Jeroen Berkhout

Jeroen Berkhout (Amsterdam, 11 september 1962) is een Nederlandse schrijver en communicatiemaker.

Biografie

Berkhout, die aanvankelijk een carrière als professioneel zanger ambieerde, volgde vanaf zijn vijftiende jaar zanglessen, voornamelijk bij Cora Canne Meijer, later ook bij Frans Fiselier, Marijana Mijanovic en Krešimir Spicer. Toch ontwikkelde hij zich in andere richting, bleek het geschreven woord zijn medium. Zijn opleiding volgde hij aan het Amsterdams Lyceum (1975 – 1981), de Terra Linda High School in Californië (1979), waarna hij Engels en Nederlands studeerde aan de toenmalige lerarenopleiding D'Witte Leli, de latere Algemene Hogeschool Amsterdam.

Tijdens zijn studie schreef hij een wekelijks stukje in Parool Sport over de landelijke Interregionale Jeugdcompetitie (IJC), waarin de hoogste jeugdvoetbalelftallen (A1) elkaar ontmoetten. Op D'Witte Leli riep hij het magazine Hypotaurium in het leven.

Orde van Vrijmetselaren

Nog tijdens zijn studie meldde Berkhout zich midden jaren tachtig van de vorige eeuw aan bij de Orde van Vrijmetselaren, waar hij in februari 1986 werd ingewijd in Loge Willem Fredrik te Amsterdam. Inmiddels is hij sinds juni 2009 Voorzittend Meester van Loge La Bien Aimée. Van 2003 tot en met 2006 was hij tevens voorlichter van de Orde van Vrijmetselaren. In 2006 stond hij mede aan de wieg van het vernieuwde Vrijmetselaarsmagazine Ken Uzelve, waarin hij nog altijd maandelijks een column verzorgt, getiteld Magnum Opus.

Werk

Berkhout was van 1989 tot 1990 in Amsterdam en Hoogstraten, België, werkzaam op de marketing- en communicatieafdeling van De Ster, fabrikant van disposable en rotable cateringsystemen. Daarna was hij actief als freelance copywriter en conceptmaker, en richtte vervolgens met een partner Dimenzio Applied Creative Analysis op (1994 – 1998). Van 1998 tot en met 2001 was hij copywriter bij JeS! Communicatie te Amsterdam, en van 2001 tot en met 2002 zwaaide hij als creatief directeur de scepter bij Explorid Intelligence in Londen en Reeuwijk.
Sinds 2002 levert hij communicatiediensten onder de handelsnaam Magnum Opus communicatie.

Boeken in samenwerking

Samen met de Amerikaans-Nederlandse kunstenares Betsy S. Green maakte Berkhout in 1993 het tweetalige kunstboek Grens/Border, met camera obscura fotografie van Green en poëtisch-filosofische teksten in zowel Nederlands als Engels van Berkhout rond het thema 'grens'.
Grens/Border was genomineerd als een van de best verzorgde boeken in de categorie 'kunst'.

Na een ontmoeting in 1994 met de theoloog dr. M.F.M. van den Berk, schrijver van Die Zauberflöte, een alchemistische allegorie, en een hieruit voortkomende vriendschap droeg Van Den Berk Berkhout later voor als vertaler van zijn boek in het Engels. Naast zijn gewone werk als copywriter werkte Berkhout gedurende zes jaar dagelijks aan deze zeer omvangrijke klus. De presentatie van The Magic Flute. Die Zauberflöte. An Alchemical Allegory, uitgegeven bij Koninklijke Brill, vond plaats op 25 maart 2004 in het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Berkhout ontving er het eerste exemplaar, dat hij na een bewogen speech op zijn beurt overhandigde aan violist en dirigent Jan Willem de Vriend. De band met De Vriend zou jaren later opnieuw tot expressie komen bij de totstandkoming van Berkhouts muzikale roman Canon & Fuga (Arbeiderspers) in 2010. De Vriend en leden van diens Combattimento Consort Amsterdam, namen de triosonate op die bij Canon & Fuga is gevoegd.

Berkhout redigeerde in 1999 Van den Berks Mystagogie en was in 2005 meelezer van Het Numineuze. Van den Berk op zijn beurt leverde de laudatio tijdens de presentatie van Berkhouts Canon & Fuga op 8 januari 2010.

