Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Zee
|
Zoek zee op in het WikiWoordenboek. |
Een zee is een grote hoeveelheid zout water, die in verbinding staat met een andere zee of met een oceaan, die ook als zee kan worden aangeduid, zij het dat een oceaan een zelfstandig geheel vormt met een eigen circulatie (zeestroom). Een zee daarentegen, heeft een bodem die bij een continent behoort (Continentaal Plat). Als de verbinding tussen zeeën smal is en uit een of meer zeestraten bestaat, spreekt men van een binnenzee.
Zeeën worden gevoed door rivieren en door regenwater.
Zeestromingen
Het water op aarde staat niet stil, integendeel, het is continu in beweging. De getijdewerking verplaatst iedere dag grote hoeveelheden water over onze planeet en door drukverschillen (veroorzaakt door o.a. temperatuur en zoutgraad) en het corioliseffect ontstaan zeestromingen die voor watertransport over onze planeet zorgen. Deze zeestromingen zijn één van de belangrijkste factoren in het klimaat op aarde, bijvoorbeeld de golfstroom voert warmte vanuit het Caribisch gebied naar Europa, wat de oorzaak is dat Europa een milder klimaat heeft dan bijvoorbeeld Canada of Siberië.
Zeeleven
De zeeën op aarde hebben een cruciale rol gespeeld bij de ontwikkeling van het leven op aarde. Het leven speelde zich tot zo'n 400 miljoen jaar geleden alleen in het water af. Pas in het devoon trekken de eerste planten aan land en produceren op grote schaal zuurstof, waarna in hetzelfde tijdvak de amfibieën aan land kunnen gaan. Nog steeds krioelt het in de zeeën van leven, waarvan nog maar een deel is beschreven. Bekende diergroepen die in en rond zee leven zijn vissen, zeezoogdieren, zeeschildpadden en zeevogels. Maar van minstens zo groot belang zijn minder bekende groepen als de weekdieren, stekelhuidigen (zoals zeesterren en zee-egels), kreeftachtigen en kwallen. De basis van de voedselpiramide in zee wordt gevormd door eencelligen zoals de foraminiferen, dinoflagellaten, radiolaria, diatomeeën en het fytoplankton. Enkele ecosystemen in zee zijn koraalriffen en kelpwouden.
Zee en mens
Al vanaf de oudheid spelen de zeeën een belangrijke rol voor de mensheid. Ze zijn een belangrijke bron van voedsel voor ons en de scheepsbouwtechnieken uit de oudheid maakten het voor de mens voor het eerst mogelijk grote hoeveelheden massa over grote afstanden te vervoeren. Zeeën werden transportaders in de handel en kregen een militair belang. Het zachte klimaat dat de golfstroom Europa geeft is zonder twijfel een kritische factor geweest in het ontwikkelen van de Europese beschaving en dankzij de zee is de Europese beschaving sinds de renaissance weer over de rest van de wereld uitgedijd. Later kregen de zeeën een functie in het wereldwijde personenvervoer en tegenwoordig hebben ze vooral een belang in het goederenvervoer. Ze vormen vandaag de dag een vitale levensader van onze welvaart.
Overzicht van Zeeën
Volgens bovenstaande definitie zijn de volgende zeeën geen zee:
Zeeën op de maan
De maan van de aarde heeft ook zeeën, maar dan is het een benaming voor vulkanische vlakten waarvan men ten tijde van de naamgeving dacht dat het om zeeën ging.
Zie ook
Vrije mediabestanden over Oceans op Wikimedia Commons