Korfbal

Korfbal is een van oorsprong Nederlandse sport, bedacht door de Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen in 1902. Het spel is gebaseerd op het Zweedse ringboll, waarmee Broekhuysen in het Zweedse plaatsje Nääs in 1902 in aanraking kwam. Korfbal kenmerkt zich door het feit dat het een van de weinige sporten is die niet zijn voorbehouden aan dames en heren apart: korfbal wordt gemengd gespeeld.

In Nederland is de oudste, nog bestaande en niet gefuseerde korfbalvereniging, de Haagsche Korfbal Club ALO, opgericht op 1 februari 1906. DTV uit Amsterdam, dat een samenvoeging is van de eerste korfbalverenigingen DEV en DTV (De Eerste en Tweede Vijfjarigen) en recentelijk nog fuseerde met Allen Weerbaar tot AWDTV eist deze 'titel' echter ook op en voert als oprichtingsdatum 1 november 1902.

Basisspelregels

Korfbal is een balsport met één bal die door een korf gegooid moet worden. Elk team heeft een korf die op een hoogte van 3,5 meter is opgehangen aan een paal. Bij de jongere jeugd gelden aangepaste hoogtes van de korf: 2,0 / 2,5 / 3,0 meter. Het team dat de meeste doelpunten maakt wint. Een geldig doelpunt wordt gemaakt door de bal van bovenaf door de korf van de tegenpartij te gooien.

Korfbal wordt zowel in de zaal als op het veld gespeeld. Een team bestaat tegenwoordig altijd uit acht spelers: vier vrouwen en vier mannen. 2 Vrouwen en 2 mannen in het ene vak en 2 mannen en 2 vrouwen in het andere vak. Tot 1991 werd korfbal in de veld-variant gespeeld met twaalf spelers, zes dames en zes heren. In die variant was er sprake van een middenvak (zie over vakken hieronder).

Het veld

Het korfbalveld - afmeting bij de senioren en junioren 60 bij 30 meter (in de zaal 40 x 20 meter) - is verdeeld in twee vakken (helften van het speelveld). Eén van de vakken is het aanvalsvak, het andere is het verdedigingsvak. Een team plaatst twee dames en twee heren in het aanvalsvak, de andere twee dames en twee heren in het verdedigingsvak. Elke keer als er 2 doelpunten (in totaal over beide teams) gescoord zijn, wordt er van vak en functie gewisseld.

Bij de F-jeugd (van 6 t/m 8 jaar) wordt éénvakskorfbal gespeeld. Hierbij moet je zowel aanvallen als verdedigen over het hele veld. Bij de jeugd E (van 8 t/m 10 jaar), D (van 10 t/m 12 jaar), C (van 12 t/m 14 jaar), B (14 t/m 16 jaar) en A (16 t/m 19 jaar) wordt in twee vakken gespeeld. Er wordt afhankelijk van de leeftijdscategorie en speelsterkte gewisseld van vak en functie. In leeftijdscategorie E 10 minuten, in leeftijdscategorie D 12,5 minuut, en in leeftijdscategorie C en verder nadat er 2 doelpunten zijn gescoord. De spelers uit het verdedigingsvak gaan naar het aanvalsvak, en vice versa.

Het middenvak is sinds 1991 afgeschaft. Dit vak lag tussen het aanvalsvak en het verdedigingsvak. De enige functie was het overbrengen van de bal van het verdedigingsvak (waar de bal was onderschept) naar het aanvalsvak (waar gescoord moet worden). Omdat het middenvak nauwelijks een toegevoegde waarde had voor de sport (de bal werd er nauwelijks onderschept en bleef er vaak hooguit enkele seconden), wordt het tegenwoordig achterwege gelaten.

Scoren

Punten worden behaald wanneer de bal door de korf van de tegenpartij gaat. Deze moet volledig door de korf vallen. Wanneer de bal van onder door de korf gaat, en de bal met zijn hele grootte boven de korf uit komt, daarna weer door de korf valt, telt dit eveneens ook als doelpunt. Wanneer de bal maar voor de helft boven de korf uit komt telt dit niet als een punt. Mocht de bal van bovenaf in de korf vallen, maar door het effect dat erin zit de korf ook weer aan de bovenkant verlaten, dan telt dit eveneens niet als doelpunt.

