Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Lijst van Duitse woorden en uitdrukkingen in de Nederlandse taal: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lijst_van_Duitse_woorden_en_uitdrukkingen_in_de_Nederlandse_taal&oldid=9670014 5 okt 2007)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lijst_van_Duitse_woorden_en_uitdrukkingen_in_de_Nederlandse_taal&oldid=20038660 12 feb 2010)
Regel 1: Regel 1:
Dit is een '''lijst van [[Duits]]e woorden en uitdrukkingen die gebruikt worden in de [[Nederlands]]e taal'''.
Dit is een '''lijst van [[Duits]]e woorden en uitdrukkingen die soms gebruikt worden in de [[Nederlands]]e taal'''.
::'' N.B. Zelfstandige naamwoorden ontleend aan het Duits worden conform de 'Leidraad Nederlandse spelling' met een  [[Hoofdletter in de Nederlandse spelling#Duitse leenwoorden|kleine letter]] geschreven ([[übermensch]], [[aha-erlebnis]]), behalve wanneer het woord de waarde van een eigennaam heeft ([[Endlösung]], [[Deutsche Wehrmacht|Wehrmacht]]). In de tweede kolom is de juiste spelling aangegeven.''
==Woorden==
==Woorden==
===Veel gebruikt===
===Veel gebruikt===
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
{| class="wikitable" border="1"
! Duits
! Duits
! Nederlands
! Nederlands
! Opmerking
! Opmerking
|-
|-
| [[abseilen]]|| abseilen ||Een afdalingstechniek om van rotswanden of gebouwen af te dalen.
| {{lang|de|[[abseilen]]}}|| abseilen || een afdalingstechniek om van rotswanden of gebouwen af te dalen. Zie ook ''[[:de:abseilen|abseilen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[ach so]]||op die manier, vandaar||
| {{lang|de|[[ach so]]}}|| op die manier, vandaar||
|-
|-
| [[Aha-erlebnis]]||ervaring waarbij de confrontatie met iets een lichte schok van herkenning geeft ||
| {{lang|de|[[Aha-erlebnis|Aha-Erlebnis]]}}<!--correcte spelling!-->|| ervaring waarbij de confrontatie met iets een lichte schok van herkenning geeft; spelling: aha-erlebnis ||
|-
|-
| [[Alleingang]]|| ||
| {{lang|de|[[Alleingang]]}}||spelling: alleingang ||  
|-
|-
| angehaucht || ||
| {{lang|de|angehaucht}} || ergens een liefhebber of aanhanger van zijn||
|-
|-
| [[Angstgegner]]|| Tegenstander die van te voren al angst inboezemt, b.v. door eerdere confrontaties ||
| {{lang|de|[[Angstgegner]]}}|| tegenstander die van tevoren al angst inboezemt, b.v. door eerdere confrontaties; spelling: angstgegner ||
|-
|-
| [[Anschluss]]|| Aansluiting || In het bijzonder de aansluiting (of annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland. Het betekent echter ook contact met iemand van de andere sekse, "sjans".  
| {{lang|de|[[Anschluss]]}}|| Aansluiting; spelling: Anschluss; in de betekenis "sjans" || in het bijzonder de aansluiting (of annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland. Het betekent echter ook contact met iemand waar je op valt, "sjans".  
|-
|-
| Anschlusstreffer|| Het doelpunt vóór de gelijkmaker in het voetbal || (B.v. bij een 2-0 achterstand is de 2-1 de Anschlusstreffer) ook als germanisme: aansluittreffer
| {{lang|de|Anschlusstreffer}}|| het doelpunt vóór de gelijkmaker in het voetbal || (b.v. bij een 2-0 achterstand is de 2-1 de {{lang|de|Anschlusstreffer}}) ook als germanisme: aansluittreffer
|-
|-
| an sich||op zich|| Van [[Immanuel Kant]], het '[[Ding an sich]]'
| {{lang|de|an sich}}||op zich|| van [[Immanuel Kant]], het '{{lang|de|[[Ding an sich]]}}'
|-
|-
| [[Ansicht]] || prentbriefkaart || [[:de:Ansichtskarte]]
| {{lang|de|[[Ansicht]]}} || prentbriefkaart; spelling: ansicht || Zie ook ''[[:de:Ansichtskarte|Ansichtskarte]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Apfelstrudel]] || soort appelgebak || [[:de:Apfelstrudel]]
| {{lang|de|[[Apfelstrudel]]}} || soort appelgebak: spelling: apfelstrudel || Zie ook ''[[:de:Apfelstrudel|Apfelstrudel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Arbeitseinsatz]] ||  || [[:de:Arbeitseinsatz]]
| {{lang|de|[[Arbeitseinsatz]]}} ||  || Zie ook ''[[:de:Arbeitseinsatz|Arbeitseinsatz]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| auf Wiedersehen||Tot Ziens, vooral gebruikt tijdens voetbalwedstrijden, de verliezende partij wordt met groepsgezang uitgejouwd|| grappig bedoeld ook: "auf wiederschnitzel" , als afscheidsgroet
| {{lang|de|auf Wiedersehen}}|| tot ziens, vooral gebruikt tijdens voetbalwedstrijden, de verliezende partij wordt met groepsgezang uitgejouwd; spelling: auf Wiedersehen|| grappig bedoeld ook: "{{lang|de|auf wiederschnitzel}}", als afscheidsgroet
|-
|-
| [[Autobahn]] || [[snelweg]] || ook in het Engels bekend: [[:en:Autobahn]]
| [[Autobahn (Duitsland)|{{lang|de|Autobahn}}]] || [[snelweg]] || ook in het Engels bekend: [[:en:Autobahn]]
|-
|-
| [[Ausdauer]]|| Uithoudingsvermogen, stamina. || [[:de:Ausdauer]]
| {{lang|de|[[Ausdauer]]}}|| duurvermogen, stamina; spelling: ausdauer  || Zie ook ''[[:de:Ausdauer|Ausdauer]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Auseinandersetzung || vaak gebruikt voor 'meningsverschil' ||
| {{lang|de|Auseinandersetzung}} || vaak gebruikt voor 'meningsverschil' ||
|-
|-
| [[aus einem guss]] || ||
| {{lang|de|[[aus einem Guss]]}} || uit één stuk, doordacht; spelling: {{lang|de|aus einem Guss}} || oorspronkelijk een begrip uit het [[Gieten (metaalkunde)|gieten van metaal]]: in één keer gegoten
|-
|-
| [[Ausputzer]]|| laatste man die als doel had de bal zo hard mogelijk weg te schieten uit de verdediging. || voetbalterm, [[:de:Ausputzer]]
| {{lang|de|[[Ausputzer]]}}|| laatste man die als doel had de bal zo hard mogelijk weg te schieten uit de verdediging; spelling: {{lang|de|ausputzer}} || voetbalterm; zie ook ''[[:de:Ausputzer|Ausputzer]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Ausweis]]|| Identificatie ||
| {{lang|de|[[Ausweis]]}}|| Identificatie; spelling: ausweis ||
|-
|-
| [[Bauhaus]] || || [[:de:Bauhaus]] [[:en:Bauhaus]]
| {{lang|de|[[Bauhaus]]}} || hogeschool voor architectuur en toegepaste kunsten; spelling: Bauhaus || Zie ook ''[[:de:Bauhaus|Bauhaus]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Berner sennenhond]] || soort [[hond]] ||
| {{lang|de|begeistert}} || ergens enthousiast over zijn, door meegesleept worden ||ook ''{{Lang|de|begeisterung}}'' wordt veel gebruikt; zie ook ''[[:de:Begeisterung|Begeisterung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Berufsverbot]]|| || [[:de:Berufsverbot]]
| [[Berlinerbol]] ||Duits gebak || in Duitsland: ''{{Lang|de|Berliner}}'' (zie ook ''[[:de:Berliner|Berliner]]'' in de Duitse Wikipedia), in het Nederlands duidt ''[[berliner]]'' een krantenformaat aan
|-
|-
| [[Biedermeier]] || || [[:de:Biedermeier]] [[:en:Biedermeier]]
| [[Berner sennenhond]] || soort [[hond]] || {{lang|de|Berner Sennenhund}}, zie ook ''[[:de:Berner Sennenhund|Berner Sennenhund]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Biergarten]] || || [[:de:Biergarten]] [[:en:Biergarten]]
| {{lang|de|[[Berufsverbot]]}}|| afspraken die erop gericht zijn dat een specifiek persoon niet meer in een bepaald beroep een baan zal kunnen vinden; spelling: berufsverbot || [[beroepsverbod]], zie ook ''[[:de:Berufsverbot|Berufsverbot]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Bildung]]|| ontwikkeling || [[:de:Bildung]]
| {{lang|de|[[Biedermeier]]}} ||bepaalde stijl (1815 - 1850); spelling: biedermeier || Zie ook ''[[:de:Biedermeier|Biedermeier]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Bildungsroman]]|| Ontwikkelingsroman || Een roman die met name op de (geestelijke) ontwikkelingsjaren van iemand ingaat, bijvoorbeeld [[:De:Der Zauberberg]] van [[Thomas Mann]].
| {{lang|de|[[Biergarten]]}} ||tuin waar men bier drinkt; spelling: biergarten || Zie ook ''[[:de:Biergarten|Biergarten]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Blitzkrieg]]||een snelle verrassingsoorlog || [[:de:Blitzkrieg]] [[:en:Blitzkrieg]]
| {{lang|de|[[Bildung]]}}||ontwikkeling; spelling: bildung || Zie ook ''[[:de:Bildung|Bildung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Blut- und Boden (-theorie)|| [[Bloed- en bodemtheorie]] || Een theorie uit het [[nationaal-socialisme]] die een enge verbinding tussen het bloed (ras/volk) en de bodem (het land, de grond) waar zij wonen benadrukt
| {{lang|de|[[Bildungsroman]]}}||ontwikkelingsroman; spelling: bildungsroman || Een roman die met name op de (geestelijke) ontwikkelingsjaren van iemand ingaat, bijvoorbeeld {{lang|de|[[:De:Der Zauberberg]]}} van [[Thomas Mann]].
|-
|-
| [[Bockbier]] || [[bokbier]] || [[:de:Bockbier]]
| {{lang|de|[[Blitzkrieg]]}} || snelle verrassingsoorlog; spelling: blitzkrieg || Zie ook ''[[:de:Blitzkrieg|Blitzkrieg]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Bockwurst]] || || [[:de:Bockwurst]]
| {{lang|de|Blut- und Boden}} (-theorie)|| [[Bloed- en bodemtheorie]]; spelling: {{lang|de|Blut und Boden}} || Een theorie uit het [[nationaalsocialisme]] die een enge verbinding tussen het bloed (ras/volk) en de bodem (het land, de grond) waar zij wonen benadrukt
|-
|-
| [[Bratwurst]]||[[Braadworst]] || [[:de:Bratwurst]]
| {{lang|de|[[Bockbier]]}} || [[bockbier]]; spelling: bockbier || Zie ook ''[[:de:Bockbier|Bockbier]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Bühne]] || Podium, toneel ||
| {{lang|de|[[Bockwurst]]}} || || Zie ook ''[[:de:Bockwurst|Bockwurst]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Bühnensucht|| Het verlangen om op te treden || In het Duits niet gangbaar
| {{lang|de|[[Bratwurst]]}}||[[braadworst]] || Zie ook ''[[:de:Bratwurst|Bratwurst]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| dabei sein|| Erbij zijn ||
| {{lang|de|[[Bühne]]}} || podium, toneel; spelling: bühne ||
|-
|-
| [[das ewig weibliche]] || || uit [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]] [[Faust (Goethe)|Faust]]: ''Das Ewig-Weibliche zieht uns hinan''
| {{lang|de|Bühnensucht}}|| Het verlangen om op te treden || In het Duits niet gangbaar
|-
|-
| [[das gewisse Etwas]]|| ||
| {{lang|de|dabei sein}}|| bezig zijn met, meedoen ||
|-
|-
| des Pudels Kern|| de essentie || Uit [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]] [[Faust (Goethe)|Faust]], deel I, 'Studierzimmer', waar de Pudel [[Mephistopheles]] blijkt te zijn 'Das also war des Pudels Kern!'.
| {{lang|de|das Ewig-Weibliche}} ||spelling: {{lang|de|ewigweibliche}} || uit [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]] [[Faust (Goethe)|Faust]]: ''{{lang|de|Das Ewig-Weibliche zieht uns hinan}}''
|-
|-
| [[Dichtung und Wahrheit]] || || titel van de autobiografie van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]
| {{lang|de|[[das gewisse Etwas]]}}|| ||
|-
|-
| [[Dirndl]] || jurkje || [[:en:Dirndl]] [[:de:Dirndl]]
| {{lang|de|des Pudels Kern}}|| de essentie; spelling: des poedels kern || Uit [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethes]] [[Faust (Goethe)|Faust]], deel I, '{{lang|de|Studierzimmer}}', waar de [[Franse poedel|poedel]] [[Mephistopheles (literatuur)|Mephistopheles]] blijkt te zijn: "{{lang|de|Das also war des Pudels Kern!}}".
|-
|-
| [[Dobermann]] || || [[:de:Dobermann]]
| {{lang|de|[[Dichtung und Wahrheit]]}} ||spelling: {{lang|de|Dichtung und Wahrheit}} || titel van de autobiografie van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]
|-
|-
| donnerwetter || uitspraak die verontwaardiging of vebazing uitdrukt||
| {{lang|de|[[Dirndlkleid]]}} || jurkje: spelling: dirndlkleid || Zie ook ''[[:de:Dirndl|Dirndl]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Doppelgänger]] || || [[:de:Doppelgänger]] [[:en:Doppelgänger]]
| [[Dobermann]] ||soort [[hond]]: spelling: dobermann || Zie ook ''[[:de:Dobermann|Dobermann]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Drang nach Osten|| Drang naar het oosten || Geassocieerd met de drang om levensruimte in het oosten te zoeken, met name door extreemrechtse groeperingen die in Polen voormalige delen van [[Duitsland]] en [[Pruissen]] zien en daar aanspraak op willen maken
| {{lang|de|donnerwetter}} || uitspraak die verontwaardiging of verbazing uitdrukt||
|-
|-
| [[Durchgangslager]] || bijvoorbeeld [[westerbork]] || [[:de:Durchgangslager]]
| {{lang|de|[[Doppelgänger]]}} || dubbelganger || Zie ook ''[[:de:Doppelgänger|Doppelgänger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| ein Prosit|| Een toast ||
| {{lang|de|Drang nach Osten}}|| drang naar het oosten; spelling: Drang nach Osten || geassocieerd met de drang om levensruimte in het oosten te zoeken, met name door extreemrechtse groeperingen die in Polen voormalige delen van [[Duitsland]] en [[Pruisen]] zien en daar aanspraak op willen maken
|-
|-
| [[Einzelgänger]]||persoon die zijn eigen weg gaat || Vaak geassocieerd met een buitenbeentje
| {{lang|de|[[Durchgangslager]]}} || bijvoorbeeld [[Kamp Westerbork|Westerbork]] || Zie ook ''[[:de:Durchgangslager|Durchgangslager]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Eisbein|| Varkenspoot  ||
| {{lang|de|[[Edelweiss]]}} || plant || Zie ook ''[[:de:Edelweiß|Edelweiß]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Endlösung]] || || [[:de:Endlösung]] [[:en:Endlösung]]
| {{lang|de|ein Prosit}}|| een toost ||
|-
|-
| [[Englandspiel]] ||Duitse operatie betreffende in Engeland opgeleide en in Nederland gedropte Nederlandse marconisten.|| [[:de:Englandspiel]]
| {{lang|de|[[Einzelgänger]]}}|| persoon die zijn eigen weg gaat; spelling: einzelgänger || vaak geassocieerd met een buitenbeentje
|-
|-
| [[entartete Kunst]] ||Ontaarde kunst || [[:de:Entartete Kunst]]
| {{lang|de|Eisbein}} || varkenspoot || Zie ook ''[[:de:Eisbein|Eisbein]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Ersatz|| vervanging of namaak||
| {{lang|de|[[Endlösung]]}} ||spelling: {{lang|de|Endlösung}} || Zie ook ''[[:de:Endlösung|Endlösung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| fähig || || vooral als achtervoegsel in woorden als: media-, internet-, vpro- usw.
| {{lang|de|[[Englandspiel]]}} ||Duitse operatie betreffende in Engeland opgeleide en in Nederland gedropte Nederlandse marconisten.|| Zie ook ''[[:de:Englandspiel|Englandspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Fernweh||Het verlangen om weg van huis te zijn, (het tegenovergestelde van Heimweh)||
| {{lang|de|[[entartete Kunst]]}} || ontaarde kunst || Zie ook ''[[:de:Entartete Kunst|Entartete Kunst]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Fingerspitzengefühl||goed ontwikkeld gevoel om in een delicate situatie op te treden ||
| {{lang|de|Ersatz}} || vervanging of namaak; spelling: ersatz ||
|-
|-
| [[flak]] || afk. voor Flug (Flieger) Abwehr Kanone || [[:de:Flak]]
| {{lang|de|fähig}} || || vooral als achtervoegsel in woorden als: media-, internet-, vpro-, enz.
|-
|-
| Frankfurter || [[knakworst]] || [[:de:Frankfurter]]
| {{lang|de|Fernweh}}||Het verlangen om weg van huis te zijn, (het tegenovergestelde van {{lang|de|Heimweh}})||
|-
|-
| [[Fremdkörper]]|| Vreemd lichaam  || Een kogel die in het lichaam zit is een 'Fremdkörper', een deeltje dat er niet thuis hoort. Veelal gebruikt om een een persoon aan te duiden die niet binnen een organistie hoort cq. past.
| {{lang|de|Fest}} || feest || alleen gebruikt in samenstellingen als dancefest, jazzfest, arenafest, om een muziekfestival aan te duiden. Geen afkorting van [[festival]]. Zie ook ''[[:de:Fest|Fest]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| fröbelen, gefröbel || knutselen, geknutsel || naar [[Fröbel]] [[:de:Fröbel]]
| {{lang|de|Fingerspitzengefühl}}||lett. 'vingertoppengevoel'; spelling: fingerspitzengefühl || goed ontwikkeld gevoel om in een delicate situatie op te treden, of technisch moeilijke klussen te klaren
|-
|-
| [[Frühschoppen]] || ||
| [[flak]] || afkorting voor {{lang|de|Flug (Flieger) Abwehr Kanone}} || Zie ook ''[[:de:Flak|Flak]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Führer]]|| leider || In Nederland en België is de connotatie met Hitler heel sterk, in Duitsland veel minder, hier wordt het woord nog steeds gebruikt voor b.v. reisgidsen.
| {{lang|de|Flatterzunge}} || speciale techniek bij het spelen van blaasinstrumenten|| Zie ook ''[[:de:Flatterzunge|Flatterzunge]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Fundgrube]] || ||
| {{lang|de|[[Flügelhorn]]}} || blaasinstrument: bugel; spelling: flügelhorn || Zie ook ''[[:de:Flügelhorn|Flügelhorn]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[gefundenes Fressen]]|| Een hapklaar brokje, een cadeautje, een meevaller, een medestander ||
| {{lang|de|Frankfurter}} || [[knakworst]]; spelling: frankfurter || Zie ook ''[[:de:Frankfurter|Frankfurter]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| {{lang|de|[[Fraktur]]([[schrift]])}} || [[lettertype]], het alfabet wordt Frakturschrift genoemd || Zie ook ''[[:de:Fraktur|Fraktur]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| {{lang|de|[[Fremdkörper]]}}|| letterlijk 'vreemd lichaam'; spelling: fremdkörper  ||een kogel die in het lichaam zit is een '{{lang|de|Fremdkörper}}', een deeltje dat er niet thuis hoort. Veelal gebruikt om een een persoon aan te duiden die niet binnen een organisatie hoort of past.
|-
| fröbelen, gefröbel || knutselen, geknutsel || naar [[Fröbel]], zie ook ''[[:de:Fröbel|Fröbel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| {{lang|de|[[Frühschoppen]]}} || || Zie ook ''[[:de:Frühschoppen|Frühschoppen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| {{lang|de|[[Führer]]}}|| leider || in Nederland en België is de connotatie met Hitler heel sterk, in Duitsland veel minder, hier wordt het woord nog steeds gebruikt voor bijvoorbeeld reisgidsen.
|-
| {{lang|de|[[Fundgrube]]}} ||spelling: fundgrube || oorspronkelijk een begrip uit de [[mijnbouw]], in overdrachtelijke betekenis "plaats waar men veelvuldig vinden kan wat men zoekt"
|-
|-
| [[Geheimratsecken]] || Inhammen (als teken van beginnende kaalheid)|| [[:de:Geheimratsecken]]
| {{lang|de|[[gefundenes Fressen]]}}|| Een hapklaar brokje, makkelijke prooi voor een criticus; spelling: {{lang|de|gefundenes Fressen}} ||
|-
|-
| [[Geheimtip]] || supertip ||
| {{lang|de|Geheimfavorit}} || || term uit de sport- en gokwereld
|-
|-
| [[Geigerteller]] || || [[:de:Geigerzählrohr]]
| {{lang|de|Geheimratsecken}} || inhammen (als teken van beginnende kaalheid)|| Zie ook ''[[:de:Geheimratsecken|Geheimratsecken]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Gesamtkunst / [[Gesamtkunstwerk]]|| Gezamenlijke kunst || Kunstvorm waarbij verschillende, of alle kunstvormen samenkomen
| {{lang|de|Geheimtip}} || supertip; spelling: geheimtip ||
|-
|-
| [[Gestalt]] en [[Gestalttherapie]] || ||
| {{lang|de|Gerauschemacher}} || geluidenmaker voor films en hoorspelen ||  
|-
|-
