Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Drachten
Plaats in Nederland 
| |||
| |||
  | |||
| Topografisch kaartbeeld van Drachten, maart 2014 (klik voor vergroting) | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Smallingerland
| ||
| Coördinaten | 53°06′N 6°05′E | ||
| Postcode | 9200 - 9207 | ||
| Netnummer | 0512 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A7 E22 N31 N381 | ||
| Stadsrechten | Nee | ||
| Woonplaatscode | 3279 ? | ||
| Locatie van Drachten in de gemeente Smallingerland | |||
| Locatie van Drachten in de gemeente Smallingerland | |||
| Carillon in het centrum | |||
| Carillon in het centrum | |||
| |||
Drachten is de hoofdplaats van de gemeente Smallingerland in de Nederlandse provincie Friesland. Het ligt ten noordoosten van Heerenveen en ten zuidoosten van Leeuwarden.
Door Drachten loopt de Drachtstervaart. In 2019 telde Drachten 45.170 inwoners en daarmee is het naar inwonertal de op één na grootste plaats in de provincie Friesland. Onder Drachten vallen de buurtschappen; Buitenstverlaat, Folgeren, Nijtap (klein deel), Noorderend, Zuidereind en Zuiderheide.
Geschiedenis
Drachten ontstond in de 17e eeuw uit de dorpjes Noorder-Dragten en Zuider-Dragten[1] of Noorderdrachten en Zuyderdrachten[2] aan het riviertje de Drait of Dracht.[3] Het gebied was rijk aan hoogveen en voor het afvoeren van de hieruit gewonnen turf werd de Drachtster Compagnonsvaart gegraven. Later ontstonden in het gebied ook scheepswerven waaronder de Scheepswerf De Pijp. Veel skûtsjes zijn op deze werven gebouwd.
De vestiging van een fabriek van Philips in 1950 trok veel werkzoekenden naar Drachten, zodat het inwonertal al in de jaren 50 toenam tot tienduizend.
Drachten behoort niet tot de Friese elf steden, omdat het nooit stadsrechten heeft gehad (in Friesland wordt voor dit soort plaatsen ook wel de term vlek/vlekke gehanteerd). Naar moderne begrippen (grootte, werkgelegenheid, openbare voorzieningen) kan Drachten echter wel een stad genoemd worden.[4] De lokale media zijn het hier echter niet altijd mee eens en blijven het soms vanwege het ontbreken van stadsrechten een dorp noemen. In 2015 werd zelfs nagevraagd bij het ministerie van Binnenlandse Zaken of Drachten zich inderdaad een stad mag noemen.[5]
Stadsbeeld
Omdat Drachten pas in de jaren 50 een grotere plaats is geworden, dateert het grootste gedeelte van de bebouwing van na die tijd. Toch zijn er enkele gebouwen te vinden van architectonisch belang van voor die tijd. Enkele voorbeelden zijn het voormalige klooster aan de Burgemeester Wuiteweg (waar deze weg onder de A7 door gaat), het Bleekerhûs (een herenhuis aan het Moleneind) en een Jugendstilhuis op de hoek van de Stationsweg en de Lange West.
Rond de Torenstraat is een aantal woonhuizen te vinden die ontworpen zijn door gemeentearchitect Cees Rienks de Boer, waarvan het houtwerk beschilderd is naar een ontwerp van Theo van Doesburg uit 1921. Vanwege de primaire kleuren die Van Doesburg voorschreef, wordt de wijk de Papegaaienbuurt genoemd.
Om de explosieve groei in de jaren vijftig in goede banen te leiden, heeft de gemeente Smallingerland het architectenbureau Van den Broek en Bakema in dienst genomen, dat bijvoorbeeld ook de Lijnbaan in Rotterdam op zijn naam heeft staan. Zij hebben winkel- en voetgangersgebied van de plaats (de meest centraal gelegen gedeeltes van De Kaden, het Moleneind, de Zuiderbuurt en de Stationsweg) naar voorbeeld van de Lijnbaan ingericht en zijn ook verantwoordelijk voor de "Tjaardaflats", drie woonflats van dertien verdiepingen aan de oostelijke rand van Drachten (waar vroeger de Splitting Drachten inging) om Drachten een stedelijker aanzien te geven.
