Nieuwe Testament

Het Nieuwe Testament is een verzameling religieuze geschriften behorend tot het christendom. Het vormt het tweede deel van het heilige boek van de christenen: de Bijbel. De verzameling bestaat uit 27 werken: vier evangeliën, een geschiedschrijving van de vroegste ontwikkelingen van de Christelijke Kerk (Handelingen), 21 brieven en een apocalyptisch geschrift (Openbaring).

Datering

Hoewel precieze datering moeilijk is, wordt algemeen aangenomen dat de geschriften van het Nieuwe Testament dateren uit de tweede helft van de eerste tot het begin van de tweede eeuw na Christus.

Naamgeving

De naam is afgeleid van de term waarmee de vroege Christenen oorspronkelijk hun relatie met God aangaven (in het Koinè-Grieks: Ἡ Καινὴ Διαθήκη (Hē Kainḕ Diathḗkē), hetgeen "Het Nieuwe Verbond of "Het Nieuwe Testament"; in het Latijn Novum Testamentum). De meeste hedendaagse vertalingen gebruiken Novum Testamentum Graece als bron.

Inhoud

Het Nieuwe Testament beschrijft daden en woorden van Jezus die volgens het Christendom en het Nieuwe Testament de Messias (de Christus) en de stichter van het Christendom is. Verder staan de vroege geschiedenis van de eerste christelijke gemeenschappen en de leer en de prediking van de apostelen erin beschreven. Het Nieuwe Testament vormt daarmee de voornaamste basis van het christelijk geloof. Binnen dat geloof wordt behalve de Bijbeltekst van het Oude Testament ook die van het Nieuwe Testament als het Woord van God beschouwd.

Betekenis

De reden waarom de tweede helft van de Bijbel meestal het Nieuwe Testament wordt genoemd (het woord testament betekent ’verbond’ of ’convenant’) is omdat er volgens het christelijk geloof sprake is van een nieuw verbond: God heeft door Jezus Christus een nieuw verbond gesloten met de mensheid. Was het oude verbond uit het Oude Testament nog beperkt tot het volk van Israël, het Nieuwtestamentische verbond geldt voor iedereen die gelooft dat Jezus Christus de Messias, de Verlosser is van de zonde, de duivel en de dood. Op grond hiervan beschouwen (orthodoxe) christenen het Nieuwe Testament dan ook als het Woord van God.

Volgens de opvatting en de uitleg van de kerk door de eeuwen heen is dit het hoofdthema van het Nieuwe Testament en daarmee van het christelijk geloof, namelijk dat Jezus Christus aan het kruis zijn leven heeft gegeven voor de zonden van de mensen en uit de dood is opgestaan en dat men als zondaar aan dit heilswerk van Jezus deel krijgt door het geloof in Hem. Volgens de belijdenis van de kerk der eeuwen zijn de opstanding van Jezus uit de doden en het geloof in zijn heilswerk dan ook de twee grote kerngedachten van het Nieuwe Testament. Aangezien de historisch-kritische methode geen uitsluitsel kan geven of de opstanding van Jezus een historisch feit was trekken sommige moderne theologen de historiciteit ervan in twijfel.

Niet-christenen beoordelen de betekenis van het Nieuwe Testament begrijpelijkerwijs anders. Een meerderheid van de niet religieus gezinde mensen vindt dat het Nieuwe Testament hooguit een menselijk boek is met betekenis voor de wereldliteratuur. Ook in sommige niet-christelijke godsdiensten wordt het Nieuwe Testament zo bezien, zoals in het (orthodoxe) jodendom, waarin men het Nieuwe Testament slechts als een door mensen geschreven boek beschouwt. In andere niet-christelijke religies of sommige New Age-achtige stromingen kent men aan het Nieuwe Testament wel een bepaalde religieuze waarde toe, die echter afwijkt van en/of niet zo ver reikt als de waarde die (orthodoxe) christenen eraan toekennen. Hoewel de Koran naar de voorafgaande heilige boeken, de Taurat (Thora), de Profeten, de Zaboer (de Psalmen; de Geschriften), en de Indjil (evangelie; het Nieuwe Testament) verwijst, beschouwen vele moslims de Bijbel (waaronder dus ook het Nieuwe Testament) als gedeeltelijk vervalst. Hindoes, boeddhisten en aanhangers van ideeën die verwantschap tonen met New Age-gedachtengoed, leggen het Nieuwe Testament volgens hun eigen geloofsprincipes uit.

Totstandkoming van de canon

Zie Canonvorming van het Nieuwe Testament voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bestand:Codex bezae greek.jpg

Grieks fragment van het Evangelie volgens Lucas uit de Codex Bezae

Het Nieuwe Testament bestaat uit 27 boeken die in de eerste en begin tweede eeuw na Christus zijn geschreven. De taal waarin dit waarschijnlijk heeft plaatsgevonden is het Koinè-Grieks, afgezien van het Evangelie volgens Matteüs dat waarschijnlijk, naar de mededeling van een aantal kerkvaders, oorspronkelijk in het Hebreeuws is geschreven of anders in het Aramees en daarna naar het Grieks is vertaald. De thans beschikbare handschriften van het Nieuwe Testament zijn alle in de Griekse taal.

