Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Australië (land): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Charles III)
 
(Een tussenliggende versie door een andere gebruiker niet weergegeven)
Regel 209: Regel 209:
Regeringsleider is de [[Minister-president van Australië]]. Het gemenebest heeft bovendien twee zelfregerende gebieden: het [[Australian Capital Territory|Australisch Hoofdstedelijk Territorium]] (het gebied van de federale hoofdstad [[Canberra]]) en het [[Noordelijk Territorium]] met [[Darwin (Australië)|Darwin]] als hoofdstad. Tot het gemenebest behoren ook: [[Jervis Bay Territorium]] aan de Australische oostkust, [[Christmaseiland]] in de [[Indische Oceaan]], [[Norfolk (eiland)|Norfolk]] in de [[Grote Oceaan|Stille Oceaan]] en [[Heard en McDonaldeilanden]] in de [[Zuidelijke Oceaan]].
Regeringsleider is de [[Minister-president van Australië]]. Het gemenebest heeft bovendien twee zelfregerende gebieden: het [[Australian Capital Territory|Australisch Hoofdstedelijk Territorium]] (het gebied van de federale hoofdstad [[Canberra]]) en het [[Noordelijk Territorium]] met [[Darwin (Australië)|Darwin]] als hoofdstad. Tot het gemenebest behoren ook: [[Jervis Bay Territorium]] aan de Australische oostkust, [[Christmaseiland]] in de [[Indische Oceaan]], [[Norfolk (eiland)|Norfolk]] in de [[Grote Oceaan|Stille Oceaan]] en [[Heard en McDonaldeilanden]] in de [[Zuidelijke Oceaan]].


Het Gemenebest van Australië is naast een [[Bondsstaat|federale]] [[parlementaire democratie]] ook een [[Constitutionele monarchie|parlementair (constitutioneel) koninkrijk]] met als staatshoofd [[Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk|Elizabeth II van Australië]] met de titel ''Koningin van Australië'' (een [[Commonwealth realm]]). De troonopvolger van de natie is kroonprins [[Charles Mountbatten-Windsor|Charles]]. In iedere deelstaat wordt het staatshoofd vertegenwoordigd door een [[gouverneur]] en in de federale overheid door de [[gouverneur-generaal]]. Het staatshoofd wordt in het gemenebest vertegenwoordigd door de [[Gouverneur-generaal van Australië]], die door de Kroon wordt aangesteld op advies van de [[Minister-president van Australië|Australische minister-president]]. Hoewel de meeste taken door de Gouverneur-generaal en stedelijke gouverneurs worden uitgevoerd zijn er enkele die het staatshoofd zelf uitvoert door persoonlijke aanwezigheid. In een referendum in [[1999]] is uitgesproken dat de bevolking van Australië een overgang naar een republiek afwees.
Het Gemenebest van Australië is naast een [[Bondsstaat|federale]] [[parlementaire democratie]] ook een [[Constitutionele monarchie|parlementair (constitutioneel) koninkrijk]] met als staatshoofd [[Charles III van het Verenigd Koninkrijk|Charles III]] met de titel ''King of Australia'' (koning van Australië). In iedere deelstaat wordt het staatshoofd vertegenwoordigd door een [[gouverneur]] en in de federale overheid door de [[gouverneur-generaal]]. Het staatshoofd wordt in het gemenebest vertegenwoordigd door de [[Gouverneur-generaal van Australië]], die door de Kroon wordt aangesteld op advies van de [[Minister-president van Australië|Australische minister-president]]. Hoewel de meeste taken door de Gouverneur-generaal en stedelijke gouverneurs worden uitgevoerd zijn er enkele die het staatshoofd zelf uitvoert door persoonlijke aanwezigheid. In een referendum in [[1999]] is uitgesproken dat de bevolking van Australië een overgang naar een republiek afwees.


Binnen de grenzen van Australië ligt sinds [[2013]] de zelf uitgeroepen [[Murrawarrirepubliek]], die door geen enkel land erkend wordt.
Binnen de grenzen van Australië ligt sinds [[2013]] de zelf uitgeroepen [[Murrawarrirepubliek]], die door geen enkel land erkend wordt.
Regel 361: Regel 361:
{{DEFAULTSORT:Australie}}
{{DEFAULTSORT:Australie}}
[[Categorie:Australië| ]]
[[Categorie:Australië| ]]
[[Categorie:Land]]
[[Categorie:Land in Oceanië]]
[[Categorie:Gemenebest van Naties]]
[[Categorie:Gemenebest van Naties]]
[[Categorie:Britse koloniale geschiedenis]]
[[Categorie:Britse koloniale geschiedenis]]

