Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Nathan Homer Knorr: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(uit elkaar halen noten en bronverwijzingen)
Geen bewerkingssamenvatting
 
(6 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 5: Regel 5:


== Achtergrond ==
== Achtergrond ==
Knorr werd op 23 april 1905 in Bethlehem (Pennsylvania, VS) geboren en werd opgevoed in de Nederlands [[gereformeerd]]e leer.<ref>{{Aut|Penton, M.J. }} (1997): ''Apocalypse Delayed'', University of Toronto Press, Toronto, blz. 83</ref> Toen hij zestien was, verbond hij zich met de [[Bijbelonderzoekers]]. In 1922 trad hij uit de kerk waarin hij was opgevoed en op 4 juli 1923 werd hij gedoopt als Bijbelonderzoeker. Dat zelfde jaar nog werd hij een fulltime [[colporteur]]<ref group=noot>Deze term voor een volletijdprediker wordt nu niet meer gebruikt onder Jehovah’s Getuigen.</ref> en werd hij op 6 september 1923 uitgenodigd om in [[Brooklyn (New York)|Brooklyn]] op het hoofdbureau van het Wachttorengenootschap te dienen. Op 11 januari 1934 werd Knorr tot medebestuurder van de ''Peoples Pulpit Association'' gekozen (de toenmalige uitgeverij en drukkerijen van Jehovah's Getuigen).<ref name="pag 91">{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 8: ''Het goede nieuws zonder ophouden bekendmaken (1942–1975)'' - Subkopje: ’Vastbesloten dicht bij de Heer te blijven’ |pagina=91 }}</ref> Op [[10 juni]] [[1940]] werd hij [[vicepresident]] van de [[corporatie]] van het Wachttorengenootschap in [[Pennsylvania]] die het drukwerk uitvoerde. Zijn verkiezing tot president van beide genootschappen en van de Britse corporatie, de ''[[International Bible Students Association]]'', volgde in januari 1942.<ref name="pag 91"/><ref>{{Aut|White, Timothy }} (1968): ''A people for his name'', Vantage Press, New York, blz. 337</ref> In 1953 trouwde Knorr met [[Audrey Mock]].<ref group=noot>Er bestond enige tijd de regel dat degenen die trouwden iedere bijzondere aanstelling, zoals kringopziener, lid van de staf op het hoofdkantoor of één van de bijkantoren van het Wachttorengenootschap, zendeling, etc. verloren. Deze regel werd afgeschaft in de periode van het huwelijk van Knorr. Zie {{aut|Franz, R.V.}} (1998): ''Gewetensconflict'', Ten Have, blz. 24, [voetnoot 16]</ref> Hij stierf aan een hersentumor op [[8 juni]] [[1977]], toen hij terminale verzorging ontving op de ''[[Watchtower Farms]]'' in [[Wallkill]], [[Ulster County (New York)]], een vestiging van het Wachttorengenootschap.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Ontwaakt! |editie=22 december |jaar=1977 |code=g77 22/12|titel=''Een blik op de wereld'' Subkopje: ''N. H. Knorr overleden'' |pagina=29 }} - Het bericht verscheen eerder in de Engelse uitgave van 22 augustus 1977; blz 29</ref>
Knorr werd op 23 april 1905 in Bethlehem (Pennsylvania, VS) geboren en werd opgevoed in de Nederlands [[gereformeerd]]e leer.<ref>{{Aut|Penton, M. J. }} (1997): ''Apocalypse Delayed'', University of Toronto Press, Toronto, blz. 83</ref> Toen hij zestien was, verbond hij zich met de [[Bijbelonderzoekers]]. In 1922 trad hij uit de kerk waarin hij was opgevoed en op 4 juli 1923 werd hij gedoopt als Bijbelonderzoeker. Dat zelfde jaar nog werd hij een fulltime [[colporteur]]<ref group=noot>Deze term voor een volletijdprediker wordt nu niet meer gebruikt onder Jehovah’s Getuigen.</ref> en werd hij op 6 september 1923 uitgenodigd om in [[Brooklyn (New York)|Brooklyn]] op het hoofdbureau van het Wachttorengenootschap te dienen. Op 11 januari 1934 werd Knorr tot medebestuurder van de ''Peoples Pulpit Association'' gekozen (de toenmalige uitgeverij en drukkerijen van Jehovah's Getuigen).<ref name="pag 91">{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 8: ''Het goede nieuws zonder ophouden bekendmaken (1942–1975)'' - Subkopje: ’Vastbesloten dicht bij de Heer te blijven’ |pagina=91 }}</ref> Op [[10 juni]] [[1940]] werd hij [[vicepresident]] van de [[corporatie]] van het Wachttorengenootschap in [[Pennsylvania]] die het drukwerk uitvoerde. Zijn verkiezing tot president van beide genootschappen en van de Britse corporatie, de ''[[International Bible Students Association]]'', volgde in januari 1942.<ref name="pag 91"/><ref>{{Aut|White, Timothy }} (1968): ''A people for his name'', Vantage Press, New York, blz. 337</ref>
 
Nathan Knorr trouwde op op 31 januari 1953 met [[Audrey Mock]]. In de jaren 20 was de regel ingevoerd dat diegenen die trouwden iedere bijzondere aanstelling, zoals kringopziener, lid van de staf op het hoofdkantoor of één van de bijkantoren van het Wachttorengenootschap, zendeling, etc. verloren. Deze regel werd afgeschaft in de periode van het huwelijk van Knorr.<ref>{{aut|Franz, R. V.}} (1998): ''Gewetensconflict'', Ten Have, blz. 24, [voetnoot 16]</ref> Na Knorrs overlijden hertrouwde Audrey met Glenn Hyde.
 
Tegen de zomer van 1976 was Knorr opgevallen dat hij de neiging had tegen allerlei dingen aan te lopen. Daaropvolgende medische onderzoeken brachten aan het licht dat hij aan een inoperabele [[hersentumor]] leed.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 9: ''Jehovah’s woord blijft snel voortgang hebben (1976–1992)'' |pagina=108 }}</ref> Hij ontving terminale zorg ontving op de ''[[Watchtower Farms]]'' in [[Wallkill]], [[Ulster County (New York)]], een vestiging van het Wachttorengenootschap.
 
