvloed van 1962 - Overstroming van de Elbe in Hamburg, daarbij vielen honderden slachtoffers. In Delfzijl was er gelijktijdig een middelbare stormvloed.
  • 1993 - Overstroming van de Rijn en zijrivieren, met een bijna ongekend waterpeil, die een totaal geschatte schade van 400 tot 500 miljoen euro heeft aangericht.
  • 1997 - Overstroming van de Oder en zijrivieren
  • 2002 - Overstroming van de Elbe en zijrivieren
  • 2006 - Overstroming van de Elbe en zijrivieren

Groot-Brittannië

Hongarije

  • 2006 - Overstroming van de Donau en zijrivieren waardoor het openbare leven in de hoofdstad Boedapest vrijwel onmogelijk is.

Polen

Buiten Europa

India

  • 2007 - Door hevige regenval veroorzaakte in augustus 2007 grote overstromingen in Azië. Het aantal doden nadert de 1100 in India. Tot nu toe zijn er 120 personen in Bangladesh omgekomen en 84 in Nepal.

Indonesië

  • 1996 - In 1996 staan grote delen van de hoofdstad Jakarta onder water.
  • 2002 - In februari 2002 staan grote delen van de hoofdstad Jakarta onder water.
  • 2007 - In februari 2007 staan grote delen van de hoofdstad Jakarta onder water, waardoor 200.000 mensen dakloos worden en 47 mensen om het leven kwamen, de meesten doordat ze verdronken of geëlektrocuteerd werden.
  • 2009 - Door een breuk in de Indonesische Situ Gintung-dam overstromen twee dorpen bij Jakarta, er vallen tientallen doden en honderden gebouwen raken beschadigd.

Verenigde Staten

Suriname

Zie ook

Bronnen

  • Rudie van Meurs, 1996 (2e, geactualiseerde en aangepaste druk 2002), Hoog water. De macht van de boerenrepublieken in het rivierengebied. ISBN 90-5546-025-7 / 2de druk ISBN 90-254-1683-7
  • Kees Slager, 1992 (met aangevulde herdruk 2003), Over de watersnood 1 februari 1953, een reconstructie van gebeurtenissen en beslissingen door diverse instanties, ISBN 90-450-0815-7

Externe links

Overstromingen

Beleid op het gebied van overstromingen

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Overstromingen op Wikimedia Commons.

rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Overstroming&oldid=149045"