| [[gesundes Volksempfinden]]||Gezonde volksopvattingen || Uitdrukking uit de Nazitijd, waarbij de mening van het volk een eufemisme was voor de mening van de Führer
| {{lang|de|Gesamtkunst}} / {{lang|de|[[Gesamtkunstwerk]]}}|| totaalkunstwerk; spelling: gesamtkunstwerk || kunstvorm waarbij verschillende, of alle kunstvormen samenkomen
|-
|-
| gesundheit! || gezondheid! || toewensing na een niesbui
| {{lang|de|[[Gestalt]]}} en {{lang|de|[[Gestalttherapie]]}} ||spelling: gestalt, gestalttherapie ||
|-
|-
| [[Gestapo]]|| Geheime Staatspolizei ||
| {{lang|de|[[gesundes Volksempfinden]]}}|| gezonde volksopvattingen; spelling: {{lang|de|gesundes Volksempfinden}} || uitdrukking uit de nazitijd, waarbij de mening van het volk een eufemisme was voor de mening van de Führer
|-
|-
| [[Glockenspiel]] || || [[:de:Glockenspiel]] [[:en:Glockenspiel]]
| {{lang|de|Gesundheit!}} || gezondheid! || toewensing na een niesbui
|-
|-
| [[Glühwein]]|| || met onder andere [[kaneel]] gekruide mix van [[Wijn]] en [[sterke drank]] die warm gedronken wordt, [[:de:Glühwein]]
| [[Gestapo]]|| {{lang|de|Geheime Staatspolizei}} ||
|-
|-
| (deutsche) Gründlichkeit|| Duitse grondigheid || Dit speelt in op de [[stereotype]] Duitser, die immer punctueel is en grondig tewerk gaat
| {{lang|de|[[Glockenspiel]]}} ||klokkenspel; spelling: glockenspiel || Zie ook ''[[:de:Glockenspiel|Glockenspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Hammerklavier]] || [[pianoforte]] || [[:de:Hammerklavier]]
| {{lang|de|[[Glühwein]]}}||spelling: glühwein || met onder andere [[kaneel]] gekruide mix van [[wijn]] en [[sterke drank]] die warm gedronken wordt; zie ook ''[[:de:Glühwein|Glühwein]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Hausmacher]] || soort [[leverworst]] ||
| {{lang|de|(deutsche) Gründlichkeit}}|| Duitse grondigheid; spelling: gründlichkeit || dit speelt in op de [[stereotype]] Duitser, die immer punctueel is en grondig tewerk gaat
|-
|-
| [[Heilgymnastiek]] || || [[:de:Heilgymnastik]]
| {{lang|de|[[Hammerklavier]]}} || [[pianoforte]] || Zie ook ''[[:de:Hammerklavier|Hammerklavier]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Heil Hitler]]|| "Geluk (aan) Hitler" ||
| {{lang|de|[[Hausmacher]]}} || soort [[leverworst]]; spelling: hausmacher ||  
|-
|-
| [[Heilpraktiker]] || || [[:de:Heilpraktiker]]
| {{lang|de|[[Heilgymnastik]]}} ||heilgymnastiek || Zie ook ''[[:de:Heilgymnastik|Heilgymnastik]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Heimat]] ||[[geboorteland]] || [[:de:Heimat]]
| {{lang|de|[[Heil Hitler]]}} || "Geluk (aan) Hitler" ||
|-
|-
| [[Herrenvolk]] || herenvolk || [[:de:Herrenvolk]] [[:en:Herrenvolk]]
| {{lang|de|[[Heilpraktiker]]}} || || Zie ook ''[[:de:Heilpraktiker|Heilpraktiker]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Hetze]]|| Klopjacht, lastercampagne  ||
| {{lang|de|[[Heimat]]}} ||[[geboorteland]]; spelling: heimat || Zie ook ''[[:de:Heimat|Heimat]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| hineininterpretieren|| Verder interpreteren, tussen de regels doorlezen. || achteraf interpreteren
| {{lang|de|[[Herrenvolk]]}} || volk van heersers; spelling: herrenvolk || Zie ook ''[[:de:Herrenvolk|Herrenvolk]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Hitlerjugend]] || Hitlerjeugd || [[:de:Hitlerjugend]]
| {{lang|de|[[Hetze]]}} || klopjacht, lastercampagne; spelling: hetze  || Zie ook ''[[:de:Hetze|Hetze]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Hollandgänger]] || || [[:de:Hollandgänger]]
| {{lang|de|hineininterpretieren}} || verder interpreteren, onbedoelde betekenissen "vinden" ||  
|-
|-
| [[Hüttenkäse]] || || [[:de:Hüttenkäse]]
| {{lang|de|[[Hitlerjugend]]}} || Hitlerjeugd || Zie ook ''[[:de:Hitlerjugend|Hitlerjugend]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| im Frage/ in Frage || dat is niet aan discussie onderhevig, dat kun je vergeten|| zelfs in zinnen als: "dat is niet im Frage". De juiste Duitse term is "in Frage", in het Nederlands wordt echter meestal het foutieve "im Frage" gebruikt.
| {{lang|de|[[Hollandgänger]]}} || || Zie ook ''[[:de:Hollandgänger|Hollandgänger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[ins Blaue hinein]]|| Onvoorbereid, voor de vuist weg ||
| {{lang|de|[[Hüttenkäse]]}} ||soort kaas; spelling: hüttenkäse || Zie ook ''[[:de:Hüttenkäse|Hüttenkäse]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| jawohl || jawel, ja zeker || met jawohl is iets grappigs aan de hand: het wordt uitgesproken op militaire manier, vaak in combinaties als "jawohl mein führer", "jawohl herr obersturmbannführer"; altijd sarcastisch bedoeld.  
| {{lang|de|im Frage/ in Frage}} || dat is niet aan discussie onderhevig, dat kun je vergeten; spelling: im/in Frage|| zelfs in zinnen als: "dat is niet im Frage". De juiste Duitse term is "in Frage", in het Nederlands wordt echter meestal het foutieve "im Frage" gebruikt. Van Dale (14de druk) noemt 'in Frage' een vormvariant.
|-
|-
| [[Jugendstil]] || || [[:de:Jugendstil]]
| {{lang|de|[[ins Blaue hinein]]}} || onvoorbereid, voor de vuist weg; spelling: ins Blaue hinein||
|-
|-
| Kaiserbrötchen || hard broodje ||
| {{lang|de|jawohl}} || jawel, ja zeker || met 'jawohl' is iets grappigs aan de hand: het wordt uitgesproken op militaire manier, vaak in combinaties als "{{lang|de|jawohl mein Führer}}", "{{lang|de|jawohl Herr Obersturmbannführer}}"; altijd sarcastisch bedoeld.
|-
| {{lang|de|[[Jugendstil]]}} ||bepaalde kunststijl (± 1900); spelling: jugendstil || Zie ook ''[[:de:Jugendstil|Jugendstil]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Kaiserbrötchen || hard broodje; spelling: kaiserbrötchen ||
|-
|-
| kaltstellen/ kaltgestellt || koud maken, in de betekenis van "monddood maken" ||
| kaltstellen/ kaltgestellt || koud maken, in de betekenis van "monddood maken" ||
|-
|-
| Kammerspiel || || [[:de:Kammerspiel]]
| Kammerspiel || || Zie ook ''[[:de:Kammerspiel|Kammerspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Kapellmeister]] || || bepaald type dirigent [[:en:Kapellmeister]]
| [[Kapellmeister]] || || bepaald type dirigent [[:en:Kapellmeister]]
|-
|-
| Kasseler(rib) || varkensvlees-product || [[:de:Kasseler]]
| Kasseler(rib) || casselerrib; varkensvlees-product || Zie ook ''[[:de:Kasseler|Kasseler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Kartoffelsalat]] || aardappelsalade || Zie ook ''[[:de:Kartoffelsalat|Kartoffelsalat]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Kellner|| [[kelner]], bediende in een restaurant ||
|-
|-
| [[Kartoffelsalat]] || aardappelsalade || [[:de:Kartoffelsalat]]
| [[Kindergarten]]||kleuterschool; spelling: kindergarten||door [[Friedrich Fröbel|Fröbel]] gebruikte, internationaal bekende benaming
|-
|-
| Kellner|| Bediende in een restaurant ||
| [[Kirsch]] || kersenlikeur; spelling: kirsch || ook in [[Schwarzwalder Kirsch]], een soort [[gebak]]
|-
|-
| [[Kirsch]] || kersenlikeur || ook in [[Schwarzwalder Kirsch]], een soort [[gebak]]
| [[Kitsch]] || nepkunst; spelling: kitsch ||
|-
|-
| [[Kitsch]] || Nepkunst ||
| Konditorei || banketbakkerswinkel waar men ook een gebakje met een drankje kan nuttigen; spelling: konditorei || Zie ook ''[[:de:Konditorei|Konditorei]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Körperkultur]] || lichaamscultuur ||
| [[Körperkultur]] || lichaamscultuur ||
|-
|-
| Kohlrabi || [[koolrabi]] || [[:de:Kohlrabi]] [[:en:kohlrabi]]
| Kohlrabi || [[koolrabi]] || Zie ook ''[[:de:Kohlrabi|Kohlrabi]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Krach]]|| Instorting van de beurs ||
| [[Krach]]|| instorting van de beurs; spelling: krach ||
|-
|-
| [[Krautrock]] || || Duitse popmuziek, niet te verwarren met de [[schlager]] [[:de:Krautrock]]
| [[Krautrock]] || spelling: krautrock || Duitse popmuziek, niet te verwarren met de [[schlager]]; Zie ook ''[[:de:Krautrock|Krautrock]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Krimi]]|| Politieserie ||
| [[Krimi]]|| politieserie; spelling: krimi ||
|-
|-
| [[Kristallnacht]]|| Kristalnacht || Nacht uit het Naziverleden, waarbij vele Joodse winkels en bezittingen geplunderd werden (Het gebroken glas heeft de naam Kristal opgeleverd).
| [[Kristallnacht]]|| Kristallnacht || nacht uit het naziverleden, waarbij vele Joodse winkels en bezittingen geplunderd werden (Het gebroken glas heeft de naam kristal opgeleverd).
|-
|-
| [[Ländler]]  || volkswijsje, vaak gebruikte term in klassieke muziek, bv de muziek van [[Mahler]] en [[Schubert]] || [[:de:Ländler]]
| [[Ländler]]  || volkswijsje, vaak gebruikte term in klassieke muziek, bijvoorbeeld de muziek van [[Gustav Mahler|Mahler]] en [[Schubert]]; spelling: ländler || Zie ook ''[[:de:Ländler|Ländler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[langlaufen]]|| langlaufen || Een soort lopen met lange ski's, veelal over redelijk vlak en besneeuwd terrein.
| [[langlaufen]]|| langlaufen || een soort lopen met lange ski's, veelal over redelijk vlak en besneeuwd terrein.
|-
|-
| [[Lappschwanz]]|| Slapjanus || Schlappschwanz
| [[Lappschwanz]]|| slapjanus; lapzwans || Schlappschwanz
|-
|-
| [[Lebensbejahung]] || ||
| [[Lebensbejahung]] || ||
|-
|-
| [[Lebensborn]] || levensgeboorte || [[:de:Lebensborn]]
| [[Lebensborn]] ||   || Zie ook ''[[:de:Lebensborn|Lebensborn]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Lebensraum]]|| lett.: levensruimte; spelling: lebensraum || een uitdrukking met sterke associaties aan nazi-Duitsland, (zie ook ''Drang nach Osten''), waarbij ten oosten van Duitsland, in Polen en Rusland ruimte zocht voor het Duitse volk om zich te vestigen. Zie ook ''[[:de:Lebensraum|Lebensraum]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Lebensraum]]|| Levensruimte || Een uitdrukking met sterke associaties aan Naziduitsland, (zie ook drang nach Osten), waarbij ten oosten van Duitsland, in Polen Rusland ruimte zocht voor het Duitse volk om zicht te vestigen. [[:de:Lebensraum]]
| [[Lederhose]]|| broek uit leer, die veelal tot rond de knie reikt, en opgehouden wordt met H-vormige bretels; spelling: lederhose || het is een typische dracht voor mannen uit [[Beieren]] en andere regio's bij de Alpen.
|-
|-
| [[Lederhose]]|| Broek uit leer, die veelal tot rond de knie reikt, en opgehouden wordt met H-vormige bretels || Het is een typische dracht voor mannen uit [[Beieren]] en andere regio's bij de Alpen.
| [[Leitkultur]]|| maatgevende cultuur || Zie ook ''[[:de:Leitkultur|Leitkultur]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Leitkultur]]|| De maatgevende cultuur || [[:de:Leitkultur]]
| [[Leitmotiv]]|| leidmotief; belangrijke gedachte die steeds terugkeert; spelling: leitmotiv || ook als terugkerend motief in een muziekwerk, bijvoorbeeld de ''[[Symphonie fantastique]]'' van [[Berlioz]] en veel werk van [[Richard Wagner|Wagner]]
|-
|-
| [[Leitmotiv]]|| belangrijke gedachte die steeds terugkeert || ook als terugkerend motief in een muziekwerk, bijvoorbeeld de [[symphonie fantastique]] van [[Berlioz]] en veel werk van [[Richard Wagner|Wagner]]
| [[Lied]] || in deze betekenis op zijn Duits uitgesproken: refereert aan het klassieke Duitse (piano-)lied || Zie ook ''[[:de:Lied|Lied]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[lied]] || || [[:de:Lied]] [[:en:Lied]]
| Liedertafel || zangvereniging voor mannen, ook wel ''Liederkranz'' genoemd; spelling: liedertafel|| Zie ook ''[[:de:Liedertafel|Liedertafel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Luftwaffe]] || || [[:de:Luftwaffe]] [[:en:Luftwaffe]]
| [[Luftwaffe (Tweede Wereldoorlog)|Luftwaffe]] || || Zie ook ''[[:de:Luftwaffe|Luftwaffe]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Mannschaft]]|| het Duitse nationale voetbalelftal || in spreek- en schrijftaal altijd [[die Mannschaft]]  
| [[Mannschaft]]|| het Duitse nationale voetbalelftal || in spreek- en schrijftaal altijd [[die Mannschaft]]  
Regel 241: Regel 264:
| mein Gott || ook: ach mein Gott || verontwaardigde uitroep, "wat een onzin", of "wat erg"
| mein Gott || ook: ach mein Gott || verontwaardigde uitroep, "wat een onzin", of "wat erg"
|-
|-
| [[Muesli]] || || [[:de:Müsli]] [[:en:Müsli]]
| [[Muesli]] ||muesli; Zwitsers rauwkostgerecht || Zie ook ''[[:de:Müsli|Müsli]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Nazi]] || ||
| nachleben ||het naijlen van de invloed van b.v. een beweging, letterlijk: na-leven ||  
|-
|-
| [[Neanderthaler]] || || [[:de:Neanderthaler]]
| [[Nazi]] ||spelling: nazi ||
|-
|-
| [[Neue Deutsche Welle]] || verzamelnaam voor hippe Duitse bands in de eind 70er en begin 80er jaren van de 20e eeuw || [[:de:neue deutsche Welle]]
| [[Neanderthaler]] ||neaderdalmens; spelling: neanderthaler || Zie ook ''[[:de:Neandertaler|Neandertaler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Nudel|| [[Noedel]] || Gekookte meelballetjes in soep, of een soort pasta-achtige sliertjes. Uit het [[oostenrijks]] en [[bayerisch]], daar zijn het [[:de:Knödel]]
| [[neue deutsche Welle]] || verzamelnaam voor hippe Duitse bands in de eind 70er en begin 80er jaren van de 20e eeuw || Zie ook ''[[:de:Neue Deutsche Welle|Neue Deutsche Welle]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Ober]] || || afkorting van Oberkellner
| Nudel|| [[noedel]] || gekookte meelballetjes in soep, of een soort pasta-achtige sliertjes; uit het [[Oostenrijks]] en [[Beiers]], daar zijn het ''Knödel'' (zie ook ''[[:de:Knödel|Knödel]]'' in de Duitse Wikipedia)
|-
|-
| Oberkellner|| (Hoofd) bediende in een horecagelegenheid || [[:de:Oberkellner]]
| [[Kelner|Ober]], Oberkellner ||ober || afkorting van ''Oberkellner'', (hoofd)bediende in een horecagelegenheid; zie ook ''[[:de:Oberkellner|Oberkellner]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Obersturmbannführer]] || || vaak sarcastisch bedoeld in zinnetjes als: "jawohl herr obersturmbannführer".
| [[Obersturmbannführer]] || || vaak sarcastisch bedoeld in zinnetjes als: "jawohl herr obersturmbannführer"
|-
|-
| ach du Liebe|| Goede God. (Lett. Och, jij geliefde) || Interjectie.
| Ohrwurm || liedje dat in je hoofd blijft zitten: [[oorwurm (muziek)|oorwurm]], || Zie ook ''[[:de:Ohrwurm|Ohrwurm]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Ostpolitik]] || || [[:de:Ostpolitik]]
| [[Ostpolitik]] || spelling: Ostpolitik || Zie ook ''[[:de:Ostpolitik|Ostpolitik]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Ordner]]|| Map of omslag om papieren in op te slaan ||
| [[Ordner]]|| ordner; map of omslag om papieren in op te slaan ||
|-
|-
| [[Pappenheimer]]|| Pappenheimer || Veelal alleen gebruikt in het meervoud en de uitdrukking 'zijn pappenheimers kennen', d.w.z. weten met wie men te maken heeft. Pappenheimers waren oorspronkelijk soldaten uit het regiment van [[Pappenheim (geslacht)|graaf Gottfried Heinrich zu Pappenheim]]. Uit [[Friedrich von Schiller|Schillers]] drama "Wallensteins Tod" (1800).
| [[Pappenheimer]]|| spelling: pappenheimer || veelal alleen gebruikt in het meervoud en de uitdrukking 'zijn pappenheimers kennen', dat wil zeggen: weten met wie men te maken heeft. Pappenheimers waren oorspronkelijk soldaten uit het regiment van [[Pappenheim (geslacht)|graaf Gottfried Heinrich zu Pappenheim]] ontleend aan [[Friedrich von Schiller|Schillers]] drama "Wallensteins Tod" (1800).
|-
|-
| [[Pilsener]] / [[Pils]]|| Lagerbier, veelal van niet al te hoog percentage || Oorspronkelijk uit [[Pilsen]]
| [[Pilsener]] / [[pils]]|| pils, lagerbier, veelal van niet al te hoog percentage || oorspronkelijk uit [[Pilsen]]
|-
|-
| [[Poltergeist]] || [[klopgeest]] || [[:de:Poltergeist]]
| Poltergeist || [[klopgeest]]; spelling: poltergeist || Zie ook ''[[:de:Poltergeist|Poltergeist]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Potztausend || Grutjes! || Verouderd in Duitsland.
| potztausend || grutjes! || verouderd in Duitsland.
|-
|-
| [[Prinzipienreiter]] || ||  
| [[Prinzipienreiter]] || iemand die hardnekkig vasthoudt aan principes; spelling: prinzipienreiter ||  
|-
|-
| [[Pumpernickel]] || soort [[roggebrood]] || [[:de:Pumpernickel]] [[:en:Pumpernickel]]
| [[Pumpernickel]] || soort [[roggebrood]] || Zie ook ''[[:de:Pumpernickel|Pumpernickel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Putsch]]|| Coup, staatsgreep|| Veelal gewelddadig
| [[Putsch]]|| coup, staatsgreep; spelling: putsch|| veelal gewelddadig
|-
|-
| [[Quatsch]]|| Onzin ||
| [[Quatsch]]|| onzin; spelling: quatsch ||
|-
|-
| [[Raufaser]]|| Behang met reliëf ||
| [[Rauhfaser]]|| behang met reliëf; spelling: rauhfaser || structuurbehang
|-
|-
| ramsch  || uitverkoop, dump, vaak geschreven als [[ramsj]] || [[:de:Ramsch]]
| ramsch  || uitverkoop, dump, vaak geschreven als [[ramsj]] || Zie ook ''[[:de:Ramsch|Ramsch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Razzia]] || || Razzia schijnt een van oorsprong arabisch woord te zijn, ghazwa, plunder- /rooftocht [[:de:Razzia]]
| [[Razzia]] || || razzia is een van oorsprong Arabisch woord: ''ghazwa'', plunder- /rooftocht; zie ook ''[[:de:Razzia|Razzia]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Realpolitik]]|| Politiek gebaseerd op praktische redeneren, en niet per se op morele overwegingen || [[:de:Realpolitik]]
| [[Realpolitik]]|| politiek gebaseerd op praktische redeneren en niet per se op morele overwegingen; spelling: realpolitik || Zie ook ''[[:de:Realpolitik|Realpolitik]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Rottweiler]] || || [[:de:Rottweiler]]
| [[Rottweiler]] || ras van kortharige honden; spelling: rottweiler || Zie ook ''[[:de:Rottweiler|Rottweiler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[rücksichtslos]] || Meedogenloos || veelal uitgesproken als rücksichtlos
| [[rücksichtslos]] || meedogenloos || veelal uitgesproken als rücksichtlos
|-
|-
| roetsjen || glijden || in het Duits: rutschen
| roetsjen || glijden || in het Duits: rutschen
|-
|-
| [[salonfähig]]|| Acceptabel als gespreksonderwerp || oorspronkelijk: "aanvaardbaar in het [[salon (kamer)|salon]], in de deftige kringen"
| [[salonfähig]]|| acceptabel als gespreksonderwerp || oorspronkelijk: "aanvaardbaar in het [[salon (kamer)|salon]], in de deftige kringen"
|-
|-
| [[Sauerkraut]]|| Zuurkool ||
| [[Sauerkraut]]|| zuurkool ||
|-
|-
| [[Schadenfreude]] || Leedvermaak || Het Engelse woord voor leedvermaak is het uit het Duits overgenomen 'Schadenfreude'.
| [[Schadenfreude]] || leedvermaak; spelling: schadenfreude || het Engelse woord voor leedvermaak is het uit het Duits overgenomen [[:en:Schadenfreude]].
|-
|-
| Scheisse|| poep, schijt of een scheldwoord als: shit, tering ||
| Scheisse|| poep, schijt of een scheldwoord als: shit, tering ||
|-
|-
| Schlagabtausch|| Uitwisseling van slagen (opdoffers) ||