Iedere keer dat de bal door de korf valt, telt dit als 1 punt.

Een doelpunt kan worden gemaakt door een afstandsschot; in deze variant schiet de speler van relatief grote afstand (6 tot ruim 10 meter) de bal in de korf. Een variant is de doorloopbal; hierbij loopt de speler zijn/haar directe tegenstander voorbij en krijgt de bal aangespeeld door een medespeler die zich meestal in de buurt van de korf heeft opgesteld en 'schiet' de bal onderhands in de loop. Verder bestaat er nog de korte kans waarbij er van korte afstand geschoten wordt, dit komt vooral veel voor bij vrije ballen.

Een bijzondere vorm van scoren is de strafworp. Als de verdediging van de ene partij de aanval van de andere partij op onreglementaire wijze hindert bij het schieten of een zeer ernstige overtreding begaat, wordt een strafworp toegekend. Één speler van de aanvallende partij mag vanaf 2,5 meter voor de korf ongehinderd een doelpoging doen. Alle andere spelers moeten daarbij op minimaal 2,5 meter afstand van de paal en de schutter blijven.

Een andere manier om te scoren is de vrije worp. Een vrije worp wordt gegeven als er een overtreding wordt gemaakt die niet erg genoeg wordt bevonden voor een strafworp. Bij deze spelonderbreking moet de nemer op de strafworpstip gaan staan en alle andere spelers 2,5 meter afstand nemen van de strafworpstip. Ook mogen de spelers van de aanvallende partij niet binnen een afstand van 2,5 meter van elkaar af staan. De speler die de bal uitneemt mag niet direct scoren, maar moet eerst naar een medespeler gooien.

Bij een lichte overtreding wordt er een spelhervatting toegekend door de scheidsrechter. Bij een spelhervatting wordt de bal toegekend aan de benadeelde partij op de plek waar de overtreding plaats vond. Hij/zij mag niet actief worden gehinderd door een tegenstander, mag niet rechtstreeks scoren en niet naar een medespeler gooien die binnen 2,5 meter van hem/haar staat.

De spelregels betreffende de vrije worp en de spelhervatting zijn sinds 1 juli 2007 bij alle korfbalwedstrijden van toepassing en daarvoor alleen bij wedstrijden in de Korfbal League.

Verdedigen

Een aanval kan door de tegenpartij worden verdedigd. Indien de verdediger zich tussen aanvaller en korf opstelt, op een afstand waarbij hij/zij de schouder van de tegenspeler kan aanraken, wanneer hij/zij de aanvaller aankijkt en daadwerkelijk tracht het schot tegen te houden (de arm uitsteken), is de aanvaller verdedigd, en mag deze niet op de korf schieten. Bij het verdedigen geldt dat dames alleen dames mogen verdedigen en de heren ook alleen elkaar. Als een dame een doelpoging waagt, die verdedigd wordt door een heer, wordt er een strafworp gegeven. Omgekeerd is dat uiteraard ook het geval. Wèl mag er onderling van tegenstander worden gewisseld, zolang deze van hetzelfde geslacht is.

Lopen

Een speler die in balbezit is, mag niet lopen met de bal. Door de nieuwe spelregels is het aan de speler die in balbezit is wél toegestaan van voet te wisselen, mits deze op de zelfde plaats blijft staan. Zodra de bal is afgespeeld mag uiteraard weer worden gelopen.

Deze regel heeft tot gevolg dat veel van de acties (bijna per definitie) wel van de andere drie spelers in het (aanvals)vak moeten komen. Een speler, die zojuist de bal heeft afgespeeld, zal direct weer in actie komen om zich vrij te lopen en aanspeelbaar te zijn. Korfbal is daardoor van nature een beweeglijk en explosief spel.