Huidige versie van 27 jun 2024 om 00:41

Commonwealth of Australia
Vlag van Australië Wapen van Australië
(Details) (Details)
Australië (land)
Basisgegevens
Officiële landstaal Engels (de facto)
Hoofdstad Canberra
Regeringsvorm Federatie
Constitutionele monarchie met een parlementair systeem en een meerpartijenstelsel (democratie)
Staatshoofd Koning Charles III
Regeringsleider Premier Anthony Albanese
Religie Christelijk (52,1%),
Islamitisch (2,6%),
Boeddhistisch (2,4%),
Hindoeïstisch (1,9%),
andere religies (1,3%),
geen religie (30,1%),
geen gegevens (9,6%) (2016)[1]
Oppervlakte 7.741.220 km² [2] (1% water)
Inwoners 20.061.646 (2006)[3]
21.262.641 (2009)[4] ()
Overige
Volkslied Advance Australia Fair
Munteenheid Australische dollar (AUD)
UTC +8 tot +11
Nationale feestdag 26 januari
Web | Code | Tel. .au | AUS | 61
Voorgaande staten
Nieuw-Zuid-Wales Nieuw-Zuid-Wales
Queensland Queensland
Tasmanië Tasmanië
Victoria (Australië) Victoria (Australië)
West-Australië West-Australië
Zuid-Australië Zuid-Australië		 1901
Topografie
Australië (land)
rel=nofollow


Australië (Engels: Australia), officieel het Gemenebest Australië (Engels: Commonwealth of Australia) is een land op het zuidelijk halfrond bestaande uit het Australische vasteland en een groot aantal eilanden in de Indische en Grote Oceaan, waarvan Tasmanië het grootste is. Australië ligt ten noordwesten van Nieuw-Zeeland en ten zuiden van Indonesië, Oost-Timor en Papoea-Nieuw-Guinea. Het land heeft een oppervlakte van 7.692.000 km² en is daarmee het op vijf na grootste land ter wereld naar oppervlakte. Van de circa 23 miljoen inwoners woont het grootste deel in en nabij de grote steden, zoals Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth en Adelaide. De hoofdstad is Canberra.

Australië, dat zijn naam dankt aan het vermeende continent terra australis incognita ("onbekend zuidelijk land"), werd al enkele tienduizenden jaren bewoond voor het door Europeanen zou worden ontdekt. Nadat Willem Jansz Australië in 1606 als eerste Europeaan ontdekte duurde het nog tot 1770 voor de oostkust in bezit werd genomen door de Britten, die het eiland in eerste instantie als strafkolonie gebruikten. Van 1650 tot 1817 heette het hele continent Nieuw Holland, alleen de namen Arnhemland, Nieuw-Zeeland en Tasmanië herinneren nu nog aan de Nederlandse ontdekkingsreizen in dit gebied. New South Wales was in 1788 de eerste kolonie en in de 19e eeuw volgden nog vijf andere koloniën, de voorlopers van de huidige Australische staten. Op 1 januari 1901 voegden de zes koloniën zich samen tot één federatie en werd het - hoewel nog niet volledig - onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Australië ontleent zijn soevereiniteit aan het zogenoemde settled colony principle dat bepaalt dat het land vreedzaam werd gekoloniseerd.

Het tegenwoordige Australië is een federale parlementaire democratie en een constitutionele monarchie met als staatshoofd koning Charles III (een Commonwealth realm), vertegenwoordigd in Australië door de Gouverneur-Generaal. Internationaal is Australië lid van de Verenigde Naties, de G20, het Gemenebest van Naties, de OESO en de WTO.

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Australië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Bestand:Captainjamescookportrait.jpg
James Cook bereikte als eerste Europeaan de Australische oostkust

Ongeveer 60.000 jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Australië, de Aboriginals. Doordat destijds het zeeniveau veel lager was, bestonden er natuurlijke bruggen van Azië naar Australië waardoor mensen waarschijnlijk maar een klein stukje hoefden te varen om Australië te bereiken. Toen de aarde later opwarmde, het ijs begon te smelten en het zeeniveau steeg, werd Australië een eiland.

Willem Jansz ontdekte met zijn Duyfken Australië als eerste Europeaan in 1606, toen hij langs het Kaap York-schiereiland in het noorden van Australië voer. De westkant van Australië werd later ook verschillende malen door Nederlanders en andere Europeanen bezocht, maar dit Nieuw-Holland groeide niet uit tot een kolonie. In 1770 ontdekte de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook de oostkust van Australië. Het gebied werd Nieuw-Zuid-Wales genoemd en werd gebruikt als strafkolonie voor Engelse gevangenen. Later werd het land ook populair onder vrije burgers. In 1849 werd er voor het eerst goud gevonden in Australië en daarna nam de bevolking snel toe.

In 1901 keurde Australië een federale grondwet goed en werd een zelfregerend deel (dominion) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de Tweede Wereldoorlog vochten Australische eenheden onder meer op Ambon, in Egypte, op Kreta en in de Pacific.

Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect Walter Burley Griffin werd uitgevoerd vanaf 1913, en in 1927 werd het aldus ontstane Canberra de nieuwe hoofdstad.