| Schinken || [[ham (vlees)|ham]] vooral gebruikt als productnaam voor vele hamvarianten || Zie ook ''[[:de:Schinken|Schinken]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Schlager]]|| [[hit]], volksmuziek door artiesten als [[Heino]] || [[:de:Schlager]]
| Schlagabtausch|| uitwisseling van slagen (opdoffers) ||
|-
| [[Schlager]]|| [[hit (muziek)|hit]], volksmuziek door artiesten als [[Heino (zanger)|Heino]]: spelling: schlager || Zie ook ''[[:de:Schlager|Schlager]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| schluss || afgelopen, kappen nou || ook: schluss damit
| schluss || afgelopen, kappen nou || ook: schluss damit
Regel 309: Regel 334:
| [[schmieren]] || smeren, overdreven acteren ||
| [[schmieren]] || smeren, overdreven acteren ||
|-
|-
| [[Schmink]] / Schminke || Make-up voor het gehele gezicht, gebruikt wanneer men b.v. als [[Zwarte Piet]], of bij kinderen als piraat of een dier beschilderd wordt. Van oorsprong een merknaam voor toneel-make-up: [[Schminke]]. || Ook als werkwoord (schminken) en werkplek, in uitspraken als: "sorry dat ik laat ben, ik zat nog bij de schmink" [[:de:Schminke]]
| [[Schmink]] / schmink || make-up voor het gehele gezicht, gebruikt wanneer men b.v. als [[Zwarte Piet]], of bij kinderen als piraat of een dier beschilderd wordt; van oorsprong een merknaam voor toneel-make-up: [[Schminke]]. || ook als werkwoord (schminken) en werkplek, in uitspraken als: "sorry dat ik laat ben, ik zat nog bij de schmink"; zie ook ''[[:de:Schminke|Schminke]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Schnabbel]]|| nevenwerk, bijverdienste; spelling: schnabbel || het woord komt uit het [[Rotwelsch]], de Duitse dieventaal; het werkwoord "schnabeln" betekent "(met een snavel) wegpikken, vangen"; in het gewone Duits wordt "Schnabbel" niet gebruikt.
|-
| [[Schnaps]]|| jenever, een borrel; spelling: schnaps  || Zie ook ''[[:de:Schnaps|Schnaps]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Schnauzer]]|| snor || informeel; ''Schnurrbart'' is het meer gangbare woord; verder is het de naam van een soort [[hond]]
|-
|-
| [[Schnabbel]]|| Nevenwerk, bijverdienste || Het woord komt uit het [[Rotwelsch]], de Duitse dieventaal. Het werkwoord "schnabeln" betekent "(met een snavel) wegpikken, vangen". In het gewone Duits wordt "Schnabbel" niet gebruikt.
| [[Schnitzel]] || dun lapje vlees, al dan niet gepaneerd; spelling: schnitzel || ook: Wiener Schnitzel, Zigeunerschnitzel, Jägerschnitzel
|-
|-
| [[Schnaps]]|| Jenever, een borrel, soms gespeld als schnapps || [[:de:Schnaps]]
| [[Schuhplattler]] || Beiers dansje || Zie ook ''[[:de:Schuhplattler|Schuhplattler]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Schnauzer]]|| Snor || Informeel, Schnurrbart is het gangbaardere woord. Verder is het een [[hond]]
| schunkeln || arm in arm aan tafel swingen op muziek || Zie ook ''[[:de:Schunkeln|Schunkeln]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Schnitzel]] || Dun lapje vlees, al dan niet gepaneerd || ook: Wiener Schnitzel, Zigeunerschnitzel, Jägerschnitzel
|[[Schutzstaffel]] ||SS || Zie ook ''[[:de:Schutzstaffel|Schutzstaffel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Schuhplattler]] || beiers dansje || [[:de:Schuhplattler]] [[:en:schuhplattler]]
| [[Schwalbe (voetbal)|Schwalbe]]|| nepval bij de voetbal om een vrijetrap/penalty uit te lokken; spelling: schwalbe (Engels: dive)|| ''Schwalbe'' betekent "zwaluw". Zie ook ''[[:de:Schwalbe|Schwalbe]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| schunkeln || arm in arm aan tafel swingen op muziek || [[:de:schunkeln]]
| [[Schweinehackse]] ||varkensvlees-product, ook: scheldwoord, || Zie ook ''[[:de:Schweinenacken|Schweinenacken]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
|[[Schutzstaffel]] ||SS || [[:de:Schutzstaffel]] [[:fr:Schutzstaffel]]
| [[Schwung]]||vaart, zwier; spelling: schwung || een soort van flair in het dansen of in muziek.
|-
|-
| [[Schwalbe (voetbal)|Schwalbe]]|| Nepval bij de voetbal om een vrijetrap/penalty uit te lokken. Engels = dive|| Schwalbe betekent zwaluw. [[:de:Schwalbe]]
| [[Sehnsucht (emotie)|Sehnsucht]]|| verlangen; spelling: sehnsucht  || aak enigszins nostalgisch of melancholisch
|-
|-
| [[Schweinehackse]] ||varkensvlees-product, ook: scheldwoord, || [[:de:Schweinenacken]]
| [[Sieg Heil]]|| de overwinning heil, heil aan de overwinning || overwinningsgroet van de nazi's
|-
|-
| [[Schwung]]||vaart, zwier || Een soort van flair in het dansen of in muziek.
| [[Singspiel]] || korte luchtige opera || Zie ook ''[[:de:Singspiel|Singspiel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Sehnsucht (emotie)|Sehnsucht]]|| Verlangen  || Vaak enigszins nostalgisch of melancholisch
| [[sowieso]]|| hoe dan ook || de Nederlandse spelling is hetzelfde (en níet bijvoorbeeld "zowiezo")
|-
|-
| [[Sieg Heil]]|| De overwinning heil, heil aan de overwinning || Overwinningsgroet van de Nazi's
| [[Spachtelputz]] || spelling: spachtelputz || stucmethode: een sierschuurwerk met een fijne, middelgrove of grove korrel.
|-
|-
| [[Singspiel]] || korte luchtige opera || [[:de:Singspiel]]
| Spaß, Spaß machen || lol, lol maken || vooral bij jongeren in het uitgaanscircuit gebruikt
|-
|-
| [[sowieso]]|| hoe dan ook || De Nederlandse spelling is eender, en niet zowiezo.
| [[Spätzle]] || [[deegwaar]] || Zie ook ''[[:de:Spätzle|Spätzle]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Spätzle]] || [[deegwaar]] || [[:af:Spätzle]]   [[:de:Spätzle]]
| [[Sperrgebiet]] || spergebied; verboden gebied  || Zie ook ''[[:de:Sperrgebiet|Sperrgebiet]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Spielerei|| Hobbybezigheid, iets niet ernstig te nemen ||
| Spielerei|| hobbybezigheid, iets niet ernstig te nemen; spelling: spielerei ||
|-
|-
| Spielfreudigkeit || plezier aan het spelen, met name van muziek ||
| Spielfreudigkeit || plezier aan het spelen, met name van muziek ||
|-
|-
| Spiessbürger || Kleinburgerlijk persoon, vaak geschreven als spitzburger || [[:de:Spiessbürger]]
| Spielmacher || type voetballer, spelmaker; spelling: spielmacher || Zie ook ''[[:de:Spielmacher|Spielmacher]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| Spiessbürger || kleinburgerlijk persoon, vaak (ten onrechte) geschreven als ''spitzburger''; spelling: spitsburger || Zie ook ''[[:de:Spießbürger|Spießbürger]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Spitzen]]|| Dansschoenen die een harde zool en een afgestompte en verstevigde neus hebben zodat men op de tenen kan staan || [[:de:Spitzen]]
| [[Spitzen]]|| dansschoenen die een harde zool en een afgestompte en verstevigde neus hebben zodat men op de tenen kan staan; spelling: spitzen || <!-- Zie ook ''[[:de:Spitzen|Spitzen]]'' in de Duitse Wikipedia ### bestaat niet ### -->
|-
|-
| [[Sprechgesang]]|| Rap, spreekzang || veel voorkomend in bijvoorbeeld opera's van [[Kurt Weill]] en [[Bertold Brecht]]
| [[Sprechgesang]]|| rap, spreekzang || veel voorkomend in bijvoorbeeld opera's van [[Kurt Weill]] en [[Bertolt Brecht]]
|-
|-
| Staatspolizei|| Staatspolitie || Zie ook Gestapo
| Staatspolizei|| staatspolitie || zie ook Gestapo
|-
|-
| [[Stasi]]/ Staatssicherheitsdienst|| Staatsveiligheidsdienst || Dienst in Oost-Duitsland die de burgers controleerde.
| [[Stasi]]/ Staatssicherheitsdienst|| staatsveiligheidsdienst; spelling: Stasi || dienst in Oost-Duitsland die de burgers controleerde.
|-
|-
| [[Stehgeiger]] || ||
| [[Stehgeiger]] ||spelling: stehgeiger ||
|-
|-
| [[Steigerung]]|| sportterm: in een (duur)training gedurende korte tijd steeds harder lopen/ zwemmen/ schaatsen ||
| [[Steigerung]]|| sportterm: in een (duur)training gedurende korte tijd steeds harder lopen/ zwemmen/ schaatsen; spelling: steigerung ||
|-
|-
| Strapazen|| Grillen, kuren ||
| [[Stolpersteine]] ||struikelstenen || gedenktegels aangebracht bij huizen van in WOII gedeporteerde mensen; zie ook ''[[:de:Stolpersteine|Stolpersteine]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Streber]]|| Iemand die haantje de voorste wil zijn, overdreven ambitieus persoon ||
| Strapazen|| strapatsen, grillen, kuren ||
|-
|-
| [[Sturm und Drang]] || || [[:de:Sturm und Drang]]
| [[Streber]]|| iemand die haantje de voorste wil zijn, overdreven ambitieus persoon; spelling: streber ||
|-
| [[Sturm und Drang]] ||literaire stijlperiode in Duitsland (eind 18e eeuw); spelling: Sturm und Drang || Zie ook ''[[:de:Sturm und Drang|Sturm und Drang]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[toll]] || te gek || ook vaak in combinaties als "supertoll", of "super, supertoll"  
| [[toll]] || te gek || ook vaak in combinaties als "supertoll", of "super, supertoll"  
|-
|-
| Totaler Krieg || || [[:de:Totaler Krieg]]
| totaler Krieg || || het begrip wordt in Duitsland over het algemeen geassocieerd met [[Joseph Goebbels]]; Zie ook ''[[:de:Totaler Krieg|Totaler Krieg]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Traditionsverein]] || ||
| [[Traditionsverein]] || een vereniging met een lange en eervolle traditie ||
|-
|-
| [[U-Boot]] || Duikboot, onderzeeboot, onderzeeër|| Duitse afkorting van 'Unterseeboot'
| [[U-boot]] || duikboot, onderzeeboot, onderzeeër; spelling: U-boot|| Duitse afkorting van ''Unterseeboot''
|-
|-
| [[über]] || || alleen in constructies, zoals: überhip, übercool, übergeil, überstoned, überhippy, etcetera.
| [[über]] || || alleen in constructies, zoals: überhip, übercool, übergeil, überstoned, überhippy, etcetera.
|-
|-
| übergeil || Heel erg plezierig, aangenaam ('tof', 'cool', 'vet') ||
| übergeil || heel erg plezierig, aangenaam ('tof', 'cool', 'vet') ||
|-
|-
| [[überhaupt]]||alles in aanmerking genomen, helemaal, eigenlijk ||
| [[überhaupt]]||alles in aanmerking genomen, helemaal, eigenlijk ||
Regel 381: Regel 416:
| [[Über-ich]] || ||
| [[Über-ich]] || ||
|-
|-
| [[Übermensch]]|| een superieure mens || In Nazi-context betreft het een supermens van Germaanse afkomst die boven de andere rassen staat, in de oorspronkelijke filosofie van [[Nietzsche]] is het iemand die boven goed en kwaad staat, iemand die na deze mens komt, zonder connotaties van fysieke superioriteit
| [[Übermensch]]|| een superieure mens; spelling: übermensch || in nazi-context betreft het een supermens van Germaanse afkomst die boven de andere rassen staat; in de oorspronkelijke filosofie van [[Nietzsche]] is het iemand die boven goed en kwaad staat, iemand die na deze mens komt, zonder connotaties van fysieke superioriteit
|-
|-
| [[Untermensch]] || een inferieure mens || [[:de:Untermensch]] [[:en:Untermensch]]
| [[Untermensch]] || een inferieure mens; spelling: untermensch || Zie ook ''[[:de:Untermensch|Untermensch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Umlaut]] || Verandering van een klinker door de volgende lettergreep (stad -> steden), in het Duits ook het teken om dit aan te geven (Stadt, Städte) ||
| [[Umfeld]] || term uit de sociologie, refereert aan directe omgeving || <!-- Zie ook ''[[:de:Umfeld|Umfeld]]'' in de Duitse Wikipedia ### pagina verwijdert ### -->
|-
|-
| [[unheimlich]]/ unheimisch||griezelig, onheilspellend || Unheimisch is in het Duits zeer archaïsch en thans onbekend.
| [[Umlaut (klank)|Umlaut]] || verandering van een klinker door de volgende lettergreep (stad -> steden), in het Duits ook het teken om dit aan te geven (Stadt, Städte); spelling: umlaut ||
|-
| [[unheimlich]]/ unheimisch||griezelig, onheilspellend || ''unheimisch'' is in het Duits zeer archaïsch en thans onbekend.
|-
|-
| unverfroren || zonder blikken of blozen ||
| unverfroren || zonder blikken of blozen ||
|-
|-
| [[V-1 (raket)|V-1]] || ||
| [[V-1]] || onbemand vliegtuig; spelling: V1  || Zie ook ''[[:de:V1|V1]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[V-2 (raket)|V-2]] || ||
| [[V-2]] || [[Raket (apparaat)|raket]]; spelling: V2  || Zie ook ''[[:de:V-2|V-2]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Verelendung]] [[Verelendungstheorie]] || || economische theorie van [[Karl Marx]]  
| [[Verelendung]] [[Verelendungstheorie]] ||verval, achteruitgang; spelling: verelendung || economische theorie van [[Karl Marx]]  
|-
|-
| [[Volkswagen]] || goedkope Duitse auto, na de 2e wereldoorlog zeer populair, vooral in Nederland, bijnaam [[Volkswagen Kever|kever]] || [[:de:Volkswagen]] [[:en:Volkswagen]] Volkswagenbusje is ook een veelgebruikte term
| volkstümlich ||volks; || in de muziek: ''{{lang|de|volkstümliche Unterhaltungsmusik}}''
|-
|-
| Vopo || afkorting voor [[Deutsche Volkspolizei|Volkspolizei]] || Politie in de [[Duitse Democratische Republiek]] (DDR). In het Nederlands wordt meestal een individuele agent bedoeld ("''Er kwamen meteen drie vopoos op mij af''"), in het Duits eerder deze politiemacht in het algemeen ("''De Vopo was snel ter plaatse.''").
| [[Volkswagen]] || goedkope Duitse auto, na de Tweede Wereldoorlog zeer populair, vooral in Nederland; bijnaam [[Volkswagen Kever|kever]] || Zie ook ''[[:de:Volkswagen|Volkswagen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[wachsen]]||sportterm: het met was bewerken van de onderkant van ski's. Ook: groeien, maar in die zin wordt het woord in het Nederlands nooit gebruikt. || Ook nog in het Nederlands, 'wasdom', of 'wassende maan'. (Veelal sterk vervoegd, was - wies - gewassen)
| Vopo || afkorting voor [[Deutsche Volkspolizei|Volkspolizei]]; spelling: Vopo/vopo (zie voorbeelden hierna)|| politie in de [[Duitse Democratische Republiek]] (DDR); in het Nederlands wordt meestal een individuele agent bedoeld ("''Er kwamen meteen drie vopo's op mij af''"), in het Duits eerder deze politiemacht in het algemeen ("''De Vopo was snel ter plaatse.''").  
|-
|-
|[[Waffen-SS]] || || [[:de:Waffen-SS]]
| Vorentscheidung || || sportterm: voordat de wedstrijd afgelopen is, is ze al beslist
|-
|-
| [[Wanderlust]] || Drang om eropuit te trekken || Associaties met de tijd van de [[Romantiek]]. Vooral veel gebruikt in het Engels [[:en:Wanderlust]]
| [[wachsen]]||sportterm: het met was bewerken van de onderkant van ski's; ook: groeien, maar in die zin wordt het woord in het Nederlands nooit gebruikt. || ook nog in het Nederlands, 'wasdom', of 'wassende maan' (veelal sterk vervoegd: was - wies - gewassen).
|-
|-
| [[Wanderjahre]] || || Na het voltooien van hun opleiding gingen ambachtslieden in de 18de en 19de eeuw vaak op reis om andere streken en andere manieren van werken te leren kennen. Zie ook [[:de:Wanderjahre]].
|[[Waffen-SS]] || || Zie ook ''[[:de:Waffen-SS|Waffen-SS]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Deutsche Wehrmacht|Wehrmacht]] || ||
| [[Wanderlust]] || drang om eropuit te trekken || associaties met de tijd van de [[Romantiek (stroming)|romantiek]]: vooral veel gebruikt in het Engels [[:en:Wanderlust]]
|-
|-
| Weihnachtsstoll || [[Kerststol]] || Duits: [[:de:Weihnachtsstollen]]
| [[Wanderjahre]] || || na het voltooien van hun opleiding gingen ambachtslieden in de 18de en 19de eeuw vaak op reis als [[gezel]] om andere streken en andere manieren van werken te leren kennen; zie ook ''[[:de:Wanderjahre|Wanderjahre]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Weltanschauung]] || [[Wereldbeeld]] || [[:de:Weltanschauung]]
| Wandervogel || eind 19e eeuw in Duitsland ontstane "terug naar de natuur" beweging || Zie ook ''[[:de:Wandervogel|Wandervogel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Weltschmerz]]||smart om het leven als zodanig, spleen || Spleen wordt met 'ie' uitgesproken.
| [[Deutsche Wehrmacht|Wehrmacht]] || de naam van het Duitse leger tussen 1935 en 1945; spelling: Wehrmacht ||
|-
|-
| [[Wende (DDR)|Wende]]|| Omwenteling, met name de val van de muur in 1989 || [[:de:Wende]]
| Weihnachtsstoll || [[kerststol]] || Zie ook ''[[:de:Weihnachtsstollen|Weihnachtsstollen]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Werdegang]] || Carrière, ontwikkeling, trage ondergang || Het woord is in het Duits neutraal "ontwikkeling", in het Nederlands eerder negatief "ondergang"
| Weinstube || wijncafé || Zie ook ''[[:de:Weinstube|Weinstube]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Wiedergutmachung]] || Het-weer-goed-maken || Om verzoeningspogingen na de Tweede Wereldoorlog aan te duiden
| [[Weltanschauung]] || [[wereldbeeld]] || Zie ook ''[[:de:Weltanschauung|Weltanschauung]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Wiedervereinigung]] || Hereniging || Met name de [[Duitse eenwording]] van Oost- en West-Duitsland.
| [[Weltschmerz]]||smart om het leven als zodanig, ; spelling: weltschmerz ||  
|-
|-
| [[Wirtschaftswunder]] ||erg snelle economische ontwikkeling|| Zoals vroeger in West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, toen ze over een economisch wonder spraken
| [[Wende (DDR)|Wende]]|| omwenteling, met name de val van de muur in 1989; spelling: de Wende || Zie ook ''[[:de:Wende|Wende]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Witz]] || grap / mop ||
| [[Werdegang]] || carrière, ontwikkeling, trage ondergang; spelling: werdegang || het woord is in het Duits neutraal "ontwikkeling", in het Nederlands eerder negatief "ondergang"
|-
|-
| Wunderkind || wonderkind || [[:de:Wunderkind]] [[:en:Wunderkind]]
| [[Wiedergutmachung]]  || herstelbetaling; spelling: wiedergutmachung|| om verzoeningspogingen na de Tweede Wereldoorlog aan te duiden
|-
|-
| [[Zeitgeist]] || Tijdsgeest, de overheersende opvatting en ideeën van een periode || [[:de:Zeitgeist]]
| [[Wiedervereinigung]] || hereniging || met name de [[Duitse eenwording]] van Oost- en West-Duitsland.
|-
|-
| [[Zeppelin]] || Merknaam van een [[luchtschip]] || [[:de:Zeppelin]]
| [[Wirtschaftswunder]] ||erg snelle economische ontwikkeling; spelling: wirtschaftswunder|| zoals in West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, toen men over een economisch wonder sprak
|-
|-
| [[Zimmer frei]] || Kamer(s) vrij || Bijvoorbeeld bij een pension.
| [[Witz]] || grap / mop; spelling: witz ||
|-
|-
| zum Kotzen || om te kotsen||
| Wunderkind || [[wonderkind]] || Zie ook ''[[:de:Wunderkind|Wunderkind]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Tijdgeest|Zeitgeist]] || [[tijdgeest]], de overheersende opvatting en ideeën van een periode; spelling: zeitgeist || Zie ook ''[[:de:Zeitgeist|Zeitgeist]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Zeppelin (luchtschip)|Zeppelin]] || merknaam van een [[luchtschip]]; ook algemene benaming geworden voor luchtschepen; spelling: zeppelin || Zie ook ''[[:de:Zeppelin|Zeppelin]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
| [[Zimmer frei]] || kamer(s) vrij || vooral gebruikelijk aan de Nederlandse kust ten behoeve van Duitse vakantiegangers in de jaren '50 en '60, later zelfstandig begrip geworden
|-
| zum Kotzen || om te kotsen; spelling: zum Kotzen||
|}
|}


