Literair genre

Een literair genre verwijst bij indeling van literaire werken volgens bepaalde criteria (semantisch, syntactisch, fonologisch, formeel, contextueel en dergelijke) naar een bepaalde categorie van werken die een aantal van die kenmerken gemeen hebben. In de loop van de geschiedenis zijn er verschillende classificaties van literaire genres ontstaan.

Inleiding

Aristoteles stelde dat er maar twee genres bestonden: het verhalende en het dramatische. Intussen bestaan heel wat opvattingen op grond van verschillende criteria. Een mooi overzicht geeft "Inleiding in de literatuurwetenschap" van Luxemburg/Bal/Weststeijn. Als indelingscriteria voor literaire genres geven zij onder meer het volgende op:

• Taalsituatie (monoloog, dialoog)
• Abstracte inhoud (de geschiedenissen, dus al dan niet narratief)
• Thematiek (bildungsroman, reisverhaal, filosofische romans,...)
• Stijl (proza, poëzie, realistisch, symbolisch,...)
• Leeshouding, (heeft te maken met de receptie, wat de lezer van de tekst verwacht).

Verhalend proza

Indeling op basis van lengte

Over de exacte lengte van proza als kortverhaal, novelle en roman bestaat er geen consensus. In de praktijk worden deze termen vaak door elkaar gebruikt.

• Eendelig
  • Kortverhaal: tot maximaal 20.000 woorden
  • Novelle: pakweg 20.000 tot 40.000 woorden
  • Roman: boven de 40.000 woorden
• Meerdelig
  • Verhalencyclus
  • Romancyclus

Indeling op basis van inhoud

Avonturenroman, zeeroman, western, detectiveverhaal, thriller, komisch verhaal, fantastische vertelling, griezelverhaal, sciencefiction, briefroman, liefdesverhaal, erotische vertelling, autobiografische roman, schelmroman, bildungsroman, familiekroniek, zedenschets, streekroman, tendensroman, historische roman, psychologische roman, bewustzijnsroman, ideeënroman...

Poëzie

Poëzie kan men verder onderverdelen in:

• Epiek: lang verhaal in versvorm
  • Epos: in een taal uit de Oudheid, meestal Oudgrieks of Latijn
  • Roman in verzen: in een middeleeuwse of in een levende taal
• Lyriek: korte gedichten, zoals sonnet

Drama

Bij drama kan men denken aan:

• Tragedie
• Komedie
• Tragikomedie
• Andere

Menggenres

• Met muziek: libretto, liedtekst
• Met beeld: stripverhaal
• Luisterspel
• Filmscript

Niet-verhalend proza (non-fictie)

Bij de niet-verhalend proza of non-fictie kan men de volgende tekstsoorten onderscheiden:

• Informatieve teksten: artikel, verslag, biografie, woordenboek, encyclopedie, handboek...
• Betogende teksten: essay, verhandeling, traktaat, opiniestuk, column, recensie...
• Persoonlijke teksten: brief, memoires, autobiografie, dagboek, logboek, blog...
• Dialogerende teksten: interview, enquête, discussieforum...

Sacrale teksten

• Profetische teksten: Bijbel, Koran...
• Gebeden

Externe links

• An Introduction to Genre Theory by Daniel Chandler

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Bakhtin, M. M. (1981) The Dialogic Imagination: Four Essays. Ed. Michael Holquist. Trans. Caryl Emerson and Michael Holquist. Austin and London: University of Texas Press.
• John D. Dorst Neck-Riddle as a Dialogue off Genres: Applying Bakhtin's Genre Theory The Journal of American Folklore, Vol. 96, No. 382 (okt-dec 1983), pp. 413-433
• Derrida, Jacques The Law of Genre [Critical Inquiry] Vol. 7, No. 1, On Narrative. (herfst 1980), pp. 55-81. (ook beschikbaar als html of pdf). Heruitgegeven in On Narrative W.J.T. Mitchell, ed. Chicago and London: University of Chicago Press, 1981.
• Inleiding in de literatuurwetenschap van Luxemburg/Bal/Weststeijn