In de mate van het mogelijke probeerde hij nog deel te nemen aan de vergaderingen met bijkantoorpersoneel en nodigde ’s avonds nog kleine groepjes vrienden uit op de kamer. Hij overleed op [[8 juni]] [[1977]].<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Ontwaakt! |editie=22 december |jaar=1977 |code=g77 22/12|titel=''Een blik op de wereld'' Subkopje: ''N. H. Knorr overleden'' |pagina=29 }} Het bericht verscheen eerder in de Engelse uitgave van 22 augustus 1977; blz. 29</ref>


== Stijl van leiderschap ==
== Stijl van leiderschap ==
Hoewel velen Knorr erg jong vonden en hem beschouwden als pluimstrijker van Rutherford, bleek Knorr een capabele bestuurder met een ijzeren wil. Hoewel hij zo nu en dan naar intimi de vriendelijkheid tentoon spreidde die zo kenmerkend was geweest voor [[Charles Taze Russell]], leek zijn behandeling van anderen meestal meer op die van Rutherford.<ref>{{aut|Rogerson, Alan}} (1971): ''Miljoenen die nu leven zullen nooit sterven'', Bosch & Keuning, Baarn, blz. 77</ref> Knorr was een praktisch, zelfs zakelijk ingestelde man en zou aan het roer staan van een expansieve organisatie. Onder zijn leiding werd afscheid genomen van het vitriool in de publicaties, kenmerkend voor de stijl van Rutherford.<ref>{{aut|Beckford, James A.}} (1975): ''The Trumpet of Prophecy'', Basil Blackwell, Oxford, blz. 47</ref>
Hoewel velen Knorr erg jong vonden en hem beschouwden als pluimstrijker van Rutherford, bleek Knorr een capabele bestuurder met een ijzeren wil. Hoewel hij zo nu en dan naar intimi de vriendelijkheid tentoon spreidde die zo kenmerkend was geweest voor [[Charles Taze Russell]], leek zijn behandeling van anderen meestal meer op die van Rutherford.<ref>{{aut|Rogerson, Alan}} (1971): ''Miljoenen die nu leven zullen nooit sterven'', Bosch & Keuning, Baarn, blz. 77</ref> Knorr was een praktisch, zelfs zakelijk ingestelde man en zou aan het roer staan van een expansieve organisatie. Onder zijn leiding werd afscheid genomen van het vitriool in de publicaties, kenmerkend voor de stijl van Rutherford.<ref>{{aut|Beckford, James A.}} (1975): ''The Trumpet of Prophecy'', Basil Blackwell, Oxford, blz. 47</ref>


== Bijdrage aan Jehovah's Getuigen ==
== Bijdrage aan Jehovah’s Getuigen ==
Knorr droeg aanzienlijk bij aan de ontwikkeling van Jehovah’s Getuigen, met een grote nadruk op opleiding. Binnen een maand nadat hij werd benoemd als president, werden voorbereidingen getroffen voor de ''[[Theocratische Bedieningsschool]]'', een school voor het spreken in het openbaar. Op 24 september 1942 opperde Knorr dat het Wachttorengenootschap een opleiding zou moeten starten om zendelingen in het buitenland op te leiden. Het idee werd onmiddellijk unaniem goedgekeurd door de ''Board of Directors''. De eerste klas van de ''Gilead'' school voor zendelingen begon op 1 februari 1943.
Knorr droeg aanzienlijk bij aan de ontwikkeling van Jehovah’s Getuigen, met een grote nadruk op opleiding. Binnen een maand nadat hij werd benoemd als president, werden voorbereidingen getroffen voor de ''[[Theocratische Bedieningsschool]]'', een school voor het spreken in het openbaar. Op 24 september 1942 opperde Knorr dat het Wachttorengenootschap een opleiding zou moeten starten om zendelingen in het buitenland op te leiden. Het idee werd onmiddellijk unaniem goedgekeurd door de ''Board of Directors''. De eerste klas van de ''Gilead'' school voor zendelingen begon op 1 februari 1943.


Regel 17: Regel 23:
Onder zijn leiding werd het beleid ingevoerd geen nadruk te leggen op individuele personen. Vanaf 1942 alle publicaties van het Wachttorengenootschap anoniem gepubliceerd en werd correspondentie van het Wachttorengenootschap geanonimiseerd – een beleid dat nog altijd wordt gevolgd. In plaats van een naam van de schrijver worden brieven ondertekend met ''’Jullie broeders, Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap’'' en een stempel van het Wachttorengenootschap.
Onder zijn leiding werd het beleid ingevoerd geen nadruk te leggen op individuele personen. Vanaf 1942 alle publicaties van het Wachttorengenootschap anoniem gepubliceerd en werd correspondentie van het Wachttorengenootschap geanonimiseerd – een beleid dat nog altijd wordt gevolgd. In plaats van een naam van de schrijver worden brieven ondertekend met ''’Jullie broeders, Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap’'' en een stempel van het Wachttorengenootschap.


