Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Populaire psychologie
De term populaire psychologie, in het Engels ook vaak aangeduid als pop psychology of pop psych, verwijst naar concepten en theorieën over het menselijke mentale leven en gedrag. Ze zijn ontleend aan de psychologie en kennen populariteit onder de gewone bevolking.
Kenmerken
Doordat er vaak een aanpassing plaatsgevonden heeft om de psychologische wetten toegankelijk te maken voor het grote publiek, is pop psychologie in de ogen van een wetenschappelijk psycholoog vaak te vereenvoudigd en soms gedateerd of verkeerd begrepen. Soms is er sprake van professionele verwerking van psychologische kennis om gebruik bij het algemeen publiek mogelijk te maken.[1]Lekenpyschologie daarentegen is geen poging om wetenschappelijk theorieën te gebruiken, maar is een verzameling van soms onbewuste veronderstellingen, over motieven en gedachten van mensen die de samenleving er op na houdt.
Soorten
Populaire psychologie heeft vaak de vorm van:
- adviescolumns die worden uitgebracht op de radio, tv en in tijdschriften, zoals Dr. Phil en de klinisch psycholoog Jeffrey Wijnberg als wekelijkse columnist in de katern Vrouw en Relatie van de Telegraaf;[2]
- zelfhulpboeken; een voorbeeld: "Wat voel ik eigenlijk ? Zelftests en hulp bij alledaagse psychische problemen";[3]
- Mythen zoals "Mensen gebruiken slechts 5% van hun hersencapaciteit.";[4]
- Concepten zoals inner child;
- De indeling van hersenfuncties van de linker- en de rechterhersenhelft, in combinatie met mannelijke en vrouwelijke eigenschappen;
- Een deel van de therapeutische technieken in Neuro-Linguïstisch Programmeren;
- Broodjeaapverhalen zoals dat behaviorismepsycholoog Burrhus Skinner zijn eigen dochter in een Skinner-box op liet groeien.[5]
Het gemakkelijkst zijn populaire psychologieboeken te herkennen, omdat ze - naast dat ze ook in gewone boekwinkels te koop zijn - vaak daarnaast ook verkrijgbaar zijn bij de lectuurwinkels, kiosken en supermarkten.
Typische kenmerken van een boek
In de sterk toenemende groei van zelfhulptherapieën is de populaire psychologie een belangrijk bestandsdeel.[6] Volgens Fried en Shultis moet een goed zelfhulpboek voldoen aan de volgende criteria:[7]
- Er staan beweringen in van de auteur over de doeltreffendheid van het boek;
- Het geeft een presentatie van probleemoplossende strategieën die gebaseerd zijn op wetenschappelijk bewijs en professionele ervaring;
- Een heldere schrijfstijl;
- Getuigschriften en professionele ervaring van de auteur;
- Een bibliografie.
Eventuele risico's
Drie mogelijke risico's die schuilen achter zelfhulpboeken zijn:[8]
- Mensen kunnen zich onterecht als psychologisch instabiel bestempelen;
- Mensen kunnen een verkeerde diagnose van zichzelf stellen en proberen herstel te bewerken voor een onjuist probleem;
- Mensen kunnen niet in staat zijn een juist zelfhulpprogramma voor zichzelf uit te zoeken.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Uit: VandenBos, Gary R., APA Dictionary of Psychology, American Psychological Association, Washington (2007)
- º Telegraaf Psycholoog op Maandag
- º Verhulst, J, Wat voel ik eigenlijk? Zelftests en hulp bij alledaagse psychische problemen, Bohn Stafleu Van Loghum (2007)
- º Standing, Lionel G. & Huber, Herman. Do Psychology Courses Reduce Belief in Psychological Myths? Social Behaviour and Personality (2003)
- º One Man and a Baby Box, uit www. snopes.com (versie van 13 maart 2006)
- º Cushman, P. Why the self is empty: Toward a historically situated psychology, American Psychologist (1990), in: Fried, Stephen. An Undergraduate Course in American Popular Psychology. Teaching of Psychology Vol. 25, No. 1, pp. 38-39 (1998)
- º Fried, S.B. & Shultis, G.A. The best self-help and self-awareness books: A topic-by-topic guide to quality information. (1995), in: Fried, Stephen. An Undergraduate Course in American Popular Psychology. 'Teaching of Psychology Vol. 25, No. 1, pp. 38-39 (1998)
- º Craighead, L., McNamara, K., and Horan, J. Perspectives on self-help and bibliotherapy: You are what you read (1984), in: Brown, S. & Lent R., Handbook of counselling psychology. New York: Wiley, pp 878 – 929, in: Fried, Stephen. An Undergraduate Course in American Popular Psychology. Teaching of Psychology Vol. 25, No. 1, pp. 38-39. (1998)