Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Zangeres Zonder Naam

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
rel=nofollow

Maria (Mary) Servaes-Bey (Leiden, 5 augustus 1919Horn, 23 oktober 1998) was een Nederlands zangeres. Zij vertolkte onder de artiestennaam Zangeres Zonder Naam decennialang het Nederlandse levenslied, hetgeen haar de bijnaam 'Koningin van het Levenslied' opleverde.

Tot haar grootste successen behoren: Ach vaderlief, toe drink niet meer (1959), De blinde soldaat (1962), Mexico (1969, 1986), Het soldaatje (de vier raadsels) (1971), Mandolinen in Nicosia (1972), Keetje Tippel (1975), Rock around the clock (met Normaal, 1987), 't Was aan de Costa del Sol (1975) en Vragende kinderogen (1982). In totaal nam ze meer dan 550 liedjes op.

Levensloop

Mary Servaes werd geboren in Leiden als Maria (Rietje) Bey. Ze was de achtste in een arbeidersgezin van tien kinderen en had geen gemakkelijke jeugd. Toen ze drie was, maakte ze een lelijke val waardoor ze een heup brak. Het breukherstel bleef tien jaar lang aanslepen en ze hield de rest van haar leven last van haar heupen.

Haar bekering tot het rooms-katholicisme leidde tot een breuk met haar ouders. Ze woonde in de oorlogsjaren een tijdje bij haar zus in Kampen en later bij haar broer in Maastricht, waar ze haar echtgenoot de Maastrichtenaar Sjo Servaes ontmoette die werkzaam was als metaalbewerker en later chauffeur zou worden. Zij trouwden in 1948.[1][2][3]

In Maastricht trad ze als zangeres op in cafés. Voor een bevriende zanger verzorgde ze in 1957 de achtergrondzang op een demo die uiteindelijk bij Johnny Hoes belandde. Van de zanger op de opname was Hoes niet erg onder de indruk maar hij vond het kinderstemmetje op de achtergrond erg bijzonder.[4] Nadat hem werd verteld dat de stem op de demo niet die van een kind is, maar van een 37-jarige vrouw, nodigde hij Mary uit voor een auditie, waarna ze een platencontract kreeg. Ze zong hierop haar eerste single, Kindergebed, die niet slecht verkocht voor een eerste single. Vanwege haar stemgeluid waar Hoes geen naam voor had, verzon hij voor Mary de artiestennaam de Zangeres Zonder Naam. Wellicht vond hij daarvoor inspiratie bij de Franse zanger Roland Avellis, reeds voor de Tweede Wereldoorlog bekend als "Le chanteur sans nom".[5] Verder was er in die jaren ook een Orkest Zonder Naam.

De eerste gouden single van de Zangeres verscheen in 1959: Ach vaderlief, toe drink niet meer. Het is de eerste uit een lange rij hits die de Zangeres tot in de jaren tachtig scoorde. De bemoeienis van cultuurdragers als Gerard Reve en Lucebert zorgde er in de jaren zeventig voor dat ze, behalve onder het traditionele levensliedpubliek, ook in kunstenaarskringen werd geroemd, zij het met de nodige camp-ironie. Toen Reve in oktober 1969 in de Allerheiligst Hart van Jezuskerk de P.C. Hooft-prijs ontving vroeg hij de zangeres voor een optreden tijdens de huldiging.[6]

Ook protestliederen waren de Zangeres niet vreemd. Zo nam ze in 1965 Hij was maar een neger (over racisme) op en vertolkte ze in 1969 De soldatenmoeder, door Lucebert geschreven voor het experimentele schouwspel Poppetgom, dat kritiek leverde op de Vietnamoorlog.[7] Toen ze het in 1977 in een zelfgeschreven tekst tegen de Amerikaanse anti-homorechtenactiviste Anita Bryant opnam (Luister Anita), was ook haar status als "Moeder aller homo's" in Nederland definitief gevestigd: "Maar beste vent hou gerust van je vriend, en strijd voor je rechten, desnoods ervoor vechten. Waar ze jou van beschuldigt heb jij niet verdiend."

