Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Spookdiertjes
| Spookdiertjes | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Een Filipijns spookdiertje (Tarsius syrichta) | |||||
| Taxonomische indeling | |||||
| |||||
| Soort | |||||
| Tarsius Storr, 1780 | |||||
| Typesoort | |||||
| Lemur tarsier Erxleben, 1777 | |||||
Spookdiertjes op  Wikispecies |
- (Een ander onderwerp is het spookdier uit sagen)
Het geslacht spookdiertjes oftewel Tarsius behoort tot de familie Tarsiidae van de orde primaten. Van dit geslacht zijn zeven soorten beschreven die op Sumatra, Borneo, de Filipijnen en Celebes leven. Enkele andere soorten zijn nog onbeschreven. Daarnaast zijn er nog twee fossiele soorten bekend.
Uiterlijk
Spookdieren zijn kleine halfaapjes van ongeveer 12 cm lang. Ze hebben een lange staart van ongeveer 20 à 25 cm lang. De dieren hebben een kleine snuit en zeer grote ogen. Met deze ogen kunnen zij goed zien, met name in het donker. Ook hun grote oren en gehoor zijn goed ontwikkeld. Dit geldt niet voor het reukorgaan. Hun handen en voeten hebben lange vingers om goed te kunnen klimmen en grijpen. Aan de toppen van de vingers zitten kussentjes. De dieren hebben sterke achterbenen en kunnen hiermee vanuit stilstand meters ver springen.
Leefwijze
De dieren leven in bomen van de wouden van Azië. Het zijn nachtdieren en gaan 's nachts op jacht naar insecten, spinnen, kleine reptielen en schorpioenen. 's Nachts zijn het zeer actieve dieren.
De ogen
Het opvallendste aan nachtdiertjes zijn hun ogen. Deze ogen zijn sterk ontwikkeld en bedekken bijna het hele gezicht. De grote ogen zijn er om in de nacht te kunnen leven. De ogen zijn enorm groot en elk oog weegt meer dan de hersenen van het diertje. Omdat de ogen zo groot zijn, kunnen ze er niet mee draaien om naar boven, naar beneden, links en rechts te kijken. Daarom is de nek van het spookdiertje sterk ontwikkeld. De diertjes kunnen hun kop wel 180° draaien. Spookdiertjes zijn jagers en leven in bomen, daarom staan de oogkassen aan de voorzijde van de schedel. Omdat ze naast elkaar aan de voorkant staan, kunnen ze diepte inschatten.
Jacht
Als een spookdiertje een prooi hoort springt hij onderste boven naar hem toe, hij draait dan 180 graden en landt op het dier. Meestal klemt hij het vast in zijn pootje en doodt het dier met zijn scherpe tanden, maar dikwijls gebruikt hij zijn vingers als een soort vlindernetje voor een vliegende prooi. Als hij de prooi gedood heeft brengt hij hem naar een veilige plaats.
Voortplanting
De dieren maken niet vaak geluid, maar tijdens de paartijd willen ze wel eens hoog en hard piepen. De draagtijd is 9 maanden, wat zeer opvallend is voor een klein zoogdier. Er wordt één enkel jong geboren en gevoed met melk uit vier tepels. Twee paar tepels aan de borst en twee bij de liezen. Het Filipijns spookdiertje heeft vaak zelfs drie tepels. De dieren leven ongeveer 12 jaar.
Soorten
Soorten:
- Tarsius eocaenicus (uitgestorven)
- Tarsius thailandicus (uitgestorven)
- Ondergeslacht Westelijke spookdieren (Cephalopachus)
- Soendaspookdier (Tarsius bancanus). Sumatra en Borneo.
- Ondersoort Tarsius bancanus bancanus
- Ondersoort Tarsius bancanus borneanus
- Ondersoort Tarsius bancanus saltator
- Filipijns spookdier (Tarsius syrichta). Filipijnen.
- Soendaspookdier (Tarsius bancanus). Sumatra en Borneo.
- Ondergeslacht Celebesspookdieren (Tarsius)
- Tarsius dentatus/Tarsius dianae. Midden-Celebes.
- Tarsius lariang. Midden-Celebes.
- Tarsius pelengensis. Pelengeilanden ten oosten van Celebes.
- Dwergspookdier (Tarsius pumilus). Midden-Celebes.
- Tarsius sangirensis. Sangihe-eilanden ten noorden van Celebes.
- Celebesspookdier (Tarsius tarsier). (Zuid-)Celebes.
Er zijn in feite 3 groepen. Hoewel ze sterk op elkaar lijken zit er wel een aantal verschillen tussen hen.
In de groep van Celebes (Celebesspookdieren, T. dentatus, T. lariang, T. pumilus, T. pelengensis, T. sangirensis en T. tarsier) worden nu zes beschreven soorten erkend, maar de grenzen daartussen zijn nog zeer onduidelijk en er zijn zeker nog enkele onbeschreven soorten (bv. in Noord-Celebes en op het eiland Salyer). Ze zijn de bekendste spookdiertjes en worden ook wel "echte spookdiertjes" genoemd. Ze zijn de kleinsten van de familie, circa 10 cm. Hun leefgebied wordt nog niet bedreigd.
Het westelijke spookdiertje ook wel Soendaspookdiertje genoemd (Tarsius syrichta) leeft op Sumatra en Borneo. De dieren komen op deze eilanden vrij algemeen voor.
Het Filipijns spookdier (Tarsius syrichta) leeft in de Filipijnen. Hij lijkt erg op het westelijk spookdiertje, maar hij is meer grijsachtig van kleur en heeft een pluimpje aan het einde van zijn staart. Het bijzondere van deze soort is dat de dieren vaak 6 tepels hebben, dit in tegenstelling tot de andere soorten.
Vrije mediabestanden over Tarsius op Wikimedia Commons