De 27 boeken van het Nieuwe Testament zijn geschreven door verschillende auteurs, hebben een verschillend karakter, zijn taalkundig ook verschillend en zijn vanuit diverse plaatsen en omstandigheden geschreven. Toch zijn er in deze 27 boeken ook weer gelijkluidende gedachten. Het is een intrigerende vraag hoe juist deze 27 boeken uiteindelijk het Nieuwe Testament, met zoveel invloed in het christendom, zijn gaan vormen.

Over welke boeken in het Nieuwe Testament thuishoren, de zogeheten canon, zijn eeuwenlang veel discussies gevoerd, zij het dat dit niet met alle Nieuwtestamentische boeken in dezelfde mate het geval was. Zo stond tegen het einde van de tweede eeuw een vrij groot gedeelte ervan reeds praktisch vast zoals de evangeliën, de Handelingen van de Apostelen en de brieven van Paulus. De huidige canon waar men het tegenwoordig wereldwijd over eens is, kreeg in 367 een officieel karakter in de zogenaamde Paasbrief van Athanasius. Na die Paasbrief was er vooral nog discussie over het Bijbelboek Openbaring.

Inhoud

De boeken van het Nieuwe Testament zijn in vier groepen in te delen:

Bestand:Mathis Gothart Grünewald 022.jpg

De kruisiging van Jezus, 1512-1516, door Mathis Gothart Grünewald

Evangeliën

De evangeliën (Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes) zijn de eerste vier boeken; zij geven elk een beschrijving van het leven van Jezus Christus zoals geboorte, onderwijs, wonderen, conflicten, kruisiging, sterven, dood en opstanding. Er is geen consensus over of (één of meerdere van) de evangeliën geschreven werden door directe ooggetuigen.

De beschrijving van Johannes wijkt qua stijl en opzet duidelijk af van de andere drie evangeliën die meer met elkaar gemeen hebben. In deze evangeliën ligt het accent op de beschrijving van daden en woorden van Jezus, reden waarom ze ook wel de synoptische evangeliën worden genoemd. Johannes daarentegen gaat dieper in op de duiding van de betekenis van Jezus' woorden en daden.

Handelingen

Het vijfde boek, de Handelingen, begint met de Hemelvaart van Jezus Christus, gevolgd door de beschrijving van de uitstorting van de Heilige Geest.

Hierna volgt een uiteenzetting van het ontstaan en de groei van de eerste christelijke gemeenschappen plus al het wel en wee waarmee zij worden geconfronteerd. De tweede helft is geheel gewijd aan de wederwaardigheden en de zendingsreizen van de apostel Paulus. Over het algemeen gaat men ervan uit dat dit boek geschreven is door Lucas, die mogelijk een leerling van Paulus was.

Daar het boek Handelingen begint met een beschrijving van de eerste christelijke gemeente in Jeruzalem en eindigt met een beschrijving van de prediking van het evangelie door Paulus in Rome hebben sommigen in deze opbouw een programma gezien: het evangelie gaat vanuit de beslotenheid van het joodse volk (gesymboliseerd door Jeruzalem) naar de heidenen (gesymboliseerd door de wereldstad Rome), met andere woorden het evangelie is er voor de joden en de niet-joden.

Brieven

Zie ook Auteurschap van de brieven van Paulus

De brieven worden meestal als volgt onderverdeeld:

Paulijnse brieven

• Brief van Paulus aan de Romeinen
• Eerste brief van Paulus aan de Korintiërs
• Tweede brief van Paulus aan de Korintiërs
• Brief van Paulus aan de Galaten
• Brief van Paulus aan de Efeziërs
• Brief van Paulus aan de Filippenzen
• Brief van Paulus aan de Kolossenzen
• Eerste brief van Paulus aan de Tessalonicenzen
• Tweede brief van Paulus aan de Tessalonicenzen
• Brief van Paulus aan Filemon

Pastorale brieven

• Eerste brief van Paulus aan Timoteüs
• Tweede brief van Paulus aan Timoteüs
• Brief van Paulus aan Titus

Hebreeën

Hoewel in de Brief aan de Hebreeën niet wordt beweerd dat deze door Paulus is geschreven, werd deze in de vroege periode van het Christendom wel aan Paulus toegeschreven om het anonieme werk een apostolische origine te geven. In de derde eeuw schreef Origenes al over de brief: "Mannen uit vroege tijden hebben de brief al overgeleverd als van Paulus, maar wie de brief schreef, weet alleen God."

