Neurolinguïstisch Programmeren

Neurolinguïstisch Programmeren (vaak afgekort tot NLP) is de studie van intrapersoonlijke en interpersoonlijke communicatie en verandering van subjectieve ervaringen. De grondleggers zijn John Grinder en Richard Bandler. Deze leer is samengesteld uit diverse wetenschappelijke velden zoals, taal, hypnotherapie en gedragstherapie en is in de 1980er jaren ontstaan in de Verenigde Staten door af te kijken hoe gerenommeerde therapeuten nu eigenlijk precies succesvol waren in therapie.

Deze gereedschapskist met technieken is bedoeld voor mensen die oplossingsgericht te werk willen gaan. NLP is bedacht met als achterliggende gedachte om zowel je interne communicatie als je externe communicatie te verbeteren. NLP helpt mensen zich in een positieve zin te ontwikkelen. NLP maakt gebruik van de verbinding tussen lichaam en geest om bewust veranderingen in herinneringen, emotie en gedrag te bewerkstelligen. Iemands lichaamshouding beïnvloedt de geest en de geest beïnvloedt weer diens lichaamshouding. Rapport, de afstemming tussen mensen, kan bewust worden verbeterd door gebruik van lichaamshouding, stem, en woordkeuze. Dit gebeurt allereerst door lichaamshouding, stem en woordkeuze van de ontvanger te imiteren en in te spelen op diens persoonlijke ontvangstvoorkeuren, waarbij vastgesteld wordt of de ontvanger auditief, visueel of sensitief is ingesteld. Oogbewegingen in een bepaalde richting na vraagstellingen geven aan wat de ontvangstvoorkeur is van de ontvanger. Gebruikmakend van deze voorkeuren zal de band tussen zender en ontvanger al snel hecht worden en het leerproces gunstig beïnvloed worden.

Toepassingen

Neurolinguïstisch Programmeren (NLP) is een verzameling van technieken, uitgangspunten en overtuigingen die veel gebruikt wordt voor het bereiken van persoonlijke groei. Zo wordt NLP onder andere gebruikt voor trainingen om het functioneren te verbeteren van leidinggevenden en medewerkers, middels seminars, groepstrainingen of in een individuele cliënt-coach-relatie.

Sommige NLP-technieken lenen zich voor een verhelderde en natuurlijker communicatie en vinden daarom hun ingang in verschillende disciplines. Dit loopt uiteen van management en verkoop tot marketing. Maar ook werd NLP getraind als een verhoortechniek in rechercheopleidingen van de Nederlandse politie. NLP wordt ook ingezet ter verbetering van de samenwerking tussen collega's of voor een betere communicatie met cliënten. Verder wordt het toegepast voor het verbeteren van de motivatie en het verhogen van prestaties in de sport.

Toepassingen van NLP zijn te vinden in de psychotherapie. NLP wordt ook als een op zichzelf staande therapie toegepast dan wel als aanvulling op bestaande therapieën. Hierbij is te denken aan het overwinnen van plankenkoorts, eenvoudige fobieën, zelfhulp, depressie of verslaving. In de Britse gezondheidszorg wordt NLP gebruikt voor het trainen van personeel op verschillende niveaus, met trainingen in rapport en communicatie met patiënten maar voor persoonlijke ontwikkeling in management trainingen en voor consultatie van patiënten. Deze technieken zijn van oorsprong gebaseerd op het modelleren van therapeuten die een succesvolle communicatiestijl met patiënten hadden.

Zie hierover ook:

• NLP voor therapeutisch gebruik

Twee fundamenten

Het eerste fundament van NLP is het uitgangspunt "de kaart is niet het gebied" die zijn oorsprong kent in de algemene semantiek van Alfred Korzybski. Dit wil zeggen dat de werkelijkheid zoals zij bestaat niet dezelfde werkelijkheid is zoals wij haar opslaan in ons systeem. Het verstand, het lichaam en de taal werken zodanig op elkaar in, dat ze een persoonsgebonden perceptie van de wereld creëren. Net als in de algemene semantiek gaat men er bij NLP dus van uit dat gedachten (lees: de opslag van gebeurtenissen in ons verstand, ons lichaam en onze taal) ons ziek kunnen maken. De volgende stap die in NLP wordt gemaakt is dat het omgekeerde ook waar is, ofwel dat gedachten ons ook kunnen genezen. Deze theorie brengt met zich mee dat we handelen en voelen op basis van onze perceptie van de wereld, in plaats op basis van de werkelijke wereld. In NLP is deze theorie beschreven als het wereldmodel.

