Wereldkampioenschap voetbal

FIFA-wereldkampioenschap voetbal mannen
Bestand:FIFA World Cup wordmark.svg
Sport	Voetbal
Regio	Wereldkampioenschap
Bond/organisator	FIFA
Eerste editie	1930
Regerend kampioen	Argentinië (3e titel)
Recordkampioen	Brazilië met 5 titels

Bestand:Seoul Plaza 2002 FIFA World Cup.jpg

Zuid-Koreanen keken naar hun land op de grote schermen in Seoul Plaza tijdens het WK 2002 toen ze het eerste Aziatische land waren dat de halve finale bereikte

Bestand:FIFA World Cup 2010 Uruguay Ghana.jpg

Soccer City in Johannesburg, Zuid-Afrika, tijdens de wedstrijd in de kwartfinale tussen Uruguay en Ghana, 2 juli op het WK 2010. Hier werd ook de finale gespeeld

Het FIFA-wereldkampioenschap voetbal mannen (Engels: FIFA World Cup Men, Frans: Coupe du monde de la FIFA), meestal wereldkampioenschap mannenvoetbal of WK mannenvoetbal genoemd, is een om de vier jaar terugkerend toernooi tussen de nationale mannenteams die bij de FIFA aangesloten zijn. Naast het gastland plaatsen zich via de continentale voorronden uiteindelijk nog 31 landenteams voor de eindronde. Op 10 januari 2017 werd besloten dat het WK vanaf 2026 uitgebreid wordt naar 48 landen. Tot aan het WK van 2002 werd ook de regerend wereldkampioen automatisch geplaatst, maar sindsdien dient ook dat landenteam kwalificatieronden te spelen om zich te plaatsen voor de eindronde. Het kampioenschap, inclusief voorronden, valt geheel onder toezicht van de Wereldvoetbalbond FIFA, maar de voorrondes worden georganiseerd door de continentale bonden.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

Aanvankelijk waren de Olympische Spelen het podium voor het belangrijkste mondiale voetbaltoernooi. Voetbal was een door het IOC erkende sport in 1900 (in Parijs), 1904 (in St. Louis) en 1906 (in Athene), waarbij drie of vier amateurclubs enkele wedstrijden speelden en het klassement bepaald werd aan de hand van de doelsaldo's.

Door de in 1904 opgerichte FIFA was een poging gedaan om in 1906 een internationaal voetbaltoernooi tussen landen te organiseren, buiten het olympische kader om. Dit toernooi zou bestaan uit vier groepen van de beste clubteams uit Europa. Zwitserland zou de halve finales en finale organiseren. De moeilijkheden stapelden zich echter op: diverse nationale bonden hadden grote bezwaren, en het draaide uit op een mislukking.

Vanaf 1908 werden de olympische toernooien groter, maar naar olympische traditie werden alleen amateurspelers toegelaten. Mede daarom werden in die jaren ook toernooien voor professionele voetbalteams georganiseerd. De Torneo Internazionale Stampa Sportiva, gehouden in Turijn in 1908, was een van de eerste, en in 1909 en 1911 organiseerde de Schot Thomas Lipton de Sir Thomas Lipton Trophy, eveneens in Turijn. Op alle drie toernooien werd gestreden tussen vier individuele clubs (geen nationale ploegen), die elk een hele natie vertegenwoordigden – de clubs op deze drie toernooien kwamen uit Italië, Zwitserland, Engeland en Duitsland.

Olympische toernooien tussen landenteams

In 1908 werd voetbal een officiële olympische competitie onder toezicht van de FIFA. Het toernooi werd georganiseerd door de Engelse voetbalbond, ging tussen nationale teams en had de vorm van een knock-outsysteem, maar diende nog steeds slechts als demonstratiesport. In 1908 (in Londen) en 1912 (in Stockholm) deden respectievelijk 8 en 11 Europese teams mee, en beide keren won het Engelse nationale amateurvoetbalteam.

In 1914 besloot de FIFA het olympische toernooi te erkennen als een "wereldkampioenschap voetbal voor amateurs", en nam de verantwoordelijkheid voor de organisatie van het evenement. Dit leidde tot 's werelds eerste intercontinentale voetbaltoernooi, op de Olympische Zomerspelen van 1920 (in Antwerpen). Er deden 14 nationale teams mee, waarvan een van buiten Europa, namelijk Egypte. Dit toernooi werd gewonnen door België. Voor de daaropvolgende twee Olympische Zomerspelen staken er ook teams de Atlantische Oceaan over om deel te nemen aan de voetbaltoernooien. In 1924 (in Parijs) waren 22 teams, waarvan vier van buiten Europa: Egypte, Turkije, Uruguay en de Verenigde Staten. In 1928 (in Amsterdam) waren 17 teams, waarvan zeven van buiten Europa: naast de vier die ook in 1924 meededen, waren dat ook Argentinië, Chili en Mexico. Beide toernooien werden gewonnen door Uruguay.

Het eerste officiële WK

In de tweede helft van de jaren 1920 werd besloten om voetbal niet op te nemen als onderdeel van het programma van de Olympische Zomerspelen van 1932 in Los Angeles, vanwege de op dat ogenblik geringe populariteit van voetbal in de Verenigde Staten en meningsverschillen tussen de FIFA en het IOC over de status van amateurspelers. In 1928 stelde FIFA-voorzitter Jules Rimet daarom voor om een eigen internationaal toernooi te organiseren, waarop de sterkste nationale voetbalploegen om de titel World Champion zouden gaan spelen. Op maandag 28 mei 1928 werd in Amsterdam besloten dat Uruguay gastland zou worden van het eerste officiële wereldkampioenschap voetbal, in 1930, om het eeuwfeest van de Uruguayaanse onafhankelijkheid te vieren en omdat Uruguay toen dubbele olympische titelhouder en dus een van de betere voetballanden was.