Bestuurlijke indeling

Zie Bestuurlijke indeling van Australië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Australië bestaat uit 6 staten, 2 territoria en 1 federaal territorium (het Australisch Hoofdstedelijk Territorium).

Staat Afkorting Inwoners Hoofdstad
1. Nieuw-Zuid-Wales NSW 7.272.800 Sydney
2. Victoria Vic 5.603.100 Melbourne
3. Queensland Qld 4.560.059 Brisbane
4. West-Australië WA 2.451.400 Perth
5. Zuid-Australië SA 1.650.600 Adelaide
6. Tasmanië Tas 512.100 Hobart
Territoria
7. Australian Capital Territory ACT 373.100 Canberra
8. Noordelijk Territorium NT 233.300 Darwin
9. Jervis Bay Territorium JBT 760 (Jervis Bay Village)

Daarnaast beslaat het Australische Gemenebest nog 7 externe territoria. Norfolk had een zekere mate van zelfbestuur, maar sinds 2015 valt het, net als de andere territoria, onder het bestuur van de Australische overheid.

Territoria Afkorting Inwoners Hoofdstad
Norfolk NF 2.302 Kingston (Norfolk)
Christmaseiland CX 2.072 Flying Fish Cove
Cocoseilanden CC 596 West Island
Ashmore- en Cartiereilanden geen permanente bevolking
Australisch Antarctisch Territorium AAT geen permanente bevolking Davis Station
Heard en McDonaldeilanden HIMI geen permanente bevolking (Atlas Cove)
Koraalzee-eilanden geen permanente bevolking (Willis Island)

Geografie

Fysieke kenmerken

Bestand:Topography of australia.jpg
Reliëfkaart van Australië

Australië, het kleinste continent en door sommigen ook beschouwd als het grootste eiland, wordt in het noorden door de Timorzee, de Arafurazee, de Golf van Carpentaria en de Straat Torres begrensd, in het oosten door de Koraalzee en de Tasmanzee en ten zuiden door de Straat Bass en de Grote Australische Bocht. De Indische Oceaan ligt ten zuiden en westen van Australië. Het land heeft een totale kustlijn van 25 760 km en het is tevens het grootste land dat in zijn geheel op het zuidelijk halfrond ligt. Hierbij moet opgemerkt worden dat Brazilië groter is, maar ook nog een gedeelte op het noordelijk halfrond heeft liggen.

Een groot deel van Australië bestaat uit woestijn. Enkel in het noordoosten zijn er regenwouden, die verder naar het zuiden vaak meer subtropisch dan tropisch zijn. In de dorre, hete binnenlanden zijn er naast woestijnen ook steppe- en savanneachtige gebieden, de scrublands.

Australië is het laagste en vlakste continent. Een groot deel van het woestijngebied ligt net boven de zeespiegel, met in het westen het Centrale Laagland en het Westelijk Plateau. Aan de oostkust liggen bergketens en bevindt zich ook de hoogste berg, Mount Kosciuszko, met een hoogte van 2228 meter. Andere bekende bergen en rotsen zijn: Uluṟu (Ayers Rock), Kata Tjuta (de Olga's), Mount Augustus, de Devils Marbles en Wave Rock.

Door het droge klimaat kent Australië rivieren waarvan vele een deel van het jaar helemaal droogstaan. Het land heeft twee belangrijke rivieren die het hele jaar door water bevatten: de Murray en de Darling. Er bevinden zich in het land ook meren zoals het Eyremeer, het Torrensmeer en het Gairdnermeer die meestal droog liggen. Grote baaien zijn de Grote Australische Bocht, Golf van Carpentaria en de Spencergolf.

Steden

Zie ook de Lijst van steden in Australië, Lijst van grote Australische steden en de lijst van grootste metropolen van Australië.

De tien grootste verstedelijkte gebieden (urban centers) van Australië waren volgens de volkstelling van 2013:[5]

Plaats Staat Inwoners
1. Sydney New South Wales 4.757.083
2. Melbourne Victoria 4.347.955
3. Brisbane Queensland 2.238.394
4. Perth Western Australia 1.972.358
5. Adelaide South Australia 1.291.666
6. Gold Coast Queensland 591.473
7. Newcastle New South Wales 540.796
8. Canberra Australian Capital Territory 411.609
9. Wollongong New South Wales 292.190
10. Sunshine Coast Queensland 251.081

Flora en fauna

Zie ook: Fauna van Australië
Bestand:Koala climbing tree.jpg
Een koala

In de regenwouden komen de meeste diersoorten voor. Ook in de dorre, hete binnenlanden komen vele soorten voor. In de binnenlandse scrublands leven onder meer de kangoeroes. Een groot deel van de Australische fauna, en dat geldt vooral voor de buideldieren, is uniek. Deze zijn een voorbeeld van adaptieve radiatie en nog vrij primitief. Vermoedelijk hadden de Australische buideldieren ooit maar een beperkt aantal voorouders. Ook bestaan er in Australië grootpoothoenders die hun eieren in hopen rottend plantenmateriaal uitbroeden en de temperatuur daarvan controleren (thermometervogels); zodra de kuikens geboren zijn, laten ze die aan hun lot over.