Katholieke brieven

De Katholieke brieven bevatten zowel brieven als verhandelingen in de vorm van brieven die aan de kerk als geheel werden gericht. De term "katholiek" (Grieks: καθολική, katholikē) die al in de oudste manuscripten om deze brieven aan te duiden werd gebruikt, betekent hier eenvoudig "universeel" of "algemeen". De brieven worden daarom ook wel aangeduid als "Algemene brieven".

• Brief van Jakobus
• Eerste brief van Petrus
• Tweede brief van Petrus
• Eerste brief van Johannes
• Tweede brief van Johannes
• Derde brief van Johannes
• Brief van Judas

Openbaring

Het laatste boek van het Nieuwe Testament, de Openbaring van Johannes, is overwegend apocalyptisch van aard en staat daardoor geheel op zichzelf. In vaak zinnebeeldige taal wordt er een voorstelling gegeven van hoe het er aan het einde der tijden aan toe zal gaan.

Verhouding ten opzichte van het Oude Testament

In het Nieuwe Testament wordt het Oude Testament vaak en op allerlei plaatsen geciteerd. Soms wordt teruggegrepen op de Hebreeuwse tekst; soms op de tekst van de Septuaginta; soms wordt het Oude Testament op een wat vrije wijze aangehaald. In ieder geval zijn vele schrijvers van het Nieuwe Testament van oordeel dat ze gaan in het spoor van het Oude Testament. Vooral de taal en de gedachterijkdom van de Septuaginta heeft grote invloed op de inhoud en verwerking van motieven in het Nieuwe Testament. Reeds in het eerste boek (Mattheus) treft de onbevangen lezer talloze citaten uit het Oude Testament aan. Kennelijk wilde de schrijver van dit boek daarbij aanknopen.

Voor het christendom is het Oude Testament, het eerste gedeelte van de Bijbel, nog steeds geldig. Volgens de evangeliën heeft Jezus Christus zelf nadrukkelijk verklaard dat wat in het Oude Testament staat zijn geldigheid zal behouden totdat "alles wat zal moeten plaatsvinden zal hebben plaatsgevonden en dat hij niet was gekomen om de wetten en profetieën in het Oude Testament af te schaffen, maar om deze tot vervulling te brengen".

Christenen volgen echter in de regel niet alle bepalingen uit het Oude Testament meer na omdat zij geloven dat door het "verlossingswerk" van Jezus Christus bepaalde ge- en verboden hun geldigheid hebben verloren (bijvoorbeeld de spijswetten). Met name in de Bijbelboeken Handelingen, de brieven van de apostel Paulus en de Brief aan de Hebreeën (deze is mogelijkerwijs ook van Paulus) komt deze kwestie aan bod.

Centrale begrippen

Het Nieuwe Testament is geschreven door verschillende personen, vanuit verschillende omstandigheden en vanuit verschillend perspectief. Toch valt het op hoeveel centrale motieven er door de verschillende boeken lopen. Deze motieven keren ook elke keer weer terug. De Bijbelwetenschap vraagt aandacht voor dit opmerkelijke fenomeen. Een belangrijk motief is het koninkrijk Gods. Ook zijn er andere centrale motieven. Bijvoorbeeld de plaats en betekenis van het geloof. Het is van belang om na te gaan hoe deze begrippen zich in het Nieuwe Testament ontwikkelen en welke inhoud eraan gegeven wordt.

Het Koninkrijk van God

Reeds in het Oude Testament wordt gesproken over het Koninkrijk van God. In het Nieuwe Testament begint Johannes de Doper zijn prediking met de boodschap van de nabijheid van het Koninkrijk van God. Ook Jezus herhaalt deze boodschap. In de bergrede geeft Jezus een uitvoerige tekening van het koninkrijk van God. Ook bij de apostelen komt dit motief weer nadrukkelijk naar voren. Zie ook: Koninkrijk van God.

Literatuur

• Het kompas van het christendom: ontstaan en betekenis van een omstreden Bijbel, Jakob van Bruggen, 2002

Externe links

• De Bijbel in zes verschillende vertalingen: Statenvertaling, Statenvertaling 1977, Nederlands Bijbelgenootschap 1951, Willibrordvertaling 1995, Groot Nieuws Bijbel 1996 en Nieuwe Bijbelvertaling 2004
• Het Nieuwe Testament in het Latijn (Nova Vulgata)
• De betrouwbaarheid van de geschriften van het Nieuwe Testament door F.F. Bruce

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Bijbels handboek, A.S. van der Woude
• Het Nieuwe Testament leren lezen, F. van Segbroeck
• Het ontstaan van de Bijbel, W.J.J. Glashouwer en W.J. Ouweneel
• Serie wegwijs: christendom, E.G. Hoekstra
• Synopsis van de vier evangeliën, Chr. Fahner
• Van koinè tot canon: de overlevering van het Griekse Nieuwe Testament, G. van den Brink

Referenties

Bijbelboeken

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met New Testament op Wikimedia Commons.