Het eerste wereldkampioenschap voetbal was tevens het enige waarvoor de landen zich niet hoefden te kwalificeren: ze werden uitgenodigd door de FIFA om aan het eerste WK mee te doen. De animo uit Europa was echter nihil: op 28 februari 1930, de einddatum van inschrijving, had zich nog geen enkel Europees land aangemeld vanwege de lange reisduur en de hoge reiskosten. Uiteindelijk wist Rimet, met hulp van de regering van Uruguay, vier teams zo ver te krijgen om de oversteek te maken: België, Roemenië, Joegoslavië en Frankrijk. Met zeven teams uit Zuid-Amerika en twee uit Noord-Amerika kwam het aantal deelnemende landen op 13. Uruguay werd de eerste officiële wereldkampioen.

Trofee

Zie FIFA-wereldbeker voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Als trofee voor het winnende team werd de "Victoire aux Ailes d'Or" ontworpen: een beker gedragen door Nikè, de Griekse godin van de overwinning. Deze wisselbeker werd in 1946 als eerbetoon aan de initiatiefnemer van het WK voetbal omgedoopt naar "Jules Rimet-beker". In 1970 ging deze trofee definitief naar Brazilië: dat was het derde WK dat door Brazilië werd gewonnen, en de regel was toen nog dat indien één land drie keer wereldkampioen werd, het de trofee mocht houden. In 1983 werd de beker gestolen en nooit meer teruggevonden, waarna de Braziliaanse voetbalbond een replica liet maken.

De huidige trofee, FIFA Wereldbeker, bestaat uit twee figuren op een sokkel die een wereldbol omhoog houden. De FIFA Wereldbeker werd voor het eerst uitgereikt in 1974 aan het toenmalige West-Duitsland. Het winnende land ontvangt een replica, het origineel bevindt zich in het FIFA hoofdkantoor.

Aantal teams

In de toernooien tot en met 1978 streden 16 teams in elk toernooi, behalve zoals gezegd in 1930 (13 teams), en in 1938 (15 teams – Oostenrijk was na kwalificatie in verband met de Anschluss opgegaan in Duitsland) en 1950 (13 teams – India, Schotland en Turkije trokken zich terug). De meeste van de deelnemende landen kwamen uit Europa en Zuid-Amerika. De enkele teams uit Noord-Amerika, Afrika, Azië en Oceanië werden meestal eenvoudig verslagen door de Europese en Zuid-Amerikaanse ploegen: de enigen die tot 1978 de tweede ronde bereikten, waren de Verenigde Staten (halve finale in 1930), Cuba (kwartfinale in 1938), Noord-Korea (kwartfinale in 1966) en Mexico (kwartfinale in 1970).

Het toernooi werd uitgebreid naar 24 teams in 1982 en vervolgens naar 32 in 1998, waardoor meer teams uit Afrika, Azië en Noord-Amerika konden deelnemen. Vanaf 2026 zullen er 48 landen meedoen aan het WK.

Historisch overzicht

WK-jaar	Gastland(en)	Aantal deelnemers	Wereldkampioen	Uitslag van de finale	2e plaats	3e plaats	4e plaats
1930	Uruguay	13	Uruguay	4 – 2	Argentinië	Sjabloon:USA-1912f	Joegoslavië
1934 (kwalificaties)	Italië	16	Italië	2 – 1 n.v.	Tsjecho-Slowakije	Duitsland	Oostenrijk
1938 (kwalificaties)	Frankrijk	15	Italië	4 – 2	Hongarije (1915-1918, 1919-1946) Hongarije	Sjabloon:BRA-1889f	Zweden
1942	Afgelast vanwege de Tweede Wereldoorlog
1946	Afgelast vanwege de Tweede Wereldoorlog
1950 (kwalificaties)	Brazilië	13	Uruguay	2 - 1	Sjabloon:BRA-1889f	Zweden	Spanje
1954 (kwalificaties)	Zwitserland	16	West-Duitsland	3 – 2	Hongarije	Oostenrijk	Uruguay
1958 (kwalificaties)	Zweden	16	Sjabloon:BRA-1889f	5 – 2	Zweden	Frankrijk	West-Duitsland
1962 (kwalificaties)	Chili	16	Brazilië	3 – 1	Tsjecho-Slowakije	Chili	Joegoslavië
1966 (kwalificaties)	Engeland	16	Engeland	4 – 2 n.v.	West-Duitsland	Portugal	Sjabloon:URS-1955f
1970 (kwalificaties)	Mexico	16	Sjabloon:BRA-1968f	4 – 1	Italië	West-Duitsland	Uruguay
1974 (kwalificaties)	West-Duitsland	16	West-Duitsland	2 – 1	Nederland	Polen	Sjabloon:BRA-1968f
1978 (kwalificaties)	Argentinië	16	Argentinië	3 – 1 n.v.	Nederland	Sjabloon:BRA-1968f	Italië
1982 (kwalificaties)	Spanje	24	Italië	3 – 1	West-Duitsland	Polen	Frankrijk
1986 (kwalificaties)	Mexico	24	Argentinië	3 – 2	West-Duitsland	Frankrijk	België
1990 (kwalificaties)	Italië	24	West-Duitsland	1 – 0	Argentinië	Italië	Engeland
1994 (kwalificaties)	Verenigde Staten	24	Brazilië	0 – 0 n.v. (P: 3-2)	Italië	Zweden	Bulgarije
1998 (kwalificaties)	Frankrijk	32	Frankrijk	3 – 0	Brazilië	Kroatië	Nederland
2002 (kwalificaties)	Zuid-Korea  Japan	32	Brazilië	2 – 0	Duitsland	Turkije	Zuid-Korea
2006 (kwalificaties)	Duitsland	32	Italië	1 – 1 n.v. (P: 5-3)	Frankrijk	Duitsland	Portugal
2010 (kwalificaties)	Zuid-Afrika	32	Spanje	1 – 0 n.v.	Nederland	Duitsland	Uruguay
2014 (kwalificaties)	Brazilië	32	Duitsland	1 – 0 n.v.	Argentinië	Nederland	Brazilië
2018 (kwalificaties)	Rusland	32	Frankrijk	4 – 2	Kroatië	België	Engeland
2022 (kwalificaties)	Qatar	32	Argentinië	3 – 3 n.v. (P: 4-2)	Frankrijk	Kroatië	Marokko
2026 (kwalificaties)	Canada  Mexico  Verenigde Staten	48