De korf

Zoals hierboven al was vermeld, hangt bovenaan de paal een korf. Dit is een ronde mand zonder bodem. Van oudsher werd deze mand van riet of rotan gemaakt. Dit natuurlijke materiaal leverde echter nogal wat verschillen in korven op. Met name bij regelmatig gebruikte, vaak oudere manden hing de voorkant nog wel eens duidelijk naar beneden. Hieraan is een einde gekomen met de komst van de kunststofkorf.

Sinds 1 januari 2005 worden alle internationale wedstrijden onder auspiciën van de Internationale Korfbal Federatie (IKF) gespeeld met goedgekeurde kunststofkorven en aluminium palen. In Nederland en België zijn deze kunststofkorven en aluminium palen verplicht materiaal in het topkorfbal. Per 1 juli 2008 zal de gehele korfbalgemeenschap in de wereld - ruim 50 landen - reglementair haar wedstrijden met kunststofkorven spelen.

Organisaties

De Nederlandse korfbalverenigingen zijn vertegenwoordigd in het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV). Deze bond is ontstaan op 1 juli 1973 na een fusie tussen de NKB en de CKB. De NKB (Nederlandsche Korfbal Bond) is opgericht op 2 juni 1903 en kreeg op 16 mei 1938 het predicaat "Koninklijk". De CKB (Christelijke Korfbal Bond) was de Christelijke tegenhanger van deze bond en werd opgericht in 1919. Naast deze twee bonden was er ook nog een bond voor dameskorfbal, de Nederlandse Dames Korfbal Bond, opgericht in september 1947. Deze fuseerde met het KNKV in 1994. Er zijn in Nederland zo'n 97.000 korfballers, verdeeld over ongeveer 580 verenigingen waarvan PKC/LukassenBoer de grootste vereniging is met ruim 950 leden.

De Belgische bond van korfbalverenigingen is de Koninklijke Belgische Korfbal Bond (KBKB). Deze bond bestaat sinds 1921. De KBKB telt ongeveer 8.000 leden verdeeld over 70 verenigingen.

In 1933 is de International Korfball Federation (IKF) opgericht (oorspronkelijk Féderation Internationale de Korfbal), om internationaal korfbal te stimuleren. Bij de IKF zijn inmiddels 51 nationale federaties aangesloten. Er zijn in de wereld ongeveer 200.000 korfballers. Sinds 1993 is de IKF officieel erkend door het IOC. Korfbal is echter geen Olympische programmasport, maar neemt deel aan de World Games, dat de derde tak van het olympische gedachtegoed is. Momenteel wordt korfbal gespeeld in 51 landen. Eind 2007 moesten dit er minimaal 50 zijn om de Olympische status te kunnen behouden.

(Zie ook de externe links)

Verenigingen

In Nederland zijn er zo'n 580 verenigingen.
De Korfballeagueclubs in het seizoen 2008-2009 zijn: AKC/ERMASPORT, Blauw Wit/HavenFD, Dalto/DSB Bank, DeetosSnel/Volhuis, DOS'46, Fortuna/Tempus, Koog Zaandijk, Nic./Alfa-college, PKC/LukassenBoer en TOP/Wereldtickets.nl

In België zijn er circa 70 clubs.
Enkele bekende verenigingen aldaar zijn AKC-Café Bar, Boeckenberg, Borgerhout, Voorwaarts, Riviera, Scaldis, Sikopi, Meeuwen en nog vele andere. De meeste clubs zijn gevestigd in de provincie Antwerpen, doch ook in de Gentse regio en in Vlaams-Brabant zijn diverse clubs actief.

Korfbal League

(Zie ook : Korfbal League)

Sinds 2005 kent de Nederlandse korfbalcompetitie de Korfbal League. Hierin spelen de 10 beste clubs in de Nederlandse zaalkorfbalcompetitie. De top 4 uit de eindrangschikking spelen in play-offs om een plaats in de zaalfinale die in het Rotterdamse Ahoy gespeeld wordt. De korfbal League is de hoogst haalbare competitie van Nederland. In deze competitie strijden 10 topploegen om een felbegeerde plaats in de zaalfinale. Deze finale wordt gezien als de kroon op een spectaculair seizoen.