De watertoren, ook uit de jaren vijftig, is genomineerd als rijksmonument. Drachten telt 24 rijksmonumenten en 37 gemeentelijke monumenten.
In de jaren negentig besloot de gemeenteraad dat dit stedelijke aanzicht niet bij Drachten paste en werd het voetgangersgebied gerenoveerd. De meest in het oog springende verandering van die tijd is het Carillon op de centrale kruising van de winkelpromenades. Begin 2012 werd begonnen met de bouw van het nieuwe winkelcentrum Raadhuisplein. Tevens is het nieuwe centrale plein -dat bij het winkelcentrum hoort- gaan dienen als stadsplein.
Tegenwoordig is er sprake van de Drachtstervaart die lag op het Moleneind, gedempt in de jaren zestig, weer door te trekken tot het centrum. Ter voorbereiding op de aanleg ontwierp kunstenaar Henk Hofstra een symbolische blauwe weg met een afmeting van tien bij duizend meter. Hierin verschijnt in het wit de tekst Water is leven, wat tevens de titel is van het kunstwerk. Dit leidde tot veel protest van de omwonenden, omdat ze hier vooraf niet of nauwelijks van op de hoogte zijn gebracht. Tevens kost het tijdelijke project de gemeente een bedrag van 37.500 euro. De blauwe weg leverde Drachten echter wel een aantal berichten in de nationale en ook internationale pers op.
In het voorjaar van 2006 werden in Drachten twee unieke fietsbruggen geopend:
- De Ring is een fietsbrug over de snelweg A7 en is een gezamenlijk project van de gemeentes Smallingerland en Opsterland.
- De Slinger is een fietsbrug over de Zuiderhogeweg vanaf de Overstesingel naar de Eikesingel. Met een totale lengte van 240 meter is het de grootste fietsbrug van Noord-Nederland. De brug is boven een rotonde gebouwd en deze twee samen zorgen voor een goede doorstroming van het verkeer. Voordat de rotonde aangelegd werd moesten fietsers en voetgangers via een oversteekplaats met verkeerslichten over het kruispunt heen. Dit leverde veel files op, omdat het kruispunt vlak bij de afrit van de snelweg ligt. De brug zelf is vrij steil te noemen, wat enige problemen oplevert voor ouderen en kinderen. In het midden van de brug is een uitkijkplateau geplaatst, waarvandaan op het overige verkeer kan worden neergekeken. Rondom het plateau bevindt zich een hekwerk met spijlen. Daarboven zit nog een grote kegel die de totale hoogte van de brug 30 meter maakt. 's Avonds is de gehele fietsbrug verlicht.