Eigen werk

Door zijn vertaalactiviteiten aan het Toverfluitboek lag Berkhouts werk aan een eigen eerste grote roman stil. Met een brand in zijn appartement in de Amsterdamse Jordaan op oudejaarsavond 1996, verdwenen tevens zijn aantekeningen en de eerste hoofdstukken. Na het voltooien van de Toverfluitvertaling pakte hij al snel het idee voor deze roman weer op, en begon helemaal opnieuw. Op 8 januari 2010 verscheen tenslotte het resultaat, de vuistdikke roman Canon & Fuga, waaraan Berkhout met de genoemde onderbreking veertien jaar werkte.

In Canon & Fuga schrijft Ogdo Knep aan zijn vergeet- of vrouwenboek, waarin hij de balans opmaakt van de vrouwen met wie hij verkeerde, een ode aan de vrouw en tegelijkertijd de afrekening met zijn exen. Knep leeft met de fragmenten van een muziekstuk in zijn hoofd dat hij als kind ooit op een grammofoonplaatje had. Al jaren probeert hij tevergeefs achter de naam van de componist en het stuk te komen door het voor te zingen en te fluiten in muziekwinkels en op conservatoria. Ogdo Knep reist naar Toscane om getuige te zijn bij het huwelijk van een vriend. Op de dag van de huwelijksvoltrekking nemen de gebeurtenissen een wending waardoor de excentrieke professor Daedolo Parpangelo ten tonele verschijnt. Kan hij Ogdo helpen het mysterie van het verzonken muziekstuk in zijn hoofd op te lossen? Door noodlottige gebeurtenissen komt hij dichtbij de ontraadseling van het muziekstuk dat hij in zijn jeugd als grammofoonplaatje had, maar dat hij kwijtraakte.

In deze roman toont Berkhout zich een meester in de vertraging en de omspeling. Geleerde uiteenzettingen over alchemie, over Dante en Beatrice, over Bach, over 'het ontluisteren', over muziekstructuren, wisselen verhaalhandelingen af. Soms zijn de uiteenzettingen onmatig, maar zij zijn zeker belangwekkend. Tot in de structurering van de roman toe zijn fuga, canon, contrapunt en polyfonie de leidende principes. Op de bijgevoegde cd een triosonate, door de auteur gecomponeerd in vroeg 18e-eeuwse trant. De triosonate, die volgens Berkhout de eigenlijke ziel van zijn roman is, is gespeeld door Jan Willem de Vriend en leden van diens Combattimento Consort Amsterdam.

Deze roman laat zich op vele niveaus lezen, zowel voor ingewijden in de thema’s die Berkhout aansnijdt (onder andere aan de hand van alchemie, Bach, Dante en de polyfonie), als voor degenen die daarmee voor het eerst in aanraking komen.
De flaptekst zegt het als volgt: "Canon & Fuga is een ingenieus gecomponeerde roman over liefde, verlangen, vergankelijkheid en muziek."

Canon & Fuga werd opgenomen in de inzendlijst voor de Academica Debutantenprijs 2011, maar werd uiteindelijk niet geselecteerd bij de vijf fictiedebuten die kans maken op de prijs voor 2011.

Publicaties

• Grens/Border (oktober 2003, nummer 34 in de Goodwillreeks van Drukkerij Rosbeek) ISBN 90-73367-05-0
• The Magic Flute. Die Zauberflöte. An Alchemical Allegory (2004, Koninklijke Brill) ISBN 90 04 13099 3
• Canon & Fuga (2010, Uitgeverij De Arbeiderspers) ISBN 978 90 295 7126 5. NUR 301
• Robin, het bijzondere vogeltje (2017, Uitgeverij Trophonios Publishing) ISBN 978 94 917 2825 9
• Beers Balkon (2023, Uitgeverij De Arbeiderspers) ISBN 978 90 295 2444 5.

Externe linken

• Canon & Fuga
• Uitgeverij De Arbeiderspers
• Loge La Bien Aimée
• OBA Live op YouTube
• [1] en [2] Besprekingen in Boekenkrant
• Bespreking op lekkerlezen.net

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Een vrijplaats voor spirituele zoekers, artikel over 275-jarig jubileum van Loge La Bien Aimée in Trouw, 14 september 2010
• Waarom ook meteen een symfonie?, artikel in Trouw, 27 februari 2010

---