Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Monument (gedenkteken)
Een monument is een standbeeld, een gedenksteen of een gebouw opgericht ter herinnering aan een persoon of een belangrijke gebeurtenis. De grootste monumenten worden opgericht door de overheid, maar ook bedrijven en particulieren richten monumenten op. Kleinere gedenktekens worden vaak gemaakt in de vorm van een plaquette of gedenkplaat.
Overzicht
Het woord monument is afgeleid van het Latijnse woord monumentum, "dat wat herinnert", van het werkwoord monere, "zich herinneren".
Een monument kan, behalve een monumentaal gebouw, ook een kunstwerk zijn, zoals een beeld of een zuil. Een bekend voorbeeld is het Nationaal Monument op de Dam te Amsterdam, dat allen herinnert aan de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Vaak is de plaats waar het gedenkteken wordt opgericht, van historisch of symbolisch belang. Een speciale categorie monumenten is die van het mausoleum, een gebouw waarin het lichaam van een overleden persoon wordt bewaard.
In alle beschavingen is de behoefte aan een collectief cultureel geheugen zichtbaar. De eerste obelisken die de Egyptenaren oprichtten, waren religieuze instrumenten van de zonnecultus, maar toen zij werden voorzien van hiërogliefen met de koningstitulatuur van de regerende farao, werden zij gedenktekens. Een ander woord voor een dergelijke zuil is een gedenknaald.
De Gierenstele uit Sumerië van 2525 vóór Christus wordt wel gezien als het allereerste historische monument.[1]
Monument als erfgoed
 Zie Monument (erfgoed) voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Puur functionele bouwwerken, zoals oude molens en fabrieken uit de 19e en vroege 20e eeuw, worden soms als industrieel erfgoed beschouwd, wanneer zij grotendeels in authentieke staat zijn gebleven en zo de herinnering aan een vervlogen tijdperk levend houden. Is een dergelijk object in Nederland als rijksmonument erkend, dan geniet het onder de Monumentenwet uit 1988 dezelfde bescherming als historische binnensteden en aristocratische paleizen. De meeste van deze bouwwerken in Nederland worden beheerd door Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ).
'Monument' in het Engels
De Engelse taal gebruikt het woord monument in dezelfde betekenis als het Nederlands. Maar "The Monument" zonder meer is het gedenkteken in Londen voor de Grote Brand van Londen in 1666. De zuil is 61 meter hoog en staat op 61 meter van de plek in Pudding Lane waar de brand was uitgebroken, niet ver van het Undergroundstation Bank-Monument.
Monumentale vormgeving
Monumentale vormgeving is op Nederlandse kunstacademies een overkoepelend begrip voor de 'vrije' studierichtingen, de beeldhouwkunst, de tekenkunst en de schilderkunst.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Johan M.G. van der Dennen (2005). Wraak: evolutionaire aspecten (waarom wraak zoet is en bovendien heilige plicht) paper Universiteit van Groningen.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Monuments and memorials op Wikimedia Commons.