===Zelden gebruikt en/ of groepstaal, zoals wetenschapstaal===
===Zelden gebruikt en/ of groepstaal, zoals wetenschapstaal===
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
{| class="wikitable" border="1"
! Duits
! Duits
! Nederlands
! Nederlands
Regel 448: Regel 493:
| abfahren || vertrekken ||
| abfahren || vertrekken ||
|-
|-
| [[Ablaut]] || || taalkundige term
| [[Ablaut]] || klankwisseling; spelling: ablaut || taalkundige term
|-
|-
| Aufschnitt || Sneetje kaas of worst. ||
| Aufschnitt || sneetje kaas of worst ||
|-
|-
| [[ausradieren]] || Uitroeien || Sterke connotaties aan de [[holocaust]].
| [[ausradieren]] || uitroeien || sterke connotaties aan de [[Holocaust]].
|-
|-
| ausrotten || Uitroeien || Dezelfde connotaties als ausradieren.
| ausrotten || uitroeien || dezelfde connotaties als ausradieren.
|-
|-
| [[blauäugig]] || naïef, argeloos, blond || gerelateerd aan ''iem. op zijn mooie blauwe ogen vertrouwen''
| [[blauäugig]] || naïef, argeloos, blond || gerelateerd aan ''iem. op zijn mooie blauwe ogen vertrouwen''
|-
|-
| blöde kuh || dom wijf, domme koe ||
| blöde Kuh || dom wijf, domme koe ||
|-
|-
| [[Chefsache]] || ||
| [[Chefsache]] || iets heel belangrijks || oorspronkelijk: zo belangrijk dat de baas (''Chef'')er persoonlijk toezicht op houdt
|-
|-
| dicke Luft || Lett. 'Dikke lucht', fig. Problemen op komst. ||
| dicke Luft || lett. 'dikke lucht', fig. problemen op komst. ||
|-
|-
| fabelhaft || Buitengewoon goed ||
| fabelhaft || buitengewoon goed ||
|-
|-
| [[Fahnenflucht]] || Desertie, [[Vaandelvlucht]] || [[:de:Fahnenflucht]]
| [[Fahnenflucht]] || desertie, [[vaandelvlucht]] || Zie ook ''[[:de:Fahnenflucht|Fahnenflucht]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| fragwürdig || Dubieus ||
| fragwürdig || dubieus ||
|-
|-
| Führerschein ||Rijbewijs ||
| Führerschein ||rijbewijs ||
|-
|-
| gemütlich || gezellig || [[:de:gemütlich]], [[:de:Gemütlichkeit]]ü
| gemütlich || [[Gezelligheid|gezellig]] || Zie ook ''[[:de:Gemütlichkeit|Gemütlichkeit]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Intimfeind]] || || met zo'n vriend heb je geen vijand nodig
| [[Intimfeind]] || || met zo'n vriend heb je geen vijand nodig
|-
|-
| [[Hals- und Beinbruch]]|| Hals- en beenbreuk || [[:de:Hals- und Beinbruch]]<br> Een uitdrukking uit de [[theater (kunstvorm)|theaterwereld]], als gelukwens bedoeld. (Wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt). De Engelsen kennen eenzelfde gelukwens die “break a leg” luidt. Ook in de mijnwerkerswereld. Zou een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse "mazal w'baroech" (geluk en zegen)
| kaputt || || ook: ''alles ist kaputt''
|-
|-
| kaputt || || ook: alles ist kaputt
| Kulturkammer || [[Nederlandsche Kultuurkamer]]|| instituut uit de [[Tweede Wereldoorlog]] waarbij kunstenaars zich moesten registreren om te mogen publiceren.
|-
|-
| Kulturkammer || [[Cultuurkamer]]|| Instituut uit de [[Tweede Wereldoorlog]] waarbij kunstenaars zich moesten registreren om te mogen publiceren.
| Messegelände || expositieterrein, kermisterrein ||
|-
|-
| Messegelände || Expositieterrein, kermisterrein ||
| [[Möbiusband]] || || Zie ook ''[[:de:Möbiusband|Möbiusband]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Moebiusband]] || || [[:de:Möbiusband]]
| [[Nachwuchs]] || nakroost, nageslacht; nieuwe lichting (sporters, muzikanten enz.; spelling: nachwuchs ||
|-
| [[Nachwuchs]] || Nakroost, nageslacht. Nieuwe lichting (sporters, muzikanten usw. ||
|-
|-
| Ringeless || scharfes s, ook sz || in het Duits ongebruikelijke term
| Ringeless || scharfes s, ook sz || in het Duits ongebruikelijke term
|-
|-
| [[Schicksal]] || Noodlot || [[:de:Schicksal]]
| [[Schicksal]] || noodlot || Zie ook ''[[:de:Schicksal|Schicksal]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Schluss]] ||dicht, gesloten, afgelopen ||
| [[Schluss]] ||dicht, gesloten, afgelopen; spelling: schluss ||
|-
|-
| schwärmen || Verspreiden, zwermen. || in het Duits ook: schwärmen für, ergens idolaat van zijn
| schwärmen || verspreiden, zwermen. || in het Duits ook: schwärmen für, ergens idolaat van zijn
|-
|-
| Schweinehund || Zwijn, scheldwoord. ||
| Schweinehund || zwijn, scheldwoord. ||
|-
|-
| Spiegelei mit Schinken || Spiegelei met ham, hesp || in het Duits ongebruikelijk, men spreekt van een [[:de:Strammer Max]]
| Spiegelei mit Schinken || spiegelei met ham, hesp || in het Duits ongebruikelijk, men spreekt van een ''Strammer Max'' (zie ook ''[[:de:Strammer Max|Strammer Max]]'' in de Duitse Wikipedia)
|-
|-
| [[Schwerpunkt]] || || militaire term
| [[Schwerpunkt]] || || militaire term
|-
|-
| [[Stuka]] || || beroemd Duits gevechtsvliegtuig
| [[Stuka]] ||spelling: stuka || beroemd Duits gevechtsvliegtuig
|-
|-
| unbedingt||Per se, absoluut, beslist ||
| unbedingt||per se, absoluut, beslist ||
|-
|-
| tschüss|| Tot ziens, dag (informeel) ||
| tschüss|| tot ziens, dag (informeel) ||
|-
|-
| [[usw]], usw|| Und so weiter, Enzovoort ||
| und so weiter (und so fort)|| enzovoort (enzovoort, enzovoort)... || afkortingen: usw, enz
|-
|-
| Verneinung|| Ontkenning || term uit de [[filosofie]] en [[psychologie]]
| Verneinung|| ontkenning || term uit de [[filosofie]] en [[psychologie]]
|-
|-
| Vorentscheidung || || sportterm: voordat de wedstrijd afgelopen is, is ze al beslist
| verstehen|| verstaan, invoelend begrijpen|| term uit de [[sociologie]] (Max Weber) [[:en:verstehen]]
|-
|-
| wie geht's||Hoe gaat het? ||
| wie geht's|| hoe gaat het? ||
|-
|-
<!-- Onduidelijk voor mij -->
| zu haben|| beschikbaar, gewenst ||
| zu haben|| Beschikbaar, gewenst ||
|}
|}


