Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Stolpersteine: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
'''Stolpersteine'''<ref>[http://www.stolpersteine.com/ Het project Stolpersteine: Ein Projekt, das die Erinnerung an die Vertreibung und Vernichtung der Juden, Zigeuner, der politisch Verfolgten, der Homosexuellen, der Zeugen Jehovas und der Euthanasieopfer im Nationalsozialismus lebendig erhält.]</ref> (ook bekend als '''struikelstenen''') is een project  van de Duitse kunstenaar [[Gunter Demnig]]. Het is een over geheel Europa verspreid [[Monument (gedenkteken)|monument]] voor de slachtoffers van het [[nationaalsocialisme]].
'''Stolpersteine'''<ref>[http://www.stolpersteine.com/ Het project Stolpersteine: Ein Projekt, das die Erinnerung an die Vertreibung und Vernichtung der Juden, Zigeuner, der politisch Verfolgten, der Homosexuellen, der Zeugen Jehovas und der Euthanasieopfer im Nationalsozialismus lebendig erhält.]</ref> (ook bekend als '''struikelstenen''') is een project  van de Duitse kunstenaar [[Gunter Demnig]]. Het is een over geheel Europa verspreid [[Monument (gedenkteken)|monument]] voor de slachtoffers van het [[nationaalsocialisme]].


Demnig brengt gedenktekens aan op het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de [[nazi]]'s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze ''Stolpersteine'' herinneren aan [[Joden]], [[Sinti]] en [[Roma (volk)|Roma]], [[Politiek gevangene|politieke gevangenen]], [[legerdienst|dienstweigeraars]], [[Homoseksualiteit|homoseksuelen]], [[Jehova's getuigen]] en [[Aktion T4|gehandicapten]]. De kunstenaar noemt ze ''Stolpersteine'' omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.
Demnig brengt gedenktekens aan op het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de [[nazi]]'s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze ''Stolpersteine'' herinneren aan [[Joden]], [[Sinti]] en [[Roma (volk)|Roma]], [[Politiek gevangene|politieke gevangenen]], [[legerdienst|dienstweigeraars]], [[Homoseksualiteit|homoseksuelen]], [[Jehovah's getuigen]] en [[Aktion T4|gehandicapten]]. De kunstenaar noemt ze ''Stolpersteine'' (enkelvoud: Stolperstein) omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.


De term ''Stolperstein/struikelsteen'' verwijst naar een oud Duits gezegde. Wanneer, voor de [[Holocaust|Shoah]], een niet-jood uitgleed over een gladde steen, zei men: ''Er ligt een jood onder begraven''.<ref>[http://alt.stolpersteine-muenchen.de/Archiv/Docu/docu-040616-sitzg.htm Stolpersteine für München 16 juni 2004: ''Protokoll der Stadtratssitzung, 16.06.04'']</ref> Hij verwijst ook naar het [[Hebreeuwse Bijbel|Bijbelse]] ''steen des aanstoots''.
De term ''Stolperstein/struikelsteen'' verwijst naar een oud Duits gezegde. Wanneer, voor de [[Holocaust|Shoah]], een niet-jood uitgleed over een gladde steen, zei men: ''Er ligt een jood onder begraven''.<ref>[http://alt.stolpersteine-muenchen.de/Archiv/Docu/docu-040616-sitzg.htm Stolpersteine für München 16 juni 2004: ''Protokoll der Stadtratssitzung, 16.06.04'']</ref> Hij verwijst ook naar het [[Hebreeuwse Bijbel|Bijbelse]] ''steen des aanstoots''.
Regel 60: Regel 60:
In het Weense district [[Mariahilf]] is in 2008 het project "Erinnern für die Zukunft" begonnen. Voor ongeveer 740 vermoorde inwoners worden gedenkobjecten gemaakt, bestaand uit messing plaatjes van 10&nbsp;× 10&nbsp;cm, waarin de namen en de geboorte- en sterfdata van de slachtoffers zijn aangebracht.
In het Weense district [[Mariahilf]] is in 2008 het project "Erinnern für die Zukunft" begonnen. Voor ongeveer 740 vermoorde inwoners worden gedenkobjecten gemaakt, bestaand uit messing plaatjes van 10&nbsp;× 10&nbsp;cm, waarin de namen en de geboorte- en sterfdata van de slachtoffers zijn aangebracht.


