Waver

Waver
Wavre

Stad in België
Vlag van Waver Wapen van Waver
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Waals-Brabant
Arrondissement	Nijvel
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	41,8 km² (2009) 53,12% 22,91% 23,97%
Coördinaten	50° 43' NB, 4° 37' OL
Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	32.910 (01/01/2010) 48,01% 51,99% 787 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2008) 21,22% 61,51% 17,27%
Buitenlanders	6,95% (01/01/2008)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Charles Michel
Bestuur	LB
Zetels LB Ecolo cdH WAVRE	31 22 4 4 1
Economie
Gemiddeld inkomen	16.706 euro/inw. (2007)
Werkloosheidsgraad	11,00% (jan. 2009)
Overige informatie
Postcode 1300 1300 1301	Deelgemeente Waver Limal Bierges
Zonenummer	010
NIS-code	25112
Politiezone	Waver
Website	www.wavre.be
Detailkaart
Bestand:Wavre Brabant-Wallon Belgium Map.png
ligging binnen de provincie Waals-Brabant
Portaal    België

Waver (Frans: Wavre; Waals: Wåve) is de hoofdstad van de provincie Waals-Brabant in België. In 1977 werden de gemeentes Limal en Bierges bij de stad gevoegd. De stad telt ruim 34.000 inwoners. De inwoners, Wavriens of Wavriennes, worden ook weleens de Maca's genoemd naar het beeldje dat voor het stadhuis staat.

Het gebied van de gemeente behoort tot de Brabantse Ardennen.

Geschiedenis

Prehistorie

In de buurt van Waver werden overblijfselen gevonden uit het neolithicum of uit de metaaltijd. "De Tomme"., een langgerekte heuvel in Ottenburg is een wal die door mensen opgericht werd. In het Krakelbos is een gelijkaardige wal, de Michelsberg, te onderscheiden.

Romeinse periode

Bestand:Villa Index001.jpg

Romeinse villa

Tijdens de eerste eeuw voor onze jaartelling liet een Romeinse vooraanstaande een villa bouwen op de plaats gekend onder de naam "L'Hosté". Het imposante gebouw bezat een badencomplex en een verwarmingssysteem. De villa werd waarschijnlijk in de derde eeuw na Christus vernietigd. De eerste opgravingen werden gestart in 1905, maar om plundering en vernielingen te vermijden, werden de gebouwen weer begraven. Na de vernietiging van de villa werd de streek verlaten. Bomen, struikgewas en heiden namen het over van de landbouw en zo droeg Waver zijn correcte naam. Van Keltische of Gallische oorsprong en beïnvloed door de Germaanse taal, duidt het woord Waver op door struikgewas overwoekerde moerasgebieden.

Middeleeuwen

Vanaf de vijfde tot en met de twaalfde eeuw zal het grondgebied rond Waver weer geleidelijk bevolkt worden. In de gemeente Bossut-Gottechain werd een belangrijke Merovingische begraafplaats ontdekt en opgegraven tussen 2002 en 2006. Meer dan 430 graven werden ontdekt. De site is een van de grootste landen in termen van rijkdom van de grafgiften. Daarnaast werden er in Graven potscherven gevonden uit de Merovingische en Karolingische tijdperken. Deze twee vondsten bewijzen echter niet dat de er in het begin van de middeleeuwen reeds een nederzetting was in Waver.

We moeten wachten tot in het jaar 1050 wanneer Waver wordt genoemd als een stad van de Brabantgouw. Op het gebied stond een boerderij van de graven van Leuven. Hun reserves bevonden zich in een schuur op de plaats van L'Hoste, m.a.w. in de buurt van de oude Romeinse villa. De graven bouwden verder een kapel voor de lijfeigenen. Rond dezelfde tijd installeerde graaf Hendrik III van Leuven voor een bepaalde periode in Waver, waardoor er zich een dorp vormde. Een markt bestond reeds in het begin van de dertiende eeuw en de stad groeide en werd een centrum van handel en doorvoer. De bevolking nam toe en zo ontstond een burgerlijke klasse. In het jaar 1222 verkreeg de stad, met de steun van hun heer, hertog Hendrik I van Brabant, politieke autonomie. Dit charter leidde gedurende eeuwen de stad naar welvaart.

In 1303 werd de leiding van de stad door hertog Jan II van Brabant in de handen gelegd van zijn halfbroer John Meeuwe. Hij werd opgevoldgd door zijn zoon William Meeuwe, die op zijn beurt opgevolgd werd door zijn dochter Margaretha van Waver, die getrouwd was met een lid van de familie Beaufort-Spontin.