Kampioenen Nederland en België

Landskampioenen Nederland

(Zie ook : Nederlandse Korfbal Zaalfinales)

(Zie ook : Nederlandse Landskampioenen Korfbal)

Landskampioenen zaalcompetitie België

jaar	club
2009	Boeckenberg
2008	Boeckenberg
2007	Boeckenberg
2006	Riviera
2005	Riviera
2004	AKC/Café Bar
2003	AKC/Café Bar
2002	AKC
2001	AKC
2000	AKC
1999	Sikopi
1998	AKC
1997	Catbavrienden
1996	Catbavrienden
1995	Mercurius
1994	Borgerhout
1993	Catbavrienden
1992	Catbavrienden
1991	Catbavrienden
1990	Sikopi

Landskampioenen veldcompetitie België

jaar	club
2009	Scaldis
2008	?
2007	AKC/Café Bar
2006	Voorwaarts
2005	Riviera
2004	AKC/Café Bar
2003	AKC/Café Bar
2002	AKC
2001	AKC
2000	AKC
1999	AKC
1998	AKC
1997	Catbavrienden
1996	Catbavrienden
1995	Catbavrienden
1994	Borgerhout
1993	Catbavrienden
1992	Catbavrienden
1991	Scaldis
1990	Catbavrienden

Wereldkampioen Landen

(Zie ook : Wereldkampioenschap korfbal)

Wereldkampioenen 1978-2007

Jaar	Kampioen
2007	Nederland
2003	Nederland
1999	Nederland
1995	Nederland
1991	België
1987	Nederland
1984	Nederland
1978	Nederland

Vrouwenkorfbal als variant op gemengd

(Zie ook : vrouwenkorfbal)

Sinds 1938 is er een variant op het gewone korfbal en dat is vrouwenkorfbal. Dit wordt gespeeld in twee vakken met twee partijen van elk 8 speelsters. Een grote afwijking is er niet. Per team krijgen vier dames een ander shirt/hesje wat hen neerzet als 'heer'. Zij mogen dus niet door de dames in een gewoon shirt verdedigd worden. Het vrouwenkorfbal wordt gespeeld bij verenigingen waar meer vrouwen/meisjes dan mannen/jongens lid zijn. Het wordt daarnaast ook in andere landen gespeeld. Een nadeel is dat ieder land echter zijn eigen varianten op de spelregels hanteert.

Vrouwenkorfbal in optima forma

In het Zuiden van Nederland (Noord-Brabant, Limburg en een deel van Gelderland) werd in 1947 de Nederlandse Dames Korfbalbond (NDKB) opgericht. Vanuit het Katholieke geloof werd destijds niet gemengd gesport, maar wel speelden vrouwen deze teamsport. Niet met hesjes, zoals bij het gemengde korfbal, maar gewoon 'woman to woman'. Vrouwenkorfbal is daardoor vooral tactisch een ander spel. Iedereen mag iedereen verdedigen, daarom moet er over het algemeen iets langer gecombineerd worden, voordat de vrije schotkans ontstaat. Het vrouwenkorfbal wordt in met name Zuid-Nederland beoefend door ruim 10.000 vrouwen en kent onder andere met ingang van het seizoen 2007-2008 twee topklassen op het veld en twee hoofdklasse-poules. In de zaal blijft er één Topklasse. Hoogtepunt van de zaalcompetitie is de finale in maart in het Indoor-Sportcentrum Eindhoven, goed voor zo'n 4.000 bezoekers. De NDKB voerde als eerste korfbalbond 2-vakskorfbal en midweekkorfbal in. De voormalige NDKB is in 1994 gefuseerd (subsidiekwestie) met het KNKV.

G-korfbal

Een sterk groeiende groep binnen het verenigingsleven is korfballers met een verstandelijke beperking. Voor deze spelers is winnen niet altijd even belangrijk; ook bij tegendoelpunten wordt er gejuicht. Het G-korfbal is al een tijd een volwaardige korfbalvorm met een eigen Nederlands kampioenschap.