In 1975 brak de Zangeres met Johnny Hoes. Het leverde een lang juridisch proces op waarin ze financieel aan het kortste eind trok. Ze zou na die tijd alleen nog in verbitterde termen over Hoes spreken. Gedurende de jaren tachtig bleef ze bescheiden hits scoren tot ze in 1986 een inmiddels legendarisch optreden verzorgde in de Amsterdamse rocktempel Paradiso. De op die avond opgenomen versie van haar jaren-zestighit Mexico werd een groot succes en leverde de Zangeres een nieuwe generatie fans op. Ze verzorgde hierna ook optredens in discotheken en nam een single op met de groep Normaal. Beide singles behaalden een top-10 notering. Voor haar lp Live in Paradiso ontving ze in 1987 een Edison. Dit alles vormde de opmaat tot haar afscheidsconcert in Tilburg op 31 december van dat jaar. Haar afscheidsalbum Bedankt lieve mensen werd goud en ook de singles Mijn leven en Braziliaanse nachten werden bescheiden hits. In juni 1988 kreeg ze de erepenning van de stad Leiden, wegens haar onnavolgbare vertolkingen van het levenslied.[8][9]

De Zangeres wilde na haar afscheid samen met Jo Servaes van haar oude dag genieten, wat echter werd verhinderd door de plotselinge dood van haar echtgenoot in 1990. Servaes bracht de laatste jaren van haar leven door in haar huis in Stramproy en liet herhaaldelijk merken hoezeer ze haar echtgenoot en haar publiek miste. In 1993 kwam ze daarom nog een keer terug op de bühne. De single Eenmaal in je leven werd haar laatste hit.

In 1994 werd nog eenmaal een feest gehouden, ter gelegenheid van haar 75ste verjaardag. Ze moest vanwege Parkinson opgenomen worden in een verzorgingstehuis in Horn, waar ze op 79-jarige leeftijd aan een hartstilstand overleed.[10] Servaes-Bey werd in hetzelfde stapelgraf als haar man begraven in de Sint-Willibrorduskerk in Stramproy.[11] Later werd bekend dat de zangeres berooid is overleden, testamenten en spaarbankboekjes waren verdwenen.[12]

Na haar dood

Tijdens haar lange carrière was de Zangeres voor veel mensen uitgegroeid tot een symbool van hoop en liefde. Haar dood kwam voor fans dan ook hard aan. Duizenden mensen reisden naar Stramproy om afscheid van haar te nemen. Onder de gasten in de kerk bevond zich een aantal bekende collega's, waaronder Albert West, Trea Dobbs, Pierre Kartner en de Vlaamse ster Eddy Wally. Zevenhonderd aanwezigen gaven haar een minutenlange staande ovatie. Marianne Weber vertolkte het lied waarmee de Zangeres in 1987 afscheid nam: Mijn Leven (My Way).

De Zangeres Zonder Naam wordt beschouwd als een van de belangrijkste iconen die het Nederlandse levenslied heeft opgeleverd.[13]

In 1999 werd een groot deel van haar inboedel geveild ten bate van diverse goede doelen.[14]

Op 18 mei 2007 werd in haar geboorteplaats Leiden de Mary Beystraat officieel geopend. Het straatje in de Leidse nieuwbouwwijk (2007 – 2008) ontbeerde lange tijd een straatnaambordje, hoewel deze 'Straat Zonder Naam' wellicht erg toepasselijk was. Neef Willem Bey nam het voortouw voor de opening, die werd verricht door oud-minister en oud-wethouder van Leiden Alexander Pechtold.[15]

In januari 2010 verscheen het boek "Sterven Zonder Naam" van Ben Holthuis en co-auteur Frank Wouters (ISBN 978-90-8510-901-3). Het handelt over de trieste laatste jaren van de Zangeres Zonder Naam.[16] Naar aanleiding van het boek werden door kamerleden Pechtold en Ine Aasted-Madsen kamervragen gesteld over het falende beschermingsbewind.[12][17]

In 2011 maakte De Graaf & Cornelissen Producties een musical over het leven van de Zangeres Zonder Naam.[18] De musical liep tot april 2012.