Tot in de late vijftiende eeuw kende de stad een relatieve rust te genieten. Dit veranderde toen de stad toetrad tot de opstand tegen keizer Maximiliaan I. Op 8 maart 1489 werd de stad veroverd door de hertog Albrecht van Saksen, luitenant van keizer Maximiliaan I. De stad werd geplunderd en in brand gestoken.

Vroegmoderne tijd

Tijdens de zestiende eeuw zou de stad nog drie periodes van oorlog kennen. Vooreerst zou tijdens het jaar 1507 de stad geplunderd en in brand gestoken worden door de hertog van Gelre. In 1542 gebeurde hetzelfde door de troepen van generaal Maarten van Rossum en vanaf 1568 tot en met 1596 werd de stad slachtoffer van de verwoestende gevolgen van politieke en religieuze oorlogen.

Ook de zeventiende eeuw begon slecht voor de stad. Op 9 mei 1604 staken de Spaanse troepen de stad in brand en vernielden meer dan 180 huizen. Ook de parochiekerk werd vernield. Tijdens de periodes 1624-1625 en 1628-1629 teisterden besmettelijke ziekten de stad. Ook de periode tussen 1667 en 1713 werd gekenmerkt door oorlogen (Frankrijk, Verenigde Provinciën en de oorlogen van Lodewijk XIV.

Tijdens de achttiende eeuw heerste er een langdurige vrede, met uitzondering van de oorlog tussen Frankrijk en Oostenrijk in 1744-1748.

De bevolkingsevolutie is een goede weerspiegeling van deze situatie. In 1693 telde de stad nog 2478 inwoners tegen 2194 in 1709. In de achttiende eeuw daarentegen groeide de bevolking aan naar 2603 inwoners in 1755 en zelfs 3.789 inwoners in 1784.

Moderne tijd

Deze periode kan opgedeeld worden in drie periodes.

Franse overheersing

Waver kwam onder Frans bestuur na de Slag bij Jemappes, die plaatsgreep op 6 november 1792 bij Jemappes, op vijf kilometer van Bergen, in de huidige Belgische provincie Henegouwen tussen een Oostenrijks-Zuid-Nederlands leger en Franse revolutionaire troepen.

Nog geen half jaar later had de Tweede slag bij Neerwinden plaats op 18 maart 1793. De troepen van het revolutionaire leger van Frankrijk onder generaal Charles-François Dumouriez werden verslagen door een Oostenrijks-Zuid-Nederlands leger onder het bevel van Frederik Jozias van Saksen-Coburg-Saalfeld en generaal Karel Mack von Leiberich.

Iets meer dan een jaar later viel de beslissing in de Slag bij Fleurus van 26 juni 1794. Het werd een van de belangrijkste slagen in de Lage Landen tijdens de Franse Revolutionaire Oorlogen. Tijdens de veldslag raakte een Frans leger van meer dan 70.000 man onder generaal Jean-Baptiste Jourdan bij Fleurus in Henegouwen slaags met een Coalitieleger van onder andere Oostenrijkers en Zuid-Nederlanders en ook Noord-Nederlanders onder Frederik Jozias van Saksen-Coburg-Saalfeld. De Fransen wonnen op een definitieve wijze de strijd. De Franse troepen kwamen ook naar de streek van Waver door op 12 juli 1794 hun kamp op te slaan in Bierges. De stad Waver werd belastingplichtig ten opzichte van de Franse staat en door het decreet van 24 Messidor jaar III (11 juli 1795) werdende gemeentelijke instellingen van Waver en Lager Waver (Basse-Wavre) gefusioneerd. De politieke en administratieve hervormingen gingen echer nog verder door het decreet van 14 Fructidor in III (31 augustus 1795). Bij decreet van 1 oktober 1795 ging de Fransen nog een stapje verder met een aanhechting van de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk.

Bestand:Bataillon Stoffel 1815.jpg

Herdenkingsplaat van de Slag bij Waver op de brug over de Dijle

Het einde van de Franse overheersing kwam er na de Slag bij Waver en de Slag bij Waterloo.

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Dit is de gangbare term voor het Koninkrijk der Nederlanden dat van 1815 tot 1830 het huidige België en Nederland verenigde in één staat onder koning Willem I. Voor de onsluiting van Waver was dit een heel belangrijke periode. Vanaf 1769 was de stad reeds verbonden met Brussel. Tijdens deze vijftien jaar zou deze weg verlengd worden tot Namen. Voorts zou er een verharde verbinding langs Hamme-Mille naar Leuven aangelegd worden.

Belgische onafhankelijkheid

Na de Belgische onafhankelijkheid werden de wegverbindingen nog verbeterd door de aanleg in 1837 van de wegen langs Genepiën naar Nijvel. In 1856 kwamen daar nog de weg langs Geldenaken naar Hannuit bij en de weg naar Perwijs.