Studentenkorfbal

(Zie ook : Studentenkorfbal)

Studentenkorfbal vormt een aparte tak van de korfbal met een eigen commissie bij de KNKV, de StudentenKorfbalCommissie (SKC).

Het studentenkorfbal is qua spel gelijk aan het normale korfbal, het verschil zit vooral in de korfbalverenigingen. Een studentenkorfbalvereniging heeft geen jeugdafdeling en leden van boven de 30 zijn er bijna niet. Elk jaar is de samenstelling van een team weer heel anders, vanwege het afstuderen van leden en leden die voor enkele maanden op stage gaan en het lid worden van nieuwe studenten. In juni 2006 heeft de KNKV een besluit aangenomen waardoor het mogelijk wordt om voor studenten lid te zijn (en wedstrijden te spelen) van zowel een ‘burgervereniging’ als een studentenvereniging, op de voorwaarde dat de ploegen van deze studenten bij de niet studentenkorfbalvereniging niet hoger ingedeeld mogen zijn dan de derde klasse van de standaardcompetitie of de reserve tweede klasse van het gemengde korfbal of de hoofdklasse van het dameskorfbal.

Beachkorfbal

Een variant op het standaard korfbalspel is beachkorfbal, gespeeld op een veld van 20x20 meter met één korf in het midden. In elke hoek van het veld is een soort driehoek. Vanuit die driehoek wordt de bal uitgenomen, en als je vanuit die driehoek scoort krijg je 2 punten in plaats van 1.

Nederlands Kampioen 1 tegen 1

Bij deze vorm van korfbal worden de individuele kwaliteiten van topkorfballers met elkaar gemeten. Het spel wordt gespeeld in een cirkel met een straal van 13 meter van de korf. Binnen deze cirkel is er nog een cirkel met een straal van 6 meter van de korf. Een score binnen de binnenste cirkel levert 2 punten op en een score tussen de binnenste en de buitenste cirkel levert 1 punt op. De aanvaller heeft 45 seconden om zoveel mogelijk punten te scoren. Na afloop worden de functies omgedraaid en zal de aanvaller zijn score moeten verdedigen. De winnaar krijgt 2 punten, de verliezer nul en bij een gelijkspel krijgen beiden een punt.

Het hoofdtoernooi vindt altijd plaats bij korfbalvereniging ONDO uit 's-Gravenzande waar de 16 beste korfballers ter wereld aan mee doen. Entertainment samen met topsport blijken enorm goed samen te gaan bij dit evenement.

Senioren

• 1997 - Albert Schuiten (Fortuna)
• 1998 - Eric Simons (PKC)
• 1999 - Barry Schep (Fortuna)
• 2000 - Ferry Puijk (Ready)
• 2001 - kon niet doorgaan wegens verbouwing
• 2002 - Wim Scholtmeijer (Nic.)
• 2003 - Jan Willem van der Kraan (ONDO)
• 2004 - Barry Schep (Fortuna)
• 2005 - Bert Taal (Futura)
• 2006 - Barry Schep (Fortuna/Tempus)
• 2007 - Michiel Gerritsen (Nic.)
• 2008 - Jos Roseboom (Dalto/DSB Bank)
• 2009 - Barry Schep (ONDO)

Junioren

• 2006 - Rik Brouwer (Dalto/DSB Bank)
• 2007 - Maarten Groot Hulze (Dalto/DSB Bank)
• 2008 - Otto Fabius (Dalto/DSB Bank)
• 2009 - Francois Ugen (IJsselvogels)

Olympische Spelen

Tijdens de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen en tijdens Olympische Spelen 1928 in Amsterdam was korfbal een demonstratiesport. Het stond niet op het officiële olympische programma, maar werd georganiseerd om de sport internationale bekendheid te geven.

Bronvermelding

• Bloemheuvel, J. (1989) KNKV-vademecum. Bunnik.

Externe links

• Koninklijk Nederlands Korfbalverbond
• Koninklijke Belgische Korfbalbond
• Italiaanse Korfbalfederatie (FIK)
• Internationale Korfbal Federatie
• Nederlandse Korfbal Scheidsrechters Vereniging
• Collectief van Nederlandse Korfbalfotografen