Onder Knorr werd het [[Jehovah's Getuigen en disciplinering|disciplinaire beleid]] aangescherpt en ’rechterlijke comité’s’ ingevoerd.<ref group=noot>Aangezien het hoofddoel van zo een comité van drie ouderlingen is, iemand tot berouw te motiveren, werd het woord ’rechterlijk’ sinds 2024 achterwege gelaten.</ref> Knorr zou de uitspraak hebben gedaan: „Broeders, jullie kunnen er net zo lang over debatteren als je wilt, maar als het van de zesde verdieping komt [waar de drukpersen stonden], is het de waarheid.”<ref>{{aut|Cetnar, William}} (1978): ''An Inside View of the Watchtower Society'', in Edmond C. Gruss, ''We Left Jehovah’s Witnesses – A Non-Prophet Organization'', Presbyterian and Reformed Publishing, Phillipsburg, New Jersey, blz. 77</ref> Sinds de periode Knorr kan het uiten van een afwijkende zienswijze dan hetgeen in de publicaties van het Wachttorengenootschap staat, leiden tot [[excommunicatie]]. Ook [[Jehovah's Getuigen en bloed|de leer dat bloedtransfusies niet acceptabel zijn]] werd gedurende Knorrs presidentschap geïntroduceerd.
Onder Knorr werd het [[Jehovah's Getuigen en disciplinering|disciplinaire beleid]] aangescherpt en ’rechterlijke comité’s’ ingevoerd.<ref group=noot>Aangezien het hoofddoel van zo een comité van drie ouderlingen is, iemand tot berouw te motiveren, werd het woord ’rechterlijk’ sinds 2024 achterwege gelaten.</ref> Volgens een voormalig medewerker zou Knorr in 1952 wel eens gezegd hebben: „Broeders, jullie kunnen er net zo lang over discussiëren als je wilt, maar als het van de zesde verdieping komt [waar de drukpersen stonden], is het de waarheid.”<ref>{{aut|Cetnar, William}} (1978): ''An Inside View of the Watchtower Society'', in Edmond C. Gruss, ''We Left Jehovah’s Witnesses – A Non-Prophet Organization'', Presbyterian and Reformed Publishing, Phillipsburg, New Jersey, blz. 77</ref> Sinds de periode Knorr kan het uiten van een afwijkende zienswijze dan hetgeen in de publicaties van het Wachttorengenootschap staat, ertoe leiden dat iemand uit de gemeente wordt verwijderd.<ref group=noot>Vergelijkbaar met [[excommunicatie]]. De term ’excommunicatie’ werd niet gebruikt door Jehovah’s Getuigen. Lang was de term ’uitsluiting’ gebruikelijk. De actuele term is dat iemand ’uit de gemeente wordt verwijderd’.</ref><ref>{{Wachttorenref|publicatie=De Wachttoren, studieuitgave |editie=augustus |jaar=2024 |code=w24 |titel=Hulp voor degenen die uit de gemeente zijn verwijderd  |pagina=31, voetnoot bij alinea 4.}}</ref> Ook [[Jehovah's Getuigen en bloed|de leer dat bloedtransfusies niet acceptabel zijn]] werd gedurende Knorrs presidentschap geïntroduceerd.
 
Het bijhouden van statistische gegevens werd sterk uitgebreid: sindsdien werd vrijwel elke activiteit van Jehovah’s Getuigen vastgelegd in cijfers, zowel op individueel niveau (''velddienstrapport'') als lokaal (''gemeentebericht''), regionaal (''kringbericht'') tot zelfs landelijk niveau (''landsbericht'').<ref>{{aut|Franz, R. V.}} (1991): ''In search of Christian Freedom'', Commentary Press, Atlanta, blz. 193, 194</ref><ref group=noot>Uiteindelijk werden de notities op het velddienstrapport in 2024 opnieuw sterk vereenvoudigd.</ref> Zijn zakelijke inslag had succes: toen Knorr in 1942 president van het Wachttorengenootschap werd, waren er wereldwijd iets meer dan 115.000 Jehovah’s Getuigen. Tegen de tijd dat hij overleed in 1977 was het aantal gestegen tot bijna 2,25 miljoen.
 
=== Bijbeluitgaven ===
Zodra Nathan Knorr in 1942 president werd van het Wachtttorengenootschap, ondernam hij stappen om de drukrechten van de destijds algemeen gebruikelijke [[King James Version]] te verwerven. Enkele maanden later was deze eigen uitgave van de King James Version klaar om op het congres te worden vrijgegeven.
 
In 1944 werd vervolgens de [[American Standard Version]] op de eigen persen gedrukt.
 
In oktober 1946 stelde Knorr voor om een eigen nieuwe bijbelvertaling te produceren. Bijgevolg werd het New World Bible Translation Committee in het leven geroepen, dat op 2 december 1947 aan de slag ging met voorbereidend werk.
 
Op 2 augustus 1950 gaf hij tijdens een lezing op het [[Districtscongres (Jehovah's getuigen)|congres]] van Jehovah’s Getuigen in het [[Yankee Stadium (1923)|Yankee Stadium]] ([[New York City|New York]]) het [[Nieuwe Testament]] van de ''[[Nieuwewereldvertaling|Nieuwe-Wereldvertaling]]''.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=De Wachttoren |editie=15 september |jaar=1950 |code=w50 |titel=Jehovah, de God van communicatie|pagina=8 § 17}}</ref> De uitgave van de ''Hebreeuwse Geschriften (’het Oude Testament’) volgde in vijf delen. Twaalf jaar later kon hij op 18 juni 1960 op een congres in Manchester (Engeland) eveneens aankondigen dat het laatste deel van de ''volledige'' Nieuwe-Wereldvertaling in druk was verschenen. (Later verscheen de volledige vertaling in één band.)


Het bijhouden van statistische gegevens werd sterk uitgebreid: sindsdien werd vrijwel elke activiteit van Jehovah’s Getuigen vastgelegd in cijfers, zowel op individueel niveau (''velddienstrapport'') als lokaal (''gemeentebericht''), regionaal (''kringbericht'') tot zelfs landelijk niveau (''landsbericht'').<ref>{{aut|Franz, Raymond}} (1991): ''In search of Christian Freedom'', Commentary Press, Atlanta, blz. 193, 194</ref><ref group=noot>Uiteindelijk werden de notities op het velddienstrapport in 2024 opnieuw sterk vereenvoudigd.</ref> Zijn zakelijke inslag had succes: toen Knorr in 1942 president van het Wachttorengenootschap werd, waren er wereldwijd iets meer dan 115.000 Jehovah’s Getuigen. Tegen de tijd dat hij overleed in 1977 was het aantal gestegen tot bijna 2,25 miljoen.
Ook in Knorrs periode kwam het Wachttorengenootschap in 1951 in bezit van het nog niet eerder gepubliceerde manuscript van [[Steven Byington]]s bijbelvertaling en in 1961 verwierf het genootschap de exclusieve rechten hiervan. Deze vertaling werd in 1972 gedrukt.