Continentale voorronden

De ruim 200 landenteams die bij de FIFA aangesloten zijn, kwalificeren zich via continentale voorronden voor deelname aan het WK. De zes continentale bonden zijn:

• AFC (Asian Football Confederation) voor Azië
• CAF (Confédération Africaine de Football) voor Afrika
• CONCACAF (Confederation of North, Central American and Caribbean Association Football) voor Noord- en Midden-Amerika
• CONMEBOL (Confederación Sudamericana de Fútbol) voor Zuid-Amerika
• OFC (Oceania Football Confederation) voor Oceanië
• UEFA (Union of European Football Associations) voor Europa

Gastlanden

Zie Gastlanden wereldkampioenschap voetbal voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Deelnemende landen

Tot nu toe hebben 82 landen ooit deelgenomen aan een WK-eindronde. In de onderstaande statistieken zijn de deelnames en de resultaten van Duitsland (1930-1938 & 1994-heden) en West-Duitsland (1950-1990) samengevoegd.

Team	30	34	38	50	54	58	62	66	70	74	78	82	86	90	94	98	02	06	10	14	18	22	26	WK's
Algerije	-	-	-	-	-	-	-					X	X						X	X				4
Angola	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-								X						1
Argentinië	X	X				X	X	X		X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X		18
Australië										X								X	X	X	X	X		6
België	X	X	X		X				X			X	X	X	X	X	X			X	X	X		14
Bolivia	X			X											X									3
Bosnië en Herzegovina	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-					X				1
Brazilië	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X		22
Bulgarije							X	X	X	X			X		X	X								7
Canada													X									X	X	3
Chili	X			X			X	X		X		X				X			X	X				9
China																	X							1
Colombia							X							X	X	X				X	X			6
Costa Rica														X			X	X		X	X			5
Cuba			X																					1
Denemarken													X			X	X		X		X	X		6
Duitsland		X	X		X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X		20
Ecuador																	X	X		X		X		4
Egypte		X												X							X			3
El Salvador									X			X												2
Engeland				X	X	X	X	X	X			X	X	X		X	X	X	X	X	X	X		16
Frankrijk	X	X	X		X	X		X			X	X	X			X	X	X	X	X	X	X		16
Ghana	-	-	-	-	-													X	X	X		X		4
Griekenland															X				X	X				3
Haïti										X														1
Honduras												X							X	X				3
Hongarije		X	X		X	X	X	X			X	X	X											9
Ierland														X	X		X							3
IJsland																					X			1
Irak													X											1
Iran											X					X		X		X	X	X		6
Israël	-	-	-						X															1
Italië		X	X	X	X		X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X				18
Ivoorkust	-	-	-	-	-	-												X	X	X				3
Jamaica	-	-	-	-	-	-	-									X								1
Japan																X	X	X	X	X	X	X		7
Joegoslavië	X			X	X	X	X			X		X		X	-	-	-	-	-	-	-	-	-	8
Kameroen	-	-	-	-	-	-						X		X	X	X	X		X	X		X		8
Koeweit	-	-	-	-	-	-						X												1
Kroatië	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-		X	X	X		X	X	X		6
Marokko	-	-	-	-	-				X				X		X	X					X	X		6
Mexico	X			X	X	X	X	X	X		X		X		X	X	X	X	X	X	X	X	X	18
Nederland		X	X							X	X			X	X	X		X	X	X		X		11
Nederlands-Indië			X	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1
Nieuw-Zeeland												X							X					2
Nigeria	-	-	-	-	-	-									X	X	X		X	X	X			6
Noord-Ierland						X						X	X											3
Noord-Korea	-	-	-					X											X					2
Noorwegen			X												X	X								3
Oekraïne	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-				X						1
DDR	-	-	-							X					-	-	-	-	-	-	-	-	-	1
Oostenrijk		X	-		X	X					X	X		X		X								7
Panama																					X			1
Paraguay	X			X		X							X			X	X	X	X					8
Peru	X								X		X	X									X			5
Polen			X							X	X	X	X				X	X			X	X		9
Portugal								X					X				X	X	X	X	X	X		8
Qatar	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-												X		1
Roemenië	X	X	X						X					X	X	X								7
Rusland	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	X		X			X	X			4
Saoedi-Arabië	-														X	X	X	X			X	X		6
Schotland					X	X				X	X	X	X	X		X								8
Senegal	-	-	-	-	-	-											X				X	X		3
Servië	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	X		X	X		3
Servië en Montenegro	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-		X		X	-	-	-	-	-	2
Slovenië	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-			X		X					2
Slowakije	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-					X					1
Sovjet-Unie						X	X	X	X			X	X	X	-	-	-	-	-	-	-	-		7
Spanje		X		X			X	X			X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X		16
Togo	-	-	-	-	-	-												X						1
Trinidad en Tobago	-	-	-	-	-	-	-											X						1
Tsjechië	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-				X						1
Tsjecho-Slowakije		X	X		X	X	X		X			X		X	-	-	-	-	-	-	-	-	-	8
Tunesië	-	-	-	-	-						X					X	X	X			X	X		6
Turkije					X												X							2
Uruguay	X			X	X		X	X	X	X			X	X			X		X	X	X	X		14
Verenigde Arabische Emiraten	-	-	-	-	-	-	-	-	-					X										1
Verenigde Staten	X	X		X										X	X	X	X	X	X	X		X	X	12
Wales						X																X		2
Sjabloon:ZAIf	-	-	-	-	-	-	-			X														1
Zuid-Afrika																X	X		X					3
Zuid-Korea	-	-	-		X								X	X	X	X	X	X	X	X	X	X		11
Zweden		X	X	X		X			X	X	X			X	X		X	X			X			12
Zwitserland		X	X	X	X		X	X							X			X	X	X	X	X		12
Totaal	13	16	15	13	16	16	16	16	16	16	16	24	24	24	24	32	32	32	32	32	32	32	48	492
Jaar	30	34	38	50	54	58	62	66	70	74	78	82	86	90	94	98	02	06	10	14	18	22	26

Puntenklassement

De volgorde is gebaseerd op het aantal punten behaald met wedstrijden op alle WK's (drie per gewonnen wedstrijd, één punt per gelijkspel en nul per verloren wedstrijd). Schuingedrukt betekent dat dit land in die vorm niet meer bestaat.

