Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Aquila van Sinope
Aquila van Sinope was een joodse geleerde uit de eerste/tweede eeuw n.Chr. die de Hebreeuwse Bijbel naar het Grieks vertaalde.
Biografische gegevens
Aquila was een tijdsgenoot van keizer Hadrianus. Volgens Epifanius was Aquila mogelijk een neef van keizer Hadrianus.[1] Volgens de Midrasj[2] was hij de zoon van Hadrianus’ zus, maar de Babylonische Talmoed verwijst naar hem als „Onkelos de zoon van Kalonikus [v. Kalonymus] de zoon van Titus’ zus.”[3]
Aquila zou door de Alexandrijnse Joden aangespoord zijn om de onnauwkeurigheid van de Septuaginta te verbeteren door een nieuwe, zeer letterlijke vertaling te produceren. Volgens Hiëronymus bracht hij een eerste en een tweede uitgave uit.[4]
Zijn vertaling zou goed zijn opgenomen door de Griekssprekende joden, maar niet door de christenen, maar de geleerden Origenes en Hiëronymus gebruikten en respecteerden zijn vertaling. Ook Hiëronymus prees onbeschroomd Aquila’s vertaling, en schreef in een brief aan Marcella dat hij deze voortdurend onderzocht en hierin dagelijks dingen vond die voordelig zijn voor het geloof.
Voormalig christen?
Volgens Epifanius zou Aquila zich tot het christendom hebben bekeerd door afstammelingen van Joodse christenen die waren teruggekeerd van Pella.[5] Indien men deze bewering van Epifanius aanneemt, blijft onduidelijk of Aquila voor die tijd een Jood zou zijn geweest of een heidense religie aanhing. Volgens Epifanius zou hij later geëxcommuniceerd zijn omdat hij astrologie beoefende, en bekeerde hij zich daarop tot het jodendom.
De bewering dat Aquila een christen zou zijn geweest, lijkt echter niet gefundeerd te zijn. Dit verhaal ontstond waarschijnlijk als een verwarring tussen de vertaler en zijn naamgenoot uit dezelfde streek die in het Nieuwe Testament met zijn echtgenote Priscilla wordt vernoemd.[6] Aquila (’Adelaar, Arend’) was een veelvoorkomende Romeinse naam.
De Talmoed geeft geen aanwijzingen dat Aquila ooit een christen zou zijn geweest, maar noemt hem steeds ’Aquila de Proseliet’.[6]
Leerling van rabbi Akiva
Hiëronymus schreef dat Aquila een volgeling was van rabbi Akiba of Akiva ben Jozef die leefde van ca. 50 – ca. 135. De Talmoed vermeldt dat Aquila zijn vertaling voleindigde onder de invloed van rabbi Akiva en dat zijn andere leraren Eliëzer ben Hyrcanus en Jozua ben Hananja waren. Zijn vertaling moet worden gedateerd voor Irenaeus zijn Adversus Haereses publiceerde, dus voor het jaar 177.
Aquila en Onkelos
Dat wat over zijn leven bekend is, toont een aantal overeenkomsten met het leven van Onkelos, die eveneens een joodse bekeerling was, en die de Targoem Onkelos schreef. (Targoem is Hebreeuws voor vertaling). Sommigen nemen aan dat Aquila en Onkelos (met een kleine wijziging in de naam) dezelfde persoon zijn.[1] Anderen denken dat dit een vergissing is en proberen deze persoonsverwarring op te lossen.[7]
Betekenis van zijn werk
Aquila volgde de Hebreeuwse tekst in zijn vertaling zeer letterlijk. Het was zijn bedoeling om de tekst woord voor woord te volgen en voor een bepaald Hebreeuws woord steeds dezelfde Griekse vertaling te gebruiken, zonder rekening te houden met het Griekse idioom en zelfs indien dit leidde tot een moeilijk leesbare tekst. Het resultaat is vaak onbegrijpelijk, maar aangezien Aquila de Hebreeuwse tekst zo letterlijk volgde, is zijn vertaling van grote betekenis voor de huidige tekstkritiek, zowel van de Hebreeuwse Bijbel als voor de Griekse Septuaginta. Aquila’s weergaven laten nauwkeurige conclusies toe over de door hem gevolgde Hebreeuwse brontekst of ’vorlage’ en over parallelle herzieningen van de Septuaginta.
Handschriften
Een volledig handschrift van zijn vertaling is niet bewaard gebleven, maar naast een aantal fragmenten en citaten door de kerkvaders beschikt men over talrijke fragmenten in de teruggevonden gedeelten van de befaamde Hexapla van Origenes. Aquila’s volledige tekst stond in de derde kolom van de Hexapla.[8] Daarnaast werden ook op palimpsesten langere tekstgedeelten teruggevonden. Een intussen verouderde gereconstrueerde versie van Aquila’s tekst stond in de tekstuitgave door Frederick Field (1875). In een internationaal Hexapla-project werkt men momenteel aan een nieuwe reconstructie van Aquila’s tekst.
Zie ook
Weblinks
(en) Aquila, in: Jewish Encyclopedia, New York: Funk & Wagnalls, 1901-1906. (vertaal via: 
)
- (la) Hieronymus, 2.35,12: Seu rescriptum Hieronymi ad Damasum (Antwoord van Hiëronymus aan Damasus)
- Hexapla-uitgave van Frederick Field.
- Hexapla-project
Bronverwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 Emmanuel Deutsch, Literary Remains, New York, 1874, pp. 337-340.
- º Midrasj Tanchoema, Misjpatim 5:1
- º Gittin 56b:18 Hebreeuws en William Davidson Engelse vertaling.
- º Groot algemeen historisch, geographisch, genealogisch, en oordeelkundig Woordenboek, 1725.
- º Joseph Priestley, A Reply to the Animadversions on the History of the Corruptions of Christianity, 1783.
- ↑ 6,0 6,1 M. Abrahams, Aquila’s Greek version of the Hebrew Bible, Londen 1919, p. 6
- º (en) Jewish Virtual Library website Onkelos and Aquila
- º Kerkgeschiedenis op noemewv.nl
