Parlementair systeem

Het parlementaire systeem of parlementair stelsel is een regeringsvorm waarbij het zwaartepunt van de macht bij de uitvoerende macht ligt. Het parlementair systeem wordt onderscheiden van het presidentieel systeem.

Landen met een parlementair systeem kunnen zowel een monarchie als een republiek zijn, men spreekt dan van resp. een parlementaire monarchie en een parlementaire republiek. Onder het parlementaire systeem ontleent de uitvoerende macht (de regering) haar mandaat aan het vertrouwen van het parlement. Meestal bestaat er een volledige scheiding tussen het staatshoofd (president of monarch) en de regeringsleider (premier), die verantwoording aflegt aan het parlement.

In een land met een parlementair systeem wordt de regeringsleider in het algemeen niet direct door het volk verkozen, wat hem immers een direct mandaat en dus meer macht zou opleveren. In landen waar dat wel gebeurt, zoals de Verenigde Staten, heeft men een presidentieel systeem. Wanneer aspecten van het parlementair en het presidentieel systeem worden gecombineerd, spreekt men van een semi-presidentieel systeem. In landen met een presidentieel systeem is de scheiding der machten vaak sterker dan in landen met een parlementair systeem: de president is er geen verantwoording schuldig aan de wetgevende macht, terwijl andersom de president de wetgevende macht niet kan ontbinden. De wetgevende macht in landen met een parlementair systeem wordt een parlement genoemd, in een presidentieel systeem spreekt men van een congres.

Nederland en België hebben een parlementair systeem. Een van de belangrijkste gebeurtenissen in de vorming van het Nederlandse parlementaire systeem was de Luxemburgse kwestie.