Bijgewerkt tot en met het WK van 2022

Nr.	Team	WK's	GS	W	G	V	P	DV	DT	DS
1.	Brazilië	22	114	76	19	19	247	237	108	129
2.	Duitsland	20	112	68	21	23	225	232	130	102
3.	Argentinië	18	88	47	17	24	158	152	100	52
4.	Italië	18	83	45	21	17	156	128	77	51
5.	Frankrijk	16	73	39	14	20	131	136	85	51
6.	Engeland	16	74	32	22	20	118	104	68	36
7.	Spanje	16	67	31	17	19	110	100	72	28
8.	Nederland	11	55	30	14	11	104	96	52	44
9.	Uruguay	14	59	25	13	21	88	89	76	13
10.	België	14	52	21	10	20	73	69	74	-5
11.	Zweden	12	51	19	13	19	70	80	73	7
12.	Mexico	17	60	17	15	28	66	62	101	-39
13.	Portugal	8	35	17	6	12	57	61	41	20
14.	Polen	9	38	17	6	15	57	49	50	-1
15.	Sovjet-Unie	7	31	15	6	10	51	53	34	19
16.	Zwitserland	12	41	14	8	19	50	55	73	-18
17.	Joegoslavië	8	33	14	7	12	49	55	42	13
18.	Hongarije	9	32	15	3	14	48	87	57	30
19.	Kroatië	6	30	13	8	9	47	43	33	10
20.	Oostenrijk	7	29	12	4	13	40	43	47	-4
21.	Chili	9	33	11	7	15	40	40	49	-9
22.	Tsjecho-Slowakije	8	30	11	5	14	38	44	45	-1
23.	Verenigde Staten	11	37	9	8	20	35	40	66	-26
24.	Denemarken	6	23	9	6	8	33	31	29	2
25.	Paraguay	8	27	7	10	10	31	30	38	-8
26.	Zuid-Korea	11	38	7	10	20	31	39	78	-39
27.	Colombia	6	22	9	3	10	30	37	32	5
28.	Roemenië	7	21	8	5	8	29	30	32	-2
29.	Japan	7	25	7	6	12	27	25	33	-8
30.	Costa Rica	6	21	6	5	10	23	21	38	-17
31.	Marokko	6	22	5	6	11	21	20	27	-7
32.	Nigeria	6	21	6	3	12	21	23	30	-7
33.	Schotland	8	23	4	7	12	19	25	41	-16
34.	Kameroen	7	23	4	7	12	19	18	43	-25
35.	Bulgarije	7	26	3	8	15	17	22	53	-31
36.	Senegal	3	12	5	3	4	18	16	17	-1
37.	Ghana	4	15	5	3	7	18	18	23	-5
38.	Peru	5	18	5	3	10	18	21	33	-12
39.	Ecuador	4	13	5	2	6	17	14	14	0
40.	Turkije	2	10	5	1	4	16	20	17	3
41.	Rusland	4	14	4	4	6	16	24	20	4
42.	Australië	6	20	4	4	12	16	17	37	-20
43.	Ierland	3	13	2	8	3	14	10	10	0
44.	Noord-Ierland	3	13	3	5	5	14	13	23	-10
45.	Tunesië	6	18	3	5	10	14	14	26	-12
46.	Saoedi-Arabië	6	19	4	2	13	14	14	44	-30
47.	Iran	6	18	3	4	11	13	13	31	-18
48.	Algerije	4	13	3	3	7	12	13	19	-6
49.	Ivoorkust	3	9	3	1	5	10	13	14	-1
50.	Zuid-Afrika	3	9	2	4	3	10	11	16	-5
51.	Noorwegen	3	8	2	3	3	9	7	8	-1
52.	DDR	1	6	2	2	2	8	5	5	0
53.	Oekraïne	1	5	2	1	2	7	5	7	-2
54.	Wales	2	8	1	4	3	7	5	10	-5
55.	Servië en Montenegro	2	7	2	1	4	7	7	14	-7
56.	Servië	3	9	2	1	6	7	9	15	-6
57.	Griekenland	3	10	2	1	7	7	5	20	-15
58.	Slowakije	1	4	1	1	2	4	5	7	-2
59.	Slovenië	2	6	1	1	4	4	5	10	-5
60.	Cuba	1	3	1	1	1	4	5	12	-7
61.	Noord-Korea	2	7	1	1	5	4	6	21	-15
62.	Bosnië en Herzegovina	1	3	1	0	2	3	4	4	0
63.	Tsjechië	1	3	1	0	2	3	3	4	-1
64.	Jamaica	1	3	1	0	2	3	3	9	-6
65.	Nieuw-Zeeland	2	6	0	3	3	3	4	14	-10
66.	Honduras	3	9	0	3	6	3	3	14	-11
67.	Angola	1	3	0	2	1	2	1	2	-1
68.	Israël	1	3	0	2	1	2	1	3	-2
69.	Egypte	3	7	0	2	5	2	5	12	-7
70.	IJsland	1	3	0	1	2	1	2	5	-3
71.	Koeweit	1	3	0	1	2	1	2	6	-4
72.	Trinidad en Tobago	1	3	0	1	2	1	0	4	-4
73.	Bolivia	3	6	0	1	5	1	1	20	-19
74.	Irak	1	3	0	0	3	0	1	4	-3
75.	Togo	1	3	0	0	3	0	1	6	-5
76.	Nederlands-Indië	1	1	0	0	1	0	0	6	-6
77.	Panama	1	3	0	0	3	0	2	11	-9
78.	Verenigde Arabische Emiraten	1	3	0	0	3	0	2	11	-9
79.	China	1	3	0	0	3	0	0	9	-9
80.	Canada	2	6	0	0	6	0	2	12	-10
81.	Haïti	1	3	0	0	3	0	2	14	-12
82.	Sjabloon:ZAIf	1	3	0	0	3	0	0	14	-14
83.	El Salvador	2	6	0	0	6	0	1	22	-21

Landen die de top vier bereikt hebben

Team	Wereldkampioen	Tweede plaats	Derde plaats	Vierde plaats	Totaal
Brazilië	5x (1958/1962/1970/1994/2002)	2x (1950/1998)	2x (1938/1978)	2x (1974/2014)	11
Duitsland	4x (1954/1974/1990/2014)	4x (1966/1982/1986/2002)	4x (1934/1970/2006/2010)	1x (1958)	13
Italië	4x (1934/1938/1982/2006)	2x (1970/1994)	1x (1990)	1x (1978)	8
Argentinië	3x (1978/1986/2022)	3x (1930/1990/2014)	—	—	6
Frankrijk	2x (1998/2018)	2x (2006/2022)	2x (1958/1986)	1x (1982)	7
Uruguay	2x (1930/1950)	—	—	3x (1954/1970/2010)	5
Engeland	1x (1966)	—	—	2x (1990/2018)	3
Spanje	1x (2010)	—	—	1x (1950)	2
Nederland	—	3x (1974/1978/2010)	1x (2014)	1x (1998)	5
Hongarije	—	2x (1938/1954)	—	—	2
Tsjecho-Slowakije	—	2x (1934/1962)	—	—	2
Zweden	—	1x (1958)	2x (1950/1994)	1x (1938)	4
Kroatië	—	1x (2018)	2x (1998/2022)	—	3
Polen	—	—	2x (1974/1982)	—	2
België	—	—	1x (2018)	1x (1986)	2
Oostenrijk	—	—	1x (1954)	1x (1934)	2
Portugal	—	—	1x (1966)	1x (2006)	2
Chili	—	—	1x (1962)	—	1
Turkije	—	—	1x (2002)	—	1
Verenigde Staten	—	—	1x (1930)	—	1
Joegoslavië	—	—	—	2x (1930/1962)	2
Bulgarije	—	—	—	1x (1994)	1
Marokko	—	—	—	1x (2022)	1
Sovjet-Unie	—	—	—	1x (1966)	1

Speciale prijzen

• De Golden Ball voor de beste speler van het eindtoernooi.
• De Golden Boot voor de topscorer van het eindtoernooi.
• De Golden Glove voor de beste doelverdediger van het eindtoernooi.
• De Best Young Player Award voor de beste speler van 21 jaar of jonger.
• De FIFA Fair Play Trophy voor het team met het laagste aantal overtredingen en kaarten.
• De FIFA Award for the Most Entertaining Team voor het team dat het meest had gedaan om het publiek te vermaken.

Golden Ball

Bestand:Zinedine zidane wcf 2006.jpg

Zinédine Zidane – Golden Ball 2006

Bestand:Messi in Germany and Argentina face off in the final of the World Cup 2014 -2014-07-13 (24).jpg

Lionel Messi – Golden Ball 2014

Bestand:ISL-HRV (7).jpg

Luka Modrić - Golden Ball 2018

Zie Beste speler van het WK voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Golden Ball (gouden bal) gaat naar de beste speler van het eindtoernooi, die gekozen wordt door afgevaardigden uit de media. De spelers die in deze verkiezing op de tweede en derde plaats eindigen, krijgen respectievelijk de Silver Ball en de Bronze Ball.

WK	Golden Ball		Silver Ball		Bronze Ball
	Speler	Team	Speler	Team	Speler	Team
1930	José Nasazzi	Uruguay	Guillermo Stábile	Argentinië	José Leandro Andrade	Uruguay
1934	Giuseppe Meazza	Italië	Matthias Sindelar	Oostenrijk	Oldřich Nejedlý	Tsjecho-Slowakije
1938	Leônidas	Sjabloon:BRA-1889f	Silvio Piola	Italië	György Sárosi	Hongarije (1915-1918, 1919-1946) Hongarije
1950	Zizinho	Sjabloon:BRA-1889f	Juan Alberto Schiaffino	Uruguay	Ademir	Sjabloon:BRA-1889f
1954	Ferenc Puskás	Hongarije	Sándor Kocsis	Hongarije	Fritz Walter	West-Duitsland
1958	Didi	Sjabloon:BRA-1889f	Pelé	Sjabloon:BRA-1889f	Just Fontaine	Frankrijk
1962	Garrincha	Sjabloon:BRA-1960f	Josef Masopust	Tsjecho-Slowakije	Leonel Sánchez	Chili
1966	Bobby Charlton	Engeland	Bobby Moore	Engeland	Eusébio	Portugal
1970	Pelé	Sjabloon:BRA-1968f	Gérson	Brazilië	Gerd Müller	West-Duitsland
1974	Johan Cruijff	Nederland	Franz Beckenbauer	West-Duitsland	Kazimierz Deyna	Polen
1978	Mario Kempes	Argentinië	Paolo Rossi	Italië	Dirceu	Sjabloon:BRA-1968f
1982	Paolo Rossi	Italië	Falcão	Sjabloon:BRA-1968f	Karl-Heinz Rummenigge	West-Duitsland
1986	Diego Maradona	Argentinië	Harald Schumacher	West-Duitsland	Preben Elkjær	Denemarken
1990	Salvatore Schillaci	Italië	Lothar Matthäus	West-Duitsland	Diego Maradona	Argentinië
1994	Romário	Brazilië	Roberto Baggio	Italië	Christo Stoitsjkov	Bulgarije
1998	Ronaldo	Brazilië	Davor Šuker	Kroatië	Lilian Thuram	Frankrijk
2002	Oliver Kahn	Duitsland	Ronaldo	Brazilië	Hong Myung-bo	Zuid-Korea
2006	Zinédine Zidane	Frankrijk	Fabio Cannavaro	Italië	Andrea Pirlo	Italië
2010	Diego Forlán	Uruguay	Wesley Sneijder	Nederland	David Villa	Spanje
2014	Lionel Messi	Argentinië	Thomas Müller	Duitsland	Arjen Robben	Nederland
2018	Luka Modrić	Kroatië	Eden Hazard	België	Antoine Griezmann	Frankrijk
2022	Lionel Messi	Argentinië	Kylian Mbappé	Frankrijk	Luka Modrić	Kroatië

Golden Boot

De Golden Boot of Golden Shoe (gouden schoen) gaat naar de topscorer van het eindtoernooi.

Bestand:Ronaldo em campo.jpg

Ronaldo – Golden Boot 2002

Bestand:FIFA WC-qualification 2014 - Austria vs. Germany 2012-09-11 - Miroslav Klose 01.JPG

Miroslav Klose – Golden Boot 2006

Bestand:FWC 2018 - Round of 16 - COL v ENG - Photo 098.jpg

Harry Kane – Golden Boot 2018

WK	Speler	Team	Goals
1930	Guillermo Stábile	Argentinië	8
1934	Oldřich Nejedlý	Tsjecho-Slowakije	5
1938	Leônidas	Sjabloon:BRA-1889f	7
1950	Ademir	Sjabloon:BRA-1889f	9
1954	Sándor Kocsis	Hongarije	11
1958	Just Fontaine	Frankrijk	13
1962	Flórián Albert	Hongarije	4
	Valentin Ivanov	Sjabloon:URS-1955f
	Garrincha	Sjabloon:BRA-1960f
	Dražan Jerković	Sjabloon:YUG-1943f
	Vavá	Sjabloon:BRA-1960f
	Leonel Sanchez	Chili
1966	Eusébio	Portugal	9
1970	Gerd Müller	West-Duitsland	10
1974	Grzegorz Lato	Polen	7
1978	Mario Kempes	Argentinië	6
1982	Paolo Rossi	Italië	6
1986	Gary Lineker	Engeland	6
1990	Salvatore Schillaci	Italië	6
1994	Oleg Salenko	Rusland	6
	Christo Stoitsjkov	Bulgarije
1998	Davor Šuker	Kroatië	6
2002	Ronaldo	Brazilië	8
2006	Miroslav Klose	Duitsland	5
2010	Thomas Müller	Duitsland	5
	David Villa	Spanje
	Wesley Sneijder	Nederland
	Diego Forlán	Uruguay
2014	James Rodríguez	Colombia	6
2018	Harry Kane	Engeland	6
2022	Kylian Mbappé	Frankrijk	8

Golden Glove

De Golden Glove (gouden handschoen), tot 2006 de Yashin Award genaamd, gaat naar de beste doelman van het eindtoernooi.

WK	Speler	Team
1994	Michel Preud'homme	België
1998	Fabien Barthez	Frankrijk
2002	Oliver Kahn	Duitsland
2006	Gianluigi Buffon	Italië
2010	Iker Casillas	Spanje
2014	Manuel Neuer	Duitsland
2018	Thibaut Courtois	België
2022	Emiliano Martínez	Argentinië

Best Young Player

Bestand:Owen4.jpg

Michael Owen – Best Young Player 1998

Bestand:Kylian Mbappé 2018.jpg

Kylian Mbappé – Best Young Player 2018

De Best Young Player Award gaat naar de beste speler van 21 jaar of jonger. Deze prijs werd voor het eerst in 2006 uitgereikt.

Met een internetpoll heeft de FIFA de beste jonge speler van alle WK's van 1958 t/m 2002 laten kiezen. Pelé kreeg 61% van alle stemmen. Op basis van de poll is voor elk van die WK's een beste jonge speler verkozen.

WK	Speler	Leeftijd tijdens WK	Team
1958	Pelé	17 jaar	Sjabloon:BRA-1889f
1962	Flórián Albert	20 jaar	Hongarije
1966	Franz Beckenbauer	20 jaar	West-Duitsland
1970	Teófilo Cubillas	21 jaar	Peru
1974	Władysław Żmuda	20 jaar	Polen
1978	Antonio Cabrini	21 jaar	Italië
1982	Manuel Amoros	20 jaar	Frankrijk
1986	Enzo Scifo	20 jaar	België
1990	Robert Prosinečki	21 jaar	Sjabloon:YUG-1943f
1994	Marc Overmars	21 jaar	Nederland
1998	Michael Owen	18 jaar	Engeland
2002	Landon Donovan	20 jaar	Verenigde Staten
2006	Lukas Podolski	21 jaar	Duitsland
2010	Thomas Müller	20 jaar	Duitsland
2014	Paul Pogba	21 jaar	Frankrijk
2018	Kylian Mbappé	19 jaar	Frankrijk
2022	Enzo Fernández	21 jaar	Argentinië

FIFA Fair Play Trophy

Bestand:Colombia and Ivory Coast match at the FIFA World Cup 2014-06-19 (16).jpg

Colombia – FIFA Fair Play Trophy 2014

Bestand:Selección española antes del encuentro contra Suiza.jpg

Spanje – FIFA Fair Play Trophy 2018

De FIFA Fair Play Trophy gaat naar het team met het laagste aantal overtredingen en kaarten. Alleen de teams die de tweede ronde bereiken, komen voor deze prijs in aanmerking. De winnaars van deze prijs verdienen de FIFA Fair Play Trophy, een diploma, een fair play-medaille voor elke speler en official van het winnende team, en $ 50.000 aan voetbaluitrusting voor de ontwikkeling van de jeugd.

WK	Team(s)
1978	Argentinië
1982	Sjabloon:BRA-1968f
1986	Sjabloon:BRA-1968f
1990	Engeland
1994	Brazilië
1998	Engeland / Frankrijk
2002	België
2006	Brazilië / Spanje
2010	Spanje
2014	Colombia
2018	Spanje
2022	Engeland

Most Entertaining Team

De FIFA Award for the Most Entertaining Team gaat naar het team dat het meeste heeft gedaan om het publiek te vermaken met een positieve benadering van het spel. Het team wordt gekozen door een publieke poll.

WK	Team
1994	Brazilië
1998	Frankrijk
2002	Zuid-Korea
2006	Portugal
2010	Duitsland
2014	Colombia
2018	België
2022	n.n.b.

Statistieken

Zie Lijst van records en statistieken van het wereldkampioenschap voetbal voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Records

Record	Speler	Team	WK('s)
In 5 verschillende WK’s scoren	Cristiano Ronaldo	Portugal	2006, 2010, 2014, 2018, 2022
Meeste doelpunten in totaal	Miroslav Klose (16 goals)	Duitsland	2002 (5), 2006 (5), 2010 (4) en 2014 (2)
Meeste doelpunten op één toernooi	Just Fontaine (13 goals)	Frankrijk	1958
Snelste doelpunt	Hakan Şükür (10,8 s na aftrap)	Turkije	2002, in de troostfinale tegen  Zuid-Korea

Eerste

Stelling	Speler	Team	WK	Tegenstander
Eerste WK-doelpunt	Lucien Laurent	Frankrijk	1930	Mexico
Eerste WK-hattrick	Bert Patenaude	Verenigde Staten	1930	Paraguay
Eerste van het veld gestuurde speler	Plácido Galindo	Peru	1930	Roemenië
Eerste WK-doelpunt in eigen doel	Ernst Lörtscher	Zwitserland	1938	Duitsland
Eerste van het veld gestuurde doelman	Gianluca Pagliuca	Italië	1994	Noorwegen
Eerste golden goal op een WK	Laurent Blanc	Frankrijk	1998	Paraguay, in de achtste finale

Jubileumgoals

De volgende jubileumgoals werden gemaakt:

Doelpunt	Speler	Team	WK	Tegenstander	Bijzonderheden
500e	Bobby Collins	Schotland	1958	Paraguay
1000e	Rob Rensenbrink	Nederland	1978	Schotland	strafschop
1500e	Claudio Caniggia	Argentinië	1994	Nigeria
2000e	Marcus Allbäck	Zweden	2006	Engeland
2500e	Fakhreddine Ben Youssef	Tunesië	2018	Panama

Finales

• (West-) Duitsland heeft het vaakst in de finale van een WK gespeeld, namelijk 8 keer.
• Duitsland verloor het vaakst de finale, namelijk 4 keer: in 1966 van Engeland, in 1982 van Italië, in 1986 van Argentinië en in 2002 van Brazilië. Daar staan wel vier gewonnen finales tegenover.
• Nederland is het land dat het vaakst de finale haalde zonder deze ooit te winnen. In 1974 verloor het van West-Duitsland, in 1978 van Argentinië en 2010 van Spanje.

Leeftijd van de spelers

• De jongste speler op een WK is Norman Whiteside (Noord-Ierland): hij was 17 jaar en 41 dagen tijdens de wedstrijd tegen Joegoslavië in 1982.
• De jongste speler die een doelpunt scoorde op een WK is Pelé (Brazilië): hij was 17 jaar en 239 dagen toen hij scoorde in de wedstrijd tegen Wales in 1958.
• De jongste speler die wereldkampioen werd, is eveneens Pelé: hij was 17 jaar en 249 dagen tijdens de finale tegen Zweden in 1958.
• De jongste speler die op een WK van het veld werd gestuurd, is Rigobert Song (Kameroen): hij was 17 jaar en 358 dagen toen hij van het veld gestuurd werd tijdens de wedstrijd tegen Brazilië in 1994.
• De oudste speler op een WK is doelman Essam El-Hadary (Egypte): hij was 45 jaar en 161 dagen toen hij in de basis stond tijdens de met 2-1 verloren groepswedstrijd van zijn team in 2018, tegen Saoedi-Arabië. Hij is hiermee eveneens de oudste debutant op een WK ooit.
• De oudste speler die een doelpunt scoorde op een WK, is Roger Milla (Kameroen): hij maakte op 42-jarige leeftijd het enige doelpunt voor Kameroen in de wedstrijd tegen Rusland in 1994.
• De oudste speler die wereldkampioen werd, is Dino Zoff (Italië): hij was 40 jaar en 133 dagen tijdens de finale tegen West-Duitsland in 1982.

Coach

• Luiz Felipe Scolari is de eerste coach die 12 WK-wedstrijden op rij won: 7 maal met Brazilië in 2002 en 5 maal met Portugal in 2006 (waaronder een in een penalty-shoot out). De serie eindigde op het WK 2006 in de halve finales door een nederlaag tegen Frankrijk.
• De eerste coach die de halve finales bereikte met twee verschillende landen was Guus Hiddink met Nederland in 1998 en met Zuid-Korea in 2002.
• De coach met de meeste WK-deelnames is de Braziliaan Carlos Alberto Parreira, met 6 deelnames: met Koeweit in 1982, met de Verenigde Arabische Emiraten in 1990, met Brazilië in 1994 en 2006, met Saoedi-Arabië in 1998, en met Zuid-Afrika in 2010.
• De coach met de meeste WK-wedstrijden is de Duitser Helmut Schön, met 25 wedstrijden (van 1966 tot 1978).
• De coach met de meeste WK-overwinningen is eveneens Helmut Schön, met 16 overwinningen.
• De coach met de meeste titels is de Italiaan Vittorio Pozzo, met 2 titels: met Italië in 1934 en 1938.
• De coaches die de meeste landen hebben gekwalificeerd voor een WK zijn Carlos Alberto Parreira (zie meeste WK-deelnames hierboven) en de Serviër Bora Milutinović, beiden 5 landen. Milutinović: Mexico voor WK 1986, Costa Rica voor WK 1990, Verenigde Staten voor WK 1994, Nigeria voor WK 1998 en China voor WK 2002.
• Wereldkampioen als speler en als coach: Mário Zagallo (met Brazilië: in 1958 als speler en van 1962 tot 1970 als coach), Franz Beckenbauer (met West-Duitsland: in 1974 als speler en in 1990 als coach) en Didier Deschamps (met Frankrijk: in 1998 als speler en in 2018 als coach).
• De jongste coach op een WK is de Argentijn Juan José Tramutola: hij was 27 jaar in 1930 (coach van Argentinië).
• De oudste coach op een WK is de Duitser Otto Rehhagel: hij was 71 jaar in 2010 (coach van Griekenland).

Sancties

Gele en rode kaarten

• De meeste rode kaarten: 2, voor Rigobert Song (Kameroen) en Zinédine Zidane (Frankrijk).
• De snelste rode kaart verkregen: Jose Batista (Uruguay) in de wedstrijd tegen Schotland in 1986 na 56 seconden door de Franse scheidsrechter Joël Quiniou.
• In 2006 kreeg Leandro Cufré (Argentinië) na een wedstrijd een rode kaart voor een overtreding, en dit zonder daarin te hebben gespeeld.
• De meeste gele kaarten waren er in de wedstrijd Portugal - Nederland in 2006 (16 keer geel en 4 keer "2x geel = rood"). De wedstrijd staat ook wel bekend als de Slag van Neurenberg.

Penalty's

• De meeste doelpunten gemaakt vanuit een strafschop: 4, door Gabriel Batistuta (Argentinië), Eusébio (Portugal) en Rob Rensenbrink (Nederland).
• De snelst gegeven strafschop op een WK was die in de eerste minuut van de finale West-Duitsland - Nederland op het WK 1974: Johan Neeskens scoorde 1-0 voor Nederland. Het Duitse team had voor de strafschop nog geen enkele aanraking met de bal gehad. Het was tevens de eerste strafschop die in de finale van een WK werd benut.
• Salman Al Faraj's penalty voor Saoedi-Arabië in de 51e minuut (45+6 min.)van de groepswedstrijd tegen Egypte op het WK 2018 is het laatst geregistreerde doelpunt in de eerste helft van een WK-wedstrijd.
• In de volgende wedstrijden werd in de blessuretijd van de reguliere speeltijd een strafschop benut:
  • WK 1962, Mexico - Tsjecho-Slowakije: 3-1 voor Mexico, door Héctor Hernández
  • WK 1974, West-Duitsland - Zweden: 4-2 voor West-Duitsland, door Uli Hoeneß
  • WK 1994, Argentinië - Griekenland: 4-0 voor Argentinië, door Gabriel Batistuta (groepsfase)
  • WK 1998, Zuid-Afrika - Saoedi-Arabië: 2-2 voor Zuid-Afrika, door Shaun Bartlett (groepsfase)
  • WK 1998, Italië - Oostenrijk: 2-1 voor Oostenrijk, door Andreas Herzog (groepsfase)
  • WK 2002, Spanje - Ierland: 1-1 voor Ierland, door Robbie Keane (achtste finales)
  • WK 2006, Italië - Australië: 1-0 voor Italië, door Francesco Totti, waardoor zij zich wisten te kwalificeren voor de kwartfinales.
  • WK 2010, Nederland - Slowakije: 2-1 voor Slowakije, door Róbert Vittek (achtste finales)
  • WK 2014, Griekenland - Ivoorkust: 2-1 voor Griekenland, door Georgios Samaras, dat zich daardoor ten koste van zijn tegenstander als tweede in de groep plaatste voor de achtste finales.
  • WK 2014, Nederland - Mexico: 2-1 voor Nederland, door Klaas-Jan Huntelaar, waardoor zij zich wisten te kwalificeren voor de kwartfinales.
• Er was ook een beslissende strafschop in de laatste minuten van de reguliere speeltijd van een wedstrijd op het WK van 1998: Brazilië - Noorwegen: in de 88e minuut scoorde Kjetil Rekdal 1-2 voor Noorwegen, dat zich daardoor alsnog wist te kwalificeren voor de achtste finales als tweede in zijn groep achter datzelfde Brazilië.

Penaltyseries

vanaf het wereldkampioenschap voetbal 1978 wordt er in geval van een gelijk spel na verlenging niet langer geloot maar moeten beide teams penalty's nemen. Tot en met het WK 2022 zijn er 34 van dergelijke penaltyseries geweest.

Externe link

• (en) FIFA Worldcup.com

Bron

• (en) Glanville, Brian, The Story of the World Cup, Faber

Voetnoten en referenties

Wereldkampioenschap voetbal (mannen)

Toernooien: 1930 · 1934 · 1938 · 1950 · 1954 · 1958 · 1962 · 1966 · 1970 · 1974 · 1978 · 1982 · 1986 · 1990 · 1994 · 1998 · 2002 · 2006 · 2010 · 2014 · 2018 · 2022 · 2026 Finales: 1930 · 1934 · 1938 · 1950 · 1954 · 1958 · 1962 · 1966 · 1970 · 1974 · 1978 · 1982 · 1986 · 1990 · 1994 · 1998 · 2002 · 2006 · 2010 · 2014 · 2018 · 2022 Kwalificatie: 1930 · 1934 · 1938 · 1950 · 1954 · 1958 · 1962 · 1966 · 1970 · 1974 · 1978 · 1982 · 1986 · 1990 · 1994 · 1998 · 2002 · 2006 · 2010 · 2014 · 2018 · 2022 · 2026 Statistieken: 2006 · 2014 · 2018

Wereldvoetbalbond FIFA

Continentale bonden: AFC · CAF · CONMEBOL · CONCACAF · OFC · UEFA Toernooien: WK voetbal · WK voetbal -20 · WK voetbal -17 · Confederations Cup · WK voor clubteams · WK voor vrouwen · WK vrouwen -20 · WK vrouwen -17 Waarderingen: FIFA-wereldranglijst · FIFA World Player of the Year · FIFA Ballon d'Or · 100 beste spelers

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met FIFA World Cup op Wikimedia Commons.