=== Congressen ===
=== Congressen ===
Op grote [[Districtscongres (Jehovah's Getuigen)|congressen]] hield Knorr lezingen voor de toehoorders. Hij hield zijn eerste lezing als president op 20 september 1942 gehouden op het ''Theocratische Nieuwe-Wereldcongres'' in [[Cleveland (Ohio)]].<ref>{{en}}[https://ia331435.us.archive.org/2/items/PeaceCanItLastByNathanKnorr/317-330-Peace-CanItLast.mp3 ''Peace can it last?'']</ref> Deze werd door middel van telefoonverbindingen en via het radiostation ''[[WBBR]]'' (dat het Wachttorengenootschap in eigen beheer had) simultaan uitgezonden naar ruim 50 andere locaties waar congressen werden gehouden. Het gezamenlijke aantal toehoorders werd geschat op 126.000.<ref>{{Wachttorenref|publicatie= |editie= |jaar=1943 |code= |titel=[https://ia331435.us.archive.org/2/items/PeaceCanItLastByNathanKnorr/1942_Peace_Can_It_Last.pdf ''Peace, Can it last?'' |pagina=31 }}{{feit|In welke publicatie stond dit? Alleen }}</ref> Deze lezingen werden later in brochurevorm uitgegeven. De lezing "Peace can it last?" (Vrede, van blijvende duur?), door Knorr, werd het jaar daarop uitgegeven.<ref>ibid.</ref>
Op grote [[Districtscongres (Jehovah's Getuigen)|congressen]] hield Knorr lezingen voor de toehoorders. Hij hield zijn eerste lezing als president op 20 september 1942 gehouden op het ''Theocratische Nieuwe-Wereldcongres'' in [[Cleveland (Ohio)]].<ref>{{en}}{{aut|Knorr, N. H.}}, [https://ia331435.us.archive.org/2/items/PeaceCanItLastByNathanKnorr/317-330-Peace-CanItLast.mp3 ''Peace can it last?''] (audio) op archive.org</ref> Deze werd door middel van telefoonverbindingen en via het radiostation ''[[WBBR]]'' (dat het Wachttorengenootschap in eigen beheer had) simultaan uitgezonden naar ruim 50 andere locaties waar congressen werden gehouden. Het gezamenlijke aantal toehoorders in de Verenigde Staten werd geschat op 126.000.<ref>{{aut|Knorr, N. H.}}, 1943, [https://ia331435.us.archive.org/2/items/PeaceCanItLastByNathanKnorr/1942_Peace_Can_It_Last.pdf ''Peace, Can it last?''] (pdf), Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., p. 31</ref> Later werden deze lezingen in brochurevorm uitgegeven. Knorrs lezing ''Peace can it last?'' (Vrede, van blijvende duur?), werd het jaar daarop in druk uitgegeven.


In 1953, 1958, 1963 en 1968 werden grote internationale ''congressen'' gehouden, waarbij Knorr lange [[wereldreis|wereldreizen]] ondernam en de wereldwijde gemeenschap van Jehovah's Getuigen toesprak.<ref group=noot>Knorr heeft honderden lezingen gehouden op vergaderingen van Jehovah’s Getuigen wereldwijd, waaronder in 1958 de tot dan toe ’s werelds grootste religieuze vergadering in New York City, een bijeenkomst bijgewoond door meer dan 250.000 aanwezigen, zowel op de Polo Grounds als in het Yankee Stadion. - ''Georgia’s Columbus Times, 1977-9/6''</ref>
In 1953, 1958, 1963 en 1968 werden grote internationale ''congressen'' gehouden, waarbij Knorr lange [[wereldreis|wereldreizen]] ondernam en de wereldwijde gemeenschap van Jehovah's Getuigen toesprak.<ref group=noot>Knorr heeft honderden lezingen gehouden op vergaderingen van Jehovah’s Getuigen wereldwijd, waaronder in 1958 de tot dan toe ’s werelds grootste religieuze vergadering in New York City, een bijeenkomst bijgewoond door meer dan 250.000 aanwezigen, zowel op de Polo Grounds als in het Yankee Stadion.</ref><ref>''Georgia’s Columbus Times'', 6 september (of 9 juni?) 1977</ref>


=== Religieuze vrijheid ===
=== Religieuze vrijheid ===
In de periode Knorr werden fundamentele kwesties rond religieuze vrijheden bij gerechtshoven voorgebracht, tot aan het [[Hooggerechtshof (Verenigde Staten)|Hooggerechtshof van de Verenigde Staten]] toe. De belangrijkste gevallen betreffen de vrijheid van het [[Colportage|colporteren]] en de vrijheid geen deel te nemen aan de vlaggengroet.<ref>{{aut|Peters, Shawn Francis}} (2002): ''Judging Jehovah’s Witnesses - Religious Persecution and the Dawn of the Rights Revolution'', {{ISBN|9780700611829}}</ref> (Jehovah's Getuigen beschouwen de vlaggengroet als afgoderij.<ref name="pag 91"/>) Ook andere rechtszaken werden in het voordeel van Jehovah's Getuigen beslist, waaronder de "vrijstelling van militaire dienst, vrijstelling van deelname aan politieke partijen, vrijheid van het kiesrecht, het recht van vrije meningsuiting, ...  vrijheid van godsdienst, medische zelfbeschikking," etc.<ref>{{aut|Kaplan, William}} (1989): ''State and Salvation'', University of Toronto Press, Toronto, blz. ?</ref>
In de periode Knorr werden fundamentele kwesties rond religieuze vrijheden bij gerechtshoven voorgebracht, tot aan het [[Hooggerechtshof (Verenigde Staten)|Hooggerechtshof van de Verenigde Staten]] toe. De belangrijkste gevallen betreffen de vrijheid van het [[Colportage|colporteren]] en de vrijheid geen deel te nemen aan de vlaggengroet.<ref>{{aut|Peters, Shawn Francis}} (2002): ''Judging Jehovah’s Witnesses Religious Persecution and the Dawn of the Rights Revolution'', {{ISBN|9780700611829}}</ref> (Jehovah’s Getuigen beschouwen de vlaggengroet als afgoderij.<ref name="pag 91"/>) Ook andere rechtszaken werden in het voordeel van Jehovah’s Getuigen beslist, waaronder de „vrijstelling van militaire dienst, vrijstelling van deelname aan politieke partijen, vrijheid van het kiesrecht, het recht van vrije meningsuiting, ...  vrijheid van godsdienst, medische zelfbeschikking,etc.<ref>{{aut|Kaplan, William}} (1989): ''State and Salvation'', University of Toronto Press, Toronto, blz. ?</ref>