Australië wordt regelmatig geteisterd door bosbranden. Droogte en harde wind zorgen voor een snelle verspreiding van het vuur. Hoewel het gevaarlijk is voor de bewoonde wereld, zijn de bosbranden een noodzakelijk onderdeel voor de vernieuwing van de bossen. De zaaddozen van de eucalyptus hebben grote hitte nodig om open te springen. Ook de geblakerde moederboom loopt meestal weer uit.

Klimaat

De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan die van het Noordelijk Halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus. Australië heeft voor het grootste gedeelte een subtropisch klimaat, in het uiterste noorden heerst een tropisch klimaat.

Van oktober tot eind november is het 'vroege stormseizoen'. December en januari is het 'vroege regenseizoen', soms heel nat. het 'late regenseizoen' valt in februari en maart, met zeer zware regenval. Het 'late stormseizoen' van april en mei heeft zware stormen. In juni en juli is het klimaat zeer aangenaam. Heet en droog is het in augustus. In de regentijd komen er regelmatig zware stormen voor, gemiddeld vijf per jaar. Gemiddeld valt hier circa 1470 mm neerslag.

Midden-Australië heeft een echt woestijnklimaat. In de zomer kunnen de temperaturen zeer hoog oplopen. In de winterperiode kan het 's nachts flink afkoelen. Hier valt minder dan 250 mm neerslag per jaar en het droge seizoen duurt meer dan acht maanden.

Het noorden van Nieuw-Zuid-Wales en het zuiden van Queensland hebben een subtropisch klimaat met het hele jaar door aangenaam weer, hoewel het in de zomer behoorlijk warm kan worden. Grote steden als Sydney, Perth en Adelaide hebben een mediterraan klimaat met warme zomers en milde winters.

Victoria en Tasmanië in het zuiden hebben een gematigd klimaat. In de winter kan het vrij koud worden met sneeuwval in de hogere gebieden. De rest van het jaar is het zonnig en warm met kans op hittegolven in Victoria.

Opwarming

Vanaf 1910 tot 2016 is de gemiddelde oppervlakte-temperatuur een graad gestegen. Klimaatverandering en opwarming van de Aarde zijn in Australië te merken aan een verminderde hoeveelheid regen, hetgeen lokaal tot forse droogte leidt. Voor zoet water wordt men steeds meer afhankelijk van ontziltingsinstallaties. Tevens neemt het aantal bosbranden toe. Het klimaatrapport voor 2016 voorspelt dat deze trend zal toenemen. [6]

Politiek

Bestand:Trooping the Colour, Saturday June 16th 2007.jpg
De Britse koninklijke familie

Zes toenmalige Britse koloniën, Nieuw-Zuid-Wales, Tasmanië, Queensland, Victoria, Zuid-Australië en West-Australië werden in een federale staat verenigd. Iedere deelstaat heeft een eigen regering, rechterlijke macht, grondwet en overheid met een eigen gekozen premier. Federaal zijn de Australische Senaat en het Australische Huis van afgevaardigden die het Australische Parlement vormen.

Regeringsleider is de Minister-president van Australië. Het gemenebest heeft bovendien twee zelfregerende gebieden: het Australisch Hoofdstedelijk Territorium (het gebied van de federale hoofdstad Canberra) en het Noordelijk Territorium met Darwin als hoofdstad. Tot het gemenebest behoren ook: Jervis Bay Territorium aan de Australische oostkust, Christmaseiland in de Indische Oceaan, Norfolk in de Stille Oceaan en Heard en McDonaldeilanden in de Zuidelijke Oceaan.

Het Gemenebest van Australië is naast een federale parlementaire democratie ook een parlementair (constitutioneel) koninkrijk met als staatshoofd Charles III met de titel King of Australia (koning van Australië). In iedere deelstaat wordt het staatshoofd vertegenwoordigd door een gouverneur en in de federale overheid door de gouverneur-generaal. Het staatshoofd wordt in het gemenebest vertegenwoordigd door de Gouverneur-generaal van Australië, die door de Kroon wordt aangesteld op advies van de Australische minister-president. Hoewel de meeste taken door de Gouverneur-generaal en stedelijke gouverneurs worden uitgevoerd zijn er enkele die het staatshoofd zelf uitvoert door persoonlijke aanwezigheid. In een referendum in 1999 is uitgesproken dat de bevolking van Australië een overgang naar een republiek afwees.

Binnen de grenzen van Australië ligt sinds 2013 de zelf uitgeroepen Murrawarrirepubliek, die door geen enkel land erkend wordt.

