Romantiek (stroming)

Romantiek was een artistieke en intellectuele beweging die ontstond in de late 18e eeuw. Ze verscheen eerst in Duitsland en Engeland en verspreidde zich in de negentiende eeuw (tot de jaren 1850) over heel Europa.

De romantiek wordt gekenmerkt door een benadering van de kunst waarin emotie belangrijker is dan de rede. Meestal worden neoclassicisme en romantiek als tegengestelde tendensen gezien, al is het wel zo dat neoclassicisme een romantische opleving van het verleden is, en dus kan worden beschouwd als een fase van de romantiek.

De romantiek begon als een stroming in de literatuur waarin de geschreven en beeldende kunsten nauw met elkaar verbonden waren en elkaar inspireerden. Romantische kunstenaars werden aangetrokken tot onderwerpen die opwindend, ontzagwekkend, grotesk en vaak fantasievol waren. Romantische kunstenaars geloofden in de expressie van de subjectieve ervaringen van het individu, waarbij zij aansluiting zochten bij verschillende (oudere) stijlen. Zo werd de autodidactische Engelse schilder William Blake (1757-1827) sterk beïnvloed door Michelangelo en Albrecht Dürer: zijn kunst weerspiegelt een verwerping van het verlichtingsideaal van de rede ten gunste van een diepe mystieke visie van Gods rol in het universum. Andere romantische kunstenaars keken voor inspiratie terug naar het barokke tijdperk. Francisco Goya (1746-1828) baseerde zijn esthetiek bijvoorbeeld op het dramatische licht en het donkere palet van kunstenaars als Rembrandt en Velázquez. Goya schilderde gruwelijke scènes die veldslagen en gewelddadige, opwindende beelden van nachtmerries documenteerden. Andere belangrijke neobarokke schilders waren de Franse kunstenaars Jean-Antoine Gros (1771-1835), Eugène Delacroix (1798-1863) en Théodore Géricault (1791-1834). Géricaults schilderij Het wrak van de Medusa combineerde klassieke compositie met romantische intensiteit van emotie.