In 1943 kreeg iedere getuige van Jehovah een exemplaar van ''Freedom of Worship'' (’Vrijheid van aanbidding’). In 1950 werd de brochure ''[[Defending and legally establishing the Good News]]'' (’Het goede nieuws verdedigen en wettelijk bevestigen’) uitgegeven, met daarin een beschrijving van alle tot dan toe belangrijke rechtszaken die het Wachttorengenootschap had gewonnen.
In 1943 kreeg iedere getuige van Jehovah een exemplaar van ''Freedom of Worship'' (’Vrijheid van aanbidding’). In 1950 werd de brochure ''[[Defending and legally establishing the Good News]]'' (’Het goede nieuws verdedigen en wettelijk bevestigen’) uitgegeven, met daarin een beschrijving van alle tot dan toe belangrijke rechtszaken die het Wachttorengenootschap had gewonnen.
Regel 37: Regel 54:
In december 1945 bracht Knorr, in gezelschap van zijn secretaris [[Milton George Henschel]], een bezoek aan Nederland. Zij deden de aanzet om de organisatie van het werk van Jehovah’s Getuigen weer op te pakken na de [[Tweede Wereldoorlog]] en zij startten met het houden van grote vergaderingen.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jaarboek van Jehovah's Getuigen |editie= |jaar=1986 |code=yb86-O |titel=''Nederland'' Subkopje: ''Liefdevolle aandacht van het hoofdbureau versnelt het werk'' |pagina=173 }}</ref> Knorr onthief Arthur Winkler van zijn functie als ''landsopziener'' met het oog op de zware fysieke belasting die dit op Winkler zou leggen; aangezien Winkler zwaar gemarteld was in de oorlog, zou dit mogelijk teveel van hem vergen.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jaarboek van Jehovah's Getuigen |editie= |jaar=1986 |code=yb86-O |titel=''Nederland'' Subkopje: ''Veranderingen in het opzicht op het bijkantoor'' |pagina=178 }}</ref> In 1951 bezocht Knorr Nederland weer; over dit bezoek is niet veel bekend.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Ontwaakt! |editie=8 oktober |jaar=1999 |code=g99 8/10 - O |titel=<big>Willem van Seijl</big>: ''De werkelijkheid heeft mijn verwachtingen overtroffen'' Subkopje: ''Onze dienst in Nederland''|pagina=2 }}</ref>
In december 1945 bracht Knorr, in gezelschap van zijn secretaris [[Milton George Henschel]], een bezoek aan Nederland. Zij deden de aanzet om de organisatie van het werk van Jehovah’s Getuigen weer op te pakken na de [[Tweede Wereldoorlog]] en zij startten met het houden van grote vergaderingen.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jaarboek van Jehovah's Getuigen |editie= |jaar=1986 |code=yb86-O |titel=''Nederland'' Subkopje: ''Liefdevolle aandacht van het hoofdbureau versnelt het werk'' |pagina=173 }}</ref> Knorr onthief Arthur Winkler van zijn functie als ''landsopziener'' met het oog op de zware fysieke belasting die dit op Winkler zou leggen; aangezien Winkler zwaar gemarteld was in de oorlog, zou dit mogelijk teveel van hem vergen.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jaarboek van Jehovah's Getuigen |editie= |jaar=1986 |code=yb86-O |titel=''Nederland'' Subkopje: ''Veranderingen in het opzicht op het bijkantoor'' |pagina=178 }}</ref> In 1951 bezocht Knorr Nederland weer; over dit bezoek is niet veel bekend.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Ontwaakt! |editie=8 oktober |jaar=1999 |code=g99 8/10 - O |titel=<big>Willem van Seijl</big>: ''De werkelijkheid heeft mijn verwachtingen overtroffen'' Subkopje: ''Onze dienst in Nederland''|pagina=2 }}</ref>


Op 19 september 1975 hield Knorr een lezing voor 3075 aanwezigen in een nieuwe [[Congreshal van Jehovah's Getuigen|congreshal]] in [[Bennekom]].<ref>{{Wachttorenref-nl|publicatie=Onze Koninkrijksdienst |editie=oktober |jaar=1975 |code=km75-O NL |titel=Brief van het bijkantoor |pagina=1 }}</ref><ref>{{Wachttorenref-nl|publicatie=Onze Koninkrijksdienst |editie=november |jaar=1975 |code=km75-O NL |titel=Theocratisch nieuws |pagina=8 }}</ref> Hoewel een bezoek aan Nederland van 11 tot 16 mei 1977 was aangekondigd<ref>{{Wachttorenref-nl|publicatie=Onze Koninkrijksdienst |editie=maart |jaar=1977 |code=km77-O NL |titel=Theocratisch nieuws |pagina=4 }}</ref>, is niet geheel duidelijk of dit bezoek ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Gelet op het gegeven dat Knorr's gezondheid verslechterd was en sinds de herfst van 1976 gestaag achteruit ging<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 9: ''Jehovah’s woord blijft snel voortgang hebben (1976–1992)'' - Subkopje: ''Organisatorische aanpassingen'' |pagina=108, 109 }}</ref> (hij overleed op 8 juni 1977) en het ontbreken van ieder verslag of elke verwijzing naar een bezoek in mei 1977, is het mogelijk dat dit bezoek werd geannuleerd.
Op 19 september 1975 hield Knorr een lezing voor 3075 aanwezigen in een nieuwe [[Congreshal van Jehovah's Getuigen|congreshal]] in [[Bennekom]].<ref>{{Wachttorenref-nl|publicatie=Onze Koninkrijksdienst |editie=oktober |jaar=1975 |code=km75-O NL |titel=Brief van het bijkantoor |pagina=1 }}</ref><ref>{{Wachttorenref-nl|publicatie=Onze Koninkrijksdienst |editie=november |jaar=1975 |code=km75-O NL |titel=Theocratisch nieuws |pagina=8 }}</ref> Hoewel een bezoek aan Nederland van 11 tot 16 mei 1977 was aangekondigd<ref>{{Wachttorenref-nl|publicatie=Onze Koninkrijksdienst |editie=maart |jaar=1977 |code=km77-O NL |titel=Theocratisch nieuws |pagina=4 }}</ref>, is uit schriftelijke bronnen niet helemaal duidelijk of dit bezoek ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden.<ref group=noot>Gelet op het gegeven dat Knorrs gezondheid verslechterd was en sinds de herfst van 1976 gestaag achteruit ging (hij overleed op 8 juni 1977) en het ontbreken van ieder verslag of elke verwijzing naar een bezoek in mei 1977, is het mogelijk dat dit bezoek werd geannuleerd.</ref><ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 9: ''Jehovah’s woord blijft snel voortgang hebben (1976–1992)'' - Subkopje: ''Organisatorische aanpassingen'' |pagina=108, 109 }}</ref>