In 1855 kreeg de stad een station door de aanleg van de spoorlijnen naar Charleroi, naar Manage langs Nijvel en naar Leuven. In 1887 begonnen de werken van de spoorweglijnen naar Geldenaken en Eigenbrakel langs Waterloo.

Op 20 augustus 1914 vielen de Duitse troepen Waver binnen. De Duitsers beschuldigden de bewoners schoten te hebben afgevuurd op de troepen. Als vergelding werden verschillende huizen verbrand en werden verschillende bewoners opgepakt. Op 15 november 1916 vorderden de bezetters mannen op voor deportatie naar Duitsland. Tijdens de oorlog werden twee verzetsstrijders gedood, Adelin Colon en Joseph Joppart. Uitendelijk zou de stad bevrijd worden op 20 november 1918.

Tijdens de oorlog 1940-1945 speelde de stad een belangrijkere rol in de verdediging van België. Ze bevond zich op de KW-stelling, ook KW-linie genoemd, aangezien deze antitankversperring liep tussen Koningshooikt en Waver. Op dinsdag 14 mei 1940 werd de stad gebombardeerd door Duitse gevechtsvliegtuigen. Het hele centrum werd vernield, waaronder ook het stadhuis. Bij de verdediging van de stad hielpen Engelse troepen, maar na hevige gevechten die duurden van woensdag 15 mei tot en met vrijdag 17 mei, viel de stad in handen van de Duitsers. Na vier jaar van bezetting kwam eerst het verzet in actie waarna de bezetter als reactie verschillende huizen aan de Zavel in brand stak. Op 5 september 1944 zou de stad bevrijd worden door de Engelse troepen, die van Brussel waren gekomen.

Een belangrijk moment van ontsluiting van de stad kwam er door de aanleg van de autosnelweg E411, die in 1969 de stad bereikte.

Op 1 januari 1977 werd Waver samengevoegd met de gemeenten Bierges en Limal. Op 1 januari 1995 werd Waver de hoofdplaats van de nieuwe provincie Waals-Brabant.

Bezienswaardigheden

Bestand:Aqualibi - Boas.JPG

attractiepark Walibi Belgium

Bestand:Wavre - Saint-Jean-Baptiste - vue d'ensemble.JPG

Johannes de Doper kerk gelegen op de Kardinaal Mercierplaats

• Een populair attractiepark in Waver is Walibi Belgium.
• Een huis, gebouwd in de jaren vijftig, is bekend om een vrij unieke eigenschap: het kan 360° draaien, om óf optimaal de zon naar binnen te laten schijnen, óf om op hete dagen juist de ramen weg te draaien van de zon.
• Waver kent een aantal monumenten, waaronder:
  • Laatgotische Johannes de Doperkerk, gebouwd omstreeks 1475; in de toren een beiaard met 49 klokken.
  • Het in 1940 grotendeels vernielde stadhuis, de vroegere Karmelietenkerk, gebouwd tussen 1715-1723.
  • Een fresco ter ere van stripfiguur Yoko Tsuno en diens auteur en Wavenaar Roger Leloup.

Zie ook: Lijst van beschermd erfgoed in Waver

Overige kernen

Limal en Bierges.

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977. <timeline> Colors=

id:a value:gray(0.9)
id:b value:gray(0.7)
id:c value:rgb(1,1,1)
id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:800 height:373 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:36000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:3000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:1500 start:0 BackgroundColors = canvas:c

BarData=

bar:1806 text:1806
bar:1816 text:1816
bar:1830 text:1830
bar:1846 text:1846
bar:1856 text:1856
bar:1866 text:1866
bar:1876 text:1876
bar:1880 text:1880
bar:1890 text:1890
bar:1900 text:1900
bar:1910 text:1910
bar:1920 text:1920
bar:1930 text:1930
bar:1947 text:1947
bar:1961 text:1961
bar:1970 text:1970
bar:1981 text:1981
bar:1990 text:1990
bar:2000 text:2000
bar:2010 text:2010
bar:2017 text:2017

PlotData=

color:d width:20 align:left

bar:1806 from:0 till: 0
bar:1816 from:0 till: 0
bar:1830 from:0 till: 0
bar:1846 from:0 till: 8152
bar:1856 from:0 till: 0
bar:1866 from:0 till: 8767
bar:1876 from:0 till: 0
bar:1880 from:0 till: 9877
bar:1890 from:0 till: 10886
bar:1900 from:0 till: 11773
bar:1910 from:0 till: 12538
bar:1920 from:0 till: 12284
bar:1930 from:0 till: 12729
bar:1947 from:0 till: 12728
bar:1961 from:0 till: 15373
bar:1970 from:0 till: 18735
bar:1981 from:0 till: 25153
bar:1990 from:0 till: 28126
bar:2000 from:0 till: 31033
bar:2010 from:0 till: 32910
bar:2017 from:0 till: 34169

