Antropoceen

De naam antropoceen is een nieuwe term, die vooral bekend geworden is door de publicaties van de Nederlandse Nobelprijswinnaar Paul Crutzen. Het allereerste gebruik zou van Andrew Revkin zijn.

Dit neologisme wordt gevormd met het Oudgriekse woord anthropos, dat mens betekent. Crutzen bedoelt daarmee een nieuw tijdvak in de geologie, waarin de aarde zelf de invloed ondervindt van de menselijke activiteit. Het is dan het allernieuwste tijdvak van het holoceen. Crutzen situeert het begin rond het jaar 1800, met de opkomst van de industrialisatie en het grootschalig gebruik van brandstoffen. Grotendeels hebben mensen hieraan meegeholpen door het heersende antropocentrisme. Momenteel komt de mens er (door de zicht-, merk- en/of voelbare gevolgen pas) achter dat ie onderdeel is van de natuur en het milieu om hem heen, wat inhoudt dat alle andere organismen en alle overige natuurverschijnselen (zoals bijvoorbeeld de aardatmosfeer) toch belangrijker zijn, dan tot pas kort geleden nog werd beschouwd. Ook bij Moeder Natuur is er dus zoiets als oorzaak en gevolg, verantwoordelijkheid en logica, temeer te weten dat Moeder Natuur altijd weer recht trekt wat scheef is gegaan (natuurlijk evenwicht). De overpopulatie van een bepaald organisme krijgt vaak te doen met andere organismen of omgevingsfactoren, die daar gebruik van maken, zoals bijvoorbeeld virussen. Hierbij is een verplaatsing van dieren naar mensen een voorbeeld, wat zich al sinds jaren uit in de veehouderij, met verschillendsoortige dieren, maar ook in Azië (met name China, India) waar het de mensen zijn die in te grote getale bij elkaar wonen, tezamen met dieren. Ook aldaar is de luchtvervuiling het grootst (tezamen met de VS), wat ook gerelateerd is met overbevolking, althans in samenhang is met een te grote (bedreigende) belasting voor het milieu. De over het algemeen egocentrische aard van mensen moet dus veranderen (overigens zijn dieren ook egocentrisch) in een aard die meer stil staat bij andere mensen, dieren, planten en het milieu in het heden en vooral ook in de toekomst (het nageslacht).

Bronnen

• Andrew REVKIN, Global Warming : Understanding the Forecast, American Museum of Natural History, Environmental Defense Fund, New York, Abbeville Press, 1992, 180 p.
• Paul CRUTZEN en Eugene F. STOERMER, The Anthropocene“, Global Change, IGBP Newsletter, 2000, 41, p.17-18.
• Het antropoceen: op de drempel naar de toekomst, P.J. Crutzen, in Cahiers bio-wetenschappen en maatschappij, 22, nr. 2, blz. 60-64, Den Haag, 2003
• Geology of mankind, P.J. Cutzen, in Nature, 3 januari 2002