Discografie

Albums

Album(s) met hitnoteringen in
de Nederlandse Album Top 20/50/75/100
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
Als Ierse kinderen huilen 1974 07-09-1974 38 3
Keetje Tippel an andere liedjes uit het rosse leven 1975 14-06-1975 40 3
Daar ben ik weer! 1977 22-10-1977 39 3
Live in Paradiso 1986 01-11-1986 27 12 Livealbum/Goud
Bedankt lieve mensen 1988 02-01-1988 12 11 Verzamelalbum/Goud
Grootste successen 1993 20-03-1993 30 9 Verzamelalbum
De koningin van het levenslied 1993 27-03-1993 27 13 Verzamelalbum
Mijn leven 2004 20-03-2004 76 2 Verzamelalbum
Vergeten liedjes 2010 30-01-2010 21 7 Verzamelalbum
Haar allergrootste hits 2010 06-03-2010 66 2 Verzamelalbum

Singles

Single met hitnotering(en)
in oude hitlijsten
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
Hoogste
positie
Aantal
maanden
Opmerkingen Bron
Omdat... 1957 -
Vroeg of laat 1957 -
De tijd zal leren 1958 -
Ach vaderlief 1959 03-1959 10 2 Goud Muziek Expres Nr. 13 in de Single Top 100
Bloeiende twijgen 1959 12-1959 20 1 Goud Muziek Parade Nr. 20 in de Single Top 100
De meid van de straat 1962 02-1962 22 2 Muziek Expres
De blinde soldaat 1962 03-1962 8 8 Muziek Expres Nr. 9 in de Single Top 100
De bedelaar van Parijs 1962 07-1962 24 1 met Jerry Bey als Jerry & Mary Bey Muziek Expres
Rij voorzichtig… 1962 12-1962 19 3 Muziek Expres
Single(s) met hitnoteringen in
de Nederlandse Top 40
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
De voddenraper van Parijs 1965 13-02-1965 40 1 met Johnny Hoes als Johnny & Mary
Jongens van 18 jaar 1966 10-09-1966 20 13
Mexico 1969 25-10-1969 14 7 Goud Nr. 20 in de Single Top 100
Het soldaatje (De vier raadsels) 1971 02-10-1971 5 12 Nr. 3 in de Single Top 100
Mandolinen in Nicosia 1972 05-08-1972 4 16 Goud Nr. 6 in de Single Top 100
Zwarte slaven (Slavenkoor) 1972 16-12-1972 23 9 Nr. 26 in de Single Top 100
Balalaika 1973 09-06-1973 20 7 Nr. 13 in de Single Top 100
De bruid des doods 1973 22-09-1973 10 8 Nr. 6 in de Single Top 100
Een moederhart 1974 09-02-1974 tip20 -
Vissers van Capri 1974 27-04-1974 tip6 -
Het parelsnoer 1974 17-08-1974 tip4 -
De laatste roos 1974 07-12-1974 tip21 -
Keetje Tippel 1975 05-04-1975 10 8 Goud Nr. 4 in de Single Top 100
’t Was aan de Costa del Sol 1975 02-08-1975 26 5 Goud Nr. 22 in de Single Top 100
In Hamburg 1975 25-10-1975 15 6 Nr. 16 in de Single Top 100
Onder ’n brug van Parijs 1976 28-02-1976 tip20 - met Jerry Bey als Jerry & Mary Bey
Weet je waarom ik huil 1977 15-10-1977 25 5 Nr. 28 in de Single Top 100
In eenzame nachten 1978 09-09-1978 tip7 - Nr. 41 in de Single Top 100
In de haven klinkt een lied 1978 02-12-1978 tip10 - Nr. 48 in de Single Top 100
In Santo Domingo 1979 06-10-1979 tip13 - Nr. 42 in de Single Top 100
Jongen 1980 12-04-1980 34 3 Nr. 30 in de Single Top 100
Denk toch heel goed na 1982 01-05-1982 34 4 Nr. 24 in de Single Top 100
Vragende kinderogen 1982 04-12-1982 32 3 Nr. 27 in de Single Top 100
Ik zal altijd van je houden (Zorgenkind) 1983 28-05-1983 - - Nr. 45 in de Single Top 100
Komt de liefde in gevaar 1986 03-05-1986 tip17 - Nr. 46 in de Single Top 100
Mexico (Live) 1986 01-11-1986 4 10 Nr. 3 in de Single Top 100
Rock around the clock 1986 20-12-1986 13 5 met Normaal Nr. 3 in de Single Top 100
Mijn leven 1988 09-01-1988 26 4 Goud Nr. 24 in de Single Top 100
Braziliaanse nachten 1988 02-04-1988 - - Nr. 85 in de Single Top 100
Eenmaal in je leven 1993 10-04-1993 29 4 Nr. 18 in de Single Top 100
Single(s) met hitnoteringen in
in de Vlaamse Ultratop 50
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
De bedelaar van Parijs 1962 01-02-1962 9 12
Mexico 1969 29-11-1969 13 4
Het soldaatje (de vier raadsels) 1971 30-10-1971 17 6
Mandolinen in Nicosia (lied van de druivenplukkers) 1972 02-09-1972 10 12
De bruid 1973 13-10-1973 11 7
Keetje Tippel 1975 26-04-1975 7 9
Mexico (live) 1986 20-12-1986 19 4
Rock around the clock 1987 03-01-1987 30 3 met Normaal

