Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Industriële vormgeving
Industriële vormgeving, ook wel industrieel (product) ontwerp, productdesign of (industrial) design genoemd, is het ontwerpen van producten die industrieel in massa- of serieproductie worden vervaardigd. Enkele voorbeelden van dergelijke producten zijn de stofzuiger, het koffiezetapparaat, maar ook de rollator, laptoptassen en bureaustoelen.
De ontwikkeling van industriële vormgeving was een gevolg van de industriële revolutie toen er overgeschakeld werd van ambachtelijke vervaardiging (elk stuk is uniek) naar serieproductie (elk stuk was identiek zoals door de ontwerper beoogd).
Industriële vormgeving is de technische vaardigheid om de vorm en de functie van een voorwerp of product te bepalen. Het is een moeilijke combinatie van esthetische en functionele eigenschappen van het product. Het moet zowel mooi als praktisch bruikbaar zijn; bovendien moet het ook (voor een redelijke prijs) produceerbaar zijn.
Bij industriële vormgeving is er wel altijd sprake van serieproductie, dus niet een eenmalig product. Wat bij een industrieel ontwerp eerst opvalt, is de uitstraling en het uiterlijk van een product. Maar evenzo belangrijk is, voor de ontwerper, dat zijn product gemaakt, verkocht, en gebruikt wordt of kan worden. Bij industrieel ontwerpen komen onderwerpen als productieprocessen, materiaalkeuzes, ergonomie, planning en marketing ter sprake.
Industrieel ontwerpers ontwerpen niet alleen nieuwe producten maar proberen ook bestaande producten te verbeteren door nieuwe materialen, vormen of technieken toe te passen. Ze moeten hierbij rekening houden met de wensen en mogelijkheden van de gebruikers en de fabrikant. Bij de vormgeving moet rekening gehouden worden met het smaakgevoel van het publiek en bestaande stijlen en ontwerpstromingen.
Ook de fabricage en de verkoop van een product worden betrokken in het ontwerp. Ontwerpers moeten ook rekening houden met de afbouw van een product. Als een product na jarenlang gebruik aan vervanging toe is, moeten de onderdelen rekening houden met afbraak of mogelijk hergebruik (recycling).
Stromingen en stijlen
Binnen de 'industriële vormgeving' bestaan de volgende stromingen en stijlen:
(chronologisch gerangschikt)
|
|
|
Bekende industrieel vormgevers
Opleidingen
Er wordt soms onderscheid gemaakt tussen
- industriële vormgeving, meestal buiten de universiteit gegeven en verwant met opleidingen in de toegepaste kunst
- industrieel ontwerpen, dat meer op de technische en ergonomische kant van het product is gericht en wat vaker bij universitaire opleidingen wordt benadrukt.
Het onderscheid is echter niet altijd scherp te maken. Sommige opleidingen benadrukken juist de integratie van beide aspecten, zoals bijvoorbeeld de Antwerpse hogeschool met de term productontwikkeling. De opleiding Industrial Design op de Technische Universiteit van Eindhoven (TU/e) gaat niet over de traditionele vorm van industriële vormgeving. Tijdens deze studie ligt de focus vooral op het realiseren van interactieve systemen, services en producten.
Nederland
Industrieel Ontwerpen wordt in Nederland aan de volgende technische universiteiten gegeven:
- TU Delft, opgericht in 1969
- Universiteit Twente, opgericht in 2001
- Technische Universiteit Eindhoven, opgericht in 2001.
Ook op de technische product-aspecten gericht zijn de hoger beroepsonderwijs-opleidingen Industrieel Product Ontwerpen (IPO):
- Hogeschool Rotterdam
- De Haagse Hogeschool
- Hogeschool Windesheim (Zwolle)
- Saxion (Enschede)
- Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (Arnhem)
- Fontys Hogeschool (Venlo)
Meer specifiek op het vormgevingsaspect gericht zijn de hbo-opleidingen:
- Gerrit Rietveld Academie DesignLab (Amsterdam)
- De Design Academy (Eindhoven)
- Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (Utrecht)
- Academie Beeldende Kunsten Maastricht Product Vormgeving (Maastricht)
- Product Design (Amsterdam)
- Concept en Product Devellopment (Saxion , Enschede)
- ArtEZ (Arnhem)
- AKV | St. Joost Ruimtelijk ontwerp (Breda)
Andere hbo-opleidingen op het gebied van industrieel ontwerpen zijn er aan de Hogescholen Utrecht en Amsterdam. Bij de Hogeschool Utrecht heet de opleiding Product Design & Engineering. Op mbo-niveau is de opleiding Industrial Design te volgen aan het Deltion College in Zwolle, het ROC Friese Poort in Drachten en het ROC Midden Nederland in Nieuwegein. Op het Cibap in Zwolle zijn uitgebreide opleidingen te volgen tot vormgever in diverse disciplines. Aan diverse kunstacademies kunnen opleidingen voor industriële of 3D-vormgeving worden gevolgd, welke vaak conceptueel en op interieurtoepassing gericht zijn.
Vlaanderen
In Vlaanderen wordt industrieel ontwerpen aangeboden in het hoger onderwijs:
- Aan de Universiteit Antwerpen als Master in productontwikkeling
- Aan de Katholieke Hogeschool Limburg te Genk als Master in het productdesign.
- Aan de Hogeschool West-Vlaanderen te Kortrijk als Bachelor "Industrieel Productontwerpen" (IPO)
- Aan de Universiteit Gent als industrieel ingenieur "Master industrieel ontwerpen" (IO)
Elders
Ook Londen en Turijn zijn bekend als opleidingsplaatsen voor industrieel ontwerpers.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Design op Wikimedia Commons.