Invoering van de OV-chipkaart in Nederland

De invoering van de OV-chipkaart in Nederland, het landelijke elektronische vervoerbewijs, is gestart in het jaar 2005. Daarbij moet onderscheid worden gemaakt tussen invoering van een duaal systeem met de mogelijkheid de kaart te gebruiken, en verplicht gebruik, met afschaffing van andere kaarten.

Experimenten

Al in de jaren 80 vonden er experimenten plaats met het elektronische vervoerbewijs De Magneetkaart (1984-1989). In 1992 kreeg de Nederlandse Spoorwegen subsidie van het ministerie van Economische Zaken om elektronische chip-creditcards en poortjes te testen in Maarssen, Tiel en Utrecht. Dit werd gezien als een succes, en in 1993 werd bekend gemaakt dat aan de invoering van een chipkaart zou gaan worden gewerkt. In 1996 werden de stad- en streekvervoerbedrijven bij het project betrokken. In 2001 en 2002 werd in de stad Groningen de Tripperpas getest door Arriva.

In 2004 werden in Nederland de eerste proeven gehouden met de OV-chipkaart. Eind 2005 is de kaart geïntroduceerd in de regio Rotterdam; medio 2006 is ook het GVB in Amsterdam begonnen met de uitgifte van kaarten.

Hieronder de lijst met experimenten:

• Bus (Connexxion): Voorne-Putten/Hoeksche Waard inclusief Ridderkerk en Barendrecht vanaf april 2005 (Test voltooid op 15 juni 2007).
• Rotterdamse metro: vanaf april 2005 (Test voltooid op 15 juni 2007). Definitief 29 januari 2009.
• Rotterdamse tram: tests op diverse tramlijnen (Test voltooid op 16 juli 2007).
• Rotterdamse bus: tests op diverse buslijnen (Test voltooid op 16 juli 2007).
• Trein (NS): Rotterdam - Hoek van Holland vanaf april 2005 (Test voltooid op 15 juni 2007).
• Alle vervoersvormen van het GVB (Amsterdam).
• BBA-veluwe (bus): o.a. Apeldoorn - Zwolle.
• Trein / bus (Arriva): Noordwest Friesland.
• Arriva Zuidoost-Friesland (enkele lijnen waarop de OV-chipkaart werd getest)
• Brabantliner (Veolia Transport): Utrecht - Breda (lijn 401).
• Ov te water: Veolia Transport Fast Ferries (Vlissingen - Breskens) sinds 13 december 2004. Dit was beperkt tot abonnementhouders. Andere reizigers kochten een soort kassabon met barcode waarmee de toegangspoorten met een barcodelezer geopend konden worden.
• Den Haag - HTM Bus: Sinds 10 april 2008 is er in de bus een test onder 100 medewerkers van het Haagse openbaarvervoerbedrijf HTM.
• Connexxion In het gebied Amstellanden en Meerlanden. Oa. Schiphol, Hoofddorp, Haarlem, Beverwijk en het gehele traject van de Zuidtangent.
• Nederlandse Spoorwegen: Sinds mei 2009 loopt er in een aantal steden in Nederland een proef met proefpersonen en een gecodeerde OV-chipkaart. Hiervoor is in elke deelnemende plaats een kaartautomaat aangepast voor het laden van het vervoersbewijs en zijn voor deze aangepaste OV-chipkaart de zuilen voor het in- en uitchecken in werking gesteld. Door de plaatsing van een kaartlezer in het loket kunnen deze vervoersbewijzen ook daar gekocht worden.

De gewone OV-chipkaart, waaronder de kaart met het voordeelurenabonnement kan op deze aangepaste kaartautomaat uitsluitend worden uitgelezen op de twaalf laatste transacties en het saldo kan worden opgeladen.

• Eerder werd door Arriva tussen 8 januari 2001 en 1 januari 2003 bij de stadsbus in Groningen al geëxperimenteerd met de 'Tripperpas'.
• In het station van Amersfoort wordt door NS en Translink de mogelijkheden om bij de lokale winkels producten te betalen met OV-chipkaart getest. Deze proef liep tussen januari 2011 en 1 april 2011 was voor een geselecteerde groep mensen rond Amersfoort.

Invoering

De landelijke invoering van het OV-chipkaartsysteem werd keer op keer uitgesteld. Invoering was oorspronkelijk gepland voor 2004, maar de verschillende verkeersministers, waaronder minister Tineke Netelenbos en Karla Peijs besloten tot latere invoeringsdata.

Vanaf 2005 werd het mogelijk om in de Rotterdamse metro met de OV-chipkaart de reizen; hiermee werd de eerste stap gezet voor de landelijke invoering van de OV-chipkaart. Tegelijkertijd werd de kaart bij wijze van experiment ook ingevoerd op een aantal streekbuslijnen in de regio Rotterdam. Op 25 juni 2007 volgde, een jaar later dan gepland, de Rotterdamse tram en het Rotterdamse busnet. Sinds 29 januari 2009 is de strippenkaart niet meer geldig op de metro. Daarmee was de Rotterdamse metro het eerste OV-netwerk in Nederland, waar uitsluitend met de OV-chipkaart gereisd kon worden.

Anno 2011 kan deze kaart gebruikt worden in het gehele stads- en streekvervoer in Nederland, bij NS en bij enkele regionale spoorwegbedrijven.

Bij o.a. Veolia Transport Nederland, dat het streekbusvervoer verzorgt in Haaglanden, herkent de kaartlezer nog geen abonnementen. Een OV-chipkaart met abonnement moet men in zulke gevallen niet bij de kaartlezer houden, want dan worden ten onrechte reiskosten afgeboekt. Bij abonnementen wordt gebruikgemaakt van een zichtexemplaar voor controles zonder leesapparatuur.

Trein

Bij de NS werd een experiment op de Hoekse lijn op 15 augustus 2008 beëindigd. Het chipkaartsysteem op het spoor werkte zeer omslachtig; de populariteit onder de reizigers was mede daardoor gering. Bij deze proef waren de toegangspoortjes niet alleen te openen met de chipkaart, maar ook door een kaartje in een gleuf te steken, wat nodig was voor de reizigers met een klassiek spoorkaartje of een abonnement. Vervolgens werd een experiment op de Schiphollijn en de Flevolijn aangekondigd. Daar is het echter nooit van gekomen. In plaats daarvan werd de OV-chipkaart in de loop van 2009 getest door een beperkte groep testreizigers.

De introductie van de OV-chipkaart op het hele net van NS vond plaats op 1 oktober 2009, toen reizen op saldo met een anonieme OV-chipkaart mogelijk werd. NS en de regionale spoorwegmaatschappijen hopen de papieren vervoersbewijzen aan het eind van 2012 af te kunnen schaffen, waarna in de trein alleen nog met de chipkaart gereisd kan worden.

Nog onduidelijk is hoe het internationaal treinvervoer geregeld wordt met de OV-chipkaart. Op veel papieren tickets (o.a. internationale vervoersbewijzen) zal een barcode staan die gelezen kan worden door apparatuur bij sommige ov-poorten van NS. In andere situaties kunnen internationale reizigers gecontroleerd en handmatig doorgelaten worden. Voor het binnenlandse HSL-verkeer (Amsterdam, Rotterdam, Breda) zullen Hispeed OV-chipkaart-poorten geïnstalleerd worden. Hispeed heeft een eigen tariefsysteem.

Vanaf 3 juni 2010 is in verband met het afschaffen van de strippenkaart op al het OV in Rotterdam en Amsterdam, de strippenkaart daar ook niet meer geldig in de trein. Sterabonnementen zijn nog wel geldig op de trein. Bij verchipte sterabonnementen moet de meegeleverde zichtkaart (coupon) getoond worden bij controle.

Klik hier voor meer informatie over de invoering bij de NS en de regionale spoorvervoerders

Bus, tram en metro

Hoewel de OV-chipkaart nationaal is, zijn er toch bijzondere regionale uitwerkingen.

Amsterdam

In de metro is de OV-chipkaart vanaf 27 augustus 2009 verplicht. Bij alle metrostations zijn er poorten, behalve op het traject van de Amstelveenlijn waar ook de tram rijdt. Op de Amstelveenlijn zijn OV-chipkaartpalen die enkel gebruikt mogen worden voor het in- en uitchecken op de metro. Bij alle trams en bussen moet altijd in het voertuig in- en uitgecheckt worden. Een incheck bij de metropaal is in de tram ongeldig. Vanaf 3 juni 2010 is de OV-chipkaart ook verplicht voor trams en bussen.

Bij de gecombineerde NS/GVB stations Amstel, Duivendrecht en Bijlmer zijn er zowel NS- als GVB-poorten die toegang geven tot een gemeenschappelijke "betaalde" zone, vanwaar men zowel de trein- als de metroperrons kan bereiken. Bij perrons waar zowel treinen als metro's stoppen zijn er in/uitcheckpalen van zowel NS als de GVB. Overstappers tussen GVB en NS of omgekeerd, moeten eerst uitchecken en opnieuw inchecken bij de juiste vervoerder (bij NS uiteraard alleen als men daar ook met de OV-chipkaart reist). De NS-poorten staan nu nog open zodat iedereen ongehinderd alle perrons kan bereiken.

Bestand:OV-chipkaart Amsterdam Centraal.jpg

Nieuwe stijl OV-chipkaartpoorten in Amsterdam CS

Bij Amsterdam Centraal worden bij NS nieuwe poorten gebruikt. Deze zijn breder en hebben geen glazen bovendeuren, maar alleen een paar kleppen op kniehoogte. Alle reizigers zijn verplicht om langs de open poorten te lopen. Bij de poorten kan in- en uitgecheckt worden, afhankelijk van de looprichting. (Er zijn geen OV-chipkaartpalen meer in het station) De OV-chipkaartapparatuur is geïntegreerd met de poort. Tot nu toe waren alle OV-chipkaartapparaten los gemonteerd bij de poorten. De looprichting bij de poorten is belangrijk: Als men bij aankomst vergeet uit te checken en dit wil rechtzetten moet men eerst naar de stationszone teruglopen tot voorbij de poort om daarna in de "normale" richting de poort uit te lopen en uit te checken. Gebruikt men de poort in de verkeerde richting, wordt men opnieuw ingecheckt en is de eerste incheck niet meer af te sluiten. Zodra de OVC is gebruikt voor niet-NS vervoer kan men niet meer bij NS uitchecken.

In de trams en bussen van de GVB worden sinds 22 juni 2009 geen strippenkaarten meer verkocht. Tot 3 juni 2010 was het nog wel mogelijk in het voertuig te stempelen. Er worden wegwerpkaarten verkocht met de volgende reisproducten:

• GVB 1-uurskaart voor € 2,60
• GVB 2x 1-uurskaart voor € 5,00 (vaak gebruikt als retour)
• GVB 24-uurskaart voor € 7,00
• GVB 48-uurskaart voor € 11,50
• GVB 72-uurskaart voor € 15,00
• GVB 96-uurskaart voor € 18,00
• GVB Nachtbuskaart voor € 3,50

Alleen de eerste drie producten zijn in het voertuig te koop. Al deze producten kunnen ook naar keuze op een anonieme of persoonlijke kaart geladen worden voor dezelfde prijs. Er is geen zone- of afstandsbeperking en deze producten zijn alleen geldig op GVB-lijnen (waaronder buslijn 195 naar Schiphol). Bij overstappen binnen de tijdslimiet moet er uit- en ingecheckt worden.

De GVB Nachtbuskaart 12-ritten voor € 25,00 is niet als wegwerpkaart te verkrijgen. Daarnaast zijn er nog enkel als wegwerpkaart te verkrijgen:

• GVB 1-uurskaart + fiets voor € 3,90
• GVB 2x 1-uurskaart + fiets voor € 7,60

Verder zijn er nog sterabonnementen voor een duur vanaf een week, uitgevoerd als persoonlijke OV-chipkaart.

Op de streekvervoerbussen van Connexxion en Arriva in dit concessiegebied zijn papieren Ritkaartjes verkrijgbaar voor een enkele reis. Deze kaartjes kosten € 2,00, € 4,00 of € 6,00 al naar gelang de afgelegde afstand, waarvoor een zonesysteem geldt dat niet overeenkomt met het oude zonesysteem van de strippenkaart.

Het kilometertarief in de vervoersregio Amsterdam is 10,4 cent per kilometer (6,9 cent met het reductietarief), het goedkoopste tarief van de drie grote steden. In het begin van het OV-chipkaarttijdperk in de metro werd het zonetarief toegepast in plaats van het kilometertarief.

Rotterdam

In de metro werd de OV-chipkaart vanaf 29 januari 2009 verplicht. Uitgezonderd van deze plicht was aanvankelijk de Hofpleinlijn, die wel met metrotreinen (RandstadRail) bereden wordt. Op 11 februari 2010 werd de chipkaart ook verplicht in de stads- en streekbus, tram en Randstadrail in de stadsregio Rotterdam.

In Rotterdam zijn er twee gecombineerde NS/RET-stations. In Schiedam is het metro- en treingedeelte gescheiden in een eigen betaalde zone. Er is echter wel de mogelijkheid om van een spoorperron rechtstreeks naar een metroperron te lopen zonder de trappen te gebruiken. Hier is een OV-chipkaartpoort geplaatst. In Station Rotterdam Blaak zijn rechtstreekse verbindingen via trappen tussen de NS-perrons en metroperrons. Deze verbindingen zijn niet voorzien van poorten, maar wel van in- en uitcheckapparaten. Het is dus mogelijk om via de NS-perrons toegang te krijgen tot de metro, zonder een OV-chipkaartpoort te passeren.

Het standaardtarief voor het op saldo reizen in de stadsregio is € 0,12 per kilometer en € 0,08 per kilometer met het reductietarief. (Deze tarieven zijn geldig tot Station Pijnacker Zuid, in het Stadsgewest Haaglanden wordt een hoger tarief gebruikt) Er zijn reductiemaandkaarten ('MaandKorting') die 20% en 40% korting geven op basistarief en kilometertarief; deze kosten resp. € 6 en € 22. Deze kortingen zijn niet te combineren met andere kortingen (zoals voor 65-plussers). Met de MaandKorting is de reis vaak duurder dan zonder als op streekvervoer wordt overgestapt. De kaart met 20% korting is het voordeligst bij tussen de € 30 en € 80 euro per maand reizen (excl. de reizen waarbij men een beter een OV-chipkaart zonder MaandKorting kan gebruiken), en de kaart met 40% korting bij meer dan € 80 euro per maand reizen.

Te verkrijgen als wegwerpkaart of op te laden op naar keuze een persoonlijke of anonieme OV-chipkaart:

• RET 2 uur kaart voor € 3,50
• RET 1 uur bus&tram voor € 2,50
• RET 2x 1 uur metro voor € 5,00
• RET dagkaart voor € 7,00
• RET 2 dagenkaart voor € 10,50
• RET 3 dagenkaart voor € 14,00

Met het reductietarief (4 t/m 11 jaar of vanaf 65 jaar) zijn de dagkaarten:

• RET dagkaart voor € 3,50
• RET 2 dagenkaart voor € 5,25
• RET 3 dagenkaart voor € 7,00

De tarieven zijn geldig op alle RET-lijnen binnen de stadsregio.

Verder zijn er nog sterabonnementen voor een duur vanaf een week, uitgevoerd als persoonlijke OV-chipkaart.

Streekvervoerder Qbuzz verkoopt in de bus papieren 'Gemakskaartjes' voor € 2,50 (1 zone) of € 3,50 (2 zones). Voor deze kaartjes geldt een tweezonesysteem. De eerste zone bestaat uit Rotterdam en enkele randgemeenten; de tweede uit verder weg gelegen plaatsen als Zoetermeer, Delft en Dordrecht. De kaartjes zijn 1 uur, resp. 2 uur geldig, maar er kan niet mee worden overgestapt op voertuigen van de RET.

Tijdelijke compensatieregeling

Met het verplicht worden van de chipkaart in de Rotterdamse metro werden de reizigers benadeeld die overstapten van/naar streekbussen die nog geen OV-chipkaart aanvaardden. Terwijl vroeger de hele reis met de strippenkaart uitgevoerd kon worden, werden de reizigers nu gedwongen om zowel de OV-chipkaart als de strippenkaart te gebruiken. De extra kosten werden veroorzaakt door het dubbele basistarief: een basisstrip bij de strippenkaart en het basistarief bij de OV-chipkaart. Om deze reizigers te compenseren werd er speciale compensatieregeling ingevoerd. Hierbij werd een gele compensatiekaart gebruikt die gestempeld moest worden bij speciale stempelautomaten bij de (overstap)metrostations. Deze compensatiekaart kon dan samen met de gebruikte strippenkaarten en uitdraaien van de ritten op chipkaart opgestuurd worden om een vergoeding te krijgen. Deze vergoeding bedroeg € 1,50 per enkele reis of retour. Deze ingewikkelde regeling is in het najaar van 2009 afgeschaft, omdat er geen streekbussen meer waren in de wijde omgeving van Rotterdam, die geen OV-chipkaart aanvaardden.

Friesland

In heel Friesland bestaat sinds 1 januari 2010 in de bussen van Arriva Touring, Qbuzz en Connexxion de mogelijkheid om met de OV-chipkaart te reizen, behalve op de Waddeneilanden. Op de Waddeneilanden wordt de strippenkaart op 23 december 2010 afgeschaft. De huidige buskaarten blijven bestaan en er komt een aanvullende e-ticketing systeem, maar geen OV-chipkaart.

Gedeputeerde Staten maakte op 6 juli 2010 bekend dat de provincie er naar streefde om per 23 december 2010 de strippenkaart in Friesland af te schaffen. Het ministerie van V&W gaf hiervoor aanvankelijk toestemming, maar minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur) besloot op 2 december 2010 dat in Friesland de strippenkaart tot nader bericht voorlopig geldig blijft.

Groningen/Drenthe

De invoering van de OV-chipkaart in de bussen van Qbuzz en van Arriva Touring heeft plaatsgevonden per 16 maart 2011. Oorspronkelijk zou de chipkaart in de bussen van beide bedrijven al in oktober 2010 ingevoerd worden, maar door niet-tijdige levering van chipkaartapparatuur aan Qbuzz werd de invoering uitgesteld, in eerste instantie tot begin december 2010, en later tot nader order. Voor elke maand dat de ingebruikname langer duurde, heeft het OV-bureau Groningen Drenthe een boete van 50.000 euro opgelegd.

In 2011 zijn er plannen voor een kortingsabonnement voor frequente reizigers en scholieren. Deze kortingsabonnement geeft recht op 20% korting en gaat € 16,50 per maand kosten. Voor scholieren tussen 12 en 18 jaar geeft deze kortingsabonnement recht op 40% korting en gaat € 16,50 per maand kosten.

De zichtkaart-Sterabonnementen blijven nog tot en met december 2011 te koop bij de bekende voorverkooppunten. Tijdens de hele geldigheidsperiode (t/m 31 december 2012) zijn de ster jaarabonnementen nog te gebruiken als zichtkaart in de bus in Groningen en Drenthe. Het maandabonnement is nog geldig tot uiterlijk 31 januari 2012. Hierna kan uitsluitend met sterabonnement als oplaadpoduct op de OV-chipkaart worden gereisd.

Noord-Holland

Meerrittenkaart Zaanstreek. Op de lijnen van Connexxion in de hele Zaanstreek kan inclusief naar en van Amsterdam kan tijdens werkdagen na 09.00 en in het weekend met het oplaadproduct voor € 10,00 (€ 1,00 per rit) in totaal tien keer worden gereisd. Deze geldt alleen bij Connexxion.

Haaglanden

In Haaglanden komen er alleen OV-chipkaarttoegangspoorten op de treinstations. Behalve in de NS-treinen zal altijd in het voertuig in- en uitgecheckt worden. De enige andere uitzondering is "Rotterdamse" metrolijn van RandstadRail waar op de hoge perrons OV-chipkaartpalen staan van het Rotterdams vervoersbedrijf RET. Ook staan er verkoopautomaten van de RET, die nodig zijn omdat de Haagse vervoermaatschappij HTM nog geen OV-chipkaarten verkoopt.

De RandstadRail 3 en RandstadRail 4 zijn vanaf het begin uitgerust met OV-chipkaartapparatuur en hebben nooit een stempelautomaat voor de strippenkaarten gehad. Stempelautomaten stonden op alle haltes waar de Randstadrailtrams een stop maakten.

Sinds 1 november 2009 aanvaardt de Haagse vervoersmaatschappij HTM de OV-chipkaart, uitgezonderd voor de Randstadraillijn naar Zoetermeer waar de OV-chipkaart op 1 februari 2010 ingevoerd is. De busstreekvervoerbedrijven die in Den Haag komen, aanvaarden al langer de OV-chipkaart. Deze introductie wordt in tegenstelling tot Rotterdam en Amsterdam, zonder publiciteit uitgevoerd. Deze publiciteit en voorlichting komt pas nu ook de OV-chipkaart in de Randstadrail is ingevoerd. Dit om verwarring onder de reizigers te vermijden. (Sommige trams wel en andere weer niet met OV-chipkaart).

In tegenstelling tot andere regio's, is bij HTM en Veolia Haaglanden alleen het op saldo reizen mogelijk. Eventuele (ster)abonnementen op de OV-chipkaart worden niet herkend en in de vervoersregio is het ook niet mogelijk abonnementen op de OV-chipkaart te plaatsen. Ook reizigers die toch een "verchipt" abonnement hebben (een sterabonnement op een OV-chipkaart) moeten niet inchecken (dan wordt het saldo aangesproken) en bij controle dienen ze een zogenoemde "zichtkaart" te laten zien. Veolia Haaglanden heeft aangekondigd dat het verchipte sterabonnementen ook in de toekomst niet zal accepteren.

Het kilometertarief in Haaglanden was oorspronkelijk 13,1 cent per kilometer voor de trams en bussen in het gebied. Voor het HOV-lijnen (Hoogwaardig OV) werd een tarief van 15,3 cent per kilometer geheven. Dit zijn de Interliners en Randstadrail in het buitengebied. Dit buitengebied loopt vanaf het Station Den Haag Laan van NOI tot en met Zoetermeer en op de Hofpleinlijn tot Station Pijnacker Zuid. Op de Zoetermeerlijn werd al vanouds het streekvervoerstarief toegepast waarbij meer zones worden gereisd dan normaal voor die afstand. Daardoor is de Zoetermeerlijn altijd al een dure streekvervoerlijn geweest.

Bij een onafhankelijk onderzoek naar de OV-chipkaarttarieven door de commissie Kist is vastgesteld dat deze tarieven te hoog waren. De tarieven zijn met ingang van de nieuwe dienstregeling op 12 december 2010 verlaagd tot 11,4, resp. 13,3 cent per kilometer.

Op 3 februari 2011 zou de strippenkaart in Haaglanden afgeschaft worden. Kort daarvoor besloot de Tweede Kamer echter tot een maand uitstel van deze operatie (zie hieronder, onder Nieuws 2011). In april werd de nieuwe datum vastgesteld op 19 mei 2011. Op deze datum is de strippenkaart definitief afgeschaft.

Na afschaffing van de strippenkaart zijn de andere papieren vervoersbewijzen blijven bestaan, die in de trams en bussen door de bestuurder worden afgestempeld. De abonnementen worden nu, bij vernieuwing van de abonnementen, verchipt en in de voertuigen is het mogelijk een papieren vervoersbewijs aan te schaffen. Bij de HTM-trams en -bussen zijn dat twee kaarten:

• Een kaart van € 2,50 geldig voor een halfuur
• Een kaart van € 3,50 geldig voor een uur.

Bij beide kaarten mag overgestapt worden op andere HTM lijnen en er zijn geen afstand- of zonebeperkingen. Deze kaarten worden nog veel gebruikt. Bij randstadrailtrams kan een kaartje gekocht worden bij de automaat in het voertuig. De prijs is afhankelijk van het aantal zones. Er zijn drie zones: zone A stadstraject tot en met Laan van NOI, zone B is traject tussen Zoetermeer en zone A, zone C is Zoetermeer. Een zone is € 2,50, twee zones is € 3,50 en voor drie zones is het tarief € 5,00. Er komen afhaalautomaten in de bussen, maar niet in de trams. Er wordt overwogen om bij belangrijke tramhaltes ophaalautomaten te plaatsen.

De HTM Dagkaarten (gedrukt type) worden niet meer verkocht maar zijn vervangen door HTM dagkaarten (1 dag, 2 dagen, 3 dagen) die enkel op de OV-chipkaart te gebruiken zijn. Deze dagkaarten zijn alleen geldig op de HTM lijnen inclusief randstadrail naar Zoetermeer. Er zijn geen zonebeperkingen meer.

• HTM 1 dag, € 7,00 (€ 4,62 kind) (Op een wegwerpkaart respectievelijk € 7,50 en € 5,00)
• HTM 2 dagen, € 11,00 (€ 7,26 kind)
• HTM 3 dagen, € 14,00 (€ 9,24 kind)

Sinds september 2011 kunnen de sterabonnementen en de Randstadrail-zone abonnementen in Haaglanden op de OV-chipkaart gezet worden. Vanaf 1 december 2011 kunnen er geen papieren sterabonnementen meer aangeschaft worden. Als het abonnement op de OV-chipkaart is gezet, is in- en uitchecken verplicht. Ook het eventueel recht om met de trein te reizen in de stadszones vervalt.

Zuid-Holland

In de loop van 2009 en 2010 zijn in de provincie Zuid-Holland alle stads- en streekbussen voorzien van chiplezers. De provincie verwachtte, de chipkaart per 16 december 2010 verplicht te kunnen stellen op alle bussen in haar concessiegebieden. Deze omvatten de gehele provincie, met uitzondering van de Stadsregio Rotterdam, waar de chipkaart al op 11 februari 2010 verplicht werd, en het Stadsgewest Haaglanden, waar een ingangsdatum nog niet bekend was. Na instelling van de Kamercommissie Meijdam over de chipkaart in oktober 2010, werd de ingangsdatum door demissionair minister Eurlings opgeschoven naar op zijn vroegst 1 februari 2011. Later stelde de nieuwe minister Schultz van Haegen deze datum vast op 3 februari 2011, maar evenals in Haaglanden werd de afschaffing van de strippenkaart in dit concessiegebied opgeschort. Vanaf donderdag 19 mei 2011 kan bij de vervoerbedrijven Arriva, Connexxion, HTM en Veolia Transport en de Waterbus alleen nog met de OV-chipkaart gereisd worden.

In december 2011 wordt een OV-chipkaart actie gevoerd, "JIJ EN IK", waarbij een reiziger een partner gratis kan laten meereizen op de Arriva en Connexxion bussen in de streek.

Utrecht

Bestand:Nieuwegein OVC.JPG

Incheck-/uitcheckpaal voor de OV-chipkaart in Nieuwegein. Het apparaat is van hetzelfde model als dat van NS.

In de hele provincie Utrecht kan sinds 1 augustus 2009 in de bussen van Connexxion en GVU met de OV-chipkaart worden gereisd. Door de complexe installatie van de OV-chipkaartapparatuur op de (relatief oude) sneltram en de nieuwere "Weense trams", heeft Connexxion met BRU besloten de in- en uitcheck uitsluitend op de haltes te laten plaatsvinden. Hiervoor zijn bij alle toegangen tot de sneltramhaltes in/uitcheckpalen geïnstalleerd. Sinds medio december 2009 zijn deze in gebruik.

Het kilometertarief bedraagt voor zowel bus als tram 12 cent per kilometer met een basistarief van 75 cent per reis.

Oost-Nederland

Per 1 november 2009 is de OV-chipkaart in geheel Oost-Nederland ingevoerd. Voor het kilometertarief zie het hoofdstuk "Samenvatting kilometertarieven". Per 1 januari 2010 is ook een "dalkorting-propositie" (voordeeluren-jaarabonnement) ingevoerd. De 20% Dalkorting is alleen in de bussen geldig voor de gebieden Arnhem-Nijmegen, Twente, Overijssel, Flevoland (inclusief Almere en Lelystad) en Gelderland. Dit OV-chipkaart-product geeft een korting van 20% tijdens de voordeeluren (door de week na 9 uur 's ochtends doordeweeks, in het weekeinde de hele dag). Deze kaart kost € 7,50 per jaar en het oplaadproduct (was gratis) geeft ook korting bij het kinder- of seniorenreductietarief. Voormalige sterabonnementen worden overgeplaatst op OV-chipkaarten.

Arnhem/Nijmegen

Voor de Stadsregio Arnhem/Nijmegen gelden nog enkele bijzonderheden: Een wegwerpkaart voor een rit zonder overstappen kost in 2011 €2,00 voor 1 zone, 3,00 voor 2 zones en 5,00 voor 4 of meer zones). Volgens plan zou de Stadsregio op 18 november 2010 de strippenkaart afschaffen. Omdat de voorbereidingstijd te krap bleek, is deze operatie uitgesteld tot op zijn vroegst 1 april 2011; tot zo lang blijft het gebruik van de chipkaart facultatief. Wel werden op 1 november 2010 de in de wagen verkochte dalurenkaartjes (KAN-kaartje Nijmegen en Dalkaartje Arnhem) afgeschaft, ondanks protesten van diverse consumentenorganisaties. Op 1 januari 2010 werd in de daluren een korting van 20% op de chipkaartritten-op-saldo van kracht. Deze kortingsregeling, geldig in de provincies Gelderland en Overijssel, kost normaliter € 7,50 per jaar, maar wordt binnen de Stadsregio Arnhem/Nijmegen gedurende de laatste twee maanden van 2010 en t/m februari 2011 gratis aangeboden voor het symbolische bedrag van 1 eurocent.

Veolia Limburg

Per 20 augustus 2010 is de OV-chipkaart ingevoerd. Veolia hanteert voor de bussen een borg van 4 euro en het kilometertarief zie het hoofdstuk "Samenvatting kilometertarieven". Van 1 september 2010 tot en met 31 maart 2012 is de Dalkorting Limburg helemaal gratis verkrijgbaar. Hiermee reist men met 40% Dalkorting in de trein en met 20% Dalkorting in de bus (exclusief buurtbus en regiotaxi) bij Veolia. Bij foutief inchecken kan na 3 minuten worden uitgecheckt. Hier bij wordt het basistarief in rekening gebracht. De Dalkorting is als oplaadproduct gratis en geldig voor geheel Noord-, Midden- en Zuid-Limburg.

Er is nog geen OV-chipkaart ingevoerd bij de grensoverschrijdende buslijnen van buitenlandse vervoerbedrijven. Zo heeft De Lijn drie buslijnen die vanuit de Belgische provincie Limburg naar Maastricht rijden. Op deze buslijnen is uitsluitend het (goedkopere) Belgische tariefsysteem (lijnkaart) geldig, óók op ritten binnen Nederland.

Zeeland

Veolia heeft in maart 2010 de OV-chipkaart ingevoerd in Zeeland. Bij Connexxion was dit vanaf januari 2010 al mogelijk. Ook op de veerdienst Breskens-Vlissingen zal de OV-chipkaart ingevoerd worden. Bij deze veerdienst werden de eerste experimenten met OV-chipkaartpoorten uitgevoerd. Dit was echter beperkt tot lokale abonnementhouders. De huidige OV-chipkaartapparatuur zal worden vervangen. Er zullen geen in- en uitchecktransacties plaatsvinden maar één betaaltransactie bij de ingangspoorten van de veerterminal.

De Belgische De Lijn bussen die in Zeeland rijden zijn niet uitgerust met OV-chipkaart-apparatuur. Hiervoor is nog geen oplossing gevonden en er wordt onderhandeld. Op de lijn 42, Breskens - Brugge, rijden er zowel Veoliabussen met OV-chipkaart, als "De Lijn" bussen zonder OV-chipkaart. Het Belgisch tarief is geldig tot Sluis. Internationale reizigers die verder dan Sluis reizen dienen en Belgisch en een Nederlands vervoersbewijs (eventueel OVC-chip) te gebruiken. Onderweg kan dan in- of uitgecheckt worden. De OVC-chipkaart telt het Belgisch traject niet mee. De door Connexxion uitgevoerde buslijn van Goes naar Gent langs Terneuzen heeft wel de OV-chipkaart, maar deze Nederlandse buslijn neemt geen lokale reizigers in België mee. Met de interliner worden al geen strippenkaarten meer aanvaard.

Over de grens

In principe worden op grensoverschrijdende buslijnen waar de strippenkaart geldig was/is ook de OV-chipkaart gebruikt. Voor Nederlandse vervoerders is dit geen probleem, maar buitenlandse bus maatschappijen willen geen dure OV-chipkaart apparaten installeren voor een beperkt deel van hun busvervoer, zonder dat dit vanuit Nederland vergoed wordt.

Zie voor meer informatie Grensoverschrijdend reizen met de OV-chipkaart

Verplicht gebruik

Volgens de oorspronkelijke plannen zouden alle 'papieren' vervoersbewijzen uiteindelijk afgeschaft worden (er is geen duaal systeem meer). Bij de RET en het GVB Amsterdam is dit inderdaad het geval. In de de meeste regio's zijn echter naast de chipkaart ook nog andere kaartsystemen in stand gebleven of zelfs opnieuw ingevoerd. Meestal gaat dit om (duurdere) enkele reizen voor personen die geen chipkaart met voldoende saldo bezitten, of goedkope dagkaarten in bijvoorbeeld toeristengebieden. Verder is het sinds 1980 bestaande sterabonnement (week-, maand- of jaarabonnement, geldig op het stads- en streekvervoer binnen een of meer zone's) nog niet afgeschaft. Bij sommige maatschappijen wordt dit 'verchipt': als product op een persoonlijke chipkaart geplaatst; bij andere is het als vanouds nog geldig als papieren kaartje, gecombineerd met een stamkaart met de pasfoto van de reiziger. De verkoop van papieren sterabonnement wordt per 1 januari 2012 stopgezet. Alle voorheen gekochte sterabonnementen blijven tot de daarop vermelde geldigheidsdatum gewoon geldig en hoeven niet verchipt te worden.

Geschiedenis van de afschaffing van de strippenkaart:

• tram, bus en metro in Zuid-Holland
  • sinds 29 januari 2009: Rotterdamse metro met uitzondering van de RandstadRail Erasmuslijn
  • sinds 11 februari 2010: de tram en bus in en om Rotterdam, inclusief de RandstadRail Erasmuslijn (behalve in het Haaglandengebied)
  • sinds 19 mei 2011: de rest
• tram, bus en metro in en om Amsterdam
  • sinds 27 augustus 2009: Amsterdamse metro
  • sinds 3 juni 2010: de rest

• sinds 30 juni 2011: bus in Flevoland, Friesland, Gelderland, Overijssel en de rest van Noord- en Zuid-Holland

• sinds 7 juli 2011: bus in Zeeland en Limburg

• sinds 3 november 2011: rest van Nederland

Artikel 47 van het Besluit personenvervoer 2000 schrijft voor dat de reiziger een geldig elektronisch vervoerbewijs heeft, en dat een van de voorwaarden voor geldigheid is dat het vertrekpunt elektronisch is geregistreerd.

Zelfs een abonnement is op zich nog geen geldig elektronisch vervoerbewijs, het wordt dat pas bij inchecken. Ook een abonnementhouder kan dus worden beboet als hij niet incheckt. Daarop moet speciaal acht worden geslagen als er geen of open poortjes zijn, zoals bij de tram en bus in Amsterdam en Rotterdam, en verder op Station Amsterdam Amstel, station Duivendrecht en station Amsterdam Bijlmer ArenA, die elk een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied hebben voor de twee vervoerders NS en GVB. Bij overstappen van de trein op de metro hoeft men niet door een poortje, maar moet men wel voor de metro inchecken bij een paal. Bij het betreden van het gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied moet men door een GVB-poortje, niet een NS-poortje, of als men per ongeluk wel door een (open) NS-poortje loopt, alsnog voor de metro inchecken bij een paal.

Invloed op aantal reizigers

Verplicht gebruik van de chipkaart kan een negatieve invloed uitoefenen op het aantal reizigers dat gebruik maakt van het OV. Reizigers zouden kunnen afhaken door stijging van de ritprijs in hun individuele geval, of doordat men het chipkaartsysteem als onhandig en omslachtig ervaart. In de Rotterdamse metro daalden de vervoerscijfers in 2009 met 12% ten opzichte van 2008, waarmee een stijgende trend doorbroken werd. RET stelt, dat met ingang van januari 2009, na het verplicht stellen van de chipkaart, alleen de reizigers geteld worden die correct in- en uitchecken, terwijl vóór 2009 de zwartrijders ook meegeteld werden. Het zwartrijden is door invoering van de chipkaart gedaald van 12 naar 4%, zodat de daling van de vervoerscijfers geheel voor rekening komt van het teruggedrongen zwartrijden. Het aantal betalende passagiers zou aldus RET zelfs licht zijn toegenomen.

Volgens een onderzoek van adviesbureau NEA zou afschaffing van de strippenkaart in de Amsterdamse metro in augustus 2009 leiden tot een daling van het aantal passagiers met 13%. Ook in de provincie Zuid-Holland verwacht men een daling van de aantallen buspassagiers bij afschaffen van de strippenkaart. Volgens de provincie zou deze daling 7,5% bedragen; de Socialistische Partij gaat echter uit van 12,5%.

In de vervoersregio Haaglanden weigeren veel reizigers om de OV-chipkaart te gebruiken en kopen een papieren kaart bij de bestuurder.

Prijsneutraliteit

Zie ook OV-chipkaart tarieven

De tarieven van de OV-chipkaart zouden vergelijkbaar moeten zijn met de oude vervoerbewijzen. In de meeste vervoergebieden is de indruk ontstaan bij reizigers, reizigersverenigingen, vervoerders en vervoerautoriteiten dat de prijs juist verhoogd is.

Om dit objectief vast te stellen zijn allerlei onderzoeken opgestart.

De Socialistische Partij (SP) heeft in enkele gemeenten onderzoek uitgevoerd naar de reiskosten met de chipkaart. De deed de partij door alle mogelijke reizen tussen de woonadressen van raadsleden te berekenen. Daaruit bleek voor de individuele reiziger vaak een aanzienlijke stijging van kosten ten opzichte van de strippenkaart; in het geval van Amersfoort zelfs 30 procent.

Een meer representatieve methode bestaat uit het bepalen van de ritprijs naar een centraal punt in een stad (bijvoorbeeld station of winkelhart) vanaf alle haltes in die stad. Een dergelijk onderzoek is door Otto Cox uitgevoerd voor het stadsvervoer van Leiden, met als conclusie dat de ritprijzen met de chipkaart 8 à 10% hoger uitvallen dan met de strippenkaart.

De vele elementen die een rol spelen bij bepalen van een "neutrale" kilometerprijs:

• De gemiddelde grootte van de zones. Bij de introductie van het zonetarief waren deze landelijk ongeveer gelijk, maar later zijn er regio's waar de zones zijn verkleind om de opbrengsten te verhogen.
• De gemiddelde reislengte in zones en het gemiddeld aantal kilometers. Hierbij moet echter rekening gehouden worden met de mix van langeafstandsreizigers en korteafstandreizigers, zodat per groep de reizigers geen onredelijke prijswijzigingen hebben. Het basistarief is echter landelijk vastgelegd waardoor er voor de korteafstandreiziger weinig te sturen valt.
• De gemiddelde gestrektheid van de OV-lijnen. Meestal hebben de ontsluitende lijnen die veel omwegen kennen, veel korteafstandreizigers en weinig langeafstandsreizigers.
• Verandering van reisgedrag. Voor een reis neemt de reiziger de nu voor hem handigste route die onafhankelijk van het aantal kilometers, maar die wel rekening houdt met het aantal zones. Een zonegrensoverschrijding wordt nu zoveel mogelijk vermeden en wordt desnoods te voet overschreden. Een heen- en terugreis binnen het uur was mogelijk. Met de OV-chipkaart kan men gedurende de hele dag reizen en maar eenmalig het basistarief betalen, zolang de reiziger de onderbrekingen beperkt tot 35 minuten.

Een alternatief waar bij veel vervoerders en vervoersautoriteiten ook over wordt gesproken is opbrengstneutraliteit: de vervoerders moeten evenveel opbrengsten binnen krijgen als vroeger. Als er minder reizen gemaakt worden door de OV-chipkaart, zou de prijs ter compensatie hiervan verhoogd moeten worden.

Deze prijsneutraliteit is tijdelijk en is om ervoor te zorgen dat er geen "verborgen" prijsverhoging wordt ingevoerd met de introductie van de OV-chipkaart. Zodra de OV-chipkaart landelijk volledig is ingevoerd zijn de regionale vervoerautoriteiten vrij in het bepalen van de tarieven, maar zullen wel verantwoording moeten moeten afleggen tegenover hun kiezers. Het basistarief is wel landelijk afgesproken. Dit om voor te zorgen dat bij een heen- en terugreis, langs dezelfde route die een vervoersregiogrens overschrijdt, er geen andere prijzen geheven worden.

Om de prijsneutraliteit van de OV-chipkaart tarieven in de verschillende vervoersregio's te onderzoeken is door de tweede kamer de commissie Kist ingesteld. Indien de OV-chipkaarttarieven te hoog zijn mag de strippenkaart in de betrokken regio niet afgeschaft worden.

Voordeliger of niet?

Reizigers hebben nu soms nog de keus tussen gebruik van de OV-chipkaart of een papieren kaartje.

• Sommige voordelige tarieven gelden alleen met een OV-chipkaart, zoals:
  • Nieuwe NS abonnementen
  • enkele reis veerdienst Breskens-Vlissingen: de helft van de prijs van een retour, goedkoper dan een papieren enkele reis
• Sommige voordelige tarieven gelden alleen met een papieren kaartje, zoals:
  • Railrunner
  • Eurokaartje
  • Samenreiskorting: heeft een treinreiziger recht op 40% korting of meer, dan mag hij drie reizigers meenemen met 40% korting. Die drie andere reizigers kopen daarvoor een papieren kaartje
  • Wie overstapt tussen de NS en de regionale treinen betaalt met de chipkaart steeds weer voor een nieuwe reis. Men is met een papieren kaartje goedkoper uit.
  • Voordeelurenabonnement: geldt bij in- en uitchecken alleen bij NS, met een papieren kaartje ook bij de andere treinvervoerders.
• In de trein:
  • Voordeelurenabonnement: Wie tijdens de spits vertrekt betaalt met de chipkaart het volle tarief voor de hele reis, tenzij hij op het eerste station na 9 uur uit- en weer incheckt. Dit ongerief wordt vermeden door twee papieren kaartjes te kopen. Omgekeerd, wie op een werkdag vóór 4 uur 's morgens vertrekt kan alleen bij op saldo reizen ook na 4 uur met korting blijven reizen.

Nieuws

2007

• Studenten van de UvA zijn er in geslaagd wegwerpkaartjes te hacken, zo komt begin juli in het nieuws. Zij vonden een methode om de wegwerpkaartjes te resetten, waardoor deze onbeperkt hergebruikt kunnen worden. Trans Link Systems heeft de fout in haar software die dit mogelijk maakte inmiddels hersteld.
• Op 11 juli heeft Staatssecretaris Tineke Huizinga van Verkeer besloten de informatiecampagne van de OV-chipkaart aan te passen, omdat de indruk werd gewekt dat het nu al overal mogelijk is om te betalen met de OV-chipkaart.
• NS besloot in juli om het reizen op saldo niet grootscheeps te gaan promoten, omdat volgens de organisatie was gebleken dat de invoering hiervan in de trein te ingewikkeld is. NS heeft in plaats hiervan besloten om de enkeltjes en retourtjes in stand te houden. De kilometerprijs, waarmee de kosten van de afstand van een reis berekend wordt, zal verlaagd worden. Twee enkele reizen (die, net als bij een retour, bij een automaat op de OV-chipkaart geladen dient te worden) worden daarmee net zo duur als een retour (nu zijn twee enkeltjes nog duurder dan een retour).
• 6 september: Het afschaffen van de strippenkaart in Rotterdamse metro per 1 oktober is opnieuw uitgesteld. Een nieuwe datum is nog niet bekend, maar eind oktober wordt opnieuw bekeken wanneer de OV-chipkaart nog het enige geldige vervoerbewijs zal zijn.
• Op 29 december claimen de Duitse hackers Karsten Nohl en Henryk Plötz dat ze de werking van MIFARE Classic kaarten, waaronder de abonnementsversie van de OV-chipkaart, deels hebben blootgelegd. Ze geven aan de sleutels van de kaart nog niet te hebben gevonden. Zij toonden diverse zwaktes aan in het encryptiealgoritme van de kaart. Met ca. 100 euro aan apparatuur zou de datacommunicatie van een kaart binnen een week gekraakt kunnen worden.

2008

• Op 8 januari eist reizigersvereniging ROVER dat het gebruik van de kaart wordt uitgesteld totdat duidelijkheid is verkregen omtrent de veiligheid. Dit naar aanleiding van berichten dat de kaart eenvoudig gehackt kan worden (zie ook vorige nieuwsitem). In EénVandaag bagatelliseert een woordvoerder van Interpay de problemen, maar ook wordt gemeld dat TNO een onderzoek gaat uitvoeren.
• Op 14 januari wordt gemeld dat Roel Verdult, student aan de Radboud Universiteit Nijmegen, de wegwerpversie van de OV-chipkaart, die geen encryptie bevat, kan nabootsen met een simpel apparaatje. Deze wegwerp-versie bevat de ultralightchip. Trans Link Systems geeft aan altijd de mogelijkheid van deze fraude te hebben onderkend, maar het als een aanvaardbaar risico te beschouwen.
• Op 17 januari houdt de Tweede Kamer een spoeddebat naar aanleiding van de gebleken kopieerbaarheid van de wegwerpkaart. Staatssecretaris Huizinga wijst erop dat de Kamer zelf enkele jaren geleden uitbesteding aan private organisaties wenste en zegde toe (alleen) een regierol op zich te nemen - bestaande uit het monitoren, analyseren en het laten oplossen van risico’s. Hiermee voorkomt ze dat er een motie van wantrouwen tegen haar wordt ingediend.
• Op 10 maart weerspreekt de Duitse hacker Karsten Nohl de conclusie van een TNO-rapport dat een snelle hack van de OV-chipkaart dure apparatuur zou vergen. Hij heeft een document gepubliceerd waarin hij een aanval beschrijft die de geheime sleutels van de Mifare Classic 4k-chip binnen minuten ontfutselt en die met een gewone desktop-pc uit te voeren is.
• Op 14 april presenteert staatssecretaris Huizinga de contra-expertise van de Royal Holloway University of London (RHUL). De RHUL concludeert onder meer dat "TNO te veel is uitgegaan van de huidige stand van de techniek om toekomstige aanvallen goed in te schatten" (een conclusie die TNO zelf ook al trok in een in maart gepubliceerd onderzoek). Daarnaast zou TNO zijn "uitgegaan van de huidige omvang van het systeem (pilots Rotterdam/Amsterdam/NS), en heeft daarmee geen rekening gehouden met de toekomstige financiële waarde in het systeem bij nationale uitrol." In reactie hierop zegt Huizinga te twijfelen aan invoering op 1 januari 2009.
• Op 6 mei werd duidelijk dat een Kamermeerderheid wil doorgaan met de OV-chipkaart, dit mede nadat een Kamerdelegatie Londen heeft bezocht. Waar een kaart met dezelfde chip, de Oyster Card, al jaren wordt gebruikt.
• Begin juni blijkt het RHUL-onderzoek aangepast te zijn voordat het bij de Kamer terechtkwam. De RHUL-onderzoekers concludeerden in eerste instantie namelijk dat de OV-chipkaart direct moest worden vervangen. Die conclusie werd na overleg met ambtenaren echter vervangen door het advies om de oplossingen van TNO "zo snel mogelijk op hun bruikbaarheid te onderzoeken".
• Op 18 juni vertelt Radboud Universiteit-onderzoeker Wouter Teepe aan de Tweede Kamer dat zijn team erin geslaagd is gratis te reizen in Londen met de Oyster Card. Tevens melden de Nijmeegse onderzoekers bezig te zijn aan een open ontwerp voor een veiligere OV-chipkaart. Er zou overigens inmiddels een 'waslijst' aan onderzoekers bezig zijn de zwakheden in de kaart te onderzoeken.
• Op 25 juni reageert staatssecretaris Huizinga in antwoord op Kamervragen dat ze de onderzoekers wil wijzen op hun 'maatschappelijke verantwoordelijkheid' voordat deze hun resultaten publiceren op de ESORICS08-conferentie.
• Op 7 juli spant NXP een kort geding tegen de Radboud Universiteit aan, om te voorkomen dat deze bepaalde informatie over de tekortkomingen in de kaart publiceert. Waarschijnlijk gaat het om het paper Dismantling Mifare Classic, dat de onderzoekers willen publiceren op de ESORICS08-conferentie. In maart publiceerden enkelen van hen al het paper A Practical Attack On The Mifare Classic.
• Op 1 september voert Connexxion de OV-chipkaart in op de lijnen in Amstel-Meerlanden en Haarlem/IJmond, inclusief de Zuidtangent. Ook op enkele lijnen die voor de Provincie Zuid-Holland worden gereden vanuit Lisse, kan met de OV-chipkaart worden gereisd.
• Op 19 september stapt Connexxion uit Trans Link Systems. Als reden wordt aangegeven dat Connexxion niet zowel deelnemer als afnemer wil zijn. De aanleiding is het feit dat Trans Link Systems om een nieuwe investering vraagt.
• Op 22 september maken de consumentenorganisaties Consumentenbond, ANWB, Rover, LSVB en CG-raad bekend uit het overleg rond de OV-chipkaart te stappen. Volgens de organisaties "biedt de chipkaart reizigers in de huidige vorm vooral veel nadelen" en "hebben [zij] er geen vertrouwen meer in dat de nadelen [...] nog omgezet zullen worden in voordelen". Verder praten is "zinloos" en zij roepen de staatssecretaris op "de invoering van de chipkaart op te schorten".
• Eind oktober voert het GVB Amsterdam de OV-chipkaart in op alle bussen en trams in Amsterdam.

2009

Bestand:Verkoopdrukte bij de RET anoniem.JPG

Grote drukte bij het RET verkooppunt bij het Centraal Station, tijdens de eerste dag dat de Rotterdamse metro alleen toegankelijk is met de OV-chipkaart.

• 28 januari is de laatste dag voordat het verbod op de strippenkaart als toegangsbewijs in het Rotterdams openbaar vervoer in gaat. Op deze dag publiceren journalisten van RTV Rijnmond een rapportage waarin ze laten zien dat ze dagenlang onopgemerkt kunnen reizen met een gekraakte OV-chipkaart.
• Op 29 januari is de strippenkaart vervallen als betaalmiddel voor reizen met de Rotterdamse metro (Calandlijn en Erasmuslijn tussen Rotterdam Centraal en Spijkenisse De Akkers). Dit was al op 31 oktober 2008 aangekondigd. Alleen de OV-chipkaart kan nog voor dit type reis als betaalmiddel worden gebruikt. Voor strippenkaartreizigers die overstappen van tram of bus op de metro (en omgekeerd), die een dubbel basistarief moeten betalen zolang zij geen gebruik (kunnen) maken van de OV-chipkaart voor hun gehele reis, is een zogeheten compensatieregeling ingevoerd: na het invullen en opsturen van een formulier wordt het teveel betaalde bedrag gerestitueerd. Hiervoor dient in de metrostation een speciale stempelkaart gestempeld te worden. De gebruikte strippenkaart (of kopie) moet opgestuurd worden en het nummer van de gebruikte OV-chipkaart moet doorgegeven worden als controle.
• Het GVB Amsterdam meldt op 18 maart 2009 dat de vertraging van de invoering van de OV-chipkaart en de afschaffing van de strippenkaart Amsterdam veel geld kost. Men gaat nu uit van invoering in het tweede kwartaal van 2009.
• De Nederlandse Spoorwegen meldt op 28 januari 2009 dat treinreizigers vanaf oktober 2009 landelijk gebruik kunnen maken van de OV-chipkaart. Het papieren treinkaartje blijft daarnaast bestaan totdat de reiziger de OV-chipkaart accepteert.
• De Stadsregio Amsterdam meldt op 26 maart 2009 aan de gemeenteraad van Amsterdam dat gepland wordt de poortjes bij de Amsterdamse metro op 25 juni 2009 te willen afsluiten en daarmee de strippenkaart in Amsterdam vanaf die dag in de metro af te schaffen en op 1 oktober 2009 ook in de tram en de bus. Vanaf 1 oktober zou in Amsterdam dan alleen nog per OV-chipkaart gereisd kunnen worden. In april wordt het formele verzoek hiertoe ingediend bij Staatssecretaris Tineke Huizinga van Verkeer.
• De Nederlandsche Bank heeft Trans Link Systems (TLS) laten weten dat een vergunning als elektronischgeldinstelling (egi) voor toepassing van de OV-chipkaart in het openbaar vervoer niet langer benodigd is. TLS heeft op 3 september 2008 op aangeven van De Nederlandsche Bank een formele aanvraag voor een vergunning als elektronischgeldinstelling ingediend. Deze vergunningsaanvraag wordt nu door De Nederlandsche Bank ter zijde gelegd, omdat de betreffende Europese regelgeving (E-money directive) recent is gewijzigd. De gewijzigde elektronischgeld-richtlijn is op 5 mei 2009 door de Europese Raad van Ministers aanvaard. Onder andere worden elektronischgeldtoepassingen voor openbaar vervoer buiten de reikwijdte van de regelgeving geplaatst.
• Met ingang van 13 mei kan op de bussen van Connexxion in het noordelijk gedeelte van de provincie Zuid-Holland (regio's Haaglanden, Krimpenerwaard, Gouda, Alphen aan den Rijn, Leiden en de Bollenstreek) gereisd worden met de chipkaart.
• Op 19 mei wordt aangekondigd dat in het openbaar vervoer in Utrecht vanaf augustus 2009 de OV-chipkaart kan worden gebruikt. Op dezelfde dag wordt door Reizigersorganisatie ROVER bekendgemaakt dat de afschaffing van de strippenkaart in de Amsterdamse metro per 25 juni door staatssecretaris Tineke Huizinga wordt uitgesteld, na protest door de consumentenorganisaties in de Amsterdamse Reizigersadviesraad (RAR).
• Vanaf 1 juli kan de OV-chipkaart in de Stadsregio Arnhem Nijmegen gebruikt worden in de bussen van Connexxion, Novio en Hermes. Ook strippenkaarten blijven geldig maar kunnen vanaf 1 augustus niet meer in de bus zelf gekocht worden. De invoering verliep met problemen; in het hele gebied waren slechts elf oplaadpunten beschikbaar die vanwege een softwarefout ook niet goed functioneerden.
• Vanaf 1 augustus kan de OV-chipkaart in Utrecht worden gebruikt in de stadsbus van vervoersbedrijf GVU, maar niet in de sneltram of de trein. Het enige oplaadpunt bevindt zich op het Centraal Station.
• In de winter van 2009/2010 zal gebruik van de OV-chipkaart verplicht worden in de bussen van Connexxion in de regio Amstel- en Meerlanden, Haarlem- IJmond, de bollenstreek, Leidsche regio en het hele traject van de Zuidtangent

Bestand:OV-chipkaart promotie in Friesland.jpg

Promotiecampagne in Friesland met gratis ov-chipkaarten

• Vanaf 24 augustus kan de OV-chipkaart in Almere gebruikt worden in de stadsbussen van Connexxion en streek-bussen (naar Amsterdam). Dit omdat reizigers uit Almere die naar Amsterdam reizen makkelijk kunnen overstappen op de Amsterdamse metro daar de OV-chipkaart dan verplicht is.
• Op 27 augustus is de strippenkaart vervallen als betaalmiddel voor reizen met de Amsterdamse metro. Dit was al op 28 mei aangekondigd. Aanvankelijk zou dit al op 25 juni gebeuren, maar het uitstel met twee maanden werd gebruikt voor een betere voorbereiding. Ook de andere vervoerbedrijven in de Amsterdamse regio (Arriva en Connexxion) zullen nu de OV-chipkaart invoeren. Er komen totaal 250 verkoop- en oplaadpunten voor de OV-chipkaart in de regio Amsterdam. Er wordt in Amsterdam naar gestreefd om voor het einde van 2009 de strippenkaart ook in tram en bus geheel af te schaffen. wikinews
• Op 1 oktober werd bij de NS de OV-chipkaart geïntroduceerd. In eerste instantie is het alleen mogelijk op saldo te reizen met een anonieme OV-chipkaart. Daarbij ligt voor enkeltjes het tarief ca. 10% lager dan dat van de bestaande treinkaartjes. Er kan echter geen gebruik gemaakt worden van de kortingsregeling. Ook kunnen er geen abonnementen geladen worden op de anonieme chipkaarten en is overstappen op andere spoorwegmaatschappijen dan NS niet toegestaan. Voor reizen op saldo bij NS is een minimumsaldo van €20 op de OV-chipkaart vereist. De planning is om binnen enkele maanden een verdergaand gebruik van de OV-chipkaart mogelijk te maken.
• Op 1 november heeft ook het stadsvervoersbedrijf HTM in het Haags stadsgewest de OV-chipkaart geïntroduceerd, na het testen met testreizigers. De OV-chipkaart zal op de Randstadraillijn naar Zoetermeer later ingevoerd worden.
• Op 1 november heeft een grote uitbreiding plaatsgevonden van het gebied waar de OV-chipkaart te gebruiken is. De verwachting is dat bij het afsluiting van het jaar 2009, alleen nog Zuid-Nederland en Groningen "OV-chipkaart-vrij" zullen zijn. Binnen de gebieden op de kaart zijn er echter kleine uitzonderingen waar de OV-chipkaart niet geldig is. Zoals Randstadrail Zoetermeer en de Fast Ferry Rotterdam Dordrecht.
• Op 1 december werd bij de NS ook de persoonlijke OV-chipkaart in gebruik genomen. Hiertoe behoort ook het Voordeelurenabonnement. Hierbij wordt automatisch het gereduceerd tarief gebruikt. Het aantal geactiveerde OV-chipkaarten bij de NS steeg hiermee van 6500 op 30 november naar ruim 20.000 op 3 december.

2010

• In principe had de Studenten-OV-chipkaart op 1 januari ingevoerd moeten zijn. Doordat niet alle studenten op tijd hun Studenten-OV-chipkaart hadden, werd de verplichting de Studenten-OV-chipkaart te gebruiken uitgesteld tot 16 maart 2010.
• Per 1 februari 2010 kan iedereen de OV-chipkaart gebruiken in alle trams, bussen, metro's en RandstadRail (ook RandstadRail 3 en 4) in heel Zuid-Holland. Om de inwoners kennis te laten maken met de OV-chipkaart, hielden provincie Zuid-Holland en het Stadsgewest Haaglanden een gezamenlijke actie: een persoonlijke OV-chipkaart met automatisch opladen voor een verlaagd tarief van €1,-.

Bestand:OVC trein 3.jpg

OV-chipkaart-publiciteitscampagne door NS.

• In maart 2010 is de VIRM 9524 trein voorzien van een OV-chipkaart-motief. zie foto:
• Reizen in de Brabantse stads- en streekbussen vanaf 1 juli zonder strippenkaart. Op die datum werd voor de hele provincie de OV-chipkaart ingevoerd. Tot dan toe werkte in Brabant alleen de regio Eindhoven met het systeem. De strippenkaart blijft voorlopig naast de OV-chipkaart bestaan en wordt geleidelijk afgeschaft. Reizigersorganisatie Rover noemde het 'een hele hijs' om alles voor 1 juli geregeld te hebben. Zo moesten onder meer alle bussen nog worden uitgerust met de juiste apparatuur.
• De OV-chipkaart werd in de zomer uitgerold in de provincies Groningen en Drenthe, aldus woordvoerster Jannemieke Zandee van Trans Link Systems, het bedrijf dat de OV-chipkaart heeft ontwikkeld. In 2001 werd er al een pilot in de stad Groningen gedraaid met een soort OV-chipkaart, de Tripperpas.
• De verkeersminister gaf goedkeuring voor het afschaffen van de strippenkaart in Amsterdam vanaf 3 juni, ook voor de trams en de bussen.
• In juni 2010 opperden de drie noordelijke provincies een plan om een eigen chipkaart voor noord-Nederland in te voeren, met één tariefsysteem en met uniforme kortingsmogelijkheden. ROVER ziet meer in dit systeem dan in het landelijke, dat door de reizigersvereniging als mislukt wordt beschouwd.
• Tijdens de introductiefase van de chipkaart is de naamsbekendheid ervan toegenomen, maar de waardering ervoor afgenomen. Dit kan worden opgemaakt uit de in juni verschenen Vervoersmonitor 2010 van Newcom. Nog maar 28% van de ondervraagden noemt de chipkaart een eerlijk systeem, slechts 43% vindt dat de kaart het reizen gemakkelijk maakt. De overgrote meerderheid van de geënquêteerden heeft geen fiducie in de naleving van de privacyregels rond de kaart.
• Per jaar verliezen reizigers in totaal miljoenen euro's door het uitchecken te vergeten. Alleen al bij het GVB Amsterdam komt dit 100.000 keer per maand voor. Daar reizigers dit geld meestal niet terugvragen, is dit een grote winstpost voor de vervoerbedrijven. ROVER pleitte in augustus 2010 voor het vergemakkelijken en verkorten van de restitutieprocedure. Daarvoor zouden landelijke regels ingevoerd moeten worden. Behalve door het uitchecken te vergeten, verliezen reizigers ook geld door technische storingen.
• Bij het begin van het nieuwe studiejaar in augustus 2010 zijn opnieuw problemen ontstaan rond de studenten-OV-chipkaart. 17.500 eerstejaarsstudenten bleken een defecte kaart ontvangen te hebben, waarmee bij sommige vervoersbedrijven niet kon worden ingecheckt. Deze vervoerders zullen volgens Trans Link Systems hun systemen moeten aanpassen. De Tweede Kamer vroeg hierop uitleg aan minister Eurlings en eiste dat deze snel orde op zaken stelde.
• Staatssecretaris van Onderwijs Marja van Bijsterveldt maakte op 10 september 2010 bekend dat zij afspraken met de vervoersbedrijven heeft gemaakt over een restitutieregeling voor studenten met een defecte chipkaart. Gedupeerde studenten kunnen hun reiskosten declareren bij een internetloket.
• Tijdens de Nijmeegse gemeenteraadsvergadering van 15 september 2010 bleek een meerderheid voorstander te zijn van een onderzoek naar een andere opzet van het stadsbuslijnennet. De gemiddelde Nijmeegse buspassagier zal na de afschaffing van de strippenkaart op 18 november 2010 een stuk duurder uit zijn. Dit ligt aan de kronkelende routes die veel buslijnen volgen. Met het strekken van de busroutes, en eventueel het overslaan van het stadscentrum, zal de afgelegde afstand afnemen, en daarmee de ritprijs.
• Medio september 2010 bleek, dat tot dan slechts 5% van de treinreizigers gebruik maakte van de OV-chipkaart; daarnaast bleek dat ½ tot 2% van de reizigers wel eens vergeet uit te checken.
• Minister Eurlings maakte op 6 oktober 2010 bekend dat hij een onafhankelijke commissie instelde, om de diverse problemen rond de introductie van de OV-chipkaart met een straffere hand aan te pakken. Dit omdat de invoering "meer regie en een stevige aanpak" zou vereisen. De commissie zal in het voorjaar van 2011 rapport uitbrengen. Tot 1 februari 2011 wordt de strippenkaart niet afgeschaft in regio's waar hij momenteel nog geldig is. De commissie zou aanvankelijk onder voorzitterschap komen te staan van Gerd Leers. Na diens benoeming tot minister werd Henry Meijdam voorzitter van de commissie.
• Het CPB (College Bescherming Persoonsgegevens) worstelt in november 2010 nog steeds met een klacht van studentenorganisaties uit februari 2010. Deze klacht was gericht tegen de verplichting, in- en uit te checken met de Studenten-OV-Chipkaart, die de studenten in strijd achtten met hun privacy. CPB wacht vrijwel al die tijd al op een zienswijze van de vervoersbedrijven over deze kwestie.
• Vanaf 12 december worden de OVC-tarieven in Haaglanden verlaagd.

2011

• Vanaf 1 januari 2011 kon met de treinen van Arriva op de noordelijke spoorlijnen ook worden gereisd met de OV-chipkaart. Vervoerder Arriva heeft daarvoor op alle stations de benodigde apparatuur geplaatst. Net als bij de NS kan ook bij Arriva niet zonder extra basistarief op de bus worden overgestapt. Alleen op reizen met Arriva-kortingkaart wordt 40% korting op de reis verstrekt; het NS-voordeelurenabonnement is bij Arriva alleen geldig indien op papieren kaartjes wordt gereisd.
• In januari 2011 gaf de NS 40 procent korting in de daluren aan alle reizigers, ook die geen dalurenkaart hadden, in het kader van de actie "zout-kaartje". Reizigers met de ov-chipkaart kregen deze korting echter niet, tenzij ze een papieren kaartje kochten.
• In de nacht van 27 op 28 januari nam de Tweede Kamer een motie aan om de afschaffing van de strippenkaart in Zuid-Holland, die gepland was voor 3 februari, een maand op te schorten. Reden was de fraudegevoeligheid van de chipkaart. Enkele dagen eerder kwam aan het licht dat het heel eenvoudig is, met behulp van op Internet te downloaden software en een leesapparaatje van enkele tientjes, het saldo op de kaart aan te passen. Ook kan men met dezelfde hulpmiddelen thuis de kaart zo manipuleren dat het bij controle in de trein lijkt of men heeft ingecheckt, zonder dat daadwerkelijk saldo wordt afgeboekt. Verkeersminister Melanie Schultz van Haegen kreeg van de Kamer een maand de tijd om de risico's van deze fraude in kaart te brengen.
• Op 25 februari schreef minister Schultz aan de Tweede Kamer dat zij in de fraude met de OV-chipkaart geen aanleiding ziet, afschaffing van de strippenkaart nog verder uit te stellen. De geschatte jaarlijkse strop door zwartrijden met de chipkaart, 9 miljoen euro, zinkt in het niet bij de kosten van het in de lucht houden van twee kaartsystemen.
• De invoering van de OV-chipkaart in de bussen van Qbuzz en van Arriva Touring in de provincies Groningen en Drenthe heeft op 16 maart 2011 plaatsgevonden. Hiermee heeft de OV-chipkaart een landelijke dekking bereikt. Bij Qbuzz moeten reizigers uit Arriva Qliner 315, 325 en 335 ongevraagd het basistarief opnieuw betalen (ongeacht overstaptijd).
• Naar aanleiding van klachten door de reizigersvereniging ROVER gaat vervoerder Connexxion de service rond de ov-chipkaart verbeteren. De klachten hadden vooral betrekking op weigerende chipkaartapparatuur en de omslachtige procedure voor het terugvorderen van ten onrechte afgeschreven saldo.
• Te veel betaald saldo door reizigers die zijn vergeten uit te checken, moet ten goede komen aan investeringen in beter openbaar vervoer. De vervoersbedrijven mogen dit niet-teruggevorderd reisgeld niet meer als extra winst in eigen zak steken. Een SP-motie met deze strekking is op 19 april 2011 aangenomen door de Tweede Kamer.
• Tijdens een spoeddebat op 28 april op initiatief van de PVV besloot de Tweede Kamer akkoord te gaan met de afschaffing van de strippenkaart in Zuid-Holland op 19 mei 2011. Minister Schultz maakte een dag later bekend dat in juni en juli 2011 een groot deel van het land zou volgen; behalve in de provincies Groningen, Drenthe, Utrecht en Noord-Brabant zal de chipkaart vanaf dan het enige betaalmiddel zijn in het stads- en streekvervoer.
• De invoering van de OV-chipkaart in de treinen van Syntus op de trajecten Arnhem - Winterswijk, Arnhem - Tiel, Winterswijk - Zutphen, Zutphen - Oldenzaal en Almelo - Mariënberg heeft op 12 mei 2011 plaatsgevonden.
• De afschaffing van de strippenkaart in Zuid-Holland heeft op 19 mei 2011 plaatsgevonden.
• Tijdens een symposium op 27 mei 2011 heeft de PvdA aangegeven de landelijke invoering in juni en juli 2011 toch weer verder te willen uitstellen.
• Op 1 juni 2011 heeft de NS aangegeven van plan te zijn om de papieren treinkaartjes eind 2012 af te schaffen en volledig op de OV-chipkaart over te stappen voor binnenlandse reizen.
• De Tweede Kamer besloot op 22 juni 2011 met steun van eerdere tegenstander PVV dat op 1 juli 2011 de strippenkaart definitief kan worden afgeschaft. Desondanks zullen Utrecht, Groningen, Noord-Brabant en Drenthe de strippenkaart nog een tijdje accepteren, waardoor deze daar nog niet definitief is afgeschaft. SP, Groenlinks en Pvda blijven echter twijfels houden.
• De afschaffing van de strippenkaart in Gelderland, Overijssel, Flevoland, Noord-Holland en Friesland heeft op 30 Juni 2011 plaatsgevonden.
• De afschaffing van de strippenkaart in Zeeland en Limburg heeft op 7 Juli 2011 plaatsgevonden.
• Er wordt verwacht dat Utrecht, Groningen, Noord-Brabant en Drenthe de strippenkaart op 3 november 2011 volledig zullen gaan afschaffen.
• Op 6 september 2011 heeft minister van Infrastructuur Melanie Schultz van Haegen toestemming gegeven om de strippenkaart op 3 november 2011 in Noord-Brabant, Groningen, Drenthe en Utrecht en in de regio Eindhoven af te schaffen.
• De strippenkaart is in Groningen en Drenthe vanaf 24 oktober 2011 niet meer te koop.
• TLS heeft op 6 oktober 2011 bekend gemaakt dat men in augustus 2011 is begonnen met de invoering van een nieuwe chip (de Infineon SLE-66) voor de ov chipkaart die ten opzichte van de oude chip een sterk verbeterde beveiliging tegen kraken heeft.
• RET en NS starten op 1 november 2011 een gezamenlijke proef met reizen op rekening voor de zakelijke reiziger.
• Op 3 november 2011 is de strippenkaart afgeschaft in Utrecht, Groningen, Noord-Brabant en Drenthe. Daar dit de laatste provincies waren waar de strippenkaart nog geaccepteerd werd, betekent dit dat de strippenkaart hiermee geheel is afgeschaft en betekent dit tevens liquidatie van Vervoersbewijzen Nederland, het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de nationale vervoersbewijzen.

2012

• Vanaf 1 januari 2012 nieuwe kortingsregelingen in Zuidoost-Brabant (Samenwerkinsverband Regio Eindhoven) voor kinderen van vier tot elf jaar oud, jongeren van twaalf tot en met achttien en mensen van 65 jaar en ouder. Voor € 10,50 per jaar (2012) kan deze groepen passagiers extra korting krijgen.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met OV-chipkaart op Wikimedia Commons.