Wijken
|
Demografie
| <timeline>
Colors= id:a value:gray(0.9) id:b value:gray(0.8) id:c value:rgb(1,1,1) id:d value:rgb(0.7,0.7,1) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) ImageSize = width:auto barincrement:35 height:300 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:6000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late ScaleMajor = gridcolor:b increment:1000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:200 start:0 BackgroundColors = canvas:c TextData = pos:(55,250) fontsize:M textcolor:text text:Ontwikkeling van het inwoneraantal BarData= bar:1849 text:1849 bar:1869 text:1869 bar:1920 text:1920 bar:1947 text:1947 bar:1954 text:1954 bar:1959 text:1959 bar:1964 text:1964 bar:1969 text:1969 bar:1974 text:1974 bar:2004 text:2004 bar:2012 text:2012 bar:2017 text:2017 bar:2018 text:2018 PlotData= color:d width:20 align:center fontsize:xs
bar:1849 from:0 till:4448 color:skyblue text:4.448 bar:1869 from:0 till:5245 color:skyblue text:5.245 bar:1920 from:0 till:5334 color:skyblue text:5.334 bar:1947 from:0 till:9249 color:skyblue text:9.249 bar:1954 from:0 till:11052 text:11.052 bar:1959 from:0 till:15902 text:15.902 bar:1964 from:0 till:21752 text:21.752 bar:1969 from:0 till:28972 text:28.972 bar:1974 from:0 till:35092 text:35.092 bar:2004 from:0 till:42420 text:42.420 bar:2012 from:0 till:44940 text:44.940 bar:2017 from:0 till:45186 text:45.186 bar:2018 from:0 till:45080 text:45.080
|
██ Data afkomstig van volkstellingen.nl ██ Data afkomstig van het CBS |
Verkeer en vervoer
Auto
Een aantal hoofdwegen verbindt Drachten met andere steden:
- A7 E22 (Amsterdam) - Zaandam - Afsluitdijk - Harlingen - Sneek - Joure - Heerenveen - Drachten - Groningen - Duitsland
- N31 Harlingen - Leeuwarden - Drachten
- N381 Drachten - Oosterwolde - Beilen - Emmen
De drie wegen kruisen elkaar bij het niet-officiële knooppunt Drachten (dit is eigenlijk een dubbelafrit van de A7 met nummers 30 en 30a).
Openbaar vervoer
Drachten is een van de weinige grotere Nederlandse plaatsen zonder treinverbinding, of spoorverbinding (metro, goederenspoor, tram, ongebruikt spoor). De tramlijn Drachten - Groningen, die na de Tweede Wereldoorlog als goederenspoorlijn is gebruikt, is in 1985 gesloten. Daarna was Drachten in beeld voor een station aan de Zuiderzeelijn Groningen - Amsterdam. Nadat in 2007 werd besloten deze lijn niet aan te leggen waren er plannen voor een spoorlijn Groningen - Heerenveen, maar in 2012 is besloten ook deze lijn niet aan te leggen.
Het busvervoer wordt verzorgd door Arriva met rechtstreekse verbindingen naar de grote plaatsen, waaronder Assen, Oosterwolde, Groningen, Heerenveen en Leeuwarden. Arriva Touring verzorgt de lijnen 304 en 314, een snelle verbinding met een Qliner tussen Drachten Himsterhout en Groningen, daarnaast zijn sinds de ingang van de nieuwe dienstregeling op 11 december 2016 de sneldiensten 320 (Leeuwarden - Heerenveen), 322 (Drachten - Oosterwolde) en 324 (Groningen - Emmeloord) gerealiseerd. Tevens is er een nieuwe verbinding tussen de plaats en Dokkum: lijn 55. Qbuzz verzorgt streekbus 189 (Drachten - Groningen) en schoolbus 604 (Drachten - Groningen Zernike).
Vroeger vertrokken alle bussen in Drachten vanaf het Noorderbusstation, dat op 13 december 2009 is vervallen. Vanaf toen diende het Van Knobelsdorffplein als centraal busstation. Dit busstation ligt onder een parkeergarage nabij het centrum. Die centrale rol is overgenomen op 11 december 2016 door Drachten Transferium Oost. Niet alle buslijnen doen dit transferium aan, daarom is het van Knobelsdorffplein nog steeds in gebruik als busknooppunt in de plaats.
Vliegveld
Drachten beschikt ook over een klein vliegveld: Vliegveld Drachten, een voormalige airstrip van Philips. Enkele malen per jaar worden hier dragraces en een vliegerfestival georganiseerd en er wordt in de weekeinden gevlogen met ultralichte motorluchtvaartuigen.
Waterwegen
Naar het industrieterrein de Haven loopt de Vaarweg Drachten. Deze vaarweg is verbonden met het Prinses Margrietkanaal en zo met het landelijke vaarwegennet.
