Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Herstal
Stad in België .png){kind=small}
| |||
| |||
  | |||
| Gewest |  Wallonië
| ||
| Provincie |  Luik
| ||
| Arrondissement | Luik | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
23,54 km² (2009) 32,93% 20,59% 46,48% | ||
| Coördinaten | 50° 40' NB, 5° 38' OL | ||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
38.219 (01/01/2010) 47,9% 52,1% 1.624 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2008) 21,18% 60,69% 18,13% | ||
| Buitenlanders | 17,90% (01/01/2008) | ||
| Burgemeester | Frédéric Daerden (PS) | ||
| Bestuur | PS, E.P.H. | ||
| Zetels PS E.P.H. MR PTB+ Ecolo |
33 20 6 4 2 1 | ||
| Gemiddeld inkomen | 12.102 euro/inw. (2007) | ||
| Werkloosheidsgraad | 21,33% (jan. 2009) | ||
| Postcode 4040 4041 4041 4042 |
Deelgemeente Herstal Milmort Vottem Liers | ||
| Zonenummer | 04 | ||
| NIS-code | 62051 | ||
| Politiezone | Herstal | ||
| Website | www.herstal.be | ||
| Bestand:Herstal Liège Belgium Map.png | |||
| ligging binnen het arrondissement Luik in de provincie Luik | |||
| |||
Herstal (Waals: Hèsta) is een stad in de provincie Luik. De gemeente telt ruim 39.000 inwoners en fungeert in de praktijk als voorstad van Luik.
Kernen
Behalve de plaats Herstal zelf, bestaat de gemeente uit de kernen Milmort, Vottem en Liers.
Etymologie
De plaats wordt in de achtste eeuw vermeld, als Cheristalius of Haristalio. Deze naam is van Frankische oorsprong, meer specifiek vroeg Middelfrankisch. De naam bestaat uit de woorden hari (leger) en stal (plaats, rustplaats), oftewel 'rustplaats van het leger'.
Geschiedenis
De omgeving van Herstal werd reeds bevolkt door mensen van de Bandkeramische cultuur (7000-4500 v.Chr.). Ook overblijfselen uit de Urnenveldencultuur (7e en 6e eeuw v.Chr.) en de La Tène-periode (450-50 v.Chr.) werden aangetroffen.
De Romeinse periode liet haar sporen na: Heerbanen, overblijfselen van villa's en een tumulus, en mogelijk een brug. Op het eind van de 3e eeuw n.Chr. begon de wijnbouw zich in deze streek te ontwikkelen, welke pas in de 19e eeuw, mede door de industrialisatie van de streek, tot een einde kwam.
Herstal was een belangrijke bezitting van de Pepiniden, later Karolingen genoemd. Pepijn II van Herstal zou hier zijn geboren omstreeks 635. In de Frankische tijd werd een Karolingisch paleis gebouwd. Van 1096 tot 1740 was Herstal een vrije rijksheerlijkheid. In 1740 werd deze heerlijkheid gekocht door de Prinsbisschop van Luik, en maakte sindsdien deel uit van het Prinsbisdom Luik.
De economie werd gestimuleerd doordat Herstal een stopplaats voor schippers op weg naar Luik was. Vanaf de 13e eeuw kwam de steenkoolwinning op, en ook veel brouwerijen ontstonden langs de Maas. De kleinschalige steenkoolwinning werd geleidelijk aan meer geconcentreerd, teneinde investeringen te kunnen doen zoals de installatie van pompen om het water uit de groeven en mijnen te verwijderen. Andere ambachten die tot bloei kwamen waren de fabricage van sieraden en die van wapens. De landbouw omvatte graanteelt, wijnbouw, fruitteelt en hopteelt. Daarnaast speelde de visserij een belangrijke rol. Waterkracht leverde de energie voor tal van korenmolens.
De 19e eeuw liet industriële ontwikkeling zien. Herstal werd een belangrijke zetel van de wapenindustrie. Het achterland werd gekenmerkt door steenkoolmijnbouw. In de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw verdween de mijnbouw, na een eeuwenlange geschiedenis, geheel.