Radio 2 Top 2000

Nummer(s) met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20 '21 '22 '23
rel=nofollow
Mexico 778 - 1291 1129 1741 1388 1596 1799 1590 1605 1640 1754 1465 - - - - - -

Dvd's

Dvd's met hitnoteringen in de Nederlandse Music Top 30 Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
De onvergetelijke 2010 06-03-2010 3 14

Zie ook

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Biografie van Mary en Sjo
  2. º Servaes, op Graftombe.nl
  3. º Nicolaas Josephus (Sjo) Servaes (1923-1990), op Genealogie Online
  4. º John Schoorl. Postuum: Johnny Hoes maakte van Weert het Memphis van de smartlap. de Volkskrant (24 juli 2011)
  5. º Chansons-net
  6. º Vandaag: de Zangeres Zonder Naam krijgt intellectuele erkenning. Top 40 (23 oktober 2017) "Ik vind het heerlijk om haar te horen. Ik ben haar dankbaar, omdat ik wat zij zingt, mooi vind."
  7. º De soldatenmoeder - Lucebert
  8. º Korte kroniek van Leiden en omstreken over 1988 (pdf). Historische Vereniging Oud Leiden
  9. º Cees van Hoore. Zangeres Zonder Naam ereburgeres van stad Leiden ‘Onze Lieve Heer heeft nu eenmaal rare kostgangers’. Leidsch Dagblad (13 juni 1988)
  10. º Zangeres Zonder Naam overleden aan hartstilstand. de Volkskrant (26 oktober 1998)
  11. º Ad Kooyman. Ook in haar graf zingt de zangeres. NRC Handelsblad (16 augustus 2000)
  12. 12,0 12,1 Kamervragen over lot Mary Servaes. RTL Nieuws (29 januari 2010)
  13. º Jeroen den Blijker. Het leven als een snik. Trouw (19 oktober 2002)
  14. º Martin Schouten. De avonturen van het verdriet. de Volkskrant (20 november 1999)
  15. º Chris de Waard. Gezellige drukte rond opening Mary Beystraat. Sleutelstad (19 mei 2007)
  16. º Jacqueline Borg. ‘Sterven zonder naam’ boek over laatste jaren Mary Servaes-Beij. Sleutelstad (6 januari 2010)
  17. º Het falende beschermingsbewind van mevrouw Servaes-Bey (pdf). Tweede Kamer der Staten-Generaal (28 januari 2010)
  18. º Musical over Zangeres Zonder Naam. de Volkskrant (19 mei 2010)
rel=nofollow
rel=nofollow

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Zangeres Zonder Naam op Wikimedia Commons.

rel=nofollow