{{Bron|bronvermelding=
{{Bron|bronvermelding=

Huidige versie van 9 nov 2024 om 15:28

Nathan Homer Knorr

Nathan Homer Knorr (Bethlehem (Pennsylvania), 23 april 19058 juni 1977) was de derde[noot 1] president van het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap, tot 2011 de officiële naam van het kerkgenootschap van Jehovah's Getuigen.[noot 2]

Na de dood van Joseph Franklin Rutherford werd Knorr op 13 januari 1942 gekozen als zijn opvolger. Hij stierf op 8 juni 1977 en werd op 22 juni van hetzelfde jaar opgevolgd door Frederick William Franz.[1]

Achtergrond

Knorr werd op 23 april 1905 in Bethlehem (Pennsylvania, VS) geboren en werd opgevoed in de Nederlands gereformeerde leer.[2] Toen hij zestien was, verbond hij zich met de Bijbelonderzoekers. In 1922 trad hij uit de kerk waarin hij was opgevoed en op 4 juli 1923 werd hij gedoopt als Bijbelonderzoeker. Dat zelfde jaar nog werd hij een fulltime colporteur[noot 3] en werd hij op 6 september 1923 uitgenodigd om in Brooklyn op het hoofdbureau van het Wachttorengenootschap te dienen. Op 11 januari 1934 werd Knorr tot medebestuurder van de Peoples Pulpit Association gekozen (de toenmalige uitgeverij en drukkerijen van Jehovah's Getuigen).[3] Op 10 juni 1940 werd hij vicepresident van de corporatie van het Wachttorengenootschap in Pennsylvania die het drukwerk uitvoerde. Zijn verkiezing tot president van beide genootschappen en van de Britse corporatie, de International Bible Students Association, volgde in januari 1942.[3][4]

Nathan Knorr trouwde op op 31 januari 1953 met Audrey Mock. In de jaren 20 was de regel ingevoerd dat diegenen die trouwden iedere bijzondere aanstelling, zoals kringopziener, lid van de staf op het hoofdkantoor of één van de bijkantoren van het Wachttorengenootschap, zendeling, etc. verloren. Deze regel werd afgeschaft in de periode van het huwelijk van Knorr.[5] Na Knorrs overlijden hertrouwde Audrey met Glenn Hyde.

Tegen de zomer van 1976 was Knorr opgevallen dat hij de neiging had tegen allerlei dingen aan te lopen. Daaropvolgende medische onderzoeken brachten aan het licht dat hij aan een inoperabele hersentumor leed.[6] Hij ontving terminale zorg ontving op de Watchtower Farms in Wallkill, Ulster County (New York), een vestiging van het Wachttorengenootschap.

In de mate van het mogelijke probeerde hij nog deel te nemen aan de vergaderingen met bijkantoorpersoneel en nodigde ’s avonds nog kleine groepjes vrienden uit op de kamer. Hij overleed op 8 juni 1977.[7]

Stijl van leiderschap

Hoewel velen Knorr erg jong vonden en hem beschouwden als pluimstrijker van Rutherford, bleek Knorr een capabele bestuurder met een ijzeren wil. Hoewel hij zo nu en dan naar intimi de vriendelijkheid tentoon spreidde die zo kenmerkend was geweest voor Charles Taze Russell, leek zijn behandeling van anderen meestal meer op die van Rutherford.[8] Knorr was een praktisch, zelfs zakelijk ingestelde man en zou aan het roer staan van een expansieve organisatie. Onder zijn leiding werd afscheid genomen van het vitriool in de publicaties, kenmerkend voor de stijl van Rutherford.[9]

Bijdrage aan Jehovah’s Getuigen

Knorr droeg aanzienlijk bij aan de ontwikkeling van Jehovah’s Getuigen, met een grote nadruk op opleiding. Binnen een maand nadat hij werd benoemd als president, werden voorbereidingen getroffen voor de Theocratische Bedieningsschool, een school voor het spreken in het openbaar. Op 24 september 1942 opperde Knorr dat het Wachttorengenootschap een opleiding zou moeten starten om zendelingen in het buitenland op te leiden. Het idee werd onmiddellijk unaniem goedgekeurd door de Board of Directors. De eerste klas van de Gilead school voor zendelingen begon op 1 februari 1943.

Knorr zorgde voor het oprichten van nieuwe bijkantoren in verschillende landen. In 1942, toen hij president werd, waren er wereldwijd 25 bijkantoren. Tot 1946 nam het aantal bijkantoren, ondanks de Tweede Wereldoorlog, toe tot 57. Gedurende de volgende 30 jaar steeg het aantal bijkantoren tot 97. Knorr vormde het Wachttorengenootschap om tot een productiegigant van op de Bijbel gebaseerde publicaties. Sommigen menen dat hoewel Knorr niet de schrijversvaardigheden en het charisma van zijn voorgangers had, hij als bestuurder in veel opzichten bekwamer was dan beiden.[feit?]

Onder zijn leiding werd het beleid ingevoerd geen nadruk te leggen op individuele personen. Vanaf 1942 alle publicaties van het Wachttorengenootschap anoniem gepubliceerd en werd correspondentie van het Wachttorengenootschap geanonimiseerd – een beleid dat nog altijd wordt gevolgd. In plaats van een naam van de schrijver worden brieven ondertekend met ’Jullie broeders, Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap’ en een stempel van het Wachttorengenootschap.