==Uitdrukkingen==
==Uitdrukkingen==
===Veel gebruikt===
{| class="wikitable" border="1"
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
! Duits
! Duits
! Nederlands
! Nederlands
! Opmerking
! Opmerking
|-
|-
| [[Himmelhoch jauchzend, zu Tode betrübt]]|| Hemelhoog juichend, dodelijk bedroefd || Uit het gedicht "Klärchens Lied" van [[Goethe]]. Veelal ook met de volgende regel geciteerd: "Glücklich allein ist die Seele die liebt" (Gelukkig alleen is de ziel die liefheeft). Een van de eerste omschrijvingen van de [[manische depressie]]
| ach du Liebe|| goede God. (lett. ''och, jij geliefde'') || [[interjectie]] vaak uitgesproken als "och du Liebe"; drukt ontzetting uit.
|-
|-
| [[Befehl ist Befehl]]|| Bevel is bevel || Vaak schertsend gebruikt als commentaar op iemand aan te duiden die klakkeloos en al te rigide instructies van zijn of haar meerdere uitvoert, zonder zich af te vragen of het wel gepast is. Oorspronkelijk als excuus om verantwoordelijkheid voor misdaden begaan tijdens de Tweede Wereldoorlog af te schuiven.
| alles Paletti || alles goed || [[:li:alles paletti]]  
|-
|-
| [[Wir haben es nicht gewusst]]|| We wisten het niet. || In de jaren na de tweede wereldoorlog veel gebruikte uitleg wanneer Duitse burgers naar de [[holocaust]] gevraagd werd.
| [[Himmelhoch jauchzend, zu Tode betrübt]]|| hemelhoog juichend, dodelijk bedroefd || uit het gedicht "Klärchens Lied" van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]; veelal ook met de volgende regel geciteerd: "Glücklich allein ist die Seele die liebt" (Gelukkig alleen is de ziel die liefheeft); een van de eerste omschrijvingen van de [[manische depressie]]
|-
|-
| [[Ausweis, bitte]] || Identificatie alstublieft ||
| [[Befehl ist Befehl]]|| bevel is bevel || vaak schertsend gebruikt als commentaar op iemand aan te duiden die klakkeloos en al te rigide instructies van zijn of haar meerdere uitvoert, zonder zich af te vragen of het wel gepast is; oorspronkelijk als excuus om verantwoordelijkheid voor misdaden begaan tijdens de Tweede Wereldoorlog af te schuiven.
|-
|-
| [[Arbeit macht frei]] || Arbeid geeft vrijheid || Spreuk boven de poort van verscheidene concentratiekampen, waaronder [[Auschwitz]] en [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]]. De oorspronkelijke betekenis schijnt niet zozeer die van een wrange en ongepaste grap te zijn, maar een soort mystieke waarbij zelfopoffering voor werk een soort spirituele vrijheid schenkt.
| [[Wir haben es nicht gewusst]]|| we wisten het niet. || in de jaren na de Tweede Wereldoorlog veel gebruikte uitleg wanneer Duitse burgers naar de [[Holocaust]] gevraagd werd.
|-
|-
| Im Grossen und Ganzen|| Over het algeheel genomen ||
| [[Ausweis, bitte]] || Identificatie, alstublieft ||
|-
|-
| [[Und so weiter und so fort]] || en zo verder en zo voort, afgelopen ||
| [[Arbeit macht frei]] || Arbeid geeft vrijheid || spreuk boven de poort van verscheidene concentratiekampen, waaronder [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]] en [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]]. De oorspronkelijke betekenis schijnt niet zozeer die van een wrange en ongepaste grap te zijn, maar een soort mystieke waarbij zelfopoffering voor werk een soort spirituele vrijheid schenkt.
|-
|-
| [[Kommt gar nicht in Frage]] || Daar is geen discussie over mogelijk, of dat doet zich niet voor ||
| Im Großen und Ganzen|| over het geheel genomen ||
|-
|-
| [[Unbeschreiblich weiblich]]|| Onbeschrijflijk vrouwelijk || veelal in schrijftaal, tekst van [[Nina Hagen]]
| [[Kommt gar nicht in Frage]] || daar is geen discussie over mogelijk, of dat doet zich niet voor ||
|-
|-
| [[Feind hört mit]] || De vijand luistert mee || De titel van een Duitse propagandacampagne aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
| [[Unbeschreiblich weiblich]]|| onbeschrijflijk vrouwelijk || veelal in schrijftaal; tekst van [[Nina Hagen]]
|-
|-
| [[Immer geradeaus]]||Alsmaar rechtdoor || Herinnerend aan de kleine verzetsdaad om Duitse soldaten die de weg vroegen de verkeerde kant op te sturen, bij voorkeur richting Duitsland.
| [[Feind hört mit]] || de vijand luistert mee || de titel van een Duitse propagandacampagne aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
|-
|-
| [[grüss Gott]] || ||
| [[Immer geradeaus]]||Alsmaar rechtdoor || herinnerend aan de kleine verzetsdaad om Duitse soldaten die de weg vroegen de verkeerde kant op te sturen, bij voorkeur richting Duitsland.
|-
|-
| und soweiter und sofort || ||
| jetzt geht's los || nu begint het || na het EK '88 een populaire opmerking
|-
|-
| was will das Weib? ||Wat willen vrouwen?||Letterlijk: 'wat wil de vrouw?' Tekst van [[Sigmund Freud]] in een gesprek met Marie Bonaparte in 1925.
| Jedem das Seine || Ieder het zijne || spreuk boven de poort van concentratiekamp [[Buchenwald]].
|-
|-
| [[da (jetzt) kommen die kamelen]] || als iemand een grap vertelt, en de clou blijft uit zegt een van de toehoorders bijvoorbeeld "ja, und nun kommen die kamelen"... || ook: - mit den langen Beinen, - mit den langen Schwanzen
| [[grüß Gott]] || een Zuid-Duitse groet ||
|-
|-
| das war einmal || ||
| was will das Weib? ||wat willen vrouwen?|| letterlijk: 'wat wil de vrouw?'; tekst van [[Sigmund Freud]] in een gesprek met Marie Bonaparte in 1925.
|-
|-
| was sich liebt das neckt sich || Wie van elkaar houdt, die plaagt elkaar. || Duits spreekwoord. Veelal verkeerd begrepen vanwege de verwarring tussen het Duitse "necken" (plagen) en het Nederlandse "nekken" (de nek omdraaien, doden).
| [[da (jetzt) kommen die Kamele]] || als iemand een grap vertelt, en de clou blijft uit zegt een van de toehoorders bijvoorbeeld "ja, und nun kommen die kamelen"... || ook: - ''mit den langen Beinen'', ''- mit den langen Schwanzen''
|-
|-
| in der Beschränkung zeigt sich der Meister ||in de beperking toont zich de meester || Uit een gelegenheidssonnet van Goethe (26 juni 1802)
| das war einmal ||dat was ooit zo|| verzuchting
|-
|-
|Humor ist wenn man trotzdem lacht ||Humor is het, wanneer men toch maar lacht.||Algemeen toegeschreven aan Otto Julius Bierbaum (1865-1910). (Bronvermelding?)
| was sich liebt, das neckt sich || wie van elkaar houden, die plagen elkaar. || Duits spreekwoord; veelal verkeerd begrepen vanwege de verwarring tussen het Duitse "necken" (plagen) en het Nederlandse "nekken" (de nek omdraaien, doden).
|-
| in der Beschränkung zeigt sich der Meister || in de beperking toont zich de meester || uit een gelegenheidssonnet van [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] (26 juni 1802)
|-
|Humor ist wenn man trotzdem lacht || humor is het, wanneer men toch maar lacht.|| uit een boek van Otto Julius Bierbaum (1865-1910).<ref name="büchmann">Georg Büchmann, "Geflügelte Worte", dtv, München 1967; p. 377</ref>
|-
|-
| Ordnung muss sein ||er moet orde zijn ||
| Ordnung muss sein ||er moet orde zijn ||
|-
|-
| immer mit der ruhe || ||
| immer mit der Ruhe || rustig aan || ook: ''nur die Ruhe''
|-
|-
| erst kommt das Fressen und dann die Moral || || uit de [[Dreigroschenoper]] van [[Bertold Brecht]]
| erst kommt das Fressen und dann die Moral || || uit de [[Dreigroschenoper]] van [[Bertolt Brecht]]
|-
|-
| [[Heim ins Reich]] || || [[:de:Heim ins Reich]]
| [[Heim ins Reich]] || || Zie ook ''[[:de:Heim ins Reich|Heim ins Reich]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| Wein, Weib und Gesang || [[:de:Wein, Weib und Gesang]] || als het gezellig wordt, doen we aan w, w und g
| Wein, Weib und Gesang ||   || Zie ook ''[[:de:Wein, Weib und Gesang|Wein, Weib und Gesang]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|-
| [[Hals- und Beinbruch]]|| Hals- en beenbreuk || [[:de:Hals- und Beinbruch]]<br> Een uitdrukking uit de [[theater (kunstvorm)|theaterwereld]], als gelukwens bedoeld. (Wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt). De Engelsen kennen eenzelfde gelukwens die “break a leg” luidt. Ook in de mijnwerkerswereld. Zou een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse "mazal w'baroech" (geluk en zegen)
| [[Hals- und Beinbruch]]|| hals- en beenbreuk || een uitdrukking uit de [[theater (kunstvorm)|theaterwereld]], als gelukwens bedoeld; wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt; de Engelsen kennen eenzelfde gelukwens die “break a leg” luidt; ook in de mijnwerkerswereld; zou een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse "mazal w'baroech" (geluk en zegen). Zie ook ''[[:de:Hals- und Beinbruch|Hals- und Beinbruch]]'' in de Duitse Wikipedia
|-
|}
 