Economie

Bestand:Kalgoorlie The Big Pit DSC04498.JPG
Dagbouw in de Super Pit goudmijn in Kalgoorlie
Zie Economie van Australië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Australië heeft een vrijemarkteconomie, die wordt gedomineerd door de dienstensector. Deze beslaat 68% van het Australische bruto binnenlands product. De landbouw- en de mijnbouwsector (samen 10% van het bbp) zijn samen verantwoordelijk voor 57% van de export van Australië.

De Australische economie is, gemeten naar maatstaven voor economische vrijheid, een van de meest laissez-faire kapitalistische economieën ter wereld. Het bruto binnenlands product van Australië is qua koopkrachtpariteit iets hoger dan dat van het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk. In de Index van de menselijke ontwikkeling van de Verenigde Naties 2009 stond het land op de tweede plaats.

Toerisme

Australië is een populaire vakantiebestemming en de toerismesector, waarin circa 500.000 Australiërs werkzaam zijn, vormt een belangrijk deel van de economie. Behalve de grote steden Sydney en Melbourne is vooral de uitgestrekte natuur populair. Bekend zijn onder meer het nationaal park Uluṟu-Kata Tjuṯa met de iconische berg Uluṟu (Ayers Rock) en Kata Tjuṯa (The Olgas), het nationaal park Kakadu in het noorden, de koraalriffen van het Groot Barrièrerif, de wildernis van het eiland Tasmanië, het Willandramerengebied in Nieuw-Zuid-Wales en Great Ocean Road langs de zuidkust. Australië telt een aantal monumenten op de Werelderfgoedlijst. Jongeren tot 30 jaar uit onder andere West-Europa, Canada en Oost-Azië kunnen werk (vaak seizoenswerk op het platteland) en reizen combineren met behulp van een speciaal visum gericht op backpackers.

Religie

De census van 2011 en 2016 brachten de volgende uitkomsten[7][1]:

Religie in Australië, 2011-2016
2011 2016 %
(relatief) 		%
(absoluut)
Aantal % Aantal %
Katholiek 5 439 200 25,3 5 291 800 22,6 -2,7 -2,7
Anglicaans 3 680 000 17,1 3 191 200 13,3 -3,8 -13,3
Uniting Church 1 065 800 5,0 870 200 3,7 -1,3 -18,4
Presbyteriaan 599 500 2,8 526 700 2,3 -0,5 -12,1
Orthodox 563 100 2,6 502 800 2,1 -0,5 -10,7
Baptist 352 500 1,6 345 100 1,5 -0,1 -2,1
Pentecostal 238 000 1,1 260 600 1,1 0 +9,5
Lutheraan 251 900 1,2 174 000 0,7 -0,5 -30,9
Overige christenen 960 700 4,5 1 039 200 4,4 -0,1 +8,2
Christenen 13 150 600 61,1 12 201 600 52,1 -9,0 -7,2
Moslim 476 300 2,2 604 200 2,6 +0,4 +26,9
Boeddhist 529 000 2,5 563 700 2,4 -0,1 +6,6
Hindoe 275 500 1,3 440 300 1,9 +0,6 +59,8
Joods 97 300 0,5 91 000 0,4 -0,1 -6,5
Andere religie 168 200 0,8 221 600 0,9 +0,1 +31,7
Geen religie 4 796 800 22,3 7 040 700 30,1 +7,8 +46,8
Weigerde te antwoorden of gaf geen duidelijk antwoord 2 014 000 9,4 2 238 300 9,6 +0,2 +11,3
Totaal bevolking 21 507 700 100 23 401 400 100 n.v.t. n.v.t.

Katholieken

Onder de christenen vormen de katholieken qua aantal de grootste geloofsgemeenschap van Australië. Van de Australiërs ging in 2006 bijna 4% naar een katholieke kerk gedurende het weekend. Alhoewel absoluut het aantal katholieken in de laatste 5 jaar toenam (vooral door immigratie), nam het relatieve aantal katholieken lichtjes af: van 26,7% in 2001 naar 26% in 2006.

Het aantal kerkbezoekers daalde van 864.000 in 1996 naar 763.276 in 2001, en naar 708.618 in 2006. Een afname van het aantal kerkbezoekers met bijna 20% in 10 jaar.[8]

Cultuur

Bestand:Royal exhibition building tulips straight.jpg
Het Royal Exhibition Building in Melbourne was in 2004 het eerste gebouw in Australië dat werd opgenomen op de UNESCO werelderfgoedlijst.[9]

Sinds 1788 is de basis van de Australische cultuur sterk beïnvloed door de Anglo-Keltische westerse cultuur.[10][11] Een aantal opvallende culturele kenmerken zijn ook ontstaan uit de natuurlijke omgeving van Australië en uit inheemse culturen.[12][13] Sinds het midden van de 20e eeuw heeft de Amerikaanse cultuur die van Australië sterk beïnvloed, in het bijzonder door middel van televisie en film.[14] Andere culturele invloeden komen uit naburige Aziatische landen en via grootschalige immigratie uit niet-Engels sprekende landen.[14][15]

Kunst

Bestand:Tom Roberts - Bailed up - Google Art Project.jpg
Bailed up door Tom Roberts toont het beroven van een koets door bushrangers.

