Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Johannes Diderik van der Waals
 Johannes Diderik van der Waals
| ||
| 23 november 1837 – 8 maart 1923 | ||
| [[Bestand:Bestand:Van der Waals.jpg|266px|alt=|]] | ||
| Geboorteland | Nederland | |
| Geboorteplaats | Leiden | |
| Plaats van overlijden | Amsterdam | |
| Nobelprijs voor de | Natuurkunde | |
| In | 1910 | |
| Reden | "Voor zijn verrichtingen op het gebied van de toestandsvergelijking van gassen en vloeistoffen." | |
| Voorganger(s) | Guglielmo Marconi Carl Ferdinand Braun | |
| Opvolger(s) | Wilhelm Wien | |
Johannes Diderik van der Waals (Leiden, 23 november 1837 – Amsterdam, 8 maart 1923) was een Nederlands natuurkundige. Hij werd bekend door zijn werk op het gebied van gassen en vloeistoffen, waarvoor hij in 1910 de Nobelprijs voor de Natuurkunde kreeg.
Hij was aanvankelijk onderwijzer, maar door zelfstudie slaagde hij erin zijn doctorandustitel te behalen in 1871. Al vlug werd hij enorm geboeid door de thermodynamica. Op 14 juni 1873 promoveerde Van der Waals aan de Rijksuniversiteit Leiden na het indienen van zijn proefschrift Over de continuïteit van den gas- en vloeistoftoestand, een beroemd geworden verhandeling. Op 12 december 1877 werd Van der Waals de eerste hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam.
Sinds 1875 was hij gewoon lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, (KNAW).
Zijn dochter Jacqueline E. van der Waals werd, met name binnen christelijke kringen, bekend als dichteres. Zijn zoon Johannes Diderik van der Waals Jr volgde hem op als hoogleraar theoretische fysica in Amsterdam.
Van der Waalsvergelijking
Belangrijk is zijn bijdrage, bekend als de Van der Waalsvergelijking. Hij ontdekte dat de ideale gaswet,
met
p = druk
V = volume
n = aantal mol
R = gasconstante
T = temperatuur in K,
in de praktijk enkel geldig is voor verdunde gassen. Hierin geldt de benadering van gasmoleculen als puntdeeltjes (geen eigen volume) zonder wisselwerking. In de door hem voorgestelde harde-bollentheorie, waarin moleculen niet als nietige punten worden aanzien, maar als echte deeltjes, die een bepaalde ruimte <math>nb</math> innemen en elkaar aantrekken, kwam Van der Waals tot zijn vergelijking: Hierin zijn de parameters a en b gasafhankelijk. De druk P is verlaagd ten gevolge van de kracht tussen de deeltjes, terwijl hun speelruimte V verkleind is door hun eigen volume.
Dankzij deze theorie en deze formule kon hij vele experimenteel gevonden eigenschappen van gassen verklaren, met name het bestaan van een kritische temperatuur Tk, experimenteel vastgesteld door Thomas Andrews in 1869. De kritische grootheden pk, Tk en Vk kunnen nu via de parameters a en b worden bepaald:
Zie ook
Externe link
Vrije mediabestanden over Johannes Diderik van der Waals op Wikimedia Commons
| Winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde (1901–1925) |
|---|
|
1901: Röntgen · 1902: Lorentz, Zeeman · 1903: Becquerel, P. Curie, M. Curie · 1904: Rayleigh · 1905: Lenard · 1906: Thomson · 1907: Michelson · 1908: Lippmann · 1909: Marconi, Braun · 1910: Van der Waals · 1911: Wien · 1912: Dalén · 1913: Kamerlingh Onnes · 1914: Von Laue · 1915: W.L. Bragg, W.H. Bragg · 1917: Barkla · 1918: Planck · 1919: Stark · 1920: Guillaume · 1921: Einstein · 1922: N. Bohr · 1923: Millikan · 1924: Siegbahn · 1925: Franck, Hertz |