===Zelden gebruikt===
{| border=2 cellspacing="0px" cellpadding="5px" frame=box
! Duits
! Nederlands
! Opmerking
 
|-
|-
| [[Nacht und Nebel]] || || Zie ook ''[[:de:Nacht und Nebel|Nacht und Nebel]]'' in de Duitse Wikipedia
|-  
|-  
| das Glück der Tüchtigen || || geluk dat harde werkers hebben, vgl. [[die Mannschaft]] die erom bekend staat in de laatste minuut nog het winnende doelpunt te kunnen meepikken
| das Glück der Tüchtigen || || geluk dat harde werkers hebben, vgl. [[die Mannschaft]] die erom bekend staat in de laatste minuut nog het winnende doelpunt te kunnen meepikken
|-
|-
| Raus mit dir|| Eruit jij. Flikker op. Rot op. || Pikant
| Raus mit dir|| eruit jij; flikker op; rot op. || pikant
|-
|-
| Verdammt noch mal|| Verdomme nog aan toe || Vulgair
| Verdammt noch mal|| verdomme nog aan toe || vulgair
|-
|-
| die Qual der Wahl || de kwelling van de keuze ||
| die Qual der Wahl || de kwelling van de keuze ||
|-
| Ganz losgehen || volledig losgaan || wordt voornamelijk gebruikt door jongeren in het uitgaansleven
|-
| jetzt kann's losgehen || nu kan het feest beginnen || ook wel gebruikt door voetbalverslaggevers als een wedstrijd tegen een Duits team wordt gespeeld
|-
| dalli dalli || schiet op || uitroep, tevens een duitse televisieshow uit de 70er jaren
|
|}
|}