Van de Australische beeldende kunst wordt verondersteld dat die is begonnen met de grotschilderingen, rotstekeningen en bodypainting van de inheemse volkeren. De tradities van inheemse Australiërs worden grotendeels mondeling overgeleverd, via ceremonie en door het vertellen van de Droomtijdverhalen.[16] Vanaf het begin van de Europese kolonisatie is een belangrijk thema in de Australische kunst het natuurlijke landschap,[12] dat bijvoorbeeld te zien is in de werken van Albert Namatjira,[17] Arthur Streeton en anderen die zijn geassocieerd aan de Heidelberg School[12] en Arthur Boyd.[18]

Het landschap is een blijvende bron van inspiratie voor de Australische modernistische kunstenaars. Het wordt afgebeeld in de geprezen werken van Sidney Nolan,[19] Fred Williams,[20] Sydney Lange,[21] en Clifton Pugh.[22]

De Australische literatuur is ook beïnvloed door het landschap. De werken van schrijvers als Banjo Paterson, Henry Lawson en Dorothea Mackellar vangen de ervaring van de Australische bush.[23] Het karakter van het nationale koloniale verleden van het land, zoals weergegeven in de vroege literatuur, is populair bij de moderne Australiërs.[12] In 1973 werd Patrick White de eerste Australiër die werd bekroond met de Nobelprijs voor de Literatuur,[24][25] Australische winnaars van de Man Booker Prize for Fiction zijn Peter Carey en Thomas Keneally.[26] David Williamson, David Malouf en John Maxwell Coetzee, die onlangs pas een Australische burger is geworden, zijn ook bekende schrijvers,[27] en Les Murray wordt beschouwd als "een van de belangrijkste dichters van zijn generatie".[28]

Media

De Australische filmindustrie begon met de release in 1906 release van The Story of the Kelly Gang, die wordt beschouwd als 's werelds eerste lange speelfilm.[29] Zowel de Australische speelfilmproductie als de distributie van de Britse films daalde dramatisch na de Eerste Wereldoorlog als Amerikaanse studio's en distributeurs de filmindustrie monopoliseren.[30] Tegen de jaren 1930 is ongeveer 95 procent van de in Australië vertoonde speelfilms geproduceerd in Hollywood. Tegen de late jaren 1950 houdt de speelfilmproductie in Australië feitelijk op te bestaan en worden er geen volledig Australische speelfilms meer gemaakt in de tien jaar tussen 1959 en 1969.[31]

Australië heeft twee publieke omroepen (de Australian Broadcasting Corporation en de multiculturele Special Broadcasting Service), drie commerciële televisiezenders, verschillende betaal-TV-diensten en talrijke openbare, non-profit televisie- en radiostations. Elke grote stad heeft minstens één dagelijkse krant en er zijn twee landelijke dagbladen, The Australian en The Australian Financial Review

Keuken

Bestand:Pavlova cake 2.jpg
De Pavlova wordt in Australië gegeten sinds de 20e eeuw.

Het eten van inheemse Australiërs werd grotendeels beïnvloed door de omgeving waarin ze leefden. De meeste stammen leefden van een eenvoudig jager-verzamelaardieet. Ze jaagden op inheems wild en vis en verzamelden inheemse planten en fruit. De algemene term voor de inheemse Australische flora en fauna die wordt gebruikt als voedselbron is bush tucker.[32][33] De eerste kolonisten introduceerden gerechten op het continent[34], dat voor een groot deel bepaalde wat nu beschouwd wordt als typisch Australisch eten. Sinds het begin van de 20e eeuw is het eten in Australië in toenemende mate beïnvloed door immigranten uit diverse landen, met name uit Zuid-Europese en Aziatische culturen.[34][35] De Australische wijn wordt geproduceerd in 60 verschillende productiegebieden van in totaal ongeveer 160.000 hectare. Ze liggen voornamelijk in het zuidelijke, koelere delen van het land. De wijnregio's in elk van deze staten produceren verschillende druivenrassen en stijlen die gebruikmaken van de lokale klimaten en grondsoorten. De overheersende wijnrassen zijn Shiraz, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Semillon, Pinot noir, Riesling en Sauvignon blanc.[36][37][38][39][40]

Sport

Bestand:4th Test Woodfull.jpg
Cricket is een belangrijk onderdeel van sportcultuur van Australië sinds de 19e eeuw.[41]