Economie
De Belgische wapenproducent FN is in de gemeente Herstal gevestigd. Vroeger was hier nog veel meer (wapen)industrie.
In het noorden van de gemeente, aan de snelwegen E40 en E313 en direct ten noorden van het knooppunt Hauts-Sarts, ligt het bedrijventerrein Les Hauts-Sarts dat ongeveer 450 hectare beslaat. Er zijn 289 ondernemingen gevestigd die 7824 personen tewerkstellen (cijfers op 30/06/2008).
Bezienswaardigheden
- De Pepijntoren (Tour Pépin), 16e-eeuws huis aan Place Licourt 13.
- Het stadsmuseum (Musée communal) is gevestigd in het Maison de Lovinfosse uit 1664, een typisch gebouw in de stijl van de Maaslandse renaissance. Het museum bevat archeologische vondsten uit de prehistorie en Gallo-Romeinse tijd, Frankische grafvondsten, Karolingische voorwerpen en lokale industriële producten (waaronder FN-wapens).
- Het Motorium Saroléa is een museum gevestigd in de voormalige motorenfabriek Saroléa, waar van 1900 tot 1960 diverse motorfietsen werden geproduceerd.
- Ten noorden van Herstal ligt het laat-19e-eeuwse fort Pontisse als onderdeel van de fortengordel rond Luik.
- De Pont de Wandre, een brug over de Maas die Herstal met Wandre verbindt en geopend werd in 1989.
- Het arboretum van Herstal.
Kerken
- De Sint-Oremuskapel is een goed bewaard romaans kerkje uit de 11e eeuw.
- De Onze-Lieve Vrouwekerk
- De Sint-Lambertuskerk
- De Kerk van de Onbevlekte Ontvangenis te La Préalle
- De Maagd der Armenkerk
- De Onze-Lieve-Vrouw van Bijstandkerk te Pontisse
-
St-Oremuskapel (11e eeuw)
-
Panorama van Herstal
-
Stadsmuseum
-
Saroléa Museum
- Zie ook
Natuur en landschap
Herstal ligt aan het Albertkanaal, tegenover het eiland Monsin, dat tussen het Albertkanaal en de Maas is gesitueerd en waar zich havens en industrie bevinden. Herstal is verstedelijkt, en heeft steenkoolmijnbouw gekend die in de jaren '60 van de 20e eeuw verdwenen is, al zijn enkele terrils nog aanwezig. De stad ligt in het laagterras van de Maas, op een hoogte van ongeveer 70 meter. Naar het westen toe neemt de hoogte toe tot 145 meter, en is men in Haspengouw. In het noorden wordt Herstal begrensd door de autoweg A3. De Spoorlijn 34 doorsnijdt Herstal.