Regel 605: Regel 649:
''Deze lijst of een eerdere versie daarvan is met toestemming overgenomen van [http://www.xs4all.nl/%7Ehlibbers/artikelen/duits.html deze pagina]''
''Deze lijst of een eerdere versie daarvan is met toestemming overgenomen van [http://www.xs4all.nl/%7Ehlibbers/artikelen/duits.html deze pagina]''
}}
}}
<references/>


[[Categorie:Duits begrip| ]]
[[Categorie:Duits begrip| ]]
[[Categorie:Nederlands]]
[[Categorie:Nederlands]]
[[Categorie:Taallijsten|Duitse woorden en uitdrukkingen]]
[[Categorie:Taallijsten|Duitse woorden en uitdrukkingen]]

Versie van 7 apr 2023 23:13

Dit is een lijst van Duitse woorden en uitdrukkingen die soms gebruikt worden in de Nederlandse taal.

N.B. Zelfstandige naamwoorden ontleend aan het Duits worden conform de 'Leidraad Nederlandse spelling' met een kleine letter geschreven (übermensch, aha-erlebnis), behalve wanneer het woord de waarde van een eigennaam heeft (Endlösung, Wehrmacht). In de tweede kolom is de juiste spelling aangegeven.

Woorden

Veel gebruikt

Duits Nederlands Opmerking
abseilen abseilen een afdalingstechniek om van rotswanden of gebouwen af te dalen. Zie ook abseilen in de Duitse Wikipedia
ach so op die manier, vandaar
Aha-Erlebnis ervaring waarbij de confrontatie met iets een lichte schok van herkenning geeft; spelling: aha-erlebnis
Alleingang spelling: alleingang
angehaucht ergens een liefhebber of aanhanger van zijn
Angstgegner tegenstander die van tevoren al angst inboezemt, b.v. door eerdere confrontaties; spelling: angstgegner
Anschluss Aansluiting; spelling: Anschluss; in de betekenis "sjans" in het bijzonder de aansluiting (of annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland. Het betekent echter ook contact met iemand waar je op valt, "sjans".
Anschlusstreffer het doelpunt vóór de gelijkmaker in het voetbal (b.v. bij een 2-0 achterstand is de 2-1 de Anschlusstreffer) ook als germanisme: aansluittreffer
an sich op zich van Immanuel Kant, het 'Ding an sich'
Ansicht prentbriefkaart; spelling: ansicht Zie ook Ansichtskarte in de Duitse Wikipedia
Apfelstrudel soort appelgebak: spelling: apfelstrudel Zie ook Apfelstrudel in de Duitse Wikipedia
Arbeitseinsatz Zie ook Arbeitseinsatz in de Duitse Wikipedia
auf Wiedersehen tot ziens, vooral gebruikt tijdens voetbalwedstrijden, de verliezende partij wordt met groepsgezang uitgejouwd; spelling: auf Wiedersehen grappig bedoeld ook: "auf wiederschnitzel", als afscheidsgroet
Autobahn snelweg ook in het Engels bekend: en:Autobahn
Ausdauer duurvermogen, stamina; spelling: ausdauer Zie ook Ausdauer in de Duitse Wikipedia
Auseinandersetzung vaak gebruikt voor 'meningsverschil'
aus einem Guss uit één stuk, doordacht; spelling: aus einem Guss oorspronkelijk een begrip uit het gieten van metaal: in één keer gegoten
Ausputzer laatste man die als doel had de bal zo hard mogelijk weg te schieten uit de verdediging; spelling: ausputzer voetbalterm; zie ook Ausputzer in de Duitse Wikipedia
Ausweis Identificatie; spelling: ausweis
Bauhaus hogeschool voor architectuur en toegepaste kunsten; spelling: Bauhaus Zie ook Bauhaus in de Duitse Wikipedia
begeistert ergens enthousiast over zijn, door meegesleept worden ook begeisterung wordt veel gebruikt; zie ook Begeisterung in de Duitse Wikipedia
Berlinerbol Duits gebak in Duitsland: Berliner (zie ook Berliner in de Duitse Wikipedia), in het Nederlands duidt berliner een krantenformaat aan
Berner sennenhond soort hond Berner Sennenhund, zie ook Berner Sennenhund in de Duitse Wikipedia
Berufsverbot afspraken die erop gericht zijn dat een specifiek persoon niet meer in een bepaald beroep een baan zal kunnen vinden; spelling: berufsverbot beroepsverbod, zie ook Berufsverbot in de Duitse Wikipedia
Biedermeier bepaalde stijl (1815 - 1850); spelling: biedermeier Zie ook Biedermeier in de Duitse Wikipedia
Biergarten tuin waar men bier drinkt; spelling: biergarten Zie ook Biergarten in de Duitse Wikipedia
Bildung ontwikkeling; spelling: bildung Zie ook Bildung in de Duitse Wikipedia
Bildungsroman ontwikkelingsroman; spelling: bildungsroman Een roman die met name op de (geestelijke) ontwikkelingsjaren van iemand ingaat, bijvoorbeeld De:Der Zauberberg van Thomas Mann.
Blitzkrieg snelle verrassingsoorlog; spelling: blitzkrieg Zie ook Blitzkrieg in de Duitse Wikipedia
Blut- und Boden (-theorie) Bloed- en bodemtheorie; spelling: Blut und Boden Een theorie uit het nationaalsocialisme die een enge verbinding tussen het bloed (ras/volk) en de bodem (het land, de grond) waar zij wonen benadrukt
Bockbier bockbier; spelling: bockbier Zie ook Bockbier in de Duitse Wikipedia
Bockwurst Zie ook Bockwurst in de Duitse Wikipedia
Bratwurst braadworst Zie ook Bratwurst in de Duitse Wikipedia
Bühne podium, toneel; spelling: bühne
Bühnensucht Het verlangen om op te treden In het Duits niet gangbaar
dabei sein bezig zijn met, meedoen
das Ewig-Weibliche spelling: ewigweibliche uit Goethes Faust: Das Ewig-Weibliche zieht uns hinan
das gewisse Etwas
des Pudels Kern de essentie; spelling: des poedels kern Uit Goethes Faust, deel I, 'Studierzimmer', waar de poedel Mephistopheles blijkt te zijn: "Das also war des Pudels Kern!".
Dichtung und Wahrheit spelling: Dichtung und Wahrheit titel van de autobiografie van Goethe
Dirndlkleid jurkje: spelling: dirndlkleid Zie ook Dirndl in de Duitse Wikipedia
Dobermann soort hond: spelling: dobermann Zie ook Dobermann in de Duitse Wikipedia
donnerwetter uitspraak die verontwaardiging of verbazing uitdrukt
Doppelgänger dubbelganger Zie ook Doppelgänger in de Duitse Wikipedia
Drang nach Osten drang naar het oosten; spelling: Drang nach Osten geassocieerd met de drang om levensruimte in het oosten te zoeken, met name door extreemrechtse groeperingen die in Polen voormalige delen van Duitsland en Pruisen zien en daar aanspraak op willen maken
Durchgangslager bijvoorbeeld Westerbork Zie ook Durchgangslager in de Duitse Wikipedia
Edelweiss plant Zie ook Edelweiß in de Duitse Wikipedia
ein Prosit een toost
Einzelgänger persoon die zijn eigen weg gaat; spelling: einzelgänger vaak geassocieerd met een buitenbeentje
Eisbein varkenspoot Zie ook Eisbein in de Duitse Wikipedia
Endlösung spelling: Endlösung Zie ook Endlösung in de Duitse Wikipedia
Englandspiel Duitse operatie betreffende in Engeland opgeleide en in Nederland gedropte Nederlandse marconisten. Zie ook Englandspiel in de Duitse Wikipedia
entartete Kunst ontaarde kunst Zie ook Entartete Kunst in de Duitse Wikipedia
Ersatz vervanging of namaak; spelling: ersatz
fähig vooral als achtervoegsel in woorden als: media-, internet-, vpro-, enz.
Fernweh Het verlangen om weg van huis te zijn, (het tegenovergestelde van Heimweh)
Fest feest alleen gebruikt in samenstellingen als dancefest, jazzfest, arenafest, om een muziekfestival aan te duiden. Geen afkorting van festival. Zie ook Fest in de Duitse Wikipedia
Fingerspitzengefühl lett. 'vingertoppengevoel'; spelling: fingerspitzengefühl goed ontwikkeld gevoel om in een delicate situatie op te treden, of technisch moeilijke klussen te klaren
flak afkorting voor Flug (Flieger) Abwehr Kanone Zie ook Flak in de Duitse Wikipedia
Flatterzunge speciale techniek bij het spelen van blaasinstrumenten Zie ook Flatterzunge in de Duitse Wikipedia
Flügelhorn blaasinstrument: bugel; spelling: flügelhorn Zie ook Flügelhorn in de Duitse Wikipedia
Frankfurter knakworst; spelling: frankfurter Zie ook Frankfurter in de Duitse Wikipedia
Fraktur(schrift) lettertype, het alfabet wordt Frakturschrift genoemd Zie ook Fraktur in de Duitse Wikipedia
Fremdkörper letterlijk 'vreemd lichaam'; spelling: fremdkörper een kogel die in het lichaam zit is een 'Fremdkörper', een deeltje dat er niet thuis hoort. Veelal gebruikt om een een persoon aan te duiden die niet binnen een organisatie hoort of past.
fröbelen, gefröbel knutselen, geknutsel naar Fröbel, zie ook Fröbel in de Duitse Wikipedia
Frühschoppen Zie ook Frühschoppen in de Duitse Wikipedia
Führer leider in Nederland en België is de connotatie met Hitler heel sterk, in Duitsland veel minder, hier wordt het woord nog steeds gebruikt voor bijvoorbeeld reisgidsen.
Fundgrube spelling: fundgrube oorspronkelijk een begrip uit de mijnbouw, in overdrachtelijke betekenis "plaats waar men veelvuldig vinden kan wat men zoekt"
gefundenes Fressen Een hapklaar brokje, makkelijke prooi voor een criticus; spelling: gefundenes Fressen
Geheimfavorit term uit de sport- en gokwereld
Geheimratsecken inhammen (als teken van beginnende kaalheid) Zie ook Geheimratsecken in de Duitse Wikipedia
Geheimtip supertip; spelling: geheimtip
Gerauschemacher geluidenmaker voor films en hoorspelen
Gesamtkunst / Gesamtkunstwerk totaalkunstwerk; spelling: gesamtkunstwerk kunstvorm waarbij verschillende, of alle kunstvormen samenkomen
Gestalt en Gestalttherapie spelling: gestalt, gestalttherapie
gesundes Volksempfinden gezonde volksopvattingen; spelling: gesundes Volksempfinden uitdrukking uit de nazitijd, waarbij de mening van het volk een eufemisme was voor de mening van de Führer
Gesundheit! gezondheid! toewensing na een niesbui
Gestapo Geheime Staatspolizei
Glockenspiel klokkenspel; spelling: glockenspiel Zie ook Glockenspiel in de Duitse Wikipedia
Glühwein spelling: glühwein met onder andere kaneel gekruide mix van wijn en sterke drank die warm gedronken wordt; zie ook Glühwein in de Duitse Wikipedia
(deutsche) Gründlichkeit Duitse grondigheid; spelling: gründlichkeit dit speelt in op de stereotype Duitser, die immer punctueel is en grondig tewerk gaat
Hammerklavier pianoforte Zie ook Hammerklavier in de Duitse Wikipedia
Hausmacher soort leverworst; spelling: hausmacher
Heilgymnastik heilgymnastiek Zie ook Heilgymnastik in de Duitse Wikipedia
Heil Hitler "Geluk (aan) Hitler"
Heilpraktiker Zie ook Heilpraktiker in de Duitse Wikipedia
Heimat geboorteland; spelling: heimat Zie ook Heimat in de Duitse Wikipedia
Herrenvolk volk van heersers; spelling: herrenvolk Zie ook Herrenvolk in de Duitse Wikipedia
Hetze klopjacht, lastercampagne; spelling: hetze Zie ook Hetze in de Duitse Wikipedia
hineininterpretieren verder interpreteren, onbedoelde betekenissen "vinden"
Hitlerjugend Hitlerjeugd Zie ook Hitlerjugend in de Duitse Wikipedia
Hollandgänger Zie ook Hollandgänger in de Duitse Wikipedia
Hüttenkäse soort kaas; spelling: hüttenkäse Zie ook Hüttenkäse in de Duitse Wikipedia
im Frage/ in Frage dat is niet aan discussie onderhevig, dat kun je vergeten; spelling: im/in Frage zelfs in zinnen als: "dat is niet im Frage". De juiste Duitse term is "in Frage", in het Nederlands wordt echter meestal het foutieve "im Frage" gebruikt. Van Dale (14de druk) noemt 'in Frage' een vormvariant.
ins Blaue hinein onvoorbereid, voor de vuist weg; spelling: ins Blaue hinein
jawohl jawel, ja zeker met 'jawohl' is iets grappigs aan de hand: het wordt uitgesproken op militaire manier, vaak in combinaties als "jawohl mein Führer", "jawohl Herr Obersturmbannführer"; altijd sarcastisch bedoeld.
Jugendstil bepaalde kunststijl (± 1900); spelling: jugendstil Zie ook Jugendstil in de Duitse Wikipedia
Kaiserbrötchen hard broodje; spelling: kaiserbrötchen
kaltstellen/ kaltgestellt koud maken, in de betekenis van "monddood maken"
Kammerspiel Zie ook Kammerspiel in de Duitse Wikipedia
Kapellmeister bepaald type dirigent en:Kapellmeister
Kasseler(rib) casselerrib; varkensvlees-product Zie ook Kasseler in de Duitse Wikipedia
Kartoffelsalat aardappelsalade Zie ook Kartoffelsalat in de Duitse Wikipedia
Kellner kelner, bediende in een restaurant
Kindergarten kleuterschool; spelling: kindergarten door Fröbel gebruikte, internationaal bekende benaming
Kirsch kersenlikeur; spelling: kirsch ook in Schwarzwalder Kirsch, een soort gebak
Kitsch nepkunst; spelling: kitsch
Konditorei banketbakkerswinkel waar men ook een gebakje met een drankje kan nuttigen; spelling: konditorei Zie ook Konditorei in de Duitse Wikipedia
Körperkultur lichaamscultuur
Kohlrabi koolrabi Zie ook Kohlrabi in de Duitse Wikipedia
Krach instorting van de beurs; spelling: krach
Krautrock spelling: krautrock Duitse popmuziek, niet te verwarren met de schlager; Zie ook Krautrock in de Duitse Wikipedia
Krimi politieserie; spelling: krimi
Kristallnacht Kristallnacht nacht uit het naziverleden, waarbij vele Joodse winkels en bezittingen geplunderd werden (Het gebroken glas heeft de naam kristal opgeleverd).
Ländler volkswijsje, vaak gebruikte term in klassieke muziek, bijvoorbeeld de muziek van Mahler en Schubert; spelling: ländler Zie ook Ländler in de Duitse Wikipedia
langlaufen langlaufen een soort lopen met lange ski's, veelal over redelijk vlak en besneeuwd terrein.
Lappschwanz slapjanus; lapzwans Schlappschwanz
Lebensbejahung
Lebensborn Zie ook Lebensborn in de Duitse Wikipedia
Lebensraum lett.: levensruimte; spelling: lebensraum een uitdrukking met sterke associaties aan nazi-Duitsland, (zie ook Drang nach Osten), waarbij ten oosten van Duitsland, in Polen en Rusland ruimte zocht voor het Duitse volk om zich te vestigen. Zie ook Lebensraum in de Duitse Wikipedia
Lederhose broek uit leer, die veelal tot rond de knie reikt, en opgehouden wordt met H-vormige bretels; spelling: lederhose het is een typische dracht voor mannen uit Beieren en andere regio's bij de Alpen.
Leitkultur maatgevende cultuur Zie ook Leitkultur in de Duitse Wikipedia
Leitmotiv leidmotief; belangrijke gedachte die steeds terugkeert; spelling: leitmotiv ook als terugkerend motief in een muziekwerk, bijvoorbeeld de Symphonie fantastique van Berlioz en veel werk van Wagner
Lied in deze betekenis op zijn Duits uitgesproken: refereert aan het klassieke Duitse (piano-)lied Zie ook Lied in de Duitse Wikipedia
Liedertafel zangvereniging voor mannen, ook wel Liederkranz genoemd; spelling: liedertafel Zie ook Liedertafel in de Duitse Wikipedia
Luftwaffe Zie ook Luftwaffe in de Duitse Wikipedia
Mannschaft het Duitse nationale voetbalelftal in spreek- en schrijftaal altijd die Mannschaft
mein Gott ook: ach mein Gott verontwaardigde uitroep, "wat een onzin", of "wat erg"
Muesli muesli; Zwitsers rauwkostgerecht Zie ook Müsli in de Duitse Wikipedia
nachleben het naijlen van de invloed van b.v. een beweging, letterlijk: na-leven
Nazi spelling: nazi
Neanderthaler neaderdalmens; spelling: neanderthaler Zie ook Neandertaler in de Duitse Wikipedia
neue deutsche Welle verzamelnaam voor hippe Duitse bands in de eind 70er en begin 80er jaren van de 20e eeuw Zie ook Neue Deutsche Welle in de Duitse Wikipedia
Nudel noedel gekookte meelballetjes in soep, of een soort pasta-achtige sliertjes; uit het Oostenrijks en Beiers, daar zijn het Knödel (zie ook Knödel in de Duitse Wikipedia)
Ober, Oberkellner ober afkorting van Oberkellner, (hoofd)bediende in een horecagelegenheid; zie ook Oberkellner in de Duitse Wikipedia
Obersturmbannführer vaak sarcastisch bedoeld in zinnetjes als: "jawohl herr obersturmbannführer"
Ohrwurm liedje dat in je hoofd blijft zitten: oorwurm, Zie ook Ohrwurm in de Duitse Wikipedia
Ostpolitik spelling: Ostpolitik Zie ook Ostpolitik in de Duitse Wikipedia
Ordner ordner; map of omslag om papieren in op te slaan
Pappenheimer spelling: pappenheimer veelal alleen gebruikt in het meervoud en de uitdrukking 'zijn pappenheimers kennen', dat wil zeggen: weten met wie men te maken heeft. Pappenheimers waren oorspronkelijk soldaten uit het regiment van graaf Gottfried Heinrich zu Pappenheim ontleend aan Schillers drama "Wallensteins Tod" (1800).
Pilsener / pils pils, lagerbier, veelal van niet al te hoog percentage oorspronkelijk uit Pilsen
Poltergeist klopgeest; spelling: poltergeist Zie ook Poltergeist in de Duitse Wikipedia
potztausend grutjes! verouderd in Duitsland.
Prinzipienreiter iemand die hardnekkig vasthoudt aan principes; spelling: prinzipienreiter
Pumpernickel soort roggebrood Zie ook Pumpernickel in de Duitse Wikipedia
Putsch coup, staatsgreep; spelling: putsch veelal gewelddadig
Quatsch onzin; spelling: quatsch
Rauhfaser behang met reliëf; spelling: rauhfaser structuurbehang
ramsch uitverkoop, dump, vaak geschreven als ramsj Zie ook Ramsch in de Duitse Wikipedia
Razzia razzia is een van oorsprong Arabisch woord: ghazwa, plunder- /rooftocht; zie ook Razzia in de Duitse Wikipedia
Realpolitik politiek gebaseerd op praktische redeneren en niet per se op morele overwegingen; spelling: realpolitik Zie ook Realpolitik in de Duitse Wikipedia
Rottweiler ras van kortharige honden; spelling: rottweiler Zie ook Rottweiler in de Duitse Wikipedia
rücksichtslos meedogenloos veelal uitgesproken als rücksichtlos
roetsjen glijden in het Duits: rutschen
salonfähig acceptabel als gespreksonderwerp oorspronkelijk: "aanvaardbaar in het salon, in de deftige kringen"
Sauerkraut zuurkool
Schadenfreude leedvermaak; spelling: schadenfreude het Engelse woord voor leedvermaak is het uit het Duits overgenomen en:Schadenfreude.
Scheisse poep, schijt of een scheldwoord als: shit, tering
Schinken ham vooral gebruikt als productnaam voor vele hamvarianten Zie ook Schinken in de Duitse Wikipedia
Schlagabtausch uitwisseling van slagen (opdoffers)
Schlager hit, volksmuziek door artiesten als Heino: spelling: schlager Zie ook Schlager in de Duitse Wikipedia
schluss afgelopen, kappen nou ook: schluss damit
schmieren smeren, overdreven acteren
Schmink / schmink make-up voor het gehele gezicht, gebruikt wanneer men b.v. als Zwarte Piet, of bij kinderen als piraat of een dier beschilderd wordt; van oorsprong een merknaam voor toneel-make-up: Schminke. ook als werkwoord (schminken) en werkplek, in uitspraken als: "sorry dat ik laat ben, ik zat nog bij de schmink"; zie ook Schminke in de Duitse Wikipedia
Schnabbel nevenwerk, bijverdienste; spelling: schnabbel het woord komt uit het Rotwelsch, de Duitse dieventaal; het werkwoord "schnabeln" betekent "(met een snavel) wegpikken, vangen"; in het gewone Duits wordt "Schnabbel" niet gebruikt.
Schnaps jenever, een borrel; spelling: schnaps Zie ook Schnaps in de Duitse Wikipedia
Schnauzer snor informeel; Schnurrbart is het meer gangbare woord; verder is het de naam van een soort hond
Schnitzel dun lapje vlees, al dan niet gepaneerd; spelling: schnitzel ook: Wiener Schnitzel, Zigeunerschnitzel, Jägerschnitzel
Schuhplattler Beiers dansje Zie ook Schuhplattler in de Duitse Wikipedia
schunkeln arm in arm aan tafel swingen op muziek Zie ook Schunkeln in de Duitse Wikipedia
Schutzstaffel SS Zie ook Schutzstaffel in de Duitse Wikipedia
Schwalbe nepval bij de voetbal om een vrijetrap/penalty uit te lokken; spelling: schwalbe (Engels: dive) Schwalbe betekent "zwaluw". Zie ook Schwalbe in de Duitse Wikipedia
Schweinehackse varkensvlees-product, ook: scheldwoord, Zie ook Schweinenacken in de Duitse Wikipedia
Schwung vaart, zwier; spelling: schwung een soort van flair in het dansen of in muziek.
Sehnsucht verlangen; spelling: sehnsucht aak enigszins nostalgisch of melancholisch
Sieg Heil de overwinning heil, heil aan de overwinning overwinningsgroet van de nazi's
Singspiel korte luchtige opera Zie ook Singspiel in de Duitse Wikipedia
sowieso hoe dan ook de Nederlandse spelling is hetzelfde (en níet bijvoorbeeld "zowiezo")
Spachtelputz spelling: spachtelputz stucmethode: een sierschuurwerk met een fijne, middelgrove of grove korrel.
Spaß, Spaß machen lol, lol maken vooral bij jongeren in het uitgaanscircuit gebruikt
Spätzle deegwaar Zie ook Spätzle in de Duitse Wikipedia
Sperrgebiet spergebied; verboden gebied Zie ook Sperrgebiet in de Duitse Wikipedia
Spielerei hobbybezigheid, iets niet ernstig te nemen; spelling: spielerei
Spielfreudigkeit plezier aan het spelen, met name van muziek
Spielmacher type voetballer, spelmaker; spelling: spielmacher Zie ook Spielmacher in de Duitse Wikipedia
Spiessbürger kleinburgerlijk persoon, vaak (ten onrechte) geschreven als spitzburger; spelling: spitsburger Zie ook Spießbürger in de Duitse Wikipedia
Spitzen dansschoenen die een harde zool en een afgestompte en verstevigde neus hebben zodat men op de tenen kan staan; spelling: spitzen
Sprechgesang rap, spreekzang veel voorkomend in bijvoorbeeld opera's van Kurt Weill en Bertolt Brecht
Staatspolizei staatspolitie zie ook Gestapo
Stasi/ Staatssicherheitsdienst staatsveiligheidsdienst; spelling: Stasi dienst in Oost-Duitsland die de burgers controleerde.
Stehgeiger spelling: stehgeiger
Steigerung sportterm: in een (duur)training gedurende korte tijd steeds harder lopen/ zwemmen/ schaatsen; spelling: steigerung
Stolpersteine struikelstenen gedenktegels aangebracht bij huizen van in WOII gedeporteerde mensen; zie ook Stolpersteine in de Duitse Wikipedia
Strapazen strapatsen, grillen, kuren
Streber iemand die haantje de voorste wil zijn, overdreven ambitieus persoon; spelling: streber
Sturm und Drang literaire stijlperiode in Duitsland (eind 18e eeuw); spelling: Sturm und Drang Zie ook Sturm und Drang in de Duitse Wikipedia
toll te gek ook vaak in combinaties als "supertoll", of "super, supertoll"
totaler Krieg het begrip wordt in Duitsland over het algemeen geassocieerd met Joseph Goebbels; Zie ook Totaler Krieg in de Duitse Wikipedia
Traditionsverein een vereniging met een lange en eervolle traditie
U-boot duikboot, onderzeeboot, onderzeeër; spelling: U-boot Duitse afkorting van Unterseeboot
über alleen in constructies, zoals: überhip, übercool, übergeil, überstoned, überhippy, etcetera.
übergeil heel erg plezierig, aangenaam ('tof', 'cool', 'vet')
überhaupt alles in aanmerking genomen, helemaal, eigenlijk
Über-ich
Übermensch een superieure mens; spelling: übermensch in nazi-context betreft het een supermens van Germaanse afkomst die boven de andere rassen staat; in de oorspronkelijke filosofie van Nietzsche is het iemand die boven goed en kwaad staat, iemand die na deze mens komt, zonder connotaties van fysieke superioriteit
Untermensch een inferieure mens; spelling: untermensch Zie ook Untermensch in de Duitse Wikipedia
Umfeld term uit de sociologie, refereert aan directe omgeving
Umlaut verandering van een klinker door de volgende lettergreep (stad -> steden), in het Duits ook het teken om dit aan te geven (Stadt, Städte); spelling: umlaut
unheimlich/ unheimisch griezelig, onheilspellend unheimisch is in het Duits zeer archaïsch en thans onbekend.
unverfroren zonder blikken of blozen
V-1 onbemand vliegtuig; spelling: V1 Zie ook V1 in de Duitse Wikipedia
V-2 raket; spelling: V2 Zie ook V-2 in de Duitse Wikipedia
Verelendung Verelendungstheorie verval, achteruitgang; spelling: verelendung economische theorie van Karl Marx
volkstümlich volks; in de muziek: volkstümliche Unterhaltungsmusik
Volkswagen goedkope Duitse auto, na de Tweede Wereldoorlog zeer populair, vooral in Nederland; bijnaam kever Zie ook Volkswagen in de Duitse Wikipedia
Vopo afkorting voor Volkspolizei; spelling: Vopo/vopo (zie voorbeelden hierna) politie in de Duitse Democratische Republiek (DDR); in het Nederlands wordt meestal een individuele agent bedoeld ("Er kwamen meteen drie vopo's op mij af"), in het Duits eerder deze politiemacht in het algemeen ("De Vopo was snel ter plaatse.").
Vorentscheidung sportterm: voordat de wedstrijd afgelopen is, is ze al beslist
wachsen sportterm: het met was bewerken van de onderkant van ski's; ook: groeien, maar in die zin wordt het woord in het Nederlands nooit gebruikt. ook nog in het Nederlands, 'wasdom', of 'wassende maan' (veelal sterk vervoegd: was - wies - gewassen).
Waffen-SS Zie ook Waffen-SS in de Duitse Wikipedia
Wanderlust drang om eropuit te trekken associaties met de tijd van de romantiek: vooral veel gebruikt in het Engels en:Wanderlust
Wanderjahre na het voltooien van hun opleiding gingen ambachtslieden in de 18de en 19de eeuw vaak op reis als gezel om andere streken en andere manieren van werken te leren kennen; zie ook Wanderjahre in de Duitse Wikipedia
Wandervogel eind 19e eeuw in Duitsland ontstane "terug naar de natuur" beweging Zie ook Wandervogel in de Duitse Wikipedia
Wehrmacht de naam van het Duitse leger tussen 1935 en 1945; spelling: Wehrmacht
Weihnachtsstoll kerststol Zie ook Weihnachtsstollen in de Duitse Wikipedia
Weinstube wijncafé Zie ook Weinstube in de Duitse Wikipedia
Weltanschauung wereldbeeld Zie ook Weltanschauung in de Duitse Wikipedia
Weltschmerz smart om het leven als zodanig, ; spelling: weltschmerz
Wende omwenteling, met name de val van de muur in 1989; spelling: de Wende Zie ook Wende in de Duitse Wikipedia
Werdegang carrière, ontwikkeling, trage ondergang; spelling: werdegang het woord is in het Duits neutraal "ontwikkeling", in het Nederlands eerder negatief "ondergang"
Wiedergutmachung herstelbetaling; spelling: wiedergutmachung om verzoeningspogingen na de Tweede Wereldoorlog aan te duiden
Wiedervereinigung hereniging met name de Duitse eenwording van Oost- en West-Duitsland.
Wirtschaftswunder erg snelle economische ontwikkeling; spelling: wirtschaftswunder zoals in West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, toen men over een economisch wonder sprak
Witz grap / mop; spelling: witz
Wunderkind wonderkind Zie ook Wunderkind in de Duitse Wikipedia
Zeitgeist tijdgeest, de overheersende opvatting en ideeën van een periode; spelling: zeitgeist Zie ook Zeitgeist in de Duitse Wikipedia
Zeppelin merknaam van een luchtschip; ook algemene benaming geworden voor luchtschepen; spelling: zeppelin Zie ook Zeppelin in de Duitse Wikipedia
Zimmer frei kamer(s) vrij vooral gebruikelijk aan de Nederlandse kust ten behoeve van Duitse vakantiegangers in de jaren '50 en '60, later zelfstandig begrip geworden
zum Kotzen om te kotsen; spelling: zum Kotzen