Ongeveer 24 procent Australiërs boven de leeftijd van 15 jaar neemt regelmatig deel aan georganiseerde sportactiviteiten in Australië.[42] Australië heeft sterke internationale teams in cricket, hockey, korfbal, rugby League en rugby union. In elk van deze sporten zijn ze de afgelopen 25 jaar ten minste tweemaal olympisch of wereldkampioen geworden bij zowel de mannen als de vrouwen (voor zover van toepassing).[43][44][45][46][47][48][49][50] Australië is ook sterk in baanwielrennen, roeien en zwemmen en eindigt consequent in de top vijf van medaillewinnaars op de Olympische of WK niveau sinds 2000.[51][52] Zwemmen is de sterkste van deze sporten. Australië is de op één na meest productieve medaillewinnaar in deze sport in de Olympische geschiedenis.[53][54][55]

Zie ook

Op Wikimedia-projecten:

Commons Media op Wikimedia Commons

Commons WikiAtlas Atlas op Wikimedia Commons

WikiWoordenboek Definitie op WikiWoordenboek

Wikivoyage Reisgids op Wikivoyage

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

  • Davison, Graeme; Hirst, John; Macintyre, Stuart, The Oxford Companion to Australian History. Oxford University Press, Melbourne, Vic., 1999
  • Jupp, James, The Australian people: an encyclopedia of the nation, its people, and their origins. Cambridge University Press, 2001
  • Smith, Bernard; Smith, Terry, Australian painting 1788–1990. Oxford University Press, Melbourne, Vic., 1991
  • Teo, Hsu-Ming; White, Richard, Cultural history in Australia. University of New South Wales Press, 2003

Voetnoten

  1. ↑ 1,0 1,1 2016 Census of Population and General Community (Sheet G14) Australian Bureau of Statistics
  2. º (en) Verenigde Naties 2004
  3. º (en) Laatste census 8 augustus 2006 (via V.N.)
  4. º (en) Niet officiële schatting CIA Factbook 1 juli 2009 (berekend door US Bureau of the Census)
  5. º (en) Australian Bureau of Statistics
  6. º Australië verwacht meer extreem weer, meer droogte
  7. º Cultural diversity in Australia: Reflecting a Nation: Stories from the 2011 CensusAustralian Bureau of Statistics 21.06.2012
  8. º (en) Australische Katholieke Kerk
  9. º About Australia: World Heritage properties. Department of Foreign Affairs and Trade Gearchiveerd van het origineel op 25 juli 2010 Geraadpleegd op 4 december 2012
  10. º Jupp, blz. 796–802.
  11. º Teo and White, blz. 118–20.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Davison, Hirst and Macintyre, blz. 98–99.
  13. º Teo and White, blz. 125–27.
  14. ↑ 14,0 14,1 Teo and White, blz. 121–23.
  15. º Jupp, blz. 808–12, 74–77.
  16. º Ross, Margaret Clunies. Australian Aboriginal Oral Traditions. Center for Study in Oral Tradition (1986) Geraadpleegd op 4 december 2012
  17. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 452.
  18. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 85.
  19. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 469–70.
  20. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 686–87.
  21. º Smith and Smith, blz. 97–103.
  22. º Smith and Smith, blz. 323–28, 407–08.
  23. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 381–82, 393–94, 404, 496–497.
  24. º Davison, Hirst and Macintyre, blzp. 683.
  25. º Hansson, Karin. Patrick White – Existential Explorer. The Nobel Foundation (29 August 2001) Gearchiveerd van het origineel op 13 december 2007 Geraadpleegd op 4 december 2012
  26. º The Man Booker Prize. The Booker Prize Foundation Geraadpleegd op 4 december 2012
  27. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 394.
  28. º Tranter, John (1977) A warrior poet living still at Anzac Cove: Review of The Vernacular Republic: Selected Poems. Johntranter.com (29 January 1977) Geraadpleegd op 4 december 2012
  29. º Chichester, Jo. Return of the Kelly Gang. UNESCO Courier. UNESCO (2007) Geraadpleegd op 5 december 2012
  30. º The first wave of Australian feature film production. Docs.google.com Geraadpleegd op 5 december 201
  31. º Culture.gov.au – "Film in Australia". Australian Government: Culture Portal. Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts, Commonwealth of Australia (22 November 2007) Geraadpleegd op 5 december 2012
  32. º Bush Tucker Plants, or Bush Food. Teachers.ash.org.au Gearchiveerd van het origineel op 11 mei 2011 Geraadpleegd op 5 december 2012
  33. º Bush Tucker. Theepicentre.com Gearchiveerd van het origineel op 13 mei 2011 Geraadpleegd op 5 december 2012
  34. ↑ 34,0 34,1 Australian food and drink. Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (23 September 2008) Geraadpleegd op 5 december 2012
  35. º Modern Australian recipes and Modern Australian cuisine. Special Broadcasting Service Gearchiveerd van het origineel op 3 mei 2010 Geraadpleegd op 5 december 2012
  36. º "Australian Wine Industry Statistics", Winebiz – Wine Industry Statistics. Geraadpleegd op 22 October 2010.
  37. º Ed, McCarthy, Mary Ewing-Mulligan, Wine For Dummies. For Dummies, 2006
  38. º T. Stevenson "The Sotheby's Wine Encyclopedia" Dorling Kindersley 2005 ISBN 0-7566-1324-8
  39. º Hugh Johnson & Jancis Robinson, The World Atlas of Wine. Mitchell Beazley; 6th Revised edition edition, 2007
  40. º Oz Clarke, Oz Clarke's New Wine Atlas: Wines and Wine Regions of the World. Harcourt; 6th Revised edition edition, 2002
  41. º Davison, Hirst and Macintyre, blz. 162–163
  42. º Australian Bureau of Statistics. Year Book Australia 2005
  43. º A brief history. Cricinfo Geraadpleegd op 23 April 2010
  44. º "Women's World Cup history", BBC News, 15 March 2005. Geraadpleegd op 23 April 2010.
  45. º "Australia lift Women's World Cup", BBC News, 10 April 2005. Geraadpleegd op 23 April 2010.
  46. º Results Archive. International Hockey Federation Gearchiveerd van het origineel op 17 september 2010 Geraadpleegd op 23 April 2010
  47. º History. World Netball Championships 2011 Geraadpleegd op 23 April 2010
  48. º History. Rugby League World Cup 2008 Geraadpleegd op 23 April 2010
  49. º "Rugby World Cup History | 1999", BBC News, 7 October 2003. Geraadpleegd op 23 April 2010.
  50. º "Rugby World Cup History | 1991", BBC News, 7 October 2003. Geraadpleegd op 23 April 2010.
  51. º Track World Championships 2010 – Bane VM 2010. Cyclingworld.dk (28 March 2010) Gearchiveerd van het origineel op 31 maart 2010 Geraadpleegd op 23 April 2010
  52. º 2009 Pruszkow WCH are a history now!. track-pruszkow2009.com (29 March 2009) Geraadpleegd op 23 April 2010
  53. º "Swimming's big splash", BBC Sports, 5 July 2004. Geraadpleegd op 8 November 2006.
  54. º Gordos, Phil. "Phelps causes biggest splash", BBC Sports, 21 August 2004. Geraadpleegd op 19 November 2006.
  55. º 100 of our Finest. Australian Olympic Committee Gearchiveerd van het origineel op 18 januari 2009 Geraadpleegd op 31 January 2009
rel=nofollow
rel=nofollow
Bestuurlijke indeling van AustraliëVlag van Australië
Deelstaten en interne territoria:Australisch Hoofdstedelijk Territorium · Jervisbaaiterritorium · Nieuw-Zuid-Wales · Noordelijk Territorium · Queensland · Tasmanië · Victoria · West-Australië · Zuid-Australië
Externe territoria:Ashmore- en Cartiereilanden · Australisch Antarctisch Territorium · Christmaseiland · Cocoseilanden · Koraalzee-eilanden · Heard en McDonaldeilanden · Norfolk
Oceanië · Australië · Staten en territoria
rel=nofollow
rel=nofollow
Landen en gebieden in Oceanië