Het tweede fundament van NLP is de methode modelleren waarmee alle kennis binnen NLP wordt verworven, ook wel model-leren. Dit is het leren van het gedrag en de overtuigingen van een rolmodel en de wijze waarop deze expertise kan worden gereproduceerd. Met modelleren zijn de andere modellen in NLP ontwikkeld. Voorbeelden daarvan zijn het Metamodel, het Miltonmodel en de Waarnemingsposities.

De belangrijkste uitgangspunten van NLP zijn:

• De kaart is niet het gebied;
• Achter elk gedrag zit een positieve intentie;
• Mensen hebben alle bronnen al in zich die ze nodig hebben om te slagen.
• Er is geen falen alleen feedback

De geschiedenis

NLP begon met het onderzoek dat de toenmalige student Richard Bandler deed naar Fritz Perls, de grondlegger van de gestalttherapie. Fritz Perls was een paar jaar ervoor overleden en daardoor gebeurde de studie onder andere op basis van filmmateriaal. De methode die hij hiervoor gebruikte, was modelleren. Hij werd hierin begeleid door de toenmalige assistent-professor John Grinder. Bandler en Grinder deden jarenlang onderzoek samen en kozen mensen uit als model die in hun vakgebied een voorbeeld waren, om uit te vinden wat zij anders deden dan anderen.

Na het modelleren van Perls volgde modellering van Virginia Satir (een befaamde gezinstherapeute bij wie hij trainingen volgde), Gregory Bateson (een bekende antropoloog), Milton H. Erickson (hypnotherapeut en psychiater), Moshé Feldenkrais (natuurkundige en neurofysioloog) en Linus Pauling (scheikundige). Later modelleerde Bandler op reizen naar India, Afrika en Mexico ook yogi's en sjamanen.

In Nederland werd de methode omstreeks 1980 door de Nijmeegse gedrags- en hypnotherapeut Jaap Hollander geïntroduceerd en middels zijn Instituut voor Eclectische Psychologie (IEP) verder ontwikkeld en uitgebouwd.

Kritische beschouwingen

De gangbare opvatting onder wetenschappers en psychologen is dat er geen wetenschappelijke steun is voor NLP, niet voor de effectiviteit of voor de onderliggende processen die de NLP-beweging claimt (Heap, 1988; Sharpley, 1984, 1987). NLP kan geclassificeerd worden als een pseudo-wetenschap, aangezien vaak beweerd wordt dat het op wetenschappelijke gronden is gebaseerd, terwijl het niet voldoet aan de gebruikelijke eisen van wetenschappelijke ondersteuning, reproduceerbaarheid en falsificeerbaarheid (Lilienfeld et al., 2004). Er is tot op heden geen ondersteuning voor de effectiviteit van NLP die voldoet aan gebruikelijke wetenschappelijke criteria.

In 1979 schrijven oprichters Grinder en Bandler zelf: "We zijn niet bepaald geïnteresseerd in wat 'waar' is. Alleen wat bruikbaar is telt."

NLP heeft in korte tijd veel beoefenaars gekregen maar is niet vrij van controverses. Een bekende Nederlander die NLP-technieken gebruikt en daar zijn zeer persoonlijke invulling aan heeft gegeven is Emile Ratelband. Hij laat een vrij eenzijdig beeld van NLP zien.

Boeken

• Walker, Wolfgang: Abenteuer Kommunikation - Bateson, Perls, Satir, Erickson und die Anfänge des Neurolinguistischen Programmierens. Stuttgart: Klett-Cotta, 1996. ISBN 3-608-91976-7

Relatie wetenschap en NLP

• NLP en wetenschap
• Populaire psychologie

Zie ook

• Cognitieve Therapie
• Psychotherapie

Links

• (en) WikiP. Neuro-linguistic programming-.-Met de computer vertaald naar het Nederlands
• (de) WikiP. Neurolinguistische Programmierung-.-Met de computer vertaald naar het Nederlands

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• (nl) Nederlandse Vereniging voor NLP, artikelen blad INzicht van NVNLP
• (nl) Bibliotheek van Instituut voor Eclectische Psychologie
• (en) Professioneel Gilde van NLP
• (en) BBNLP - Internationale organisatie voor NLP
• (en) IANLP - International associatie voor NLP