Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Anders Behring Breivik
| Anders Behring Breivik | ||
| ||
| Deze foto werd genomen op 25 juli 2011 in Soulac-sur-Mer, Aquitaine, Frankrijk. | ||
| Geboren | 13 februari 1979 | |
| Nationaliteit |  Noors
| |
| Verdacht van | Aanslagen in Noorwegen 2011 | |
| Aangeklaagd voor | Destabiliseren en vernietigen van de basisfuncties van de maatschappij en daden van terrorisme vallende onder het strafrecht. | |
| Status | in hechtenis | |
Anders Behring Breivik (13 februari 1979) is de hoofdverdachte van de aanslagen in Noorwegen 2011. Hij heeft radicaal rechtse ideeën en anti-islamitische opvattingen.[1]
Aanslagen
 Zie aanslagen in Noorwegen 2011 voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Op vrijdag 22 juli 2011 vond een dubbele aanslag in Noorwegen plaats, bestaande uit een bomaanslag in de regeringswijk van de hoofdstad Oslo en een schietpartij op een zomerkamp van de jeugdafdeling van de sociaaldemocratische Noorse Arbeiderspartij op het eiland Utøya.
Zowel voor de bomaanslag als voor de schietpartij op Utøya heeft Breivik een bekentenis afgelegd. Hij zei dat de aanslagen, die hij jarenlang had voorbereid, 'gruwelijk maar noodzakelijk' waren en hij beschouwt zijn daden niet als misdaden.[2] Volgens Behring Breivik ging het in de politiek al tientallen jaren niet meer om de strijd tussen socialisme en kapitalisme, maar om "de strijd tussen internationalisme en nationalisme".[3] Eveneens verklaarde hij alleen te hebben gehandeld.[4]
In mei 2009 richtte hij in Rena zijn eigen bedrijfje op, zogenaamd om groenten te telen en te verhandelen. Zo kon hij legaal aan grote hoeveelheden kunstmest komen, die hij gebruikte bij het maken van explosieven.
Volgens de krant Verdens Gang meldde Breivik na de aanslagen zelf in drie seconden per GSM aan de politie, in militaire stijl: Breivik. Commandant. Georganiseerd in de anticommunistische verzetsbeweging tegen de islamisering. Operatie uitgevoerd en ik zal me overgeven aan de Delta Force.[5]
Hij stond zonder wapens met zijn handen boven zijn hoofd, maar werd bijna toch door het arrestatieteam doodgeschoten omdat hij een bomgordel om zou kunnen hebben gehad.[6]
Motieven
Breivik wilde met deze aanslagen de Noorse overheid, en meer bepaald de regerende sociaaldemocratische partij van premier Stoltenberg, in de kern treffen. Ook vroeg hij tijdens het vooronderzoek naar de aanslagen het ontslag van de Noorse regering in ruil voor meer informatie over de door hem gepleegde feiten.[7] Breiviks motieven worden uitvoerig toegelicht in een lijvig manifest dat hij vlak voor de aanslagen naar een duizendtal personen zond.
Manifest
Kort na de aanslagen werd op internet een document van 1.518 pagina’s gevonden onder de titel ‘2083 – A European Declaration of Independence’ dat geschreven werd door ene 'Andrew Berwick' (pseudoniem van Anders Breivik).[8][9] Het document is een samenraapsel van eigen opstellen en andermans beschouwingen en bestaat, naast een dagboek en een biografie, uit drie delen. Breivik betoogt dat Europa's politieke systeem gefaald heeft, weidt uit over de schadelijke invloed van de islam op Europa en presenteert een hervormingsplan waarin gewelddadige acties en aanslagen worden genoemd.[10] Het jaartal 2083 in de titel verwijst naar het Beleg van Wenen (1683) en naar Breiviks schatting dat tegen 2083 de helft van de Europeanen uit moslims zou bestaan.[10]
Breivik gebruikte het internet om zijn ideeën te verspreiden. Hij verzond zijn manifest vlak voor de aanslagen naar een duizendtal e-mailadressen van mensen en organisaties die hij als geestverwanten beschouwde. Breivik plaatste een video The Knight Templar 2083 (verwijzend naar de ridderorde van de Tempeliers) die zijn manifest aanvult op YouTube. Deze video werd later verwijderd maar circuleert nog steeds op internet.[11]
Gerechtelijk onderzoek en vervolging
Op 25 juli 2011 werd Breivik voorgeleid voor de rechter-commissaris. Breivik werd aangeklaagd voor het destabiliseren en vernietigen van de basisfuncties van de maatschappij en daden van terrorisme vallende onder het strafrecht. De procureur onderzoekt de mogelijkheid hem te vervolgen voor misdaden tegen de menselijkheid.[12] De beschuldigde werd voor acht weken in voorlopige hechtenis genomen, waarvan de eerste vier weken in afzondering.
Breivik vroeg het ontslag van de Noorse regering, de toegang tot zijn site en Wikipedia in ruil voor samenwerking in het onderzoek.
Er werd een speciale eenheid van ongeveer honderd personen opgericht binnen de Noorse politie die een jaar lang onderzoek zal doen naar de aanslagen van Breivik. Het onderzoek spitst zich toe op de internationale medewerking en de eventuele financiële hulp die Breivik zou hebben gekregen.[13]
Rechtszaak
Op 16 april 2012 begon het proces tegen Anders Breivik in Oslo. Nadat zijn handboeien werden afgedaan bij binnenkomst van de eerste zittingsdag, maakte hij een extreemrechtse groet waarbij hij met een gebalde vuist zijn borst raakte en vervolgens in de lucht stak.[14] Tijdens de zitting maakte hij bekend dat hij het Noorse gerechtshof niet erkende. Hij vertelde dat de rechters hun mandaat gekregen hebben van politieke partijen die multiculturalisme ondersteunen.[15][16] Ook wees hij er op, dat een van de rechters bevriend is met Hanne Harlem, de zuster van de Noorse ex-premier Gro Harlem Brundtland. Brundtland was een van Breivik’s doelwitten op Utøya. Ik erken de feiten, maar niet de criminele schuld, vindt Breivik.[17] Ik handelde uit zelfverdediging, lichtte hij toe.[16] Het enige moment waarop Breivik enige emotie toonde, was toen vlak voor de pauze een door hem gemaakte propagandavideo vertoond, waarin hij kloeg over de islamisering van Europa. Hij bekeek de 12 minuten durende video met tranen in de ogen.[16] „Het was een emotioneel filmpje”, zou hij hebben verklaard aan zijn advocaat.[18]
Vanaf de derde dag van het proces deed hij afstand van de extreemsrechtse groet, nadat hierover klacht werd ingediend door de nabestaanden. Volgens zijn uitleg was het de bedoeling geweest om de hele bevolking van het eiland Utøya om te brengen en om de voormalige eerste minister, Gro Harlem Brundtland, te onthoofden, maar daarvoor kwam Breivik iets te laat. De bomaanslag in Oslo was bedoeld om de hele regering te doden. Hij vertelde dat hij zich had geoefend op vuurgevechten door het spelen van videogames.[19]
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Anders Behring Breivik op Wikimedia Commons.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Vrt 1, Koppen XL, 19 april 2012, Wie is anders Behring Breivik?
- º Al zeker 92 doden na aanslagen in Noorwegen, deredactie.be, 23 juli 2011
- º Dader schietpartij Oslo bekent ook bomaanslag, handelde alleen, NRC Handelsblad, 24 juli 2011
- º (sv) Anders Behring Breivik 32-anhallen for attackerna i Norge, Expressen Svenska, 23 juli 2011
- º Anders Breivik: "Ik handelde alleen", deredactie.be, 24 juli 2011
- º Anders Breivik: “Mission accomplished”
- º Norway shootings: Anders Behring Breivik surrendered with his hands above his head
- º Breivik wil aftreden Noorse regering in ruil voor meer informatie
- º Het manifest van Anders Behring Breivik zijn jeugd het zelfbeeld en de idolen, De Morgen, 27 juli 2011
- º Wie kreeg er mail van Breivik?, NRC, 27 juli 2011
- ↑ 10,0 10,1 Manifest Breivik: fascinerende kijk in het hoofd van een terrorist, Volkskrant, 25 juli 2011
- º Video: het manifest van Anders Breivik, NRC, 24 juli 2011
- º Vil vurdere å sikte Breivik for forbrytelser mot menneskeheten, aftenposten.no, 26 juli 2011
- º Noors politieteam gaat daden Breivik jaar lang onderzoeken
- º Breivik toont geen berouw, Dagblad De Limburger/ANP 16 april 2012, geraadpleegd op 16 april 2012.
- º Norway rampage suspect claims self-defense justifies killings, CNN 16 april 2012, geraadpleegd op 16 april 2012.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 Eerste onderwerp acht uur Journaal, NOS Journaal 20.00 uur 16 april 2012, geraadpleegd op 16 april 2012.
- º Metro, 17 april 2012, p. 1
- º Metro, 17 april 2012, p. 5
- º Vrt, Het Journaal, 19 april 2012, Breivik wilde Noorse ex-premier onthoofden