In het Duitse [[Leichlingen]] werden "Schmunzelsteine" gelegd, die herinneren aan gestorven carnavalsvierders. Afwijkend van de Stolpersteine loopt het opschrift hier niet parallel maar diagonaal aan de stenen.
In het Duitse [[Leichlingen]] werden ’Schmunzelsteine’ gelegd, die herinneren aan gestorven carnavalsvierders. Afwijkend van de Stolpersteine loopt het opschrift hier niet parallel maar diagonaal aan de stenen.


In Nederland worden sinds 2015 verschillende typen "herdenkingsstenen" geplaatst die afwijken van de Stolpersteine, onder meer in [[Amersfoort]], [[Bellingwedde]], [[Veendam (gemeente)|Veendam]] en [[Vught (gemeente)|Vught]].<ref>[http://www.refdag.nl/nieuws/binnenland/amersfoort_vught_en_veendam_willen_niet_in_keurslijf_stolpersteine_1_909582 Reformatorisch Dagblad 2 mei 2015: ''Amersfoort, Vught en Veendam willen niet in keurslijf Stolpersteine'']</ref>
In Nederland worden sinds 2015 verschillende typen ’herdenkingsstenen’ geplaatst die afwijken van de Stolpersteine, onder meer in [[Amersfoort]], [[Bellingwedde]], [[Veendam (gemeente)|Veendam]] en [[Vught (gemeente)|Vught]].<ref>[http://www.refdag.nl/nieuws/binnenland/amersfoort_vught_en_veendam_willen_niet_in_keurslijf_stolpersteine_1_909582 Reformatorisch Dagblad 2 mei 2015: ''Amersfoort, Vught en Veendam willen niet in keurslijf Stolpersteine'']</ref>


Ook in het Belgische [[Mechelen (stad)|Mechelen]] liggen imitatie-Stolpersteine.<ref>[[:de:Liste der Gedenksteine für NS-Opfer in Mechelen|Duitstalige Wikipedia ''Liste der Gedenksteine für NS-Opfer in Mechelen'']]</ref>
Ook in het Belgische [[Mechelen (stad)|Mechelen]] liggen imitatie-Stolpersteine.<ref>[[:de:Liste der Gedenksteine für NS-Opfer in Mechelen|Duitstalige Wikipedia ''Liste der Gedenksteine für NS-Opfer in Mechelen'']]</ref>

Versie van 23 nov 2019 19:52

Stolpersteine[1] (ook bekend als struikelstenen) is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme.

Demnig brengt gedenktekens aan op het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehovah's getuigen en gehandicapten. De kunstenaar noemt ze Stolpersteine (enkelvoud: Stolperstein) omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.

De term Stolperstein/struikelsteen verwijst naar een oud Duits gezegde. Wanneer, voor de Shoah, een niet-jood uitgleed over een gladde steen, zei men: Er ligt een jood onder begraven.[2] Hij verwijst ook naar het Bijbelse steen des aanstoots.

Op de stenen zijn, in een messing plaatje, de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden gestanst. De kleine stenen (10 x 10 cm) werden lange tijd alle door de kunstenaar zelf gemaakt en geplaatst. Genoodzaakt door de stormachtige ontwikkeling van het project, laat hij zich tegenwoordig door de bevriende beeldhouwer Michael Friedrichs-Friedländer ondersteunen. Incidenteel worden de stenen geplaatst door gemeentelijke stratenmakers. Dit is bijvoorbeeld het geval in Eindhoven, waar het om een zeer groot aantal stenen gaat.

Op 16 december 1992, de vijftigste verjaardag van het bevel van Heinrich Himmler tot deportatie van duizend Roma en Sinti, plaatste Demnig voor het stadhuis van zijn woonplaats Keulen een steen met daarop een messing plaatje met de eerste regels van dit bevel. Op 4 januari 1995 plaatste hij in Keulen de eerste Stolpersteine, toen nog zonder toestemming van de autoriteiten. In mei 1996 plaatste hij, eveneens zonder toestemming, 51 Stolpersteine in de Oranienstraße in Berlin-Kreuzberg. Begin 2018 had hij al 65.000 Stolpersteine geplaatst in 1300 gemeenten en steden in 22 landen.

Sinds januari 2015 wordt het project georganiseerd door de stichting Spuren – Gunter Demnig. Deze zal het project voortzetten als Gunter Demnig daartoe zelf niet meer in staat zal zijn.

Nederland

In de oude kern van Borne werden op 29 november 2007 voor het eerst twintig Stolpersteine op zes locaties geplaatst.[3] Dit was voor Nederland de primeur.

In Eindhoven werden op 10 mei 2009 Stolpersteine geplaatst bij Psychiatrisch Ziekenhuis De Grote Beek voor 24 weggevoerde Joodse patiënten.[4] Uiteindelijk zijn in Eindhoven 244 Stolpersteine geplaatst.