Onafhankelijke landen: Australië · Fiji · Indonesië* · Kiribati · Marshalleilanden · Micronesia · Nauru · Nieuw-Zeeland · Oost-Timor** · Palau · Papoea-Nieuw-Guinea · Salomonseilanden · Samoa · Tonga · Tuvalu · Vanuatu

Andere gebieden in Oceanië: Amerikaans-Samoa · Cookeilanden · Frans-Polynesië · Guam · Hawaï · Nieuw-Caledonië · Niue · Noordelijke Marianen · Norfolk · Pitcairneilanden · Tokelau-eilanden · Wallis en Futuna

Etnologische indeling: Melanesië · Micronesië · Polynesië

*: alleen wat betreft Molukken, Noord-Molukken, Papoea, West-Papoea en West-Timor **: afhankelijk van de definitie

rel=nofollow
Gemenebest van Naties (voorheen: Britse Gemenebest)

Antigua en Barbuda · Australië · Bahama's · Bangladesh · Barbados · Belize · Botswana · Brunei · Canada · Cyprus · Dominica · Fiji · Gambia · Ghana · Grenada · Guyana · India · Jamaica · Kameroen · Kenia · Kiribati · Lesotho · Malawi · Maldiven · Maleisië · Malta · Mauritius · Mozambique · Namibië · Nauru · Nieuw-Zeeland · Nigeria · Oeganda · Pakistan · Papoea-Nieuw-Guinea · Rwanda · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Salomonseilanden · Samoa · Seychellen · Sierra Leone · Singapore · Sri Lanka · Swaziland · Tanzania · Tonga · Trinidad en Tobago · Tuvalu · Uganda · Vanuatu · Verenigd Koninkrijk · Zambia · Zuid-Afrika

rel=nofollow
25°0′0″S, 135°0′0″E
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Australië_(land)&oldid=363294"