Stamboom

Een stamboom is in de genealogie een getekende presentatie van familiegegevens, b.v. in de vorm van een boom of met symbolen zoals gebruikt in de genetica.

Een stamboom is verder een diagram in de vorm van een boomstructuur waarin veranderingen in de tijd worden weergegeven. Men kan van alle processen die in de tijd veranderen een stamboom opstellen. Er zijn stambomen mogelijk van instellingen, politieke partijen en dieren.

Bij dieren wordt met een 'stamboom' een overzicht van voorouders bedoeld, wat bij mensen een kwartierstaat heet. Wanneer bij een dier een stamboom met door een keurmeester gekeurde dieren wordt geleverd is er sprake van een "rashond", "raspaard" of "raskat".

Voorouderonderzoek

Bij voorouderonderzoek is een 'stamboom' een grafisch overzicht van voorouders, nakomelingen en hun partners in een boomvorm. De oudste voorouder (stamvader) wordt in de wortel of in de stam geplaatst. Dit is dan de probandus van de stamboom. Vaak wordt een echtpaar als probandus genomen. De kinderen van dit echtpaar vormen dan de hoofdtakken, de kleinkinderen de zijtakken en de vruchten. De laatst-overlevende met de familienaam noemt men 'stamhouder'.

Een afbeelding van een stamboom kan werkelijk een boom tonen, waarbij vaak ook een portret wordt geschilderd van elk familielid. Vaker wordt de schematische stamboom gebruikt, waarbij de oudste voorouder(s) juist bovenaan gezet worden, en waarbij elke stap omlaag een nieuwe generatie betekent. Met pijlen en lijnen wordt daarbij aangegeven, welke personen met elkaar gehuwd waren en welke kinderen bij welk ouderpaar horen.

Door de boomvorm komt er snel een ruimtegebrek in de kroon om alle generaties weer te geven. De stamboom wordt daarom weinig gebruikt door genealogen. Een stamboom met alleen de takken van de nakomelingen in mannelijke lijn noemt men een genealogie, wat ook de naam is voor stamboomonderzoek in het algemeen.

Biologie

In de biologie wordt vaak een stamboom van het leven (fylogenetische stamboom) getoond om de evolutie te illustreren. De fylogenetische stamboom geeft grafisch weer hoe verschillende taxa (groepen organismen) verwant zijn. In de evolutietheorie gaat men uit van een gezamenlijke voorouder van alle organismen op aarde, waarvan het nageslacht in de loop van de tijd van elkaar is gaan verschillen. De opsplitsingen in verschillende soorten organismen worden weergegeven door afsplitsingen van de hoofdtak. Hoe later de afsplitsing tussen twee (groepen) soorten is ontstaan, hoe meer verwant ze geacht worden te zijn.

Genetica

In de genetica wordt een schematische stamboom gebruikt om overzicht te krijgen van een of meer erfelijke aandoeningen die in de familie voorkomen. Deze stambomen lijken in principe op de genealogische stambomen, waarbij de klinisch geneticus een overzicht zal proberen te maken van alle verwanten van de patiënt en hun onderlinge relaties. De nadruk ligt echter op het aan- of afwezig zijn van bepaalde aandoeningen bij die verwanten. De stamboom zal bovendien meestal slechts een aantal generaties in de tijd teruggaan, omdat medische informatie van de generaties daarvoor meestal niet beschikbaar is.

Externe links

• De Digitale Stamboom van de gemeentes Alkmaar, Delft, Eemland, Eindhoven, Kennemerland, Leiden en Rotterdam.
• Database Archief Burgerlijke Stand
• Genealogie wiki
• Online Stamboom
• Genealogie in Vlaanderen vzw

Referenties

Bronvermelding :