Het Olympisch Stadion coördineerde het leggen van stenen in Amsterdam voor de Joodse turnsters die tijdens de Olympische Zomerspelen van 1928 in Amsterdam goud wonnen en hun coach Gerrit Kleerekoper (op 10 april 2010). In Utrecht werden op 8 april 2010 eveneens stenen gelegd voor olympisch turnster Judikje Simons en haar gezin en voor de bewoners van het voormalige Centraal Israëlitisch Weeshuis.

In Rotterdam zijn enkele malen Stolpersteine gestolen. De geldelijke waarde van de kleine hoeveelheid messing kan het motief niet zijn. In januari 2017 werd gespeculeerd over een antisemitisch motief.[5]

Een van de tien Stolpersteine die Demnig op 3 juli 2013 in Drieborg plaatste, was de 40.000e.[6]

In de provincie Friesland wordt het project Stroffelstiennen genoemd.

Voor een overzicht van de Nederlandse gemeenten waar Demnig sinds 2007 gedenkstenen heeft geplaatst in het kader van zijn project Stolpersteine zie: Lijst van Nederlandse gemeenten met Stolpersteine.

België

Stolpersteine (ook wel Gedenkkasseien of in het Frans Pavés de mémoire) zijn sinds mei 2009 geplaatst in Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Antwerpen, Charleroi, Eupen, Gent, Leuven, Luik, Mol en Sint-Truiden.

Voor een overzicht van de Belgische steden waar Demnig sinds 2009 gedenkstenen heeft geplaatst in het kader van zijn project Stolpersteine, zieː Lijst van Belgische steden met Stolpersteine. In België waren begin 2018 260 stenen geplaatst.

Andere landen

In Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Italië, Kroatië, Litouwen, Luxemburg, Noorwegen, de Oekraïne, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Rusland, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Wit-Rusland en Zwitserland zijn al zulke gedenktekens geplaatst. In de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires is in oktober 2017 een Stolperdrempel geplaatst.[7]

Plagiaat

Sinds 2005 worden in Wenen straatsteenachtige gedenkborden geplaatst die niet door Gunter Demnig gemaakt zijn. Het project heet "Steine der Erinnerung".[8] Demnig beschouwt de "Steine der Erinnerung" als plagiaat.

In het Weense district Mariahilf is in 2008 het project "Erinnern für die Zukunft" begonnen. Voor ongeveer 740 vermoorde inwoners worden gedenkobjecten gemaakt, bestaand uit messing plaatjes van 10 × 10 cm, waarin de namen en de geboorte- en sterfdata van de slachtoffers zijn aangebracht.

In het Duitse Leichlingen werden ’Schmunzelsteine’ gelegd, die herinneren aan gestorven carnavalsvierders. Afwijkend van de Stolpersteine loopt het opschrift hier niet parallel maar diagonaal aan de stenen.

In Nederland worden sinds 2015 verschillende typen ’herdenkingsstenen’ geplaatst die afwijken van de Stolpersteine, onder meer in Amersfoort, Bellingwedde, Veendam en Vught.[9]

Ook in het Belgische Mechelen liggen imitatie-Stolpersteine.[10]

Externe links

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Het project Stolpersteine: Ein Projekt, das die Erinnerung an die Vertreibung und Vernichtung der Juden, Zigeuner, der politisch Verfolgten, der Homosexuellen, der Zeugen Jehovas und der Euthanasieopfer im Nationalsozialismus lebendig erhält.
  2. º Stolpersteine für München 16 juni 2004: Protokoll der Stadtratssitzung, 16.06.04
  3. º Stolpersteine in Borne
  4. º Eindhovens Dagblad 3 mei 2008: John Graal - Struikelstenen voor weggevoerde Joden
  5. º NRC 12 januari 2017: Diefstal Stolpersteine bereikt treurig dieptepunt in Rotterdam
  6. º Stern.de 3 juli 2013: Der 40.000. ist ein Kommunist
  7. º N-tv 31 oktober 2017: Zuflucht für Nazi-Flüchtlinge: Stolperstein ehrt Schule in Buenos Aires
  8. º Website van het project 'Steine der Erinnerung'
  9. º Reformatorisch Dagblad 2 mei 2015: Amersfoort, Vught en Veendam willen niet in keurslijf Stolpersteine
  10. º Duitstalige Wikipedia Liste der Gedenksteine für NS-Opfer in Mechelen
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Stolpersteine&oldid=302281"