Onder Knorr werd het disciplinaire beleid aangescherpt en ’rechterlijke comité’s’ ingevoerd.[noot 4] Volgens een voormalig medewerker zou Knorr in 1952 wel eens gezegd hebben: „Broeders, jullie kunnen er net zo lang over discussiëren als je wilt, maar als het van de zesde verdieping komt [waar de drukpersen stonden], is het de waarheid.”[10] Sinds de periode Knorr kan het uiten van een afwijkende zienswijze dan hetgeen in de publicaties van het Wachttorengenootschap staat, ertoe leiden dat iemand uit de gemeente wordt verwijderd.[noot 5][11] Ook de leer dat bloedtransfusies niet acceptabel zijn werd gedurende Knorrs presidentschap geïntroduceerd.

Het bijhouden van statistische gegevens werd sterk uitgebreid: sindsdien werd vrijwel elke activiteit van Jehovah’s Getuigen vastgelegd in cijfers, zowel op individueel niveau (velddienstrapport) als lokaal (gemeentebericht), regionaal (kringbericht) tot zelfs landelijk niveau (landsbericht).[12][noot 6] Zijn zakelijke inslag had succes: toen Knorr in 1942 president van het Wachttorengenootschap werd, waren er wereldwijd iets meer dan 115.000 Jehovah’s Getuigen. Tegen de tijd dat hij overleed in 1977 was het aantal gestegen tot bijna 2,25 miljoen.

Bijbeluitgaven

Zodra Nathan Knorr in 1942 president werd van het Wachtttorengenootschap, ondernam hij stappen om de drukrechten van de destijds algemeen gebruikelijke King James Version te verwerven. Enkele maanden later was deze eigen uitgave van de King James Version klaar om op het congres te worden vrijgegeven.

In 1944 werd vervolgens de American Standard Version op de eigen persen gedrukt.

In oktober 1946 stelde Knorr voor om een eigen nieuwe bijbelvertaling te produceren. Bijgevolg werd het New World Bible Translation Committee in het leven geroepen, dat op 2 december 1947 aan de slag ging met voorbereidend werk.

Op 2 augustus 1950 gaf hij tijdens een lezing op het congres van Jehovah’s Getuigen in het Yankee Stadium (New York) het Nieuwe Testament van de Nieuwe-Wereldvertaling.[13] De uitgave van de Hebreeuwse Geschriften (’het Oude Testament’) volgde in vijf delen. Twaalf jaar later kon hij op 18 juni 1960 op een congres in Manchester (Engeland) eveneens aankondigen dat het laatste deel van de volledige Nieuwe-Wereldvertaling in druk was verschenen. (Later verscheen de volledige vertaling in één band.)

Ook in Knorrs periode kwam het Wachttorengenootschap in 1951 in bezit van het nog niet eerder gepubliceerde manuscript van Steven Byingtons bijbelvertaling en in 1961 verwierf het genootschap de exclusieve rechten hiervan. Deze vertaling werd in 1972 gedrukt.

Congressen

Op grote congressen hield Knorr lezingen voor de toehoorders. Hij hield zijn eerste lezing als president op 20 september 1942 gehouden op het Theocratische Nieuwe-Wereldcongres in Cleveland (Ohio).[14] Deze werd door middel van telefoonverbindingen en via het radiostation WBBR (dat het Wachttorengenootschap in eigen beheer had) simultaan uitgezonden naar ruim 50 andere locaties waar congressen werden gehouden. Het gezamenlijke aantal toehoorders in de Verenigde Staten werd geschat op 126.000.[15] Later werden deze lezingen in brochurevorm uitgegeven. Knorrs lezing Peace can it last? (Vrede, van blijvende duur?), werd het jaar daarop in druk uitgegeven.

In 1953, 1958, 1963 en 1968 werden grote internationale congressen gehouden, waarbij Knorr lange wereldreizen ondernam en de wereldwijde gemeenschap van Jehovah's Getuigen toesprak.[noot 7][16]

Religieuze vrijheid

In de periode Knorr werden fundamentele kwesties rond religieuze vrijheden bij gerechtshoven voorgebracht, tot aan het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten toe. De belangrijkste gevallen betreffen de vrijheid van het colporteren en de vrijheid geen deel te nemen aan de vlaggengroet.[17] (Jehovah’s Getuigen beschouwen de vlaggengroet als afgoderij.[3]) Ook andere rechtszaken werden in het voordeel van Jehovah’s Getuigen beslist, waaronder de „vrijstelling van militaire dienst, vrijstelling van deelname aan politieke partijen, vrijheid van het kiesrecht, het recht van vrije meningsuiting, ... vrijheid van godsdienst, medische zelfbeschikking,” etc.[18]

In 1943 kreeg iedere getuige van Jehovah een exemplaar van Freedom of Worship (’Vrijheid van aanbidding’). In 1950 werd de brochure Defending and legally establishing the Good News (’Het goede nieuws verdedigen en wettelijk bevestigen’) uitgegeven, met daarin een beschrijving van alle tot dan toe belangrijke rechtszaken die het Wachttorengenootschap had gewonnen.

1975

In de jaren ’60 vlakte de groei van de getuigen af, maar toen het boek Eeuwig leven — in de vrijheid van de zonen Gods verscheen, waarin werd gezegd hoe passend het zou zijn als de duizendjarige regering van Christus parallel liep met het zevende millennium van ’s mensen bestaan, werd er aanzienlijke verwachting gewekt met betrekking tot het jaar 1975. De organisatie groeide hard in die jaren, maar toen 1975 voorbijging, verlieten velen de beweging, teleurgesteld omdat de verwachting niet was uitgekomen.