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977. <timeline> Colors=
id:a value:gray(0.9) id:b value:gray(0.7) id:c value:rgb(1,1,1) id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9) id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)
ImageSize = width:800 height:373 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:42000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:3000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:1500 start:0 BackgroundColors = canvas:c
BarData=
bar:1806 text:1806 bar:1816 text:1816 bar:1830 text:1830 bar:1846 text:1846 bar:1856 text:1856 bar:1866 text:1866 bar:1876 text:1876 bar:1880 text:1880 bar:1890 text:1890 bar:1900 text:1900 bar:1910 text:1910 bar:1920 text:1920 bar:1930 text:1930 bar:1947 text:1947 bar:1961 text:1961 bar:1970 text:1970 bar:1981 text:1981 bar:1990 text:1990 bar:2000 text:2000 bar:2010 text:2010 bar:2018 text:2018
PlotData=
color:d width:20 align:left
bar:1806 from:0 till: 0 bar:1816 from:0 till: 0 bar:1830 from:0 till: 0 bar:1846 from:0 till: 10654 bar:1856 from:0 till: 0 bar:1866 from:0 till: 13016 bar:1876 from:0 till: 0 bar:1880 from:0 till: 15442 bar:1890 from:0 till: 18728 bar:1900 from:0 till: 24273 bar:1910 from:0 till: 29700 bar:1920 from:0 till: 29890 bar:1930 from:0 till: 33713 bar:1947 from:0 till: 35998 bar:1961 from:0 till: 40836 bar:1970 from:0 till: 40743 bar:1981 from:0 till: 38592 bar:1990 from:0 till: 36356 bar:2000 from:0 till: 36292 bar:2010 from:0 till: 38219 bar:2018 from:0 till: 39958
PlotData=
bar:1806 at: 0 fontsize:s text: bar:1816 at: 0 fontsize:S text: bar:1830 at: 0 fontsize:S text: bar:1846 at: 10654 fontsize:S text: 10.654 shift:(-10,5) bar:1856 at: 0 fontsize:S text: bar:1866 at: 13016 fontsize:S text: 13.016 shift:(-10,5) bar:1876 at: 0 fontsize:S text: bar:1880 at: 15442 fontsize:S text: 15.442 shift:(-10,5) bar:1890 at: 18728 fontsize:S text: 18.728 shift:(-10,5) bar:1900 at: 24273 fontsize:S text: 24.273 shift:(-10,5) bar:1910 at: 29700 fontsize:S text: 29.700 shift:(-10,5) bar:1920 at: 29890 fontsize:S text: 29.890 shift:(-10,5) bar:1930 at: 33713 fontsize:S text: 33.713 shift:(-10,5) bar:1947 at: 35998 fontsize:S text: 35.998 shift:(-10,5) bar:1961 at: 40836 fontsize:S text: 40.836 shift:(-10,5) bar:1970 at: 40743 fontsize:S text: 40.743 shift:(-10,5) bar:1981 at: 38592 fontsize:S text: 38.592 shift:(-10,5) bar:1990 at: 36356 fontsize:S text: 36.356 shift:(-10,5) bar:2000 at: 36292 fontsize:S text: 36.292 shift:(-10,5) bar:2010 at: 38219 fontsize:S text: 38.219 shift:(-10,5) bar:2018 at: 39958 fontsize:S text: 39.958 shift:(-10,5)
</timeline>
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bestuur en politiek
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij | 10-10-1976[1] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[2] | 14-10-2012[3] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 35 | % | 33 | % | 33 | % | 33 | % | 33 | % | 33 | % | 33 |
| PS | 58,52 | 26 | 46,41 | 18 | 47,53 | 18 | 56,29 | 23 | 51,98 | 21 | 50,86 | 20 | 51,06 | 20 |
| PSC | 19,44 | 7 | - | - | 16,36 | 6 | 16,44 | 5 | - | - | ||||
| ECOLO | - | 6,82 | 1 | 8,35 | 2 | 6,88 | 2 | 8,93 | 2 | 6,62 | 1 | 6,5 | 1 | |
| PRL-MCC | - | - | - | - | 10,89 | 3 | - | - | ||||||
| MR | - | - | - | - | - | 14,14 | 4 | 11,68 | 4 | |||||
| FDF | - | - | - | - | - | - | 1,16 | 0 | ||||||
| RW | - | - | 1,75 | 0 | - | - | - | - | ||||||
| PTB1/PTB+2 | 0,341 | 0 | - | 1,661 | 0 | 2,431 | 0 | 7,221 | 2 | 9,392 | 2 | 13,992 | 4 | |
| PCB1/PC2 | 7,711 | 2 | 5,161 | 1 | 2,712 | 0 | 1,612 | 0 | 1,532 | 0 | - | - | ||
| DIC | 1,38 | 0 | - | - | - | - | - | - | ||||||
| ICH | - | 21,03 | 8 | - | 5,8 | 1 | - | - | - | |||||
| DJL | - | 11,16 | 3 | - | - | - | - | - | ||||||
| GN | - | 7,4 | 2 | - | - | - | - | - | ||||||
| UPW | - | 2,01 | 0 | - | - | - | - | - | ||||||
| RAB | - | - | 37,49 | 13 | - | - | - | - | ||||||
| AGIR | - | - | - | 6,54 | 1 | - | - | - | ||||||
| FN | - | - | - | 3,54 | 0 | - | - | - | ||||||
| Bloc-W. | - | - | - | - | 3 | 0 | - | - | ||||||
| EPH Ensemble | - | - | - | - | - | 18,99 | 6 | - | ||||||
| EPH | - | - | - | - | - | - | 13,72 | 4 | ||||||
| Wall.d'Abord! | - | - | - | - | - | - | 1,89 | 0 | ||||||
| Anderen(*) | - | - | 0,51 | 0,54 | - | - | - | |||||||
| Totaal stemmen | 23364 | 21444 | 20350 | 19640 | 21130 | 22731 | 21987 | |||||||
| Opkomst % | 91,92 | 89,24 | 87,98 | 89,50 | 83,13 | |||||||||
| Blanco en ongeldig % | 4,43 | 5,76 | 6,23 | 5,36 | 5,86 | 6,27 | 6,88 | |||||||
(*)1988: FWDP, POS 1994: UNIE
Bestuur 2007-2012
Het bestuur van Herstal bestaat uit een coalitie van PS en de lijst Ensemble Pour Herstal (E.P.H.).
De volgende personen maken deel uit van het bestuur:
| Gemeentecollege | |
|---|---|
| Burgemeester | Frédéric Daerden (PS) |
| Schepenen | Franco Ianeri (PS) Jacqueline Ruet (PS) Marc Haeken (PS) Jean-Louis Lefebvre (PS) Christian Laverdeur (PS) Léon Campstein (PS) André Namotte (E.P.H.) |
Zustersteden
Beroemde inwoners
- Pepijn van Herstal, hofmeier van Austrasië, Neustrië en Bourgondië (635 of 640-714)
- Karel Martel, Hofmeier en hertog van de Franken (686-741)
- Karel de Grote, koning van de Franken en stichter van het Heilig Roomse Rijk (742 of 747-814, geboorte in Herstal is onzeker)
- John Browning, Amerikaans vuurwapenontwerper (1855-1926)
Trivia
De Nederlandse koning voert de adellijke titel Baron van Herstal. Zie Titels Nederlandse koninklijke familie.
Nabijgelegen kernen
Vottem, Luik (Saint-Léonard), Jupille, Wandre, Vivegnis
Externe link
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Herstal op Wikimedia Commons.
| Bronnen, noten en/of referenties
|
| Gemeenten in de provincie Luik |  |
|---|
|
Amay · Amel · Ans · Anthisnes · Aubel · Awans · Aywaille · Baelen · Berlo · Beyne-Heusay · Bitsingen · Blieberg · Blegny · Borgworm · Braives · Büllingen · Burdinne · Burg-Reuland · Bütgenbach · Chaudfontaine · Clavier · Comblain-au-Pont · Crisnée · Dalhem · Dison · Donceel · Engis · Esneux · Eupen · Faimes · Ferrières · Fexhe-le-Haut-Clocher · Flémalle · Fléron · Geer · Grâce-Hollogne · Hamoir · Hannuit · Héron · Herstal · Herve · Hoei · Jalhay · Juprelle · Kelmis · Lierneux · Lijsem · Limburg · Lontzen · Luik · Malmedy · Marchin · Modave · Nandrin · Neupré · Oerle · Olne · Ouffet · Oupeye · Pepinster · Raeren · Remicourt · Saint-Georges-sur-Meuse · Saint-Nicolas · Sankt Vith · Seraing · Soumagne · Spa · Sprimont · Stavelot · Stoumont · Theux · Thimister-Clermont · Tinlot · Trois-Ponts · Trooz · Verlaine · Verviers · Villers-le-Bouillet · Wanze · Wasseiges · Weismes · Welkenraedt · Wezet |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Herstal op Wikimedia Commons.