PlotData=

bar:1806 at: 0 fontsize:s text: 
bar:1816 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1830 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1846 at: 8152 fontsize:S text: 8.152 shift:(-10,5)
bar:1856 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1866 at: 8767 fontsize:S text: 8.767 shift:(-10,5)
bar:1876 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1880 at: 9877 fontsize:S text: 9.877 shift:(-10,5)
bar:1890 at: 10886 fontsize:S text: 10.886 shift:(-10,5)
bar:1900 at: 11773 fontsize:S text: 11.773 shift:(-10,5)
bar:1910 at: 12538 fontsize:S text: 12.538 shift:(-10,5)
bar:1920 at: 12284 fontsize:S text: 12.284 shift:(-10,5)
bar:1930 at: 12729 fontsize:S text: 12.729 shift:(-10,5)
bar:1947 at: 12728 fontsize:S text: 12.728 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 15373 fontsize:S text: 15.373 shift:(-10,5)
bar:1970 at: 18735 fontsize:S text: 18.735 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 25153 fontsize:S text: 25.153 shift:(-10,5)
bar:1990 at: 28126 fontsize:S text: 28.126 shift:(-10,5)
bar:2000 at: 31033 fontsize:S text: 31.033 shift:(-10,5)
bar:2010 at: 32910 fontsize:S text: 32.910 shift:(-10,5)
bar:2017 at: 34169 fontsize:S text: 34.169 shift:(-10,5)

</timeline>

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Bestuur 2013-2018

Het bestuur van Waver bestaat uit de LB, de lijst van de burgemeester, die de meerderheid van de zetels behaalde.

De volgende personen maken deel uit van het bestuur:

Gemeentecollege
Burgemeester	Charles Michel (LB)
Schepenen	Françoise Pigeolet (LB) Eerste Schepen en Dienstdoend Burgemeester Anne Masson (LB) Tweede Schepen Carine Hermal (LB) Derde Schepen Freddy Quibus (LB) Vierde Schepen Luc Gillard (LB) Vijfde Schepen Eliane Monfils-Opalvens (LB) Zesde Schepen (LB) Jean-Pol Hannon (LB) Zevende Schepen
OCMW Voorzitter	Nathalie Demortier (LB)

Voorheen waren onder meer burgemeester:

• 1927 - 1937 : Alfred Leurquin (PRL)
• 1937 - 1941 : Henri Lepage (POB)
• 1941 - 1944 : Alphonse Bosch (POB)
• 1946 - 1947 : Jean-Baptiste Junion (PRL)
• 1947 - 1949 : Alfred Leurquin (PRL)
• 1949 - 1953 : Robert Fernand Hulet (PRL)
• 1953 - 1976 : Justin Peeters (PSB)
• 1983 - 2006 : Charles Aubecq (PRL)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij	10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012
Stemmen / Zetels	%	(*)	%	29	%	29	%	29	%	31	%	31	%	31
PS	35,96		23,31	8	19,61	5	18,03	5	-		-		12,68	4
LB	-		-		-		-		56,57	20	61,65	22	55,14	20
PRL	-		27,66	9	55,72	18	51,45	17	-		-		-
PSC1/CDH2	-		-		14,571	4	16,81	5	-		13,692	4	12,092	3
PSC-OC	-		-		-		-		10,12	2	-		-
ECOLO	-		6,53	1	-		10,85	2	16,04	4	14,44	4	15,13	4
WAVRE	-		-		-		-		17,27	5	7,31	1	-
VIVANT	-		-		-		-		-		2,15	0	-
FDF	-		-		-		-		-		-		4,97	0
RW	-		3,2	0	-		-		-		-		-
UDRT	-		3,81	0	-		-		-		-		-
UC76	64,04		-		-		-		-		-		-
UC82	-		31,96	11	-		-		-		-		-
WA	-		3,53	0	-		-		-		-		-
VA	-		-		10,09	2	-		-		-		-
SUD	-		-		-		1,96	0	-		-		-
Anderen(*)	-		-		-		0,91		-		0,76		-
Totaal stemmen	13954		16410		17692		19058		20166		23854		24612
Opkomst %					91,88		91,35		89,79		90,82		85,95
Blanco en ongeldig %	3,28		3,98		4,13		4,13		5,92		5,04		5,34

(*)1994: UNIE 2006: MAS

Zie ook

• Slag bij Waver
• Lijst van beschermd erfgoed in Waver

Geboren

Lijst van personen uit Waver

Externe link

• Website van de gemeente

Bronnen, noten en/of referenties

Noot

Sjabloon:Navigatie gemeente Waver   Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Waver op Wikimedia Commons.

Gemeenten in de provincie Waals-Brabant

50°43′0″N, 4°36′0″E