In Nederland

In december 1945 bracht Knorr, in gezelschap van zijn secretaris Milton George Henschel, een bezoek aan Nederland. Zij deden de aanzet om de organisatie van het werk van Jehovah’s Getuigen weer op te pakken na de Tweede Wereldoorlog en zij startten met het houden van grote vergaderingen.[19] Knorr onthief Arthur Winkler van zijn functie als landsopziener met het oog op de zware fysieke belasting die dit op Winkler zou leggen; aangezien Winkler zwaar gemarteld was in de oorlog, zou dit mogelijk teveel van hem vergen.[20] In 1951 bezocht Knorr Nederland weer; over dit bezoek is niet veel bekend.[21]

Op 19 september 1975 hield Knorr een lezing voor 3075 aanwezigen in een nieuwe congreshal in Bennekom.[22][23] Hoewel een bezoek aan Nederland van 11 tot 16 mei 1977 was aangekondigd[24], is uit schriftelijke bronnen niet helemaal duidelijk of dit bezoek ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden.[noot 8][25]

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

Noten
  1. º Jehovah’s Getuigen rekenen William Henry Conley niet mee in de rij presidenten, omdat hij zijn functie neerlegde voordat het Wachttorengenootschap rechtspersoonlijkheid werd verleend.
  2. º De functie van kerkgenootschap wordt voortaan vervuld door de (reeds eerder opgerichte) stichting Christelijke Gemeente van Jehovah's Getuigen. Brief "Aan alle gemeenten" d.d. 1 augustus 2011, kenmerk SCA
  3. º Deze term voor een volletijdprediker wordt nu niet meer gebruikt onder Jehovah’s Getuigen.
  4. º Aangezien het hoofddoel van zo een comité van drie ouderlingen is, iemand tot berouw te motiveren, werd het woord ’rechterlijk’ sinds 2024 achterwege gelaten.
  5. º Vergelijkbaar met excommunicatie. De term ’excommunicatie’ werd niet gebruikt door Jehovah’s Getuigen. Lang was de term ’uitsluiting’ gebruikelijk. De actuele term is dat iemand ’uit de gemeente wordt verwijderd’.
  6. º Uiteindelijk werden de notities op het velddienstrapport in 2024 opnieuw sterk vereenvoudigd.
  7. º Knorr heeft honderden lezingen gehouden op vergaderingen van Jehovah’s Getuigen wereldwijd, waaronder in 1958 de tot dan toe ’s werelds grootste religieuze vergadering in New York City, een bijeenkomst bijgewoond door meer dan 250.000 aanwezigen, zowel op de Polo Grounds als in het Yankee Stadion.
  8. º Gelet op het gegeven dat Knorrs gezondheid verslechterd was en sinds de herfst van 1976 gestaag achteruit ging (hij overleed op 8 juni 1977) en het ontbreken van ieder verslag of elke verwijzing naar een bezoek in mei 1977, is het mogelijk dat dit bezoek werd geannuleerd.
Verwijzingen
  1. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jaarboek van Jehovah’s Getuigen (yb78-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1978. "Corporaties",, p. 257
  2. º Penton, M. J. (1997): Apocalypse Delayed, University of Toronto Press, Toronto, blz. 83
  3. 3,0 3,1 3,2 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 8: Het goede nieuws zonder ophouden bekendmaken (1942–1975) - Subkopje: ’Vastbesloten dicht bij de Heer te blijven’,, p. 91
  4. º White, Timothy (1968): A people for his name, Vantage Press, New York, blz. 337
  5. º Franz, R. V. (1998): Gewetensconflict, Ten Have, blz. 24, [voetnoot 16]
  6. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 9: Jehovah’s woord blijft snel voortgang hebben (1976–1992)',, p. 108
  7. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Ontwaakt!, 22 december 1977, (g77 22/12) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. 'Een blik op de wereld Subkopje: N. H. Knorr overleden',, p. 29 Het bericht verscheen eerder in de Engelse uitgave van 22 augustus 1977; blz. 29
  8. º Rogerson, Alan (1971): Miljoenen die nu leven zullen nooit sterven, Bosch & Keuning, Baarn, blz. 77
  9. º Beckford, James A. (1975): The Trumpet of Prophecy, Basil Blackwell, Oxford, blz. 47
  10. º Cetnar, William (1978): An Inside View of the Watchtower Society, in Edmond C. Gruss, We Left Jehovah’s Witnesses – A Non-Prophet Organization, Presbyterian and Reformed Publishing, Phillipsburg, New Jersey, blz. 77
  11. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, De Wachttoren, studieuitgave, augustus 2024, (w24) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Hulp voor degenen die uit de gemeente zijn verwijderd,, p. 31, voetnoot bij alinea 4.
  12. º Franz, R. V. (1991): In search of Christian Freedom, Commentary Press, Atlanta, blz. 193, 194
  13. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, De Wachttoren, 15 september 1950, (w50) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Jehovah, de God van communicatie,, p. 8 § 17
  14. º (en) Knorr, N. H., Peace can it last? (audio) op archive.org
  15. º Knorr, N. H., 1943, Peace, Can it last? (pdf), Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., p. 31
  16. º Georgia’s Columbus Times, 6 september (of 9 juni?) 1977
  17. º Peters, Shawn Francis (2002): Judging Jehovah’s Witnesses – Religious Persecution and the Dawn of the Rights Revolution, ISBN 9780700611829
  18. º Kaplan, William (1989): State and Salvation, University of Toronto Press, Toronto, blz. ?
  19. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jaarboek van Jehovah's Getuigen (yb86-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1986. 'Nederland Subkopje: Liefdevolle aandacht van het hoofdbureau versnelt het werk',, p. 173
  20. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jaarboek van Jehovah's Getuigen (yb86-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1986. 'Nederland Subkopje: Veranderingen in het opzicht op het bijkantoor',, p. 178
  21. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Ontwaakt!, 8 oktober 1999, (g99 8/10 - O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Willem van Seijl: De werkelijkheid heeft mijn verwachtingen overtroffen Subkopje: Onze dienst in Nederland',, p. 2
  22. º Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap - Emmen. - Onze Koninkrijksdienst oktober. (1975) Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e.V, Selters/Taunus - km75-O NL Brief van het bijkantoor p. 1
  23. º Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap - Emmen. - Onze Koninkrijksdienst november. (1975) Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e.V, Selters/Taunus - km75-O NL Theocratisch nieuws p. 8
  24. º Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap - Emmen. - Onze Koninkrijksdienst maart. (1977) Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e.V, Selters/Taunus - km77-O NL Theocratisch nieuws p. 4
  25. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 9: Jehovah’s woord blijft snel voortgang hebben (1976–1992) - Subkopje: Organisatorische aanpassingen',, p. 108, 109
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow