Ahimsa

Ahimsa is een religieus of spiritueel filosofisch concept van geweldloosheid en eerbied voor al het leven. Ahimsa is Sanskriet (अहिंसा ahiṁsā) voor het vermijden van himsa (letsel). Het wordt meestal geïnterpreteerd als het tonen van vrede en ontzag voor alle voelende wezens. Ahimsa is de kern van het jaïnisme en een waarde in het boeddhisme en het hindoeïsme.

De eerste vermeldingen van ahimsa in de Indische filosofie wordt gevonden in het Pali Canon, waarin de Boeddha het vaak over ahimsa heeft, en de Upanishads van het hindoeïsme. Zij die Ahimsa uitoefenen zijn nog al eens vegetariërs of veganisten. Angulimala (en koning Aśoka) belichamen het pincipe dat zelfs uiterst gewelddadige personen tot inzicht kunnen komen en ahimsa kunnen beoefenen.

Diepere betekenis

Ahimsa betekent volledige geweldloosheid. Het is een innerlijke houding waarin men leeft, die een zekere ontwikkeling vereist, zonder ook maar iets op enig niveau te forceren. De reden voor dergelijke houding van complete geweldloosheid is het besef dat

• iedere inbreuk op de natuurlijke loop der dingen niet alleen deze natuurlijke loop tijdelijk verstoort,
• maar bovendien een ketting van compensatiereacties in de omgeving oproept waarin de verstoorde natuurlijke loop der dingen zich tracht te herstellen
• en dat tenslotte dit reactieproces zich terug op de plaats van oorsprong zal richten, vanwaar de verstoring is uitgegaan.

Invloed op de omgeving

Iemand die geweldloos handeld, zal op die manier ook een geweldloze invloed op zijn omgeving hebben, en niet geweldloosheid in zijn omgeving aanmoedigen. Stuurt men dus geweld uit, dan komt geweld terug. Door mee te doen met geweld in de wereld, geven wij een negatief voorbeeld aan anderen om dit ook te doen.

Niveaus van toepassing

Ahimsa kan op meerdere niveaus worden gezien en toegepast tot op het uiterst subtiele. Schematisch kan men het op drie niveaus beschouwen:

• Fysisch: hier betekent ahimsa het zich onthouden van fysische strijd en van elke fysische daad die iets of iemand schade zou toebrengen.
• Psychisch: geweldloosheid van geest
• Spiritueel: heeft te maken met samsara en nirvana.

Introductie in het Westen

Ahimsa werd in het westen geïntroduceerd door Mahatma Gandhi als onderdeel van zijn Satyagraha-filosofie. Geïnspireerd door zijn acties namen westelijke burgerrechtenbewegingen, die door mensen als Martin Luther King geleid werden, deel aan anti-geweldsmanifestaties. Deze toepassingen liggen vooral op het fysisch en psychisch vlak. De recentere populariteit van yoga en meditatie in het westen heeft ook gediend om vele westerlingen met Ahimsa en andere hindoeïstische concepten kennis te laten maken en te leren ahimsa op het spirituele vlak te beleven.

Citaten

"Dit is het summum van plicht: doe nooit aan anderen wat je niet zou willen dat zij je aandoen." (Mahabharata 5, 15, 17)

"Men moet zich niet tegenover anderen gedragen op een manier die men onaangenaam zou vinden voor zichzelf. Dit is de essentie van moraliteit. Alle andere activiteit komt voort uit zelfzucht." (Mahabharata, Anusasana Parva, 113.8)

"Wat is religie? Compassie voor al wat leven draagt." (Hitopadesa, Sanskriet fabels)

Zie ook

• Angulimala's geboortenaam is Ahimsaka (De Geweldloze).
• Metta