Zelden gebruikt en/ of groepstaal, zoals wetenschapstaal

Duits Nederlands Opmerking
abfahren vertrekken
Ablaut klankwisseling; spelling: ablaut taalkundige term
Aufschnitt sneetje kaas of worst
ausradieren uitroeien sterke connotaties aan de Holocaust.
ausrotten uitroeien dezelfde connotaties als ausradieren.
blauäugig naïef, argeloos, blond gerelateerd aan iem. op zijn mooie blauwe ogen vertrouwen
blöde Kuh dom wijf, domme koe
Chefsache iets heel belangrijks oorspronkelijk: zo belangrijk dat de baas (Chef)er persoonlijk toezicht op houdt
dicke Luft lett. 'dikke lucht', fig. problemen op komst.
fabelhaft buitengewoon goed
Fahnenflucht desertie, vaandelvlucht Zie ook Fahnenflucht in de Duitse Wikipedia
fragwürdig dubieus
Führerschein rijbewijs
gemütlich gezellig Zie ook Gemütlichkeit in de Duitse Wikipedia
Intimfeind met zo'n vriend heb je geen vijand nodig
kaputt ook: alles ist kaputt
Kulturkammer Nederlandsche Kultuurkamer instituut uit de Tweede Wereldoorlog waarbij kunstenaars zich moesten registreren om te mogen publiceren.
Messegelände expositieterrein, kermisterrein
Möbiusband Zie ook Möbiusband in de Duitse Wikipedia
Nachwuchs nakroost, nageslacht; nieuwe lichting (sporters, muzikanten enz.; spelling: nachwuchs
Ringeless scharfes s, ook sz in het Duits ongebruikelijke term
Schicksal noodlot Zie ook Schicksal in de Duitse Wikipedia
Schluss dicht, gesloten, afgelopen; spelling: schluss
schwärmen verspreiden, zwermen. in het Duits ook: schwärmen für, ergens idolaat van zijn
Schweinehund zwijn, scheldwoord.
Spiegelei mit Schinken spiegelei met ham, hesp in het Duits ongebruikelijk, men spreekt van een Strammer Max (zie ook Strammer Max in de Duitse Wikipedia)
Schwerpunkt militaire term
Stuka spelling: stuka beroemd Duits gevechtsvliegtuig
unbedingt per se, absoluut, beslist
tschüss tot ziens, dag (informeel)
und so weiter (und so fort) enzovoort (enzovoort, enzovoort)... afkortingen: usw, enz
Verneinung ontkenning term uit de filosofie en psychologie
verstehen verstaan, invoelend begrijpen term uit de sociologie (Max Weber) en:verstehen
wie geht's hoe gaat het?
zu haben beschikbaar, gewenst

Uitdrukkingen

Duits Nederlands Opmerking
ach du Liebe goede God. (lett. och, jij geliefde) interjectie vaak uitgesproken als "och du Liebe"; drukt ontzetting uit.
alles Paletti alles goed li:alles paletti
Himmelhoch jauchzend, zu Tode betrübt hemelhoog juichend, dodelijk bedroefd uit het gedicht "Klärchens Lied" van Goethe; veelal ook met de volgende regel geciteerd: "Glücklich allein ist die Seele die liebt" (Gelukkig alleen is de ziel die liefheeft); een van de eerste omschrijvingen van de manische depressie
Befehl ist Befehl bevel is bevel vaak schertsend gebruikt als commentaar op iemand aan te duiden die klakkeloos en al te rigide instructies van zijn of haar meerdere uitvoert, zonder zich af te vragen of het wel gepast is; oorspronkelijk als excuus om verantwoordelijkheid voor misdaden begaan tijdens de Tweede Wereldoorlog af te schuiven.
Wir haben es nicht gewusst we wisten het niet. in de jaren na de Tweede Wereldoorlog veel gebruikte uitleg wanneer Duitse burgers naar de Holocaust gevraagd werd.
Ausweis, bitte Identificatie, alstublieft
Arbeit macht frei Arbeid geeft vrijheid spreuk boven de poort van verscheidene concentratiekampen, waaronder Auschwitz en Dachau. De oorspronkelijke betekenis schijnt niet zozeer die van een wrange en ongepaste grap te zijn, maar een soort mystieke waarbij zelfopoffering voor werk een soort spirituele vrijheid schenkt.
Im Großen und Ganzen over het geheel genomen
Kommt gar nicht in Frage daar is geen discussie over mogelijk, of dat doet zich niet voor
Unbeschreiblich weiblich onbeschrijflijk vrouwelijk veelal in schrijftaal; tekst van Nina Hagen
Feind hört mit de vijand luistert mee de titel van een Duitse propagandacampagne aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
Immer geradeaus Alsmaar rechtdoor herinnerend aan de kleine verzetsdaad om Duitse soldaten die de weg vroegen de verkeerde kant op te sturen, bij voorkeur richting Duitsland.
jetzt geht's los nu begint het na het EK '88 een populaire opmerking
Jedem das Seine Ieder het zijne spreuk boven de poort van concentratiekamp Buchenwald.
grüß Gott een Zuid-Duitse groet
was will das Weib? wat willen vrouwen? letterlijk: 'wat wil de vrouw?'; tekst van Sigmund Freud in een gesprek met Marie Bonaparte in 1925.
da (jetzt) kommen die Kamele als iemand een grap vertelt, en de clou blijft uit zegt een van de toehoorders bijvoorbeeld "ja, und nun kommen die kamelen"... ook: - mit den langen Beinen, - mit den langen Schwanzen
das war einmal dat was ooit zo verzuchting
was sich liebt, das neckt sich wie van elkaar houden, die plagen elkaar. Duits spreekwoord; veelal verkeerd begrepen vanwege de verwarring tussen het Duitse "necken" (plagen) en het Nederlandse "nekken" (de nek omdraaien, doden).
in der Beschränkung zeigt sich der Meister in de beperking toont zich de meester uit een gelegenheidssonnet van Goethe (26 juni 1802)
Humor ist wenn man trotzdem lacht humor is het, wanneer men toch maar lacht. uit een boek van Otto Julius Bierbaum (1865-1910).[1]
Ordnung muss sein er moet orde zijn
immer mit der Ruhe rustig aan ook: nur die Ruhe
erst kommt das Fressen und dann die Moral uit de Dreigroschenoper van Bertolt Brecht
Heim ins Reich Zie ook Heim ins Reich in de Duitse Wikipedia
Wein, Weib und Gesang Zie ook Wein, Weib und Gesang in de Duitse Wikipedia
Hals- und Beinbruch hals- en beenbreuk een uitdrukking uit de theaterwereld, als gelukwens bedoeld; wellicht omdat men na een succesvolle voorstelling zoveel buigen en knikken moet dat men een hals- en beenbreuk oploopt; de Engelsen kennen eenzelfde gelukwens die “break a leg” luidt; ook in de mijnwerkerswereld; zou een verbastering zijn van het Jiddisch-/Hebreeuwse "mazal w'baroech" (geluk en zegen). Zie ook Hals- und Beinbruch in de Duitse Wikipedia
Nacht und Nebel Zie ook Nacht und Nebel in de Duitse Wikipedia
das Glück der Tüchtigen geluk dat harde werkers hebben, vgl. die Mannschaft die erom bekend staat in de laatste minuut nog het winnende doelpunt te kunnen meepikken
Raus mit dir eruit jij; flikker op; rot op. pikant
Verdammt noch mal verdomme nog aan toe vulgair
die Qual der Wahl de kwelling van de keuze
Ganz losgehen volledig losgaan wordt voornamelijk gebruikt door jongeren in het uitgaansleven
jetzt kann's losgehen nu kan het feest beginnen ook wel gebruikt door voetbalverslaggevers als een wedstrijd tegen een Duits team wordt gespeeld
dalli dalli schiet op uitroep, tevens een duitse televisieshow uit de 70er jaren

Zie ook

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:
Deze lijst of een eerdere versie daarvan is met toestemming overgenomen van deze pagina

rel=nofollow
  1. º Georg Büchmann, "Geflügelte Worte", dtv, München 1967; p. 377
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Lijst_van_Duitse_woorden_en_uitdrukkingen_in_de_Nederlandse_taal&oldid=347074"