Verkeerslichten en rotonden
De gemeentelijke overheid is grotendeels gestopt met het nemen van verkeer regelende ingrepen. Vrijwel alle verkeerslichten zijn begin eenentwintigste eeuw vervangen door rotonden en verkeerspleinen waarop verschillende soorten verkeersdeelnemers zoals automobilisten, voetgangers en fietsers zonder aanwijzingen van dezelfde ruimte gebruikmaken.[6] De gedachte erachter is dat mensen zich in onoverzichtelijke situaties onveilig voelen en voorzichtiger zullen zijn. Deze aanpak lijkt te werken want het aantal verkeersongelukken is gedaald sinds de invoering. Dit principe, ook wel bekend als gedeelde ruimte, is bedacht door de verkeerskundige Hans Monderman.
Economie
In Drachten zijn er ruim 22.000 arbeidsplaatsen. Als de deeltijdbanen meegerekend worden, telt Drachten ruim 28.000 arbeidsplaatsen. Hiermee is Drachten zowel qua oppervlakte, inwoners en economisch de tweede plaats in Friesland, na Leeuwarden.
Industrie
Sinds 1950 is in Drachten een fabriek van het Nederlandse elektronicaconcern Philips gevestigd, waar de Philishave-scheerapparaten worden vervaardigd. De fabriek begon in 1950 met 14 medewerkers. Inmiddels werken er tweeduizend mensen. Waarvan 600 ingenieurs afkomstig uit 35 verschillende landen.
Verder is er in Drachten een rubberfabriek van Dunlop aan het Moleneind. Bij westelijke wind rook vroeger het hele centrum naar rubber. De geuroverlast is nu door vele maatregelen beperkt. Er werken bij Dunlop ongeveer 300 mensen, producten worden wereldwijd geleverd. Onderdeel van de gebouwen is (nog steeds) de onderbouw van de oude oliemolen.
In Drachten bevindt zich ook het grootste industrieterrein van Noord-Nederland: Industrieterrein de Haven. Aan de andere kant van Drachten is langs de snelweg A7 industrieterrein Azeven aangelegd. Het is opgedeeld in Drachten A7-Noord (220 hectare) en Drachten A7-Zuid (43 hectare). Die laatstgenoemde behoort officieel aan de gemeente Opsterland. Dit gebied staat bekend onder de naam Drachten-Azeven.
Onderwijs
Drachten heeft een centrale werking voor het voortgezet onderwijs in de regio Zuidoost-Friesland. Er zijn meerdere scholen voor middelbaar beroepsonderwijs en voortgezet onderwijs gevestigd, waaronder de Openbare Scholengemeenschap Singelland, Christelijke Scholengemeenschap Liudger, Gomarus College, de Friese Poort en het Friesland College. Op de CSG Liudger (locatie Raai, havo/vwo) wordt ook tweetalig onderwijs aangeboden (Nederlands/Engels). Drachten kent geen instellingen voor hoger onderwijs (er was een pabo, maar deze is in de jaren 90 van de 20e eeuw gesloten). Ook bevinden zich scholen voor voortgezet speciaal onderwijs in Drachten: VSO de Zwaai en VSO Talryk.
Cultuur en recreatie
Drachten heeft een schouwburg De Lawei geheten. Achter de schouwburg is de muziek-, dans- en toneelschool De Meldij gevestigd. Verder is er een jongerencentrum/poppodium Iduna en een bioscoop De Bios.
Het nachtleven van Drachten speelt zich voornamelijk af op De Kaden. De Kaden is opgedeeld in twee straten: Noord- en Zuidkade. Op De kaden bevinden zich meerdere cafés, coffeeshops, discotheken, pizzeria's, restaurants en snackbars. Tevens zijn hier dart- bowling- en poolcentra aanwezig. Momenteel is de gemeente van plan om de kaden te herinrichten.
Het Museum Drachten (ook bekend als Museum Dr8888), gevestigd in een oud klooster, toont werk van Friese kunstenaars als Pier Pander en Sjoerd de Roos, en beschikt daarnaast over werk van De Stijl-kunstenaar Theo van Doesburg, diens Drachtster geestverwanten de gebroeders Evert en Thijs Rinsema, en de dada-kunstenaar Kurt Schwitters alsook schilderijen van Jan van der Kooi die jaren in Drachten en omgeving heeft gewerkt.
Sport
Drachten beschikt over een subtropisch zwemparadijs met een 50 meter wedstrijdbad. Daarnaast is er een divers aanbod voor gehandicaptensport, en sporten als karate, honkbal, boog- en geweerschieten. Drachten heeft sinds 2005 ook een eigen skate- en skeelerbaan.
- Schaatsen en skeeleren: STC de Kluners
- de voetbalverenigingen VV Drachten, Drachtster Boys en VV ONB
- tennisclub Drachtster Lawn Tennis Club
- volleybalvereniging Turfstekers-Drachten
- de Drachtster Zwem & Polo Club
- schietsportvereniging SV Drachten
- hockeyclub Graspiepers
- Atletiek: AV Impala
- korfbalvereniging KV Drachten/Van der Wiel
- Rugbyclub Drachten
Religie
De Vrije Baptistengemeente Bethel (Bethelkerk) was in de jaren ‘90 en begin ‘00 de snelst groeiende religieuze gemeenschap in Nederland.[7] Naar schatting 4500 mensen bezoeken zondags de drie diensten waarin door middel van muziek, beeld, dans en theater de christelijke boodschap op een hedendaagse manier wordt gebracht. Ook de Evangelische Omroep zendt soms diensten uit van de Bethel. Het gebouw met vele zalen, waarvan de grootste zaal 1.750 zitplaatsen telt, is gelokaliseerd op het industrieterrein De Haven.
Naast deze kerk bevinden zich meerdere kerken in Drachten, waaronder gereformeerde kerken en hervormde gemeenten, samen 8400 leden (20% van de inwoners),[8] pinkstergemeenten, volle-evangeliegemeenten, doopsgezinde gemeente en een rooms-katholieke parochie.
Drachten heeft, mede door het asielzoekerscentrum, een kleine moslimgemeenschap die samenkomt in een gebedsruimte aan de Langewyk.
-
Kerk: de Oase
Vriendschapssteden
Bekende Drachtsters
 Zie Lijst van Drachtsters voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Externe links
Voetnoten
- º Het Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden van A.J. van der Aa
- º S.J. van der Molen, Turf uit de Wouden, Leeuwarden, 1978, blz. 72
- º Het Friese woord dracht betekent voorde (doorwaadbare plaats).
- º De Bosatlas van Nederland, Groningen, 2007, blz. 226
- º Ton van der Laan. Drachten een stad noemen? Het mag. Leeuwarder Courant 2 (25 februari 2015)
- º (en) Traffic Lights Replaced By...Courtesy?, Treehugger, 12 november 2006
- º Gerko Last, Orlando Bottenbley & de wijde poorten van de Bethel (Leeuwarden, 2006), ISBN 9077948082
- º Hanneke Goudappel. Protestants Drachten wil vooruit en kiest voor visie. Friesch Dagblad (24 juli 2010) Geraadpleegd op 5 augustus 2011
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Drachten op Wikimedia Commons.
| Plaatsen in de gemeente Smallingerland | |
|---|
|
Steden, dorpen en gehuchten: Boornbergum · Drachten · Drachtstercompagnie · Goëngahuizen · Houtigehage · Kortehemmen · Nijega · Opeinde · Oudega · Rottevalle · Smalle Ee · Tieke · De Veenhoop · De Wilgen |
_-_Hans_Mes_-_1.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
