Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Entiteit: verschil tussen versies
(Een entiteit is iets wat een bestaan heeft, alsook alles wat dat bestaan omvat. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Entiteit&oldid=20138174])) |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
==Filosofisch entiteitsbegrip== | ==Filosofisch entiteitsbegrip== | ||
Binnen de [[filosofie]] wordt zeer verschillend gedacht over de [[ontologie (filosofie)|ontologie]]: de vraag wat er nu eigenlijk allemaal bestaat en dus als entiteit erkend wordt. Historisch belangrijke | Binnen de [[filosofie]] wordt zeer verschillend gedacht over de [[ontologie (filosofie)|ontologie]]: de vraag wat er nu eigenlijk allemaal bestaat en dus als entiteit erkend wordt. [[Historisch]] belangrijke [[tegenstelling]]en zijn die tussen het [[immanentie|immanentisme]] en het [[transcendentie|transcendentalisme]] en die tussen het [[naturalisme (filosofie)|naturalisme]] en het [[idealisme]]. De [[mens]] is echter [[beredeneren]]d in het [[denken]], wat tot gevolg heeft dat ''afzonderlijke [[begrip]]pen'' worden gevormd, anders dan [[begrijpend denken]] met een ''volledig (samenhangend) begrip'' van alles. | ||
===Immanent tegenover transcendent=== | ===Immanent tegenover transcendent=== | ||
Volgens immanentistische filosofieën, zoals het [[Materialisme (filosofie)|materialisme]], zijn er alleen [[concreta]]: concrete objecten die een [[materiële existentie]] hebben ofwel ''bestaan''. De term "materieel" is hier een andere dan die uit de tegenstelling "materieel - ideëel": ook gedachten, gevoelens of bewustzijn hebben — als dergelijke zaken bestaan — materiële existentie. | Volgens immanentistische filosofieën, zoals het [[Materialisme (filosofie)|materialisme]], zijn er alleen [[concreta]]: concrete objecten die een [[materiële existentie]] hebben ofwel ''bestaan''. De term "materieel" is hier een andere dan die uit de tegenstelling "[[materieel]] - [[ideëel]]": ook [[gedachten]], [[gevoelens]] of [[bewustzijn]] hebben — als dergelijke zaken bestaan — materiële existentie. | ||
Volgens transcendentalistische filosofieën, zoals het [[platonisme]], zijn er ook [[abstracta]]. [[Abstractie]]s (abstracte objecten zoals [[getal (wiskunde)|getal]]len, [[logisch]]e en conditionele waarheden, [[ethisch]]e en [[Esthetica|esthetische]] [[Normen en waarden|waarden en normen]]) hebben in strikte zin geen ''bestaan'' maar ze ''zijn'' wel. | Volgens transcendentalistische filosofieën, zoals het [[platonisme]], zijn er ook [[abstracta]]. [[Abstractie]]s (abstracte objecten zoals [[getal (wiskunde)|getal]]len, [[logisch]]e en conditionele waarheden, [[ethisch]]e en [[Esthetica|esthetische]] [[Normen en waarden|waarden en normen]]) hebben in strikte zin geen ''bestaan'' maar ze ''zijn'' wel. | ||
De meeste immanentistische filosofieën beweren dat de entiteiten die transcendentalistische filosofieën als abstracta aanduiden op enigerlei wijze ''bestaan'' ofwel materiële existentie hebben. Een getal bijvoorbeeld zou dan geen abstractum zijn maar een concrete gedachte ([[mentalisme]]) of een concrete sociale [[institutie (sociologie)|institutie]] ([[sociologisme]]) of een concrete hoeveelheid concrete objecten ([[objectivisme]]) | De meeste immanentistische filosofieën beweren dat de entiteiten die transcendentalistische filosofieën als abstracta aanduiden op enigerlei wijze ''bestaan'' ofwel materiële existentie hebben. Een getal bijvoorbeeld zou dan geen abstractum zijn maar een concrete gedachte ([[mentalisme]]) of een concrete sociale [[institutie (sociologie)|institutie]] ([[sociologisme]]) of een concrete hoeveelheid concrete objecten ([[objectivisme]]) enz. Dit herleiden tot een ander ontologisch niveau is een vorm van [[reductionisme]]. | ||
