Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Joke Smit
| Joke Smit | ||
| Bestand:Joke Kool-Smit (1978).jpg | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Johanna Elisabeth Smit | |
| Geboren | 27 augustus 1933 | |
| Overleden | 19 september 1981 | |
| Partij | PvdA | |
| Politieke functies | ||
| 1970-1971 | Gemeenteraad Amsterdam | |
| Parlement & Politiek - biografie | ||
.jpg){kind=link}
Johanna Elisabeth (Joke) Smit (Utrecht, 27 augustus 1933 – Amsterdam, 19 september 1981) was in de jaren zeventig van de twintigste eeuw een bekend Nederlands feminist.
Levensloop
Joke Smit was dochter van een onderwijzer en groeide op in Vianen, in een Nederlands-hervormd gezin met zes kinderen. Ze ging naar het Christelijk Gymnasium Utrecht en studeerde Franse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Tussen 1955 en 1966 was ze lerares Frans op een aantal scholen. In 1962 bracht ze een jaar als freelancer in Parijs door, waar ze artikelen schreef voor de NRC en Het Parool. Daarna was ze redacteur en redactiesecretaris van het literaire tijdschrift Tirade. In 1966 werd ze wetenschappelijk hoofdmedewerker aan het instituut voor Vertaalkunde aan de UvA. In 1967 werd ze lid van de Partij van de Arbeid. Van september 1970 tot september 1971 was ze voor de PvdA gemeenteraadslid in Amsterdam. In 1971 werd ze ook redacteur van het wetenschappelijk partijblad Socialisme & Democratie. Ze nam deel aan vele commissies, zoals de Programmaraad TV van de NOS, de Commissie Open School en de Emancipatie Kommissie.
In 1956 trouwde ze met Constant Kool, het stel kreeg twee kinderen. In 1974 eindigde haar relatie met Constant Kool, vanaf 1978 had ze een relatie met Jeroen de Wildt. Smit stierf in september 1981 aan borstkanker, 48 jaar oud.
Feministische activiteiten
Smit sprak al in 1966 over het recht van de vrouw zelf te mogen beslissen over wel of geen abortus. In 1967 brak ze definitief door met het artikel Het onbehagen bij de vrouw. Algemeen wordt dit artikel uit het literaire tijdschrift De Gids gezien als het begin van de tweede feministische golf in Nederland. Zij beschreef hierin de frustratie van getrouwde vrouwen die meer wilden dan een bestaan als moeder en huisvrouw.
Smit was actief in de organisatie Man-Vrouw-Maatschappij (MVM), die zij in 1968 samen met Hedy d'Ancona oprichtte, en schreef in de jaren zeventig allerlei publicaties op het gebied van vrouwenzaken in de politiek, vrouwenrechten, de emancipatie van lesbische vrouwen, feminisme en socialisme, en onderwijs voor meisjes en vrouwen.
Smit verwierf ook bekendheid met haar vooruitstrevende voorstellen voor een herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid in de maatschappij. Zo pleitte ze ervoor dat zowel mannen als vrouwen dertig uur per week werken om een salaris te verdienen. Dit zou het mogelijk maken allerlei onbetaalde zorgtaken en huishoudelijk werk te verdelen.
Nadat in 1979 in Iran de Islamitische Republiek was uitgeroepen, uitte Smit haar zorgen over de herinvoering van de sluier (hoofddoek) daar. Volgens haar stond de sluier voor
"het recht op verstoting, voor geïnstitutionaliseerde jaloezie tussen vrouwen, voor het wegsnijden van erotische verlangens, voor vormen van apartheid die hopelijk minder zijn dan in Zuid-Afrika, maar vermoedelijk nog dieper ingrijpen in het leven van mensen, voor een stelsel van onderhorigheid dat vervolgens benoemd wordt als de waardigheid van de vrouw."[1]
In 1979 kreeg Smit de Annie Romein-Verschoor-prijs van het feministische tijdschrift Opzij.
Joke Smit overleed op 19 september 1981 aan kanker in een Amsterdams ziekenhuis. Een week na haar overlijden zond Achter het nieuws een kort daarvoor opgenomen interview uit van Els Bonger met Joke Smit waarin Smit de uitspraak deed: "Ik wil dat het beter wordt voor mijn dochter en kleindochter."
Na haar overlijden
Na haar dood werd haar naam verbonden aan een tweejaarlijkse Joke Smit-prijs, een Joke Smit College, een Joke Smit Stichting, de Joke Smit-landen in Enschede, een Joke Smit Instituut en het Utrechtse Joke Smitplein en Joke Smitlaan in Zutphen, evenals meerdere scholen en straten in andere Nederlandse gemeenten. Bij Station De Vink in Leiden staat op het Alexandrine Tinneplein het Monument voor Joke Smit.
Opzij publiceerde in het jubileumjaar van het tijdschrift (2007) opnieuw het essay Het onbehagen bij de vrouw.
Bibliografie
- 1967 - Het onbehagen bij de vrouw, De Gids, november 1967
- 1969 - Rok en rol. Vrouw (en man) in een veranderende samenleving, samen met H. Misset en E. Engelsman, De Arbeiderspers - Amsterdam
- 1972 - Hé zus, ze houen ons eronder. Een boek voor vrouwen en oudere meisjes, Bruna - Utrecht/Antwerpen
- 1975 - De moeder van Marie kan méér. Gebundelde artikelen 1971-1975, Bruna - Utrecht/Antwerpen
- 1984 - Er is een land waar vrouwen willen wonen, verzamelbundel
Literatuur
- Marja Vuijsje: Joke Smit. Biografie van een feministe. Uitgeverij Atlas, Amsterdam, 2008. ISBN 978-90-450-1430-2 (3e druk 2010, Olympus: ISBN 9789046708132)
Externe links
|
Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl) |
- Portret in Digitaal Vrouwenlexicon Nederland
- Oorspronkelijke tekst van Het onbehagen bij de vrouw (1967)
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Joke Smit op Wikimedia Commons.
Bronnen, noten en/of referenties
|