Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Mythe
Een mythe (Oudgrieks: μῦθος, muthos, 'woord'/'verhaal') is een verhaal waarin handelingen en gebeurtenissen beschreven worden uit een onbepaald verleden, en waarbij vaak goden, vreemde wezens en/of helden centraal staan. De mythe bevat zodoende waarheden die bijvoorbeeld leerzaam en instructief zijn voor de mens binnen de gemeenschap waarin de mythe wordt overgeleverd. Het geheel van mythen van een cultuur vormt een mythologie.
Definiëring
 Zie Mythologie#Kenmerken van mythen voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De mythe is een vertelling die uitlegt:[1] '[mythen] smeden ons besef van wie we zijn, hoe we hier zijn gekomen, en hoe we in een wereld passen die vol is van gemeenschappen die van de onze afwijken'.[2] Daarmee raakt de mythe aan vragen en problemen die de mensheid altijd tegengekomen is, wat kan verklaren waarom er soms overeenkomsten zijn in thematiek tussen mythen uit culturen die ver van elkaar verwijderd zijn. Binnen een cultuur belangrijk geachte mythen zijn richtinggevend voor vragen betreffende de geschiedenis, toekomst, gebruiken en leefwereld van die cultuur.[3] In aanvulling hierop dient het onderwerp van een mythe uitzonderlijke karakteristieken te hebben, zodat de personages (dieren, mensen, goden e.a.) in de mythe bijvoorbeeld bovenmenselijk worden.[4] Op basis van deze criteria kunnen Bijbelse verhalen over de Hof van Eden en de zondvloed als mythen worden beschouwd.
Functies
Mythen hebben diverse functies, die elkaar niet uitsluiten. Zo creëren ze gedragsmodellen doordat bijvoorbeeld goden geboden en verboden zouden bepalen en helden bepaalde deugden uitdragen.[5] Mythen kunnen ook actief gebruikt worden in religieuze, rituele context. Een voorbeeld is het Babylonische Nieuwjaarsfestival, waarbij priesters de Enuma Elisj opzegden. De functie van de mythe was hier niet zozeer kennis als wel actie, die het bestaan van de gemeenschap veilig kon stellen.[6] Verder hebben mythen tot doel om de wereld of elementen daarvan te verklaren, of om sociale feiten (bijvoorbeeld instellingen) te rechtvaardigen.[7]
Onderzoek
| Zie Mythologie#Benaderingswijzen voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In de culturele antropologie is het onderwerp uitgebreid behandeld door Edward Burnett Tylor, Émile Durkheim, Bronisław Kaspar Malinowski, Claude Lévi-Strauss en James George Frazer. In de psychologie is Carl Gustav Jung, die mythes beschouwde als projecties van het collectief onbewuste, een belangrijk auteur. In de sociologie wordt de term mythe gebruikt als een van de grondslagen van ideologieën.
Afhangend van de benaderingswijze wordt soms de functie van de mythe en dus de aard van een mythologie anders geduid. Mythen kunnen verklaren (etiologie), sociale fenomenen rechtvaardigen ('oorkonde'-functie), de natuur allegoriseren, rituelen uitbeelden of ondersteunen. Deze functies moeten echter geenszins overdreven worden: een functie gaat slechts in enkele gevallen op, en de betrekkelijke dominantie van bepaalde functies kan verschillen van cultuur tot cultuur.
Zie ook
NotenBronnen
|