===Naturalisme tegenover idealisme=== | ===Naturalisme tegenover idealisme=== | ||
Volgens naturalistische filosofieën zijn alle entiteiten, concreet of wellicht abstract, objectieve entiteiten. Een [[objectiviteit|objectieve]] entiteit is een entiteit waarvan het bestaan en de natuur niet afhangen van het feit of iemand zich ervan bewust is. Een tafel waaraan je zit, zou "objectief" bestaan, in de zin dat zij zou bestaan ook al zou niemand zich ervan bewust zijn. | Volgens naturalistische filosofieën zijn alle entiteiten, concreet of wellicht abstract, objectieve entiteiten. Een [[objectiviteit|objectieve]] entiteit is een entiteit waarvan het bestaan en de natuur niet afhangen van het [[feit]] of iemand zich ervan bewust is. Een tafel waaraan je zit, zou "[[objectief]]" bestaan, in de zin dat zij zou bestaan ook al zou niemand zich ervan bewust zijn. | ||
Volgens idealistische filosofieën, zoals die van [[George Berkeley|Berkeley]], [[Johann Gottlieb Fichte|Fichte]] en [[Hegel]], heeft alle zijn (mede) een bewustzijnskarakter. Het zou dus niet waar zijn dat een tafel ook zonder waarnemer zou bestaan aangezien dat wat wij met "tafel" aanduiden slechts de [[ervaring]] van een — concrete of mogelijke — tafel kan zijn. Zonder die ervaring zou niets kenbaar of zelfs maar aanduidbaar zijn. De betekenis van "object" zou dus zijn: "dat wat een subject ervaart". | Volgens idealistische filosofieën, zoals die van [[George Berkeley|Berkeley]], [[Johann Gottlieb Fichte|Fichte]] en [[Hegel]], heeft alle zijn (mede) een bewustzijnskarakter. Het zou dus niet waar zijn dat een tafel ook zonder waarnemer zou bestaan aangezien dat wat wij met "tafel" aanduiden slechts de [[ervaring]] van een — concrete of mogelijke — tafel kan zijn. Zonder die ervaring zou niets kenbaar of zelfs maar aanduidbaar zijn. De betekenis van "object" zou dus zijn: "dat wat een subject ervaart". | ||
| Regel 19: | Regel 19: | ||
==Toepassing van entiteitsbegrip== | ==Toepassing van entiteitsbegrip== | ||
* Algemeen : een [[Object (ding)|object]] | * Algemeen : een [[Object (ding)|object]]. | ||
* [[Recht]] : een [[fictieve entiteit]] in de vorm van een [[rechtspersoon]] in tegenstelling tot een [[natuurlijk persoon]]. | * [[Recht]] : een [[fictieve entiteit]] in de vorm van een [[rechtspersoon]] in tegenstelling tot een [[natuurlijk persoon]]. | ||
* [[Politiek]] : een [[staat]] | * [[Politiek]] : een [[staat]]. | ||
* [[Informatica]]: een object-georiënteerd begrip voor in een tabel. Voor het bouwen van een [[database]] is het nodig dat de te gebruiken entiteittypen gespecificeerd worden. Een entiteit bestaat uit [[Attribuut (informatica)|attributen]]. | * [[Informatica]]: een object-georiënteerd begrip voor in een tabel. Voor het bouwen van een [[database]] is het nodig dat de te gebruiken entiteittypen gespecificeerd worden. Een entiteit bestaat uit [[Attribuut (informatica)|attributen]]. | ||
* [[Filosofie]]: het er zijn of bestaan | * [[Filosofie]]: het er zijn of bestaan (beredenerend). | ||
* [[Geneeskunde]]: een [[ziekte]] | * [[Geneeskunde]]: een [[ziekte]]. | ||
* [[Esoterie]]: een bovennatuurlijk wezen of [[geest]] | * [[Esoterie]]: een bovennatuurlijk wezen of [[geest]] (aanname). | ||
==Zie ook== | ==Zie ook== | ||
* [[Zijn]] | * [[Zijn]] | ||
* [[Zijnde]] | * [[Zijnde]] | ||
* [[Aantoonbaarheid]] | |||
[[Categorie:Filosofische terminologie]] | [[Categorie:Filosofische terminologie]] | ||
[[Categorie:Metafysica]] | [[Categorie:Metafysica]] | ||
[[Categorie:Perceptie]] | [[Categorie:Perceptie]] | ||
Huidige versie van 18 jun 2010 om 18:39
Een entiteit is iets wat een bestaan heeft, alsook alles wat dat bestaan omvat. De term beklemtoont van ditgene de hoedanigheid dat het er is. In het Latijn is een ens een "zijnde" en is de entitas het "het er zijn van een zijnde".
Filosofisch entiteitsbegrip
Binnen de filosofie wordt zeer verschillend gedacht over de ontologie: de vraag wat er nu eigenlijk allemaal bestaat en dus als entiteit erkend wordt. Historisch belangrijke tegenstellingen zijn die tussen het immanentisme en het transcendentalisme en die tussen het naturalisme en het idealisme. De mens is echter beredenerend in het denken, wat tot gevolg heeft dat afzonderlijke begrippen worden gevormd, anders dan begrijpend denken met een volledig (samenhangend) begrip van alles.
Immanent tegenover transcendent
Volgens immanentistische filosofieën, zoals het materialisme, zijn er alleen concreta: concrete objecten die een materiële existentie hebben ofwel bestaan. De term "materieel" is hier een andere dan die uit de tegenstelling "materieel - ideëel": ook gedachten, gevoelens of bewustzijn hebben — als dergelijke zaken bestaan — materiële existentie.
Volgens transcendentalistische filosofieën, zoals het platonisme, zijn er ook abstracta. Abstracties (abstracte objecten zoals getallen, logische en conditionele waarheden, ethische en esthetische waarden en normen) hebben in strikte zin geen bestaan maar ze zijn wel.
De meeste immanentistische filosofieën beweren dat de entiteiten die transcendentalistische filosofieën als abstracta aanduiden op enigerlei wijze bestaan ofwel materiële existentie hebben. Een getal bijvoorbeeld zou dan geen abstractum zijn maar een concrete gedachte (mentalisme) of een concrete sociale institutie (sociologisme) of een concrete hoeveelheid concrete objecten (objectivisme) enz. Dit herleiden tot een ander ontologisch niveau is een vorm van reductionisme.
Naturalisme tegenover idealisme
Volgens naturalistische filosofieën zijn alle entiteiten, concreet of wellicht abstract, objectieve entiteiten. Een objectieve entiteit is een entiteit waarvan het bestaan en de natuur niet afhangen van het feit of iemand zich ervan bewust is. Een tafel waaraan je zit, zou "objectief" bestaan, in de zin dat zij zou bestaan ook al zou niemand zich ervan bewust zijn.
Volgens idealistische filosofieën, zoals die van Berkeley, Fichte en Hegel, heeft alle zijn (mede) een bewustzijnskarakter. Het zou dus niet waar zijn dat een tafel ook zonder waarnemer zou bestaan aangezien dat wat wij met "tafel" aanduiden slechts de ervaring van een — concrete of mogelijke — tafel kan zijn. Zonder die ervaring zou niets kenbaar of zelfs maar aanduidbaar zijn. De betekenis van "object" zou dus zijn: "dat wat een subject ervaart".
Dat subject hoeft echter geen extern concreet individu te zijn. Als alles bewustzijnskarakter heeft, kan de hele werkelijkheid als één grote samenhangende ervaring geduid worden: de Alziel of Het Absolute (objectief idealisme). In sommige theologieën wordt dit Absolute aan God gelijkgesteld, de Hoogste Entiteit. Daarbij kan de nadruk liggen op de transcendentie of juist op een synthese van individuele subjecten, deelentiteiten van God. Echter is hierbij sprake van geloven en aannames.
Toepassing van entiteitsbegrip
- Algemeen : een object.
- Recht : een fictieve entiteit in de vorm van een rechtspersoon in tegenstelling tot een natuurlijk persoon.
- Politiek : een staat.
- Informatica: een object-georiënteerd begrip voor in een tabel. Voor het bouwen van een database is het nodig dat de te gebruiken entiteittypen gespecificeerd worden. Een entiteit bestaat uit attributen.
- Filosofie: het er zijn of bestaan (beredenerend).
- Geneeskunde: een ziekte.
- Esoterie: een